حقایق جالب فیلم Saving Private Ryan - نجات سرباز رایان

در تاریخ صنعت سینما و در ژانر جنگی و حماسی چند فیلم وجود دارند که می‌توانیم با تماشای آن‌ها وجهه کثیف، زننده و بی‌رحم جنگ را با تمام وجودمان حس کنیم؟ مسلما تعداد این فیلم‌ها بسیار کم است ولی بدون شک فیلم نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan) به‌راحتی یکی از بهترین فیلم‌ها در میان آن‌ها به‌شمار خواهد رفت. این شاهکار سینمایی ساخته کارگردان صاحب سبک هالیوود یعنی استیون اسپیلبرگ به‌قدری خوب و با جزییات بسیار زیاد و دقیق تصاویری از جنگ جهانی دوم را به شما نشان خواهد داد که پس از تماشای آن مطمئنا برای شما به یکی از فیلم‌هایی تبدیل خواهد شد که بارها و بارها به‌تماشای دوباره آن خواهید نشست. از دیگر نکات مثبت این فیلم می‌توان به حضور بازیگرانی برجسته مانند تام هنکس، مت دیمون و تام سایزمور اشاره کرد که با ایفای نقش هنرمندانه شما را در داستان‌های جنگ جهانی دوم همراه خود می‌کنند. فیلم سینمایی Saving Private Ryan در سال ۱۹۹۸ به‌نویسندگی رابرت رودات و تهیه‌کنندگی یان برایس همراه‌با مارک گوردن و استیون اسپیلبرگ توسط استودیوهای DreamWorks Pictures و Paramount Pictures تولید و در سینماهای سراسر جهان اکران شد. این فیلم با بودجه‌ای حدود ۷۰ میلیون دلار ساخته و توانست در گیشه‌های سینما به‌فروش بسیار عالی ۴۹۰ میلیون دلاری دست پیدا کند.

فیلم «نجات سرباز رایان» که از دید سایت IMDB در رتبه بیست و ششم بهترین فیلم‌های تاریخ قرار دارد توانست جایزه‌های ارزشمندی مانند جایزه اسکار در بخش‌های بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌برداری، بهترین تدوین، بهترین صداگذاری و بهترین جلوه‌های صوتی را کسب کند و همچنین به‌عنوان بهترین فیلم درام سال جایزه گلدن گلوب را به‌خود اختصاص دهد. به‌همین‌دلیل تصمیم گرفتیم تا در مقاله‌ای به‌بررسی نکات و حقایق جالب این فیلم ماندگار بپردازیم؛ حقایقی که شاید از آن‌ها اطلاعی نداشته باشید. ما در این مقاله به‌تحلیل روند داستانی این اثر نخواهیم پرداخت پس اگر هنوز این فیلم را تماشا نکرده‌اید، با خواندن این مطلب قسمت مهمی از داستان آن برای شما اسپویل نخواهد شد.

همان‌طور که به‌احتمال زیاد اطلاع دارید داستان فیلم «نجات سرباز رایان» زاییده ذهن سازندگان و نویسندگان آن به‌شمار می‌رود و واقعیت تاریخی ندارد اما ایده ساخت داستان این فیلم چگونه به‌ذهن سازندگان آن رسید؟ رابرت رودات، نویسنده این فیلم زمانی‌که از یادبود چهار فرزند خانواده آلیسون دیدن کرد ایده ساخت داستانی مشابه با داستان آن‌ها در ذهنش شکل گرفت. چهار فرزند اگنس آلیسون که همگی در جریان جنگ‌های داخلی آمریکا جان خودشان را از دست داده بودند منبع اصلی الهام گرفتن رودات برای خلق داستان این فیلم تلقی می‌شوند. بااین‌حال زمانی‌که فیلم‌نامه نهایی به‌دست مارک گوردن، تهیه‌کننده این فیلم و درنهایت به‌دست استیون اسپیلبرگ رسید، ریشه داستان به برادران نایلند بازمی‌گشت؛ برادرانی که مانند روند اصلی داستان این فیلم همگی در جنگ جهانی دوم حضور داشتند. دو تن از چهار برادر خانواده نایلند که در جنگ جهانی دوم عضو ارتش متفقین بودند در طول این جنگ کشته شدند و دو نفر از آن‌ها نجات پیدا کردند. درنهایت یکی از آن دو برادر نجات پیدا کرده توسط نیروهای ارتش ژاپن به اسارت گرفته شد و هیچ خبری از زنده ماندن یا نماندن او به‌دست خانواده نایلند نرسید. ارتش آمریکا و خانواده نایلند تابه‌امروز از او به‌عنوان سومین پسر کشته شده این خانواده یاد می‌کنند. به‌هرحال داستان برادران رایان در فیلم با اینکه حقیقت تاریخی ندارد ولی می‌توان میان آن‌ها و فرزندان خانواده‌های نایلند و آلیسون شباهت‌های زیادی پیدا کرد.

