حقایق جالب سریال The Queen's Gambit - گامبی وزیر

اگر به فهرست سریال‌های تحسین‌شده و برتر سال ۲۰۲۰ نگاهی کنیم سریال گامبی وزیر (The Queen's Gambit) بدون شک در رتبه‌های برتر آن قرار دارد. وقتی بازی شطرنج را بلد نباشید حتما تماشای یک مسابقه از آن می‌تواند برای شما بسیار حوصله‌سربر باشد ولی اسکات فرانک، خالق این سریال به زیبایی توانسته بازی شطرنج را به‌شکلی جذاب به‌تصویر بکشد تا نه‌تنها در هنگام تماشای آن خسته نشوید که پس از تمام شدن این سریال فکر تماشای دوباره آن دست از سرتان برندارد. این سریال کوتاه با ایفای نقش هنرمندانه بازیگرانی همچون آنیا تیلور-جوی، بیل کمپ، هری ملینگ و توماس برودی سنگستر که از روی کتابی با همین نام اثر والتر تویس اقتباس شده است، داستان زندگی الیزابت هارمن را به‌تصویر می‌کشد. الیزابت (بث) از کودکی به شطرنج علاقه‌مند شده و با وجود تمام مشکلات و محدودیت‌ها به یکی از بزرگ‌ترین استادان دنیا تبدیل می‌شود. پستی و بلندی‌های زندگی الیزابت به‌قدری جذاب در این سریال به‌تصویر درمی‌آید که با تماشای تنها یک قسمت از آن عاشق این سریال خواهید شد.

سریال The Queen's Gambit در قالب ۷ قسمت در تاریخ دوم آبان ۱۳۹۹ (۲۳ اکتبر ۲۰۲۰) از شبکه استریم آنلاین نتفلیکس (Netflix) پخش و به‌سرعت به یکی از محبوب‌ترین آثار سال جاری تبدیل شد. به‌همین‌دلیل تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به‌بررسی نکات و حقایق جالب این سریال بپردازیم؛ حقایقی که شاید از آن‌ها اطلاعی نداشته باشید. ما در این مقاله به نقد و تحلیل خط داستانی این سریال نخواهیم پرداخت، پس اگر هنوز آن را تماشا نکرده‌اید با مطالعه این مقاله قسمت مهمی از داستان سریال «گامبی وزیر» برای شما لو نخواهد رفت.

اسکات فرانک، خالق این سریال زمانی‌که تصمیم به ساخت این اثر گرفت در نظر داشت تا از آنیا تیلور-جوی به‌عنوان بازیگر نقش اصلی خود استفاده کند. به‌همین‌دلیل با مدیر برنامه‌های او صحبت‌های اولیه را انجام داد و آنیا پس از متوجه شدن این موضوع بسیار خوشحال شد. او بلافاصله با اسکات فرانک تماس گرفت و موافقت خود را برای حضور در این سریال به او اعلام کرد. در آن زمان هنوز هیچ فیلم‌نامه‌ای برای این سریال نوشته نشده بود و اسکات فرانک تنها یک کپی از رمان والتر تویس را برای آنیا فرستاد. آنیا تیلور-جوی پس از مطالعه این رمان به نقش الیزابت هارمن بیشتر علاقه‌مند شد و برای حضور در این سریال لحظه‌شماری می‌کرد. احتمالا این موضوع اولین مرتبه‌ای باشد که یک بازیگر بدون مطالعه فیلم‌نامه برای حضور در یک سریال موافقت خود را اعلام کرده است.

