۱۳ فیلم دیدنی سال ۲۰۱۹ میلادی که احتمالا آن‌ها را تماشا نکرده‌اید

ایسا لوپز در فانتزی ترسناک سینمایی خود به سراغ استفاده از ایده‌هایی رفته است که سرشار از تازگی و کشش به نظر می‌رسند. فیلمی که با استفاده از مدل داستان‌گویی در زیرژانر خود، به زندگی دختری کم سن‌وسال می‌پردازد که در چرخه‌ی مواجهه با خلافکاری‌های گوناگون و اعمال خشونت‌آمیز گیر افتاده است. شخصیت اصلی داستان Tigers Are Not Afraid فردی رنج‌کشیده است که می‌خواهد در اولین زمان ممکن خود و کودکان دیگر ساکن در خیابان را که مثل خودش هستند، به زندگی بهتری برساند. نکته‌ی عجیب و متمایزکننده‌ی روایت داستان در فیلم هم چیزی نیست جز آن که Tigers Are Not Afraid همزمان با بیان قصه از زاویه‌ی دید یک کودک، در لحظات لازم ابایی از به تصویر کشیدن سکانس‌های خشونت‌آمیز هم ندارد. تازه در عین آن که فیلم در بسیاری از دقایق می‌توانست صرفا به یک ملودرام احساسی تبدیل شود، سازندگان آن همیشه موقع درگیر کردن احساسات مخاطب توجه لازم را به رد نکردن برخی از خطوط قرمز داشته‌اند و به همین خاطر Tigers Are Not Afraid تقریبا از ابتدا تا انتها اثری است که حداقل به اهداف خود می‌رسد و حرف‌های مد نظرش را بیان می‌کند.

احتمالا هرکسی باتوجه‌به این خلاصه‌ی داستان متوجه می‌شود که The Dead Center می‌خواهد فیلمی آرام‌سوز و راجع به جنون، شرایط زندگی متفاوت افراد و آوردن چیزهایی متعلق به یک تفکر به دنیای انسان‌های معتقد به تفکری دیگر است. همه‌ی این‌ها هم درکنار یکدیگر باعث می‌شوند که اثر مورد بحث یک فیلم کم‌خرج با اتمسفر و تنش قدرتمند باشد که از قضا پایان‌بندی مناسبی هم دارد.

فیلم‌هایی که به گم شدن آدم‌ها در پشت ماسک‌های زده به‌صورت خود می‌پردازند، همیشه می‌توانند در یک فرم داستان‌گویی طنزآمیز تجربه‌های بامزه‌ای را تقدیم مخاطبان کنند. Extreme Job درباره‌ی چند پلیس مواد مخدر است که به امید رهبری یک دستگیری عظیم، در پوششی به‌خصوص قرار می‌گیرند و نقش اعضای یک غذافروشی را بازی می‌کنند. اما درحالی‌که آن‌ها صرفا می‌خواستند با قرار دادن یک محل فروش فست‌فود در نزدیکی پایگاه اصلی خلافکارهای مورد نظر شانس خویش برای دستگیری آنان را افزایش دهند، ماجرا از جایی پیچیده می‌شود که ناگهان دستور پخت‌شان برای تهیه‌ی یک غذا انقدر عالی از آب درمی‌آید که به سرعت مردم از سرتاسر شهر آن‌ها را می‌شناسند و برای تهیه‌ی فست‌فود به رستوران‌شان مراجعه می‌کنند!

Styx راجع به دکتری است که پس از مدت‌ها به تعطیلات می‌رود و مشغول نفس کشیدن و کسب آرامش در میان آب‌های دریای آزاد می‌شود. اما پس از آن که او سوار بر قایق خود به پناهندگانی برمی‌خورد که قایق‌شان آسیب دیده است و نیاز به کمک دارند، باز هم مثل بسیاری از لحظات دیگر زندگی خود را مجبور به تصمیم‌گیری سریع می‌بیند. وی زمانی‌که به سوگند پزشکی خود می‌اندیشد و احساسات انسانی را در نظر می‌گیرد، هیچ شکی نسبت به اجباری بودن کمک به این انسان‌ها ندارد. اما حقایق تلخ دنیای واقعی، شرایط قرارگرفته در مقابلش برای انتخاب را سخت‌تر از آن می‌کنند که بخواهد به‌سادگی با درنظرگرفتن همین نکات به نتیجه برسد.

فیلم به زیبایی ماجرای آزاردهنده‌ی رویارویی انسان با تصمیمات اخلاقی و صد البته بقا را نشان مخاطب خود می‌دهد. اما آن‌چه که نویسندگی و کارگردانی مناسب اثر را به تاثیرگذاری لازم می‌رساند، بدون شک نقش‌آفرینی سوزان ولف در جایگاه کاراکتر اصلی آن است.