اسپیلبرگ درباره این موضوع در مصاحبه‌ای توضیحات جالبی داد و گفت: «من برای ساخت فیلم‌های خود قوانینی دارم که رعایت کردن آن برای تمام بازیگران حاضر در فیلم به‌طور یکسان ضروری هستند؛ از مهم‌ترین بازیگر اثر تا بازیگری که تنها در یک سکانس فیلم حضور دارد. اگر هرکدام از آن‌ها این قوانین را زیر پا بگذارند بدون هیچ توضیحی از تیم بازیگران آن محصول کنار گذاشته می‌شوند و سکانس‌هایی که در آن حضور داشته‌اند را با بازیگر دیگری مجددا تهیه خواهیم کرد. این موضوع حتی اگر در آخرین روز فیلم‌برداری هم رخ دهد باعث می‌شود تا تمام سکانس‌های مربوط‌به آن بازیگر را از اول ضبط کنیم». تام سایزمور که به‌خاطر استفاده از داروهای غیرمجاز چند بار با مشکلات مختلفی روبه‌رو شده بود، به‌طور غافل‌گیرکننده‌ای تا انتهای مراحل ساخت فیلم هیچگونه خطایی دراین‌باره انجام نداد و همین عامل تحسین اسپیلبرگ را به‌همراه داشت. تام سایزمور که به‌دلیل قوانین سخت‌گیرانه اسپیلبرگ به‌خوبی از استفاده مواده مخدر دور شده بود پس از اکران فیلم بازهم به‌سراغ آن‌ها رفت و تابه‌امروز چندین پرونده قضایی به‌دلیل استفاده غیر مجاز از داروهای مختلف برعلیه او تشکیل شده است.

درجه‌بندی فیلم‌های سینمایی یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های استودیوهای فیلم‌سازی به‌شمار می‌رود. استیون اسپیلبرگ و سایر تیم سازنده فیلم Saving Private Ryan بسیار نگران بودند که انجمن سینمایی آمریکا (MPAA) درجه سنی NC-17 را برای فیلم جدید آن‌ها درنظر بگیرد. بسیاری از استودیوهای بزرگ فیلم‌سازی به درجه سنی NC-17 مانند یک بیماری لاعلاج نگاه می‌کنند و بسیاری از آن‌ها برای دوری کردن از آن حاضرند تا بسیاری از صحنه‌های خشونت‌آمیز فیلم را حذف کنند تا فیلم آن‌ها درجه سنی بهتری دریافت کند. درجه سنی NC-17 که تماشای یک فیلم را برای افراد زیر ۱۷ سال ممنوع می‌کند مانند یک سم برای عملکرد فیلم در باکس‌آفیس تلقی می‌شود. فیلم‌هایی با این درجه سنی مخاطبان کمتری دارند و بسیاری از سینماهای سراسر جهان از اکران این فیلم‌ها پرهیز می‌کنند و اگر این فیلم‌ها را اکران کنند مجبورند افراد زیر ۱۷ سال را به سالن اکران فیلم راه ندهند. استیون اسپیلبرگ از طرفی به‌قدری به ساخته خود مطمئن بود که در مصاحبه‌ای اعلام کرد این فیلم اگر از سوی انجمن سینمایی آمریکا درجه سنی NC-17 را دریافت کند فیلم خود را بدوه هیچگونه ویرایشی روی پرده سینماها خواهد برد و اگر سینمایی از اکران آن پرهیز کند آن سینما ضرر خواهد کرد. درنهایت فیلم «نجات سرباز رایان» درجه سنی R را دریافت کرد که برای افراد زیر ۱۷ سال ممنوع نخواهد بود ولی تماشا کردن آن توسط این افراد باید با صلاح‌دید خانواده انجام شود.

یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت فیلم «نجات سرباز رایان» را می‌توان توجه فوق‌العاده تیم سازنده آن به جزییات تاریخی و طراحی بی‌نظیر جزییات وسیله‌های مختلف در آن به‌حساب آورد. این موضوع را می‌توانید در لحظه‌لحظه فیلم پیدا کنید؛ از کبودی ناخن شخصیت‌های آن تا طراحی لباس‌ها و استفاده از اسلحه‌های واقعی. در یک فیلم تاریخی مربوط‌به جنگ جهانی بدون شک سلاح‌های موجود در آن نقش بسیار پررنگی خواهند داشت و باید به واقعیت بسیار نزدیک باشند، موضوعی که در این فیلم به‌بهترین شکل ممکن انجام شده است. تمام سلاح‌های موجود در فیلم واقعی هستند و هیچ‌کدام از آن‌ها توسط تیم سازنده با موادی مانند پلاستیک یا غیره ساخته نشده‌اند. این سلاح‌ها که همگی در جنگ جهانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند در طول زمان مشکلات زیادی پیدا کرده‌اند و استفاده از آن‌ها بسیار خطرناک خواهد بود. به‌همین‌دلیل تیم سازنده این فیلم با استفاده از تفنگ‌های واقعی و رعایت تمامی نکات ایمنی مربوط‌به آن‌ها تصاویری بسیار نزدیک به واقعیت خلق کرده‌اند. نکته بسیار جالب درباره به‌تصویر کشیدن سلاح‌های واقعی در این فیلم صدای مربوط‌به هرکدام از آن‌ها است. طبیعتا به‌دلیل مسائل ایمنی با این اسلحه‌ها گلوله‌ای شلیک نشده و صدای شلیک گلوله‌ها در فیلم به اسلحه‌های موجود در آن سکانس‌ها ربطی ندارد. استیون اسپیلبرگ و تیم سازنده این فیلم با مراجعه به یک کارخانه اسلحه‌سازی در شهر آتلانتا و با استفاده از سلاح‌های مختلف موجود در آن توانستند صداهای مورد نیاز خود را ضبط کرده و در تدوین فیلم استفاده کنند. رعایت جزییات مختلف این فیلم را به یکی از شاهکارهای تاریخ سینما تبدیل کرده است.

در تمام طول داستان فیلم شخصیت‌های اصلی مأموریت یافتن و برگرداندن سرباز رایان را برعهده دارند. استیون اسپیلبرگ برای این شخصیت که به‌نوعی یکی از شخصیت‌های مهم فیلم تلقی می‌شود بازیگری را مدنظر داشت که از لحاظ معروف بودن ناشناخته باشد و افراد زیادی او را نشناسند. او قصد داشت با انجام این کار در لحظه‌ای که شخصیت‌های فیلم پس از پشت سر گذاشتن مشکلات فراوان به محل مورد نظرشان می‌رسند، در میان سربازان حاضر در آن مکان چهره‌ای آشنا و معروف وجود نداشته باشد تا بینندگان فیلم نتوانند حدس بزنند که سرباز رایان کدامیک از افراد حاضر در آن صحنه است. اسپیلبرگ به‌همین‌دلیل در آن زمان مت دیمون را به تیم بازیگران فیلم اضافه کرد تا نقش سرباز رایان را ایفا کند؛ دیمون در آن مقطع زمانی اصلا بازیگر معروفی نبود و افراد زیادی او را نمی‌شناختند و دلیل مهم‌تر برای انتخاب او این بود که مت دیمون یک چهره آمریکایی کلاسیک دارد که اسپیلبرگ به‌شدت دنبال چنین چهره‌ای برای شخصیت سرباز رایان می‌گشت. مشکل اصلی برای ایده استیون اسپیلبرگ زمانی پدیدار شد که مت دیمون پس از پایان مراحل ساخت فیلم Saving Private Ryan به‌عنوان نویسنده فیلم Good Will Hunting جایزه اسکار را دریافت کرد و به‌دلیل هنرنمایی در آن فیلم برای اهالی سینما به فردی بسیار معروف تبدیل شد و زمانی‌که ساخته اسپیلبرگ روی پرده سینماها رفت تماشاگران با چهره مت دیمون به‌اندازه کافی آشنایی داشتند و همه او را می‌شناختند؛ به‌همین‌خاطر تمام ایده اصلی اسپیلبرگ برای نخستین تصویر سرباز رایان در فیلم نقش برآب شد.

