ماجراهای تن تن و میلو؛ سیگارهای فرعون

تن‌ تن و میلو، در این قسمت از ماجراهای خود، به کشور مصر سفر می‌کنند و در آنجا با یک آرامگاه قدیمی فرعون مواجه می‌شوند که در آن جسد تعداد زیادی باستان‌شناس علاقمند به مصر باستان و جعبه‌های سیگار وجود دارد. تن‌تن، به دنبال پرده‌برداری از راز این سیگارها، ماجراهای خود را در هندوستان و عربستان ادامه می‌دهد و نهایتا موفق می‌شود راز یک سازمان بین‌المللی قاچاق مواد مخدر را برملا کند.

پس از انتشار کتاب تن‌تن در آمریکا، هرژه بسیار علاقمند بود که یک داستان رازآلود و مرموز به رشته تحریر در آورد. در آن زمان، رسانه‌ها به دلیل کشف آرامگاه توتان‌خامون، مانور بسیار زیادی روی نفرین فراعنه می‌دادند و همین داستان نیز منبع الهام هرژه برای نوشتن و طراحی کمیک سیگارهای فرعون شد. این کتاب هم به مانند کتاب‌های قبلی ماجراهای تن‌تن و میلو، در بلژیک به موفقیت بسیار زیادی دست پیدا کرد. هرژه در قسمت بعدی ماجراهای خبرنگار جوان،‌ داستان نیلوفر آبی را روایت کرد (که در مقاله بعدی،‌ به آن کتاب می‌پردازیم) که داستان آن، بسیاری از اتفاقاتی را که در سیگارهای فرعون شروع شده بود، ادامه می‌داد.

در سال ۱۹۵۵، هرژه طبق سنت بازطراحی کتاب‌های اولیه خود،‌ این کتاب را بازطراحی کرد و همان استایل هنری ligne-claire (که توسط خود هرژه بدعت گذاری شده بود و در آن، تمامی اشکال، با خط‌هایی که دارای عرض یکسانی بودند، کشیده شده بود و سایه‌زنی سنتی یا Hatching در آنها وجود نداشت) را برای بازطراحی سیگارهای فرعون به کار برد. در این بازطراحی، تعدادی از المان‌های جزئی داستان نیز دستخوش تغییر شد.

در این کتاب، ما برای اولین بار تعدای از شخصیت‌هایی را مشاهده می‌کنیم که در آینده نیز در کتاب‌های تن‌تن حضور دارند. معروف‌ترین این شخصیت‌ها، دوپونت و دوپونط (در نسخه انگلیسی کتاب، تامسون و تامپسون)، دو کارآگاه پلیس دست و پا چلفتی و دوست داشتنی ماجراهای تن‌تن هستند. این دو، کم‌کم نقش پررنگ‌تری را در ماجراهای بعدی تن‌تن ایفا می‌کنند. آلن تامسون، راستاپاپلوس (که در تن‌تن در آمریکا برای اولین بار فقط تصویر وی را دیده بودیم‌ و به طور رسمی در این کتاب به عنوان شخصیت منفی معرفی می‌شود) و سئور اولیویرا، از دیگر شخصیت‌هایی هستند که برای اولین بار در سیگارهای فرعون پایشان به ماجراهای تن‌تن باز می‌شود.

باز هم مانند دیگر کتاب‌های تن‌تن که تا پیش از این چاپ می‌شد، کتاب سیگارهای فرعون نیز با عکس‌های روی جلد متفاوتی به چاپ رسید. نسخه سیاه و سفید کتاب به طور کلی با سه طرح روی جلد متفاوت چاپ شد. در سال ۱۹۴۲، هرژه عکس روی جلدی را طراحی کرد که به طور کلی،‌ سنت عکس کوچک در میان صفحه را از بین برد و از همان زمان بود که به طور کل عکس‌های روی جلد کتاب‌های تن‌تن، با روش جدیدی چاپ شد. اولین نسخه رنگی کتاب، در سال ۱۹۵۵ و با کاور جدید به چاپ رسید.

کتاب سیگارهای فرعون، نقطه عطفی را در کارنامه شغلی هرژه رقم زد. از این پس، المان‌های فانتزی،‌ داستان‌های رمزآلود و هیجان نیز وارد ماجراهای تن‌تن شد. هرژه، با روش‌های جدیدی داستان خود را تعریف می‌کرد و با ایجاد حس تعلیق، سعی می‌کرد خوانندگان خود را در هیجان فرو ببرد. فریم‌هایی با فضای رویا و توهم، برای اولین بار در این داستان ظاهر شد.

به مانند کتاب‌های قبلی ماجراهای تن‌تن و میلو، هرژه تحقیقاتی را برای نوشتن این کتاب آغاز کرد. وی بسیاری از ایده‌های خود را برای نوشتن داستان سیگارهای فرعون، از طریق خواندن رمان‌های ماجرایی به دست آورد. یکی دیگر از منابع الهام این کتاب، کارهای جان فرانسوا دزیره کاپارت، یک باستان‌شناس علاقمند به مصر باستان بود. در داستان هفت‌گوی بلورین، هرژه شخصیت پروفسور تاراگون را با الهام از شخصیت کاپارت در داستان قرار داد. یکی دیگر از منابع الهام هرژه، کتاب اسرار دریای سرخ (Secrets of the Red Sea)، اتوبیوگرافی هنری دو منفراید (قاچاقچی مواد مخدر و اسلحه در آن زمان) بود که در سال ۱۹۳۱ چاپ شده بود. در یکی از فریم‌های سیگارهای فرعون (که در زیر عکس آن را مشاهده می‌کنید)، شخصیتی که تن‌تن را گروگان گرفته است، جمله‌ای را می‌گوید که دقیقا از روی این کتاب برداشته شده است.