از ۶ رمان والتر تویس تابه‌امروز سه فیلم سینمایی اقتباس شده است که رمان The Queen's Gambit تقریبا به چهارمین فیلم سینمایی اقتباس شده از روی رمان‌های او تبدیل شده بود. در سال ۲۰۰۸ پس از هنرنمایی ماندگار هیث لجر در نقش جوکر در فیلم The Dark Knight او تصمیم گرفت با اقتباس از رمان تویس فیلم سینمایی «گامبی وزیر» را به مرحله تولید برساند. او برای عملی کردن این کار با چند استودیو فیلم‌سازی از جمله برادران وارنر نیز صحبت‌های اولیه را انجام داد و حتی با الن پیج برای ایفای نقش الیزابت هارمن صحبت کرده بود. پس از موفقیت دیوانه‌وار فیلم «شوالیه تاریکی» او می‌توانست این فیلم را به یک فیلم ماندگار دیگر تبدیل کند ولی متاسفانه به‌دلیل مرگ او در سال ۲۰۰۸ ایده ساخت این فیلم با او دفن شد. هیث لجر در مصاحبه‌ای گفته بود که به رمان والتر تویس درباره شخصیت الیزابت هارمن بسیار علاقه داشته و تمام سعی خود را برای به‌تصویر کشیدن داستان او انجام داده است. او پس از انجام بسیاری از کارهای اولیه برای ساخت این فیلم سینمایی از دنیا رفت تا ساخت فیلم «گامبی وزیر» لغو شود و ۱۲ سال بعد در قالب یک سریال کوتاه به‌تصویر درآید.

اسکات فرانک برای هرچه واقعی‌تر کردن داستان سریال تصمیم گرفت تا تمام مسابقه‌های شطرنج درون سریال را به‌طور واقعی نشان دهد ولی برای انجام این کار به استادان این رشته نیاز داشت. اگر به شطرنج علاقه داشته باشید بدون شک استاد بزرگ شطرجِ اهل روسیه یعنی گری کاسپاروف را می‌شناسید؛ گری کاسپاروف و شطرنج‌باز برجسته آمریکایی یعنی بروس پاندولفینی اشخاصی بودند که در مراحل ساخت سریال کمک‌های زیادی به اسکات فرانک کردند. این دو چهره برجسته، تمام مسابقات شطرنج، تمام حرکات و تمام مسائل مربوط‌به به این بازی را در قسمت‌های سریال طراحی می‌کردند تا بازیگران حاضر در سریال با پیروی از این دستورالعمل‌ها آن صحنه‌ها را ایفا کنند.

نکته جالب درباره گری کاسپاروف این است که اسکات فرانک پس از ملاقات با او قصد داشت ایفای نقش حریف اصلی الیزابت یعنی شخصیت والریبورگوف را گری کاسپاروف ایفا کند. کاسپاروف خیلی سریع پیشنهاد فرانک را رد کرد؛ دلیل او برای رد کردن این پشنهاد این بود که او به‌هیچ‌وجه توانایی زیادی در بازیگری ندارد و حضور او امکان داشت باعث افت کیفیت این سریال شود. کاسپاروف در تمامی قسمت‌های سریال عضوی از تیم سازنده آن به‌شمار می‌رفت و با کمک پاندولفینی تمامی مسابقات را طراحی می‌کرد. به‌عقیده کاسپاروف کمک‌های او در پشت صحنه و مشاوره‌های او بسیار مفید‌تر از ایفای نقش او در سریال بودند؛ عقیده‌ای که تقریبا تمام بیننده‌های این سریال با آن موافق هستند.