نحوه اضافه شدن مت دیمون به تیم بازیگران «نجات سرباز رایان» نیز داستان جالبی دارد. زمانی‌که استیون اسپیلبرگ مراحل نهایی کردن فیلم‌نامه این فیلم را پشت سر می‌گذاشت برای ضبط مراحل پایانی فیلم Amistad در شهر بوستون حضور داشت. در همان زمان رابین ویلیامز در همان شهر در حال فیلم‌برداری و طی کردن مراحل ساخت فیلم Good Will Hunting بود. به‌همین‌خاطر وقتی هردوی آن‌ها در آن شهر حاضر بودند طی دیداری با یکدیگر ملاقات کردند؛ رابین ویلیامز و استیون اسپیلبرگ به‌خاطر همکاری گذشته خود در فیلم Hook رابطه نزدیک و دوستانه‌ای داشتند. رابین ویلیامز، مت دیمون جوان را برای ملاقات با اسپیلبرگ و آشنایی دیمون با یکی از فیلم‌سازان برجسته جهان همراه خود نزد اسپیلبرگ برد و همین موضوع باعث آشنایی دیمون با کارگردان فیلم «نجات سرباز رایان» گردید. اسپیلبرگ در این ملاقات متوجه استعداد بسیار بالای مت دیمون شد و دو هفته پس از آن ایفای نقش شخصیت سرباز رایان را به مت دیمون پیشنهاد داد تا همان‌طور که در پاراگراف قبلی توضیح دادیم از یک بازیگر ناشناخته برای به‌تصویر کشیدن این شخصیت استفاده کند.

آیا می‌توانید نقش شخصیت اصلی فیلم Saving Private Ryan یعنی شخصیت کاپیتان میلر را با بازی بازیگری به‌جز تام هنکس تجسم کنید؟ جواب شما به‌احتمال زیاد منفی خواهد بود. ایفای نقش هنرمندانه و بسیار ماندگار تام هنکس در این فیلم که بدون شک یکی از بهترین ایفای نقش‌های تاریخ سینما به‌شمار می‌رود یکی از اصلی‌ترین دلایل موفقیت و محبوبیت نه‌تنها این شخصیت بلکه تمام این فیلم تلقی می‌شود. بازی قوی و قابل احترام تام هنکس در این فیلم یک جایگاه افتخاری در تالار مشاهیر ارتش آمریکا را برای او به‌همراه داشت تا او بدون اینکه در ارتش این کشور یا در جنگی حضور داشته باشد در تالار مشاهیر ارتش آمریکا قرار بگیرد؛ عنوانی که یکی از بزرگ‌ترین افتخارات ارتش این کشور محسوب می‌شود. بااین‌حال قبل از آغاز فیلم‌برداری این فیلم تام هنکس نخستین انتخاب استیون اسپیلبرگ برای بازی در نقش شخصیت کاپیتان میلر نبود؛ اسپیلبرگ قبل از هنکس بازیگران برجسته دیگری مانند مل گیبسون و هریسون فورد را برای این نقش مدنظر داشت. احتمالا با حضور هریسون فورد یا مل گیبسون در این نقش، شخصیت کاپیتان میلر به فرمانده‌ای خشن‌تر و خشک‌تر تبدیل می‌شد و شاید شباهت بیشتری به یک فرمانده بی‌رحم در جنگ جهانی دوم داشت ولی حضور آن‌ها در نقش کاپیتان میلر تاثیرگذاری کمتری از لحاظ احساسی نسبت‌به ایفای نقش تام هنکس روی بیننده از خود به‌جای می‌گذاشت.