The Body Remembers When The World Broke Open که بین فیلم‌های حاضر در این فهرست بلندترین اسم را هم دارد، یک درام کانادایی کارگردانی‌شده توسط دو کارگردان است که یکی از آن‌ها یکی از دو بازیگر اصلی فیلم نیز به شمار می‌رود. فیلم‌نامه‌ی آن هم به‌سادگی از جایی کلید می‌خورد که دو زن متعلق به مناطقی نزدیک به هم، در یکی از خیابان‌های ونکوور با یکدیگر برخورد می‌کنند و از آن‌جا به بعد مدام بیش‌ازپیش روی زندگی هم تاثیر می‌گذارند. آن‌ها اما شاید متعلق به کشور و شهر یکسانی باشند اما از مناظر مالی و شخصی کم‌وبیش به دو دنیای متفاوت تعلق دارند. طوری که وقتی تجربه‌های‌شان در زندگی را کنار هم می‌گذارید، می‌بینید تا قبل از روبه‌رو شدن با یکدیگر عملا دو تعریف متفاوت از زندگی را درک کرده‌اند؛ هرچند که مشخصا هیچ‌کدام از آن‌ها در دل زندگی خود انسان به‌شدت لایق احترام و بی‌نقصی نبوده است.

اما علاوه‌بر قابل تحسین بودن فیلم‌نامه‌ای که پا به پای کارگردانی خوب اثر زندگی هر دو نفر را با تمام نقاط قوت و ضعف‌شان به مخاطب معرفی می‌کند، The Body Remembers When The World Broke Open در یکی از سکانس‌های خود یک دستاورد فنی و هنری قابل‌توجه ویژه‌تر هم دارد؛ سکانسی شکل‌گرفته بر پایه‌ی یک برداشت بلند که انقدر به داستان‌گویی اثر و وضعیت شخصیت‌های آن گره خورده است که شاید اگر بدون دانستن هیچ‌چیز درباره‌ی فیلم به سراغ دیدنش برویم، اصلا بار اول توجه‌مان را به خودش جلب نکند. در حقیقت سازندگان اثر از هیچ تکنیکی صرفا برای قدرت‌نمایی بهره نمی‌برند و واقعا از هر عنصر سازنده‌ی آن به‌عنوان یکی از تکه‌های پازلی استفاده کرده‌اند که استفاده از آن‌ها تنها راه ممکن برای تشکیل دادن تصویر بزرگ مد نظر کارگردانان است.

اکثر فیلم‌هایی که صرفا می‌خواهند وابستگی چند نفر به عقایدی شدیدا سخت‌گیرانه را نمایش دهند، هرگز چشم‌انداز آن‌چنان بلندی ندارند و هدف واقعا پراهمیتی را دنبال نمی‌کنند. اما Them That Follow در جایگاه یک تریلر دراماتیکِ درگیرشده با طرح‌های داستانی این‌گونه، درصد قابل توجهی از مخاطبان را به خوبی در اعماق بحث‌های خود غرق می‌کند. چرا؟ چون این‌جا نه افراد معتقد به باورهای محکم که آدم‌هایی که به آن‌ها شک دارند و تفکرات متفاوتی را به رسمیت می‌شناسند، به وضوح در اقلیت قرار می‌گیرند و همین امکان هم‌ذات‌پنداری با برخی کاراکترهای کلیدی قصه را برای برخی تماشاگرها افزایش می‌دهد.

Them That Follow به رشته‌کوه آپالاش می‌رود و گروهی متعصب و متفاوت را نشان مخاطب می‌دهد که زنی جوان در دل آن نمی‌خواهد مثل دیگر افراد باشد و آرزوی شناختن یک زندگی متفاوت را دارد. اما فیلم به‌جای آن که اعضای دیگر گروه را موجوداتی کاملا پست جلوه بدهد، آن‌ها را هم به‌عنوان انسان‌هایی متفاوت معرفی می‌کند که آدم‌های مختلفی بین‌شان پیدا می‌شوند. همین هم ماجرای تعلیق‌زای تلاش زن برای رسیدن به یک زندگی متفاوت را از داستانی صرفا مرتبط با ترک کردن تاریکی و رسیدن به روشنایی به قصه‌ای عمیق می‌رساند که درباره‌ی نیاز برخی آدم‌ها به زندگی در نور چراغی متفاوت با چراغ قرارگرفته در بالای سر برخی آدم‌های دیگر است.