همان‌طور که در مورد بالا به‌طور کامل توضیح دادیم، تمام مسابقات و حرکات بازی شطرنج در روند داستانی فیلم توسط دو استاد این رشته یعنی گری کاسپاروف و بروس پاندولفینی طراحی شده بودند ولی نتیجه طراحی این مسابقات توسط آن‌ها چه بود؟ اگر شطرنج را به‌خوبی بلد باشید و در چنین سریالی که برمبنای این بازی جریان دارد یک اشتباه یا باگ پیدا کنید خب طبیعتا برای این سریال یک نکته منفی به‌شمار می‌رود. بازیگران حاضر در سکانس‌هایی که به شطرنج بازی کردن آن‌ها مربوط می‌شد، قبل از فیلم‌برداری آن سکانس‌ها چندین و چند بار حرکات آن بازی طراحی شده را می‌خواندند و آن را در ذهن خود مرور می‌کردند. در زمان انجام بازی‌ها ما در سریال معمولا چهره شخصیت‌ها را تماشا می‌کنیم ولی این نکته بسیار جالب است که بدانید در همان لحظات نیز بازیگران به‌طور واقعی حرکات صحیح بازی را انجام می‌دهند تا درکنار تصاویر صورت آن‌ها، تمام بازی‌ها و حرکات انجام شده توسط آن‌ها نیز واقعی باشد. نکته بسیار جالب این است که حتی در چند مسابقه شطرنج در سریال ما اصلا صفحه بازی را نمی‌بینیم و تنها شاهد صورت بازیکنان هستیم؛ حتی در این بازی‌ها هم بازیگران آن سکانس بازی شطرنج و حرکات آن را کاملا دقیق و به‌طور واقعی انجام می‌دهند تا برنده مشخص شود.

در برخی قسمت‌های سریال شاهد بازی شطرنج سریع بودیم، یک نوع بازی شطرنج که حرکات در آن باید با نهایت سرعت انجام شوند. زمانی‌که در فیلم این سبک از شطرنج را تماشا می‌کنیم به‌قدری حرکات بازیگران سریع است که حتی اگر شطرنج را به‌طور حرفه‌ای هم بلد باشیم متوجه شدن آن‌ها بسیار سخت خواهد بود. بااین‌حال کاسپاروف و پاندولفینی بازی‌های این سبک از شطرنج را هم به‌طور دقیق و کامل طراحی کردند تا این بازی‌ها هم از واقعیت دور نشوند. ایفای حرکات طراحی شده توسط بازیگران با آن سرعت به‌هیچ‌وجه کار آسانی تلقی نمی‌شد و فیلم‌برداری برخی از آن سکانس‌ها ساعت‌ها طول می‌کشید. آنیا تیلور-جوی در مصاحبه‌ای گفت که بعضی وقت‌ها برای حفظ کردن حرکات سریع در آن بازی‌ها به‌قدری گیج می‌شده که نیار به استراحت داشته است. به‌هرحال تعهد اسکات فرانک برای هرچه واقعی‌تر نشان دادن تصاویر فیلم و تلاش بازیگران برای ایفای نقش در آن قسمت‌ها بسیار تحسین‌برانگیز هستند.

سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ برای آنیا تیلور-جوی بسیار پرمشغله و جدول کاری او در این بازه زمانی به‌شدت فشرده بود. تیلور-جوی در این مدت در فیلم Emma، فیلم Last Night in Soho و سریال The Queen's Gambit به ایفای نقش پرداخت تا یکی از پرکارترین بازیگران سینما و تلویزیون تلقی شود. اما نکته مهم درباره فعالیت‌های او این است که او در بین این پروژه‌ها تنها یک روز، بله درست شنیدید تنها یک روز به استراحت پرداخت. او در مصاحبه‌ای دراین‌باره گفت: «من می‌دانستم سال ۲۰۱۹ و سال ۲۰۲۰ سالی بسیار سخت برای من خواهند بود ولی درکنار تمام سختی‌ها به سال‌هایی سرشار از خوشحالی برای من تبدیل شدند. در آغاز سال ۲۰۱۹ مدیر برنامه‌هایم برنامه کاری من را نشانم داد و به من گفت که می‌توانم حداقل حضور در یکی از این پروژه‌ها را لغو کنم ولی به‌هیچ‌وجه چنین قصدی نداشتم. با نگاه به برنامه کاری خود در سال ۲۰۱۹ متوجه شدم که در میان هر کدام از این پروژه‌ها تنها یک روز می‌توانم استراحت کنم؛ یک روزی که احتمالا در آن باید به محل فیلم‌برداری پروژه بعدی می‌رفتم. بااین‌حال من از نتیجه کار بسیار خوشحالم و امیدوارم بیننده‌های این پروژه‌ها نیز از تماشای آن‌ها لذت کافی را ببرند».