وین دیزل، بازیگر بسیار برجسته و محبوب فیلم‌های اکشن که همه ما به‌خوبی او را برای بازی در مجموعه سینمایی «سریع و خشن» می‌شناسیم در آن زمان اصلا بازیگر شناخته شده و معروفی تلقی نمی‌شد. در آن زمان وین دیزل در یک فیلم مستقل به‌نام Strays به‌عنوان کارگردان، نویسنده و بازیگر حضور پیدا کرد تا توجه بسیاری از اهالی سینما را معطوف خود کند. استیون اسپیلبرگ پس از تماشای این فیلم و دیدن استعداد فوق‌العاده وین دیزل در آن تصمیم گرفت تا یک شخصیت جدید برای فیلم‌نامه فیلم «نجات سرباز رایان» طراحی کند تا بتواند به وین دیزل برای حضور در این فیلم پیشنهاد همکاری دهد. اسپیلبرگ زمان زیادی را در راستای اضافه کردن یک شخصیت جدید به فیلم‌نامه این فیلم سپری کرد تا این شخصیت جدید با جزییات رفتاری وین دیزل کاملا مطابقت داشته باشد. درحال‌حاضر تجسم کردن این موضوع که وین دیزل یک بازیگر بسیار معمولی و ناشناخته باشد، کار آسانی نخواهد بود ولی در اواسط دهه ۹۰ میلادی افراد بسیار محدودی وین دیزل را می‌شناختند، کسی که تازه در ابتدای راه خود قرار داشت. به‌همین‌خاطر پیشنهاد همکاری اسپیلبرگ به وین دیزل و حضور او در این فیلم مسیر کاری حرفه‌ای او را به‌کلی تغییر داد و او را به یک بازیگر برجسته تبدیل کرد تا امروزه از او به‌عنوان یکی از بهترین بازیگران فیلم‌های ژانر اکشن یاد شود.

فیلم Saving Private Ryan تنها فیلم استیون اسپیلبرگ به‌شمار می‌رود که او به‌عنوان کارگردان در نوشتن فیلم‌نامه ابتدایی و مراحل قبل از تولید آن نقش پررنگی نداشته است. رابرت رودات، نویسنده این فیلم که در توضیحات این مقاله به‌نحوه رسیدن ایده آن به ذهنش توضیحات کاملی دادیم، پس از نوشتن و کامل کردن داستان فیلم‌نامه ، آن را توسط مدیربرنامه‌های خود برای استیون اسپیلبرگ ارسال کرد. مدیربرنامه‌های رودات بدون هماهنگی او فیلم‌نامه را برای تام هنکس نیز فرستاد، هنکس پس از مطالعه آن به‌شدت به آن علاقمند شد و تصمیم گرفت خود او به‌عنوان تهیه‌کننده یا کارگردان این فیلم‌نامه را به‌مراحل ساخت برساند. اسپیلبرگ و تام هنکس که قبل از این فیلم سابقه هیچگونه همکاری با یکدیگر را نداشتند پس از مطالعه فیلم‌نامه متوجه شدند که هردوی آن‌ها داستان رودات را مطالعه و علاقمند به ساخت آن هستند.

به‌همین‌خاطر پس از صحبت‌هایی میان رودات، هنکس و اسپیلبرگ این سه نفر تصمیم گرفتن با همکاری یکدیگر فیلم «نجات سرباز ریان» را به‌مرحله ساخت برسانند. نکته جالب این موضوع این است که تمام این اتفاقات تنها در یک روز رخ داد و از زمان ارسال فیلم‌نامه توسط رودات برای تام هنکس و استیون اسپیلبرگ تا زمان تصمیم نهایی آن‌ها برای ساخت این فیلم ۲۴ ساعت نگذشته بود. پس از این فیلم که نخستین همکاری هنکس و اسپیلبرگ تلقی می‌شود آن‌ها در آثار برجسته‌ای مانند فیلم Catch Me If You Can، فیلم Bridge of Spies و سریال کوتاه Band of Brothers همکاری کردند؛ آثاری که هرکدام از آن‌ها از محصولات باکیفیت سینما و تلویزیون محسوب می‌شوند.