X33 و X33a! این دو اسم، نه کد هستند، نه یک دستور ریاضی! بلکه در نسخه اولیه و سیاه و سفید کتاب‌ سیگارهای فرعون که در سال ۱۹۳۴ چاپ شد،‌ دوپونت و دوپونط، به این دو اسم شناخته می‌شدند. در نسخه بازطراحی شده و رنگی این کتاب، هرژه نام این دو شخصیت را به دوپونت و دوپونط (تامسون و تامپسون در نسخه انگلیسی) تغییر داد و این دو شخصیت دوست‌داشتنی، برای اولین بار در این کتاب حضور پیدا کردند.

برخی باور دارند هرژه از عکسی که در تاریخ ۲ مارس ۱۹۱۹ روی روزنامه Miroir قرار گرفته بود، برای خلق دو این دو کارآگاه، الهام گرفته بود. هرژه، ویژگی‌های کلیدی شخصیتی دوپونت و دوپونط را از پدر و عموی خود (که دوقلوهای همسان بودند) الهام گرفته بود. تنها روشی هم که می‌شد این دو را از هم تشخیص داد، سبیل‌های آنها بود. انتهای سبیل‌های دوپونت، کمی تیزتر بود!

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، دوپونت و دوپونط تنها شخصیت‌هایی نبودند که در این کتاب برای اولین بار ظاهر شدند. روبرتو راستاپاپولوس، دشمن اصلی تن‌تن که برای اولین بار وی را در تن‌تن در آمریکا دیده بودیم اما نام وی را نمی‌دانستیم، در سیگارهای فرعون برای اولین بار معرفی شد. آلن تامسون، مجرم خطرناک و دستیار راستاپاپولوس نیز در نسخه رنگی سال ۱۹۵۵ کتاب، حضور پیدا کرد و در نهایت سئور اولیویرا، فروشنده پرتغالی که در چند داستان دیگر از ماجراهای تن‌تن نیز حضور پیدا می‌کند، در این کتاب برای اولین در داستان قرار می‌گیرد.

در سیگارهای فرعون، برای اولین بار شاهد ترفند هرژه برای تبلیغ کتاب‌های قبلی خودش هستیم. در نسخه اولیه داستان، شیخ پاتراش پاشا، هنگامی که تن‌تن مهمانش است، با افتخار کتاب تن‌تن در آمریکا را به وی نشان می‌دهد (که در سال ۱۹۳۴ چاپ شده بود) و در نسخه بازطراحی شده کتاب در سال ۱۹۵۵، هرژه کتاب مقصد کره ماه را با کتاب تن‌تن در آمریکا جایگزین می‌کند تا به این طریق دیگر کتاب‌های ماجراهای تن‌تن را نیز در کتاب دیگری، تبلیغ کند.

نشان Kih-Osh فرعون نیز که در تمام کتاب (و حتی روی جلد آن نیز) وجود دارد، رابط اصلی مکان‌های مختلف در داستان است. مصر، هندوستان و خاورمیانه،‌ هر سه توسط این نشان در داستان به همدیگر ربط پیدا می‌کنند. هرژه برای طراحی این نشان، از نشان ین ینگ الهام گرفته بود.

علاقه هرژه به سینما، در کتاب سیگارهای فرعون نیز مشهود است. در یکی از فریم‌های کتاب، تن‌تن صحنه فیلمبرداری فیلمی را خراب می‌کند. هنرپیشه‌ای که هرژه در نسخه اولیه کتاب خود به تصویر کشیده است، شباهت غیر قابل انکاری به رادولف ولنتینو، هنرپیشه فیلم The Sheik دارد. در نسخه کتاب، ظاهر این هنرپیشه تغییر پیدا کرده است و به شدت به گری کوپر، هنرپیشه محبوب آن دوران شباهت دارد.

تعدادی از منتقدان،‌ اعتقاد داشتند که این کتاب از لحاظ گرافیکی و هنر طراحی، چیزی بین تن‌تن در آمریکا و نیلوفر آبی است و معتقدند که هرژه با این کتاب، در حال گسترش دایره‌المعارف تصویری خود بود و سعی داشت تا فریم‌هایی خلق کند که تا مدت‌ها در ذهن مخاطب باقی بماند. همچنین آنها اعتقاد دارند که به دلیل تزریق المان‌های رمزآلود و فانتزی، این کتاب پیشرفت قابل‌توجهی نسبت به دیگر کارهای هرژه دارد. هری تامپسون، اعتقاد دارد که این کتاب تقریبا با کتاب‌های قبلی ماجراهای تن‌تن غیر قابل قیاس بوده و شخصیت‌هایی فوق‌العاده و طنز کاراکتر حاضر در این کتاب را تحسین کرد.

در سال ۱۹۹۱، یکی از قسمت‌های انیمیشن ماجراهای تن‌تن،‌ سیگارهای فرعون بود. این انیمیشن توسط استودیوهای فرانسوی اکلیپس و شرکت انیمیشنی کانادایی نلوانا ساخته شده بود. در سال ۲۰۱۰ نیز کانال تلویزیونی Arte، در یکی از قسمت‌های مستند تلویزیونی خود با نام Sur les traces de Tintin، به مصر سفر کرد تا منابع الهام سیگارهای فرعون را از نزدیک بررسی کند.