آنیا تیلور-جوی، بازیگر شخصیت الیزابت هارمن سال‌ها به‌عنوان رقصنده باله فعالیت می‌کرد، به‌همین‌دلیل با تجربه‌های خود در آن زمان توانست حرکت‌هایی بسیار جزیی به شخصیت بث اضافه کند. حرکاتی بسیار دقیق مانند نحوه برداشتن مهره‌های شطرنج با حالت‌های خاص و بسیار زیبا. او در مصاحبه‌ای عنوان کرد که به‌دلیل تجربه‌هایش در رقص‌های باله به‌خوبی می‌تواند با انگشت‌های خود حرکاتی را انجام دهد که ماه‌ها و سال‌ها زمان نیاز دارند. او همچنین به‌دلیل فعالیت به‌عنوان یک رقصنده باله تصمیم گرفت حرکاتی را به شخصیت بث اضافه کند تا او را از رقیب‌های مرد خود متمایز کرده و شخصیت الیزابت را بسیار خاص‌تر از سایرین نشان دهند. اسکات فرانک با ایده او موافقت کرد تا همان‌طور که در سریال مشاهده کردیم، آنیا تیلور-جوی با حرکات خود بی‌رحمی و سریع بودن الیزابت را به رخ حریفان خود بکشد تا بدون صحبت کردن به آن‌ها نشان دهد تا برای پیروزی به آن مکان وارد شده است.

شخصیت بنی با ایفای نقش بازیگر برجسته هالیوود یعنی توماس برودی سنگستر را می‌توانیم یکی از سه شخصیت اصلی سریال نام ببریم. شخصیت بنی بنابر تایید سازندگان سریال براساس جزییات شخصیتی استاد بزرگ شطرنج آمریکایی یعنی بابی فیشر که در ۱۳ سالگی «بازی قرن» را برنده شد، طراحی شده است. اسکات فرانک با خلق شخصیت بنی براساس جزییات شخصیتی بابی فیشر، علاوه‌بر به‌تصویر کشیدن یکی از مهم‌ترین شطرنج باز‌های آمریکایی، ادای احترامی هرچند کوچک به او داشته است.

در مورد قبلی به این موضوع اشاره کردیم که آنیا تیلور-جوی برای شخصیت بث حرکات منحصربه‌فردی را در ذهن داشت که با موافقت فرانک به فیلم‌نامه اضافه شدند. پس از آنیا تیلور-جوی دیگر بازیگری که چنین ایده‌ای در سر داشت کسی نبود جز توماس برودی سنگستر. اگر این سریال کوتاه را با دقت تماشا کنید متوجه خواهید شد که شخصیت بنی هیچوقت بدون انگشتر خود بازی نمی‌کند. این ایده نیز جز فیلم‌نامه نبوده و با پیشنهاد خود بازیگر آن شخصیت به فیلم‌نامه اضافه شده است. توماس برودی در مصاحبه‌ای درباره این موضوع گفت: «خیلی‌ها از من درباره این انگشتر سؤال می‌کنند؛ انگشتری که همیشه به‌همراه دارم و برای من ارزش معنوی بسیار زیادی دارد. توضیحات بیشتری نمی‌توانم درباره این انگشتر به شما بگویم چرا که این یک موضوع کاملا شخصی است. زمانی‌که دیدم آنیا تیلور-جوی و چند تا از بازیگران دیگر تلاش می‌کنند تا جزییات کوچکی را به شخصیت خود اضافه کنند این ایده در ذهن من پدیدار شد و بسیار خوشحالم که اسکات فرانک با آن موافقت کرد چون ایفای نقش با این انگشتر برای من ارزش بسیار بالایی دارد».

