جری لوئیس در سن 91 سالگی درگذشت

جری لوئیس را تقریبا همه ما می‌شناسیم. یکی از بهترین کمدین‌های آمریکایی که همواره به خاطر کارهای عجیب و غریبش ما را به خنده وامی‌داشت. کسی که در دهه ۵۰ قرن بیستم همراه با دین مارتین یکی از موفق‌ترین زوج‌های کمدی تاریخ جهان را تشکیل داده بود، روز شنبه و در ساعت ۹ و ۱۵ دقیقه صبح در خانه‌اش در شهر لاس وگاس چشم از این جهان فروبست. خبری که با تایید خانواده لوئیس ساعاتی پیش منتشر شد.

جری لوئیس در طول دوران زندگی خود با بیماری‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده بود. وی در سال ۱۹۸۳ عمل قلب باز انجام داد. در سال ۱۹۹۲ به دلیل سرطان پروستات زیر تیغ جراحی رفت و در سال ۲۰۰۳ نیز یک دوره درمانی را به دلیل اعتیاد و وابستگی به داروهای تجویزشده طی کرد. در سال ۲۰۰۶ نیز لوئیس دچار حمله قلبی شد و پس از آن برای مدت طولانی و تا لحظه مرگ از بیماری ریوی رنج برد.

مارتین و لوئیس کار خود را از کلوپ‌ها و رادیو شروع کردند و دیری نپایید که به برترین ستاره‌های کمدی سینمای آمریکا تبدیل شدند. بعد از اینکه مارتین به همکاری با لوئیس خاتمه داد، جری لوئیس تبدیل به شماره یک دنیای کمدی شد. در دهه ۶۰ قرن بیستم وی با فیلم‌هایی چون Bellboy و The Nutty Professor به اوج رسید. او به عنوان بزرگترین ستاره کمپانی پارامونت، آزادی عمل بی‌نظیری داشت تا راه خودش را طی کند.

جری لوئیس هشت بار توانست جایزه بهترین کارگردان را در اروپا ازآن خود کند. سه بار در فرانسه و یک بار در کشورهای بلژیک، ایتالیا، آلمان، هلند و اسپانیا به کسب این جایزه نایل آمد. فیلم‌سازان موج نو فرانسه نظیر فرانسوا تروفو و ژان لوک گدار باعث شدند تا او به محبوبیت بی‌نظیری در فرانسه دست یابد و لقب شاه دیوانه را به او اختصاص دهند. در سال ۱۹۸۴، جری لوئیس موفق به کسب نشان لژیون دونور در فرانسه شد و در سال ۲۰۰۹ نیز موفق به دریافت جایزه بشردوستانه ژان هرشولت شد. او این جایزه را از سوی آکادمی علوم و هنرهای سینما (آکادمی اسکار) دریافت کرد.

جری لوئیس در ۱۶ مارس ۱۹۲۶ مصادف با ۲۵ اسفند ۱۳۰۴ در نیوآرک نیوجرسی به دنیا آمد. البته پدر و مادرش نام او را ژوزف لویچ گذاشته بودند. مادر جری نوازنده پیانو بود و پدرش به کار تنظیم موسیقی می‌پرداخت. او اولین اجرایش را با خوانندگی قطعه‌ای به نام Brother, Can You Spare a Dime در هتلی در نیویورک به نمایش گذاشت. لوئیس در دوران دبیرستان از مدرسه اخراج شد و به لیموناد فروشی و کار در تئاتر به عنوان راهنما و خدمتکار روی آورد. در همین حال وی هرگز کار کمدی را رها نمی‌کرد و متن‌های و دیالوگ‌هایی را با دستگاه ضبط صوت خود، ضبط می‌کرد.