فیلم شخصی جدید جوانا هاگ که با الهام از زندگی شخصی او در دهه‌ی هشتاد میلادی به‌عنوان یک فیلم‌ساز جوان شکل گرفته است، بازیگری تازه‌کار را در یکی از نقش‌های اصلی دارد. بازیگری که نقش جولی را بسیار خوب بازی می‌کند و تاثیر قابل توجهی روی همراهی بیشتر بینندگان با این کاراکتر دارد. جولیِ The Souvenir یک کارگردان زن است که علاوه‌بر درگیری‌های حرفه‌ای، به خاطر گیر افتادن در رابطه‌ای نه‌چندان سودمند با مردی به اسم آنتونی، در زندگی شخصی هم لز مشکلات مختلفی رنج می‌برد. درگیری اصلی فیلم نیز در این بین تصویرسازی اولیه از بخش‌های گوناگون زندگی کاراکتر و رسیدن به صحبت درباره‌ی مجموع تاثیرات هرکدام از آن‌ها روی درک او از جهان و شیوه‌هایی است که در ارائه‌ی اثر هنری به سراغ‌شان می‌رود.

برای مخاطب علاقه‌مند به یک فیلم آرام زیبا که بیننده‌ی خود را به تفکر و شاید لمس اندکی آرامش دعوت می‌کند، The Souvenir تجربه‌ی قابل توجهی را فراهم می‌آورد. این فیلم یک انسان را در اوج تلاش او برای کندن از خود و بخشیدن به همه‌کس و همه‌چیز در بخش‌های گوناگون زندگی به تصویر می‌کشد و از آن‌جایی که خیلی از ما آدم‌ها حداقل در دوره‌ای از زندگی بیش از حد از وجود خودمان خرج کرده‌ایم، احتمالا درک جولی را کار سختی نمی‌دانیم. راستی اگر کسی خود را تماشاگری بداند که همیشه می‌خواهد قبل از آمدن دنباله‌ی یک فیلم خوب، اثر اصلی را دیده باشد، باید همین حالا به سراغ The Souvenir برود. زیرا جوانا هاگ گفته است که چند ماه بعد قسمت دوم این داستان را تقدیم سینماروها خواهد کرد.

فیلم Woman at War اثری بیرون‌آمده از کشور ایسلند است که تلاش یک انسان برای دستیابی به دنیایی بهتر، پاکیزه‌تر و امن‌تر را به‌عنوان موضوع اصلی دارد و در عین حال یک درام شوخ‌طبعانه، پرکشش و سرشار از زندگی به حساب می‌آید. فیلم‌نامه‌ی اثر حول شخصیتی ۵۰ساله شکل می‌گیرد که در ظاهر یک زندگی کاملا عادی را می‌گذراند و در خفا یک آشوب‌گر عاشق طبیعت است که می‌خواهد جنگی را برای مقابله با سازمان‌های سودجوی قرارگرفته در اطراف جامعه‌ی کوچکی که خودش در آن زندگی می‌کند، به راه بیاندازد.

برگ برنده‌ی Woman at War هم آن است که به‌جای تصویرسازی کاملا سفید یا سیاه از وی، همزمان شجاعت، حماقت و ریسک‌پذیری بالایش را محترمانه به مخاطب می‌شناساند و بعد با یک پیچش داستانی، او را از لحاظ اخلاقی در وضعیت به مراتب پیچیده‌تری قرار می‌دهد؛ پیچیده‌تر هم برای خودش و هم برای مخاطبی که خواه یا ناخواه اعمال وی را قضاوت می‌کند. فیلم از مخاطب خود می‌پرسد که وقتی فقط و فقط به احساسی‌ترین حالت ممکن مشغول توجه به جلوه‌ای کوچک و زیبا از حیات در مقابل چشمان خود هستید، چگونه می‌توانید درباره‌ی سرتاسر زندگی نظر درست و قابل اعتنایی داشته باشید؟

ولی آن‌چه که Woman at War را تبدیل به اثری با رتبه‌ای انقدر بالا در فهرست پیش‌رو می‌کند، فقط موفقیت او در پرسیدن این سوالات و درگیر کردن مخاطب و شخصیت‌ها به یک اندازه در دل داستان نیست. بلکه پاسخ گرم، انسانی و حساب‌شده‌ای است که می‌توانید در دل دقایق آن برای تمامی پرسش‌هایش پیدا کنید.