هری ملینگ، بازیگر شخصیت هری بالتیک به‌احتمال زیاد در نگاه نخست برای بسیاری از ما خیلی آشنا به‌نظر برسد. او علاوه‌بر سریال اقتباس شده The Queen's Gambit در یکی از ماندگارترین اقتباس‌های تاریخ سینما نیز حضور داشته است. هری ملینگ یکی از بازیگرهای مجموعه سینمایی هری پاتر قلمداد می‌شود که در آن سری فیلم‌ها شخصیت دادلی دورسلی را ایفا می‌کرد؛ پسری منفور که به دفعات هری پاتر را مورد اذیت و آزار قرار داد.

نکته جالب درباره هری ملینگ این است که او در مراحل ساخت سریال «گامبی وزیر» ساعت‌ها درباره فیلم‌های هری پاتر با آنیا تیلور-جوی صحبت کرده بود. تیلور-جوی در مصاحبه‌ای دراین‌باره گفت: «من دیوانه فیلم‌های هری پاتر هستم و وقتی متوجه شدم با یکی از بازیگران آن مجموعه قرار است همکاری کنم بسیار هیجان‌زده شدم. در زمان فیلم‌برداری سریال The Queen's Gambit من مرتبا از هری ملینگ درباره آن مجموعه سؤال می‌پرسیدم و او هم در کمال احترام ساعت‌ها درباره آن مجموعه با من صحبت می‌کرد. سؤال‌های من واقعا اذیت‌کننده بودند ولی خوشحالم که هری به تمام آن‌ها با آرامش و خیلی کامل جواب داد».

همان‌طور که قطعا می‌دانید روند اصلی داستان این سریال بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ جریان دارد؛ سال‌هایی که در آن‌ها الیزابت بث نخستین مسابقات شطرنج خود را تجربه کرد. مشکل این موضوع جایی است که حدودا تا سال ۱۹۸۶ مسابقات شطرنج به دو دسته بانوان و آقایان تقسیم می‌شد که بانوان این اجازه را نداشتند که با آقایان مسابقه دهند ولی در سریال از همان ابتدا شاهد این موضوع هستیم که بانوان و آقایان بدون هیچ مشکلی با یکدیگر به‌رقابت می‌پردازند درحالیکه مسابقات آن‌ها با یکدیگر ممنوع بوده است.

بنابر گزارش رسانه CNET، شطرنج‌باز مجارستانی یعنی جودیث پولگار با تنها ۱۵ سال سن در سال ۱۹۹۱ جوان‌ترین استاد بزرگ تاریخ این رشته ورزشی محسوب می‌شود. قبل از اینکه او به این عنوان دست پیدا کند یک دهه قبل خواهر او یعنی سوزان پولگار برای حمایت از حضور بانوان در جام‌جهانی شطرنج در سال ۱۹۸۶ جنگید و سرانجام موفق شد به این مهم برسد. تا قبل از این واقعه مسابقات جهانی شطرنج تحت عنوان «مسابقات جهانی آقایان» برگزار می‌شد و پس از این اتفاق نام این مسابقات به «مسابقات آزاد شطرنج» تغییر پیدا کرد.

اگر به این موضوع دقت نکرده‌اید زمانی‌که قصد دارید به‌تماشای دوباره این سریال بپردازید به لباس‌های شخصیت الیزابت هارمن به‌خصوص در هنگام مسابقات مهم شطرنج و لحظات مهم داستان سریال دقت زیادی کنید. از حرکات منحصربه‌فرد آنیا تیلور-جوی برای شخصیت الیزابت صحبت کردیم و زمان آن رسیده که به ظاهر او بپردازیم. تمام لباس‌هایی که الیزابت هارمن در سریال می‌پوشد داستانی جالب دارند؛ آن‌ها دقیقا داستانی مرتبط با صفحه یا خود بازی شطرنج را در خود جای داده‌اند. لباس‌ها او معمولا مانند صفحه بازی شطرنج سیاه و سفید هستند یا از طرح‌های شطرنجی به‌طور خیلی نامحسوس در آن‌ها استفاده شده است.