در سال ۱۹۴۶ و زمانی که لوئیس در شهر آتلانتیک سیتی در یک کلوپ به اجرای نمایش می‌پرداخت، هم‌بازی او از کارش استعفا داد و جری به دین مارتین پیشنهاد داد که در کلوپ با او هم‌بازی شود. پس از اضافه شدن مارتین به لوئیس، کار آن‌ها به قدری خوب پیشرفت که حقوق ۲۵۰ دلاری‌شان به ۵۰۰۰ دلار در هفته افزایش یافت. آن‌ها کم کم به سمت اجراهای بزرگ و مستقل رفتند و کار به جایی رسید که محل اجرای این دو هنرمند تبدیل به یکی از شلوغ‌ترین نقاط شهر شد. با چنین موفقیتی، هال والیس، یکی از تهیه‌کنندگان کمپانی پارامونت، قراردادی را با لوئیس و مارتین امضا کرد و اولین فیلم این دو با نام My Friend Irma در سال ۱۹۴۹ اکران شد.

تقریبا در همه فیلم‌ها شاهد فرمول یکسانی بودیم. لوئیس همانند یک بچه هشت ساله بیش فعال رفتار می‌کرد و مارتین هم بیشتر اوقات مشغول آوازخوانی بود. این دو ستاره کمدی در فیلم‌های زیادی نظیر Living It Up، Sailor Beware، The Caddy و You’re Never Too Young هنرنمایی کردند.

با وجود اینکه در همه فیلم‌ها مارتین و لوئیس با هم حضور داشتند، اما این جری لوئیس بود که همه توجه‌ها را به سوی خود جلب می‌کرد و این موضوع رفته رفته مارتین را کلافه کرد. در ۲۵ جولای سال ۱۹۵۶ (۳ مرداد ۱۳۳۵) مارتین و لوئیس برای آخرین بار به‌صورت دو نفره نمایش اجرا کردند. ۱۰ سال پس از اولین اجرای دو نفره آن‌ها در آتلانتیک سیتی. کدورت‌های میان مارتین و لوئیس تا سال ۱۹۷۶ ادامه پیدا کرد تا اینکه فرانک سیانترا در برنامه تلویزیونی Labor Day با روی صحنه آوردن دین مارتین، لوئیس را غافلگیر کرد. دین مارتین در سال ۱۹۹۵ درگذشت.

لوئیس در سال ۲۰۰۵ و در کتابی با نام Dean & Me (A Love Story) درباره دین مارتین چنین نوشت:

هیچ یک‌ از زوج‌های هنری کمدی نتوانستند همانند دین و من برای مخاطبان هیجان و شور و شوق به وجود آورند و این به خاطر علاقه قلبی شدیدی بود که بین ما وجود داشت. این واقعا یک فاکتور ناشناخته بود، مثل یک راز.

بعد از جدایی دو کمدین، لوئیس همچنان به کارش ادامه داد و در فیلم‌هایی با ساختار مشابه حضور پیدا کرد. او با امضای قراردادی به ارزش ۱۰ میلیون دلار با کمپانی پارامونت، تعهد داد که در طول هفت سال، ۱۴ فیلم برای پارامونت کار کند. در آن دوران این قرارداد، بزرگترین قراردادی بود که بین یک کمپانی و یک ستاره هالیوودی بسته می‌شد. لوئیس اولین بار پس از جدایی از دین مارتین، در فیلم The Delicate Deliquent حضور پیدا کرد و پس از آن در فیلم‌هایی نظیر The Sad Sack و The Geisha Bay هم نقش آفرینی کرد.

در سال ۱۹۶۰ وقتی که چیزی به کریسمس نمانده بود و کمپانی پارامونت هم هیچ فیلمی برای کریسمس نداشت، جری لوئیس اولین فیلم با کارگردانی خودش را با نام The Bellboy در عرض یک ماه ساخت و روی پرده سینماها برد. لوئیس ساخت این فیلم را پس از اجرایش در هتلی در میامی و در حوالی همان هتل، شروع کرد. وی در فرانسه علاوه بر کارگردانی به نویسندگی هم روی آورد.

جری لوئیس در اواخر سال ۱۹۶۰ در فیلم CinderFella که در واقع یک نسخه کمدی از داستان معروف سیندرلا بود، بازی کرد و این اثر و رقص او در این فیلم به یکی از به‌یادماندنی‌ترین آثار لوئیس تبدیل شد. در سال ۱۹۶۱ نیز وی فیلم The Errand Boy را با کارگردانی و بازیگری خودش به مرحله اکران رساند. با این حال بمب لوئیس در دهه ۶۰ فیلم The Nutty Professor بود که باز هم کارگردانی اثر را خودش به عهده داشت. این فیلم به قدری موفق بود که در سال ۱۹۹۶ ریبوت آن با بازی ادی مورفی ساخته شد. به سبب همین اتفاق بود که در سال ۲۰۰۹ ادی مورفی جایزه بشردوستانه ژان هرشولت را به لوئیس تقدیم کرد.