تا اینجای مقاله به‌اندازه کافی به ایده‌آل‌گرایی استیون اسپیلبرگ و توجه بسیار زیاد او به جزییات فیلم برای واقعی‌تر شدن آن پرداختیم ولی شاید هیچ‌کدام از آن‌ها نسبت‌به موضوعی که اکنون قصد داریم درباره آن صحبت کنیم جالب نباشند. در میان اعضای تیم سازنده فیلم Saving Private Ryan با نام دیل دای مواجه خواهیم شد؛ یک افسر سابق ارتش آمریکا که به‌عنوان مشاور نظامی در تیم سازنده این فیلم حضور داشت. دای که سال‌ها در ارتش آمریکا خدمت کرده است در این فیلم به‌منظور کمک به استیون اسپیلبرگ برای به‌تصویر کشیدن جزییات دقیق جنگی و نظامی مشاوره‌های زیادی را به او ارائه کرد. دیل دای همچنین تمام بازیگران اصلی فیلم را برای آشنا شدن با محیط‌های جنگی و به‌خصوص آشنایی بیشتر با جو جنگ جهانی دوم به‌مدت ۱۰ روز به یک کمپ نظامی برد و در این مدت با آن‌ها دقیقا مانند یک سرباز ارتش رفتار کرد.

در این کمپ نظامی در مدت ۱۰ روز بازیگران فیلم با موقعیت‌های جنگی، رهبری گروه در رژه‌های نظامی و گیر کردن در گِل و لای مواجه شدند که باید در تمام آن شرایط و آزمون‌ها نمره قابل قبول دریافت می‌کردند تا بتوانند برای حضور در این فیلم به‌خوبی آماده شوند. آن‌ها همچنین در تمام این مدت در چادرهای نظامی زندگی کردند و باید غذایی که سربازها در محیط‌های جنگی دریافت می‌کنند را می‌خوردند. بازیگران اصلی فیلم در این کمپ نظامی آموزش‌هایی را مبنی‌بر چگونگی تمیز کردن و باز و بسته کردن سلاح‌ها فرا گرفتند و حتی به شلیک چند گلوله با برخی سلاح‌ها پرداختند. استیون اسپیلبرگ برای تشکر از دیل دای به‌خاطر زحمات زیادش در طول این مدت نقش کوچکی در فیلم به او پیشنهاد کرد که با موافقت دای مواجه شد؛ دیل دای را می‌توانید در سکانس‌های ابتدایی فیلم در نقش سرهنگ ارتش مشاهده کنید که خبر مرگ سومین فرزند خانواده رایان را به فرمانده جورج مارشال می‌دهد.

• به‌دلیل ممنوعیت فیلم‌برداری در ساحل نرماندی، استیون اسپیلبرگ سواحل بالینسکر در ایرلند را به‌دلیل شباهت بسیار زیاد به منطقه اوماها در نرماندی انتخاب و تصاویر سکانس‌های ابتدایی فیلم را در آن مکان تهیه کرد.

• شهر ویران شده رِمِل در داستان فیلم به‌طور کامل در شهری کوچک به‌نام هاتفیلد ارودروم در ۳۰ مایلی شهر لندن ساخته شده و ساخت تمام خانه‌های خراب و ویران شده برای آن قسمت از داستان فیلم حدود چهار ماه زمان برده است.

• تقریبا تمام لباس‌های موجود در فیلم (لباس‌های متعلق‌به بازیگران اصلی و بازیگران فرعی) تنها برای این فیلم تهیه شده‌اند.

• این فیلم آخرین فیلمی به‌شمار می‌رود که به‌صورت دستی و بدون استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی ویرایش شده و جایزه اسکار بهترین تدوین را به‌خود اختصاص داد.

• استیون اسپیلبرگ این فیلم را برای ادای احترام به پدر خود آرنولد اسپیلبرگ، که در جنگ جهانی دوم در ارتش آمریکا حضور داشته به او تقدیم کرده است.

نظر شما همراهان همیشگی سایت زومجی درباره فیلم Saving Private Ryan چیست؟ اگر شما هم نکته جالبی درباره این فیلم درنظر دارید که در این مقاله به آن اشاره‌ای نشده است، آن را با ما و سایر خوانندگان سایت زومجی در میان بگذارید.