نکته جالب درباره طراحی لباس‌های او به آخرین سکانس‌های سریال مرتبط می‌شود. جایی که او لباسی یک دست سفید به تن کرده و با اطمینانی مثال‌زدنی در حال پیاده‌روی است. گابریل بایندر، طراح لباس این سریال در مصاحبه‌ای درمورد پایان سریال توضیحات جالبی داد و گفت: «من در طول سریال برای شخصیت الیزابت لباس‌هایی با طرح‌های شطرنجی طراحی کردم تا اشتیاق او را به این بازی نشان دهم ولی این موضوع برای پایان داستان فرق داشت. لباس سفید او در آن سکانس‌ها نشان از قدرت مهره‌های سفید دارد که کنترل بازی را در دست داشته و شانس بیشتری نسبت به مهره‌های مشکی دارند. همچنین لباس سفید او نشانی از آزادی و قدرت شخصیت الیزابت در صحنه‌های پایانی است».

تمام سختی‌های زندگی الیزابت هارمن را تماشا کردیم تا به نقطه پایانی برسیم؛ نقطه‌ای که با لباس سفید در میان مردم عادی به بازی کردن شطرنج مشغول شد. این لحظات برای آنیا تیلور-جوی لحظاتی بسیار احساسی بودند، طوری‌که او در هنگام ضبط تک‌تک سکانس‌ها گریه می‌کرد و نمی‌توانست گریه خود را کنترل کند. به‌همین‌دلیل ضبط تصاویر آن لحظات از سریال با اینکه بسیار طولانی شدند ولی درکنار تیلور-جوی برای همه اعضای تیم سازنده سریال لحظاتی پر از احساسات بودند.

آنیا تیلور-جوی درباره آن لحظات توضیحات جالبی داد و گفت: «همان‌طور که می‌دانید من برای ایفای نقش الیزابت لحظه‌شماری می‌کردم، عاشق الیزابت بودم و تک‌تک لحظات زندگی او را گویا خودم زندگی کردم. نمی‌توانم با کلمات توضیح دهم که وقتی به لحظات پایانی سریال رسیدیم، چه اندازه برای بث خوشحال بودم. الیزابت با آن لباس یک دست سفید می‌توانست از تک‌تک آن ثانیه‌ها لذت ببرد. در آن لحظات احساسی داشتم که گویا الیزابت می‌گوید: «من تمام عمرم تلاش کردم، اذیت شدم و زندگی من در اختیار شما بوده است. اجازه دهید این چند لحظه را زندگی کنم، تنهایم بگذارید تا خوشحال باشم، تا لذت ببرم». واقعا کنترل کردن احساساتم در آن لحظات برای من بسیار سخت بود، واقعا برای الیزابت خوشحال بودم».

• تصورات بازی شطرنج روی سقف توسط الیزابت هارمن واقعی است. بسیاری از شطرنج‌بازهای برجسته دنیا گفته‌اند که آن‌ها نیز برای تجسم حرکات بعدی خود و حریفشان تمام آن حرکات را روی سقف تجسم می‌کنند.

• آنیا تیلور-جوی هیچ چیزی درباره بازی شطرنج نمی‌دانست و قبل از شروع مراحل تولید سریال در کلاس‌های ابتدایی این ورزش شرکت کرد. او می‌گوید با انجام این کار علاوه‌بر فراگیری شطرنج تمرکز ذهنی بهتری نسبت‌به قبل دارد.

نظر شما همراهان همیشگی سایت زومجی درباره سریال The Queen's Gambit چیست؟ اگر شما هم نکته جالبی درباره این سریال در ذهن دارید که در این مقاله به آن اشاره‌ای نشده است، آن را با ما و سایر مخاطبان سایت زومجی به اشتراک بگذارید.