رفته رفته فیلم‌های او در باکس آفیس با شکست‌های بزرگی روبرو می‌شدند و برنامه تلویزیونی او نیز در سال ۱۹۶۳ کم کم مخاطبانش را از دست داد. به نظر می‌رسید که دیگر شوخی‌های دیوانه‌وار لوئیس نمی‌تواند جامعه فوق‌العاده جدی را به لبخند وادار کند. بعدها لوئیس اذعان داشت که برای مدت ۱۳ سال به داروی مسکن پرکودان اعتیاد داشته است. دارویی که برای درمان شکستگی ستون فقرات در هنگام اجرای یکی از نمایش‌ها برای لوئیس تجویز شده بود.

در سال ۱۹۷۲ جری لوئیس در فیلمی با نام The Day the Clown Cried به کارگردانی خودش ایفای نقش کرد، اما این فیلم به دلیل حساسیت‌هایی که روی موضوع هولوکاست وجود داشت، هرگز اکران نشد. در سال ۱۹۸۰ و پس از ۱۰ سال غیبت، سرانجام لوئیس به دنیای هنر بازگشت و در فیلم Hardly Working به ایفای نقش پرداخت. همچنین لوئیس در سال ۱۹۸۲ با بازی در فیلم تحسین شده The King of Comedy به کارگردانی مارتین اسکورسیزی، دوباره به اوج شهرت رسید. رابرت دنیرو به عنوان نقش اول در این فیلم حضور داشت. از آخرین فیلم‌هایی که لوئیس در آن حضور داشت می‌توان به Max Rose و The Trust اشاره کرد که هر دو محصول سال ۲۰۱۶ هستند.

لوئیس علاوه کارهای سینمایی، برخی از سریال‌های تلویزیونی را هم کارگردانی کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به قسمت‌هایی از سریال Ben Casey اشاره کرد. در اواخر دهه ۸۰ بود که جری لوئیس با حضور در سریال درام Wiseguy تعجب بسیاری را برانگیخت. او در سال ۱۹۹۵ برای اجرا در یک نمایش در تئاتر برادوی، بالاترین دستمزد تا آن زمان برای اجرا در سالن برادوی را دریافت کرد.

در سال ۱۹۹۱ او از سوی جشنواره جوایز هاروی، در سال ۱۹۹۸ از سوی جشنواره جوایز کمدین آمریکایی و در سال ۲۰۰۴ از سوی انجمن منتقدین لس آنجلس، بخاطر یک عمر فعالیت در عرصه کمدی مورد تقدیر قرار گرفت.

لوئیس، این بازیگر طنز جاودانه، بین دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی در قرن بیستم در گروه سینمای دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، به تدریس پرداخت. او کتابی با نام The Total Film Maker را بر اساس ۴۸۰ ساعت تدریس در کلاس‌هایش در سال ۱۹۷۱ منتشر کرد. در کنار همه این‌ها، لوئیس یکی از نوآوران عرصه سینما هم بود. او اولین کارگردانی بود که در محل فیلمبرداری به کمک دستگاه‌های ویدیو برداشت‌های خود را تماشا می‌کرد.

در سن ۱۸ سالگی، جری لوئیس با پتی پالمر آشنا شد و ده روز پس از آشنایی با وی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج که از سال ۱۹۴۴ تا ۱۹۸۲ به طول انجامید، پنج فرزند و یک فرزندخوانده بود. کوچک‌ترین فرزند لوئیس که ژوزف نام داشت، در سال ۲۰۰۹ و در سن ۴۵ سالگی به دلیل اعتیاد به مواد مخدر اقدام به خودکشی کرد و جان خود را از دست داد. لوئیس در سال ۱۹۸۳ با سندی پیتنیک ازدواج کرد و ثمره این ازدواج نیز دختری به نام دنیله است.