بیوگرافی علی نصیریان؛ از ابوالفتح صحاف تا بزرگ آقا دیوان سالار

علی نصیریان در روز پانزدهم بهمن ۱۳۱۳ در شهر تهران به دنیا آمد. او پیشکسوت بازیگری، نمایش‌نامه نویسی و کارگردانی تئاتر است. او در کلاس‌های هنری مختلفی مانند کلاس‌های موسیقی، تئاتر و ادبیات شرکت کرد. او همچنین در سال ۱۳۳۰ در نمایش‌های هنری نویسندگی و بازیگری می‌کرد. نصیریان در سال ۱۳۳۵ برای نوشتن نمایشنامه «بلبل سرگشته» در مسابقه نمایشنامه نویسی جایزه‌ای دریافت کرد. وی در سال ۱۳۳۹ اولین تله تئاتر خود را با نام «مارگریت» کارگردانی کرد. او در این نمایش به عنوان بازیگر نیز حضور داشت. نصیریان پس از مارگریت، تله تئاتر «افعی طلایی» را با اقتباس از داستان «داش آکل» نوشته صادق هدایت کارگردانی و نویسندگی کرد. او در این نمایش با جمشید مشایخی و محمدعلی کشاورز همبازی بود. نصیریان در همان سال ۱۳۳۹ تله تئاتر «بعد از سی سال» را با بازی خودش، جمیله شیخی، جمشید لایق، اسماعیل شنگله، فخری خوروش و جمشید مشایخی جلوی دوربین برد. نصیریان در سال ۱۳۳۹ در حدود پانزده پروژه تله تئاتر همکاری داشت.

در سال ۱۳۴۰ او در هفت پروژه همکاری کرد و با اینکه در این سال نسبت به قبل کم کار شده بود اما همچنان پرفروغ بود. نصیریان در این سال پروژه‌هایی مانند تله تئاتر «عروسی جناب میرزا»، تله تئاتر «طلسم» و تله تئاتر «بن ست» را روی صحنه برد. به طور معمول نمایش‌هایی که توسط او روی صحنه می‌رفتند، بازیگرانی مانند جمشید مشایخی و عزت الله انتظامی را در تیم بازیگران داشتند. علی نصیریان در سال ۱۳۴۱ در زمینه نمایش‌های تلویزیونی کم کار شد. او در این سال فقط در تله تئاتر «بازگشتنی نیست» به کارگردانی عزت الله انتظامی حضور داشت و دو نمایش «مارتی» و «آتشکده» را روی صحنه برد. سال ۱۳۴۲ سالی بود که نصیریان در آن همکاری در ده پروژه را تجربه کرد. علی نصیریان در این سال تله تئاتر «آقای هالو» را نویسندگی و کارگردانی کرد که سال‌ها بعد داریوش مهرجویی بر اساس همین نمایش فیلم مورد توجه «آقای هالو» را ساخت. علی نصیریان همواره در طول سال‌های فعالیت خود در زمینه نمایش‌های تله‌تئاتر حضور فعالی داشت. او سابقه بازی در تله تئاتر «گاو» را دارد. چند سال بعد از این تله تئاتر، داریوش مهرجویی نسخه سینمایی و موفق آن یعنی فیلم «گاو» را جلوی دوربین برد.

علی نصیریان در سال ۱۳۶۲ در فیلم سینمایی معروف «کمال الملک» ساخته علی حاتمی حضور پیدا کرد و در این فیلم در نقش مظفرالدین شاه حاضر شد. او دو سال بعد در فیلم کمدی «کفش‌های میرزا نوروز» ساخته محمد متوسلانی حاضر شد و نقش میرزا نوروز را اجرا کرد. او یک سال بعد از «کفش‌های میرزا نوروز» و بازی در فیلم «جاده‌های سرد»، در سال ۱۳۶۵ در فیلم ماندگار «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی نقش فرحان را اجرا کرد. پس از ناخدا خورشید نوبت به حضور در فیلم «شیر سنگی» و همکاری با مسعود جعفری جوزانی رسیده بود. او پس از بازی در فیلم «شیر سنگی» در فیلم‌های «دزد و نویسنده»، «ترنج» و «سال‌های خاکستر» حضور داشت. نصیریان در سال ۱۳۶۷ برای حضور در فیلم «روز باشکوه» با کارگردان نام‌آشنای ایرانی یعنی کیانوش عیاری همکاری کرد. نصیریان پس از «روز باشکوه» تا سال ۱۳۷۴ در فیلم‌های «پول خارجی»، «عشق من، شهر من» و «شعله‌های خشم» حضور داشت. سال ۱۳۷۴ اما نوبت همکاری او با ابراهیم حاتمی‌کیا برای بازی در فیلم «بوی پیراهن یوسف» رسیده بود. این فیلم به یکی از فیلم‌های ماندگار کارنامه نصیریان تبدیل شد.

علی نصیریان پس از بازی در «بوی پیراهن یوسف» در فیلم سینمایی «برج مینو» نقش آفرینی کرد. در سال ۱۳۷۷ فیلم «کمیته مجازات»ساخته علی حاتمی به نمایش در آمد. این فیلم با بازی علی نصیریان خلاصه‌ای از برخی از قسمت‌های سریال «هزاردستان» بود. نصیریان در سال ۱۳۸۳ در فیلم سینمایی «جزیره آهنی» به کارگردانی محمد رسول اف حضور پیدا کرد. این فیلم موفقیت‌های بین المللی زیادی کسب کرد اما تاکنون در ایران اجازه پخش نگرفته است. نصیریان پس از «جزیره آهنی» و تا زمان نگارش این مطلب، به ترتیب در فیلم‌های «پستچی سه بار در نمی‌زد»، «شکارچی شنبه»، «ارتباط خانوادگی»، «ایران برگر»، «حکایت دریا» و «امپراطور جهنم» حضور داشته است. علی نصیریان در طول سال‌های فعالیتش در بسیاری از فیلم‌ها، سریال‌ها و نمایش‌های تئاتر با جمشید مشایخی و عزت الله انتظامی همکاری کرده است.

او همچنین چهار کتاب «بلبل سرگشته»، «تماشاخانه»، «بنگاه تئاترال» و «بازیگر و زنش» را نوشته است. البته تمام این کتاب‌ها نمایشنامه و مجموعه نمایشنامه هستند. وی همچنین در نمایش‌های تئاتر «اعتراف»، «تانگوی تخم مرغ داغ»، «هفت شب با میهمانی ناخوانده در نیویورک»، «بازیگر و زنش»، «آدم خوابش می‌گیره» و «پنجره‌ها» حضور داشته است. در زیر نیز می‌توانید فهرست برخی از فعالیت‌های این بازیگر نام آشنا را ببینید.