عده‌ای از مخاطبان هرگز فیلم بلند موفق و قابل توجهی ندیده‌اند که به‌صورت مستقیم از روی یک شعر اقتباس شده باشد. چرا که هرچه‌قدر که اقتباس از روی رمان‌های شناخته‌شده و حتی کتاب‌های مصور در سینما دشواری‌های عجیب‌وغریب خودش را دارد، هنر هفتم ثابت کرده است که کم‌وبیش در اقتباس از روی هر چیز دیگری مثل یک بازی ویدیویی تقریبا فلج است. چه برسد به اقتباس از روی یک شعر که خواسته یا ناخواسته ساختار بسیار متفاوتی با یک داستان آماده‌ی ارائه شدن روی فیلم‌نامه را به رسمیت می‌شناسد و سازنده باید عملا آن را از یک مدیوم به مدیوم دیگر ترجمه کند. همه‌ی این‌ها را همان‌گونه که احتمالا حدس زده‌اید، به این خاطر گفتم که Aniara یک فیلم سوئدی ارزشمند و اقتباس‌شده از روی یک شعر است. یک فیلم جریان‌یافته در آینده‌ی نزدیک و مرتبط با سفری فضایی که ظاهرا به آسانی هرچه تمام‌تر پیش می‌رود. اما قصه‌ی اصلی Aniara از زمانی آغاز می‌شود که یک سفینه‌ی حامل هزاران توریست از مسیر حرکت به سوی مریخ منحرف می‌شود و مسافران خود را به‌جای چند روز، چند سال در دیوارهای فلزی خود حبس نگه می‌دارد. پس از مدتی سفینه تبدیل به یک جامعه‌ی انسانی در مقیاس کوچک می‌شود. آرام‌آرام گروه‌های مختلف درونش شکل می‌گیرند و یاس و ناامیدی به نقطه به نقطه‌ی محل زندگی این آدم‌ها حکم‌فرمایی می‌کنند. Aniara بعد از همه‌ی این‌ها به لحظه‌ی پذیرش می‌رسد؛ به لحظه‌ای که طی آن‌ها انسان‌ها نفر به نفر درک می‌کنند که خیالات ترسناک‌شان درباره‌ی آینده، اکنون تبدیل به واقعیت حاکم بر روزمره‌ی آن‌ها شده است و نتیجه هم چیزی نیست جز اینکه باید زین‌پس از برخی جهات زندگی واقعا آزاردهنده‌ای داشته باشند.

Aniara همزمان با نمایش سفر تلخ سفینه به اعماق تاریکی، مخاطب را نیز بیشتر و بیشتر به سمت‌وسوی تاریک‌ترین نقاط ارواح نابودشده‌ی این انسان‌ها می‌برد و گاهی واقعا تبدیل به فیلمی بسیار غم‌انگیز می‌شود. فیلمی که به قول برخی منتقدها، دیدن آن طی برخی ثانیه‌ها مثل نگاه کردن درون آینه‌ای است که تصویری خلاقانه، محکم و فکرشده از بشریت را بازتاب می‌دهد.

تقریبا می‌توان گفت که اصل داستان فیلم در شهر مارسی کشور فرانسه روایت می‌شود و چندین و چند پناه‌جو را به تصویر می‌کشد که امیدوار هستند پیش از رسیدن ارتش آلمان به این شهر بندری، بتوانند از خطر دور شوند. این طرح داستانی و حتی استعاره‌های حاضر در آن از دور همزمان ساده و از برخی جهات بیش از حد گیج‌کننده به نظر می‌رسند اما وقتی که فیلم را می‌بینیم و با مدل داستان‌گویی آن همراه می‌شویم، دیگر کمتر مسائلی از این دست توجه‌مان را به خودشان جلب می‌کنند و به اصطلاح همه‌چیز با هم جور درمی‌آید. Transit فیلمی درباره‌ی ارتباط گذشته با امروز، ارتباط انسان‌های متعلق به دو جناح متفاوت با یکدیگر و تاثیر یکسان بسیاری از عقاید تندرو روی زندگی آدم‌ها است. فیلمی که به طرز عجیبی می‌توان در آن داستانی عاشقانه و پیچیده را هم یافت و برخلاف بسیاری از آثار دیگر که هیچ ایده‌ی درستی برای استفاده از مدت‌زمان طولانی خود ندارند، فقط و فقط در طول ۱۰۰ دقیقه تبدیل به محصولی می‌شود که به عقیده‌ی بسیاری از بینندگانش، همه حداقل باید یک بار تماشای کامل آن را امتحان کنند.

حالا نوبت شما است؛ چه فیلمی از سال ۲۰۱۹ میلادی را می‌شناسید که اصلا در زومجی چیزی درباره‌ی آن ندیده‌اید و می‌خواهید به دیگران هم شانس تماشای آن را ببخشید؟