بهترین فیلم های ایرانی ۹۹

در سال ۱۳۹۹ که بیماری کرونا جان انسان‌های بیشماری را گرفت، نفس بعضی از صنایع نیز به شماره افتاد. صنعت سینما هم از این قاعده مستثنی نبود. در سینمای ایران و در ابتدای سال که ویروس کرونا هنوز مانع کامل فیلم دیدن در سینما نشده بود، تعدادی از فیلم‌ها شانس اکران در سینما یافتند. اما با گذشت زمان و وخیم‌تر شدن اوضاع، مسئولان تصمیم گرفتند تا بار اصلی اکران سینماها را به بخش آنلاین بسپارند. در جریان این ماجراها فیلم‌های زیادی در سینماها و به‌صورت آنلاین اکران شدند. متاسفانه باز هم مثل سال‌های قبل در سال ۹۹ نیز فیلم‌های قابل قبول درصد کمی از فیلم‌ها را تشکیل دادند.

اما تعداد فیلم‌هایی که چه قبل از اکران و چه بعد از اکران سروصدا به پاکردند و بحث‌هایی را به‌وجود آوردند کم نبودند. در این مطلب سعی داریم به فیلم‌هایی اشاره کنیم که حداقل برای یکبار ارزش تماشا کردن دارند و هرکدامشان را اگر دقیق موشکافی کنیم، نکات مثبتی هم نصیبمان می‌شود. اگرچه همواره می‌توان امیدوار بود که در هر سال، فیلم‌هایی به‌عنوان پدیده، تمام معادلات و پیش فرض‌های منفی درباره سینمای ایران بر هم بزنند. در این فهرست نیز به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم. این شما و این هم فهرست بهترین فیلم های ایرانی ۹۹. در انتهای مقدمه لازم است یاد تمام بزرگان هنر که در این سال شوم بار سفر بستند را گرامی بداریم.

• کارگردان: حسین مهکام
• فیلمنامه‌نویس: حسین مهکام
• تهیه‌کننده: حبیب رضایی
• بازیگران: پارساپیروزفر، باران کوثری، حبیب رضایی و ... خلاصه داستان: جلال که با خواهرش ماری زندگی می‌کند متوجه می‌شود که ماری بدون اطلاع او با مرد ثروتمندی به نام شاهرخ ازدواج کرده است. جلال در اعتراض به این موضوع وسایلش را جمع می‌کند و از خانه بیرون میزند تا به خانه دوستش بهمن برود.

نکته‌ای که فیلم بی‌حسی موضعی را بحث برانگیز می‌کند، ترکیب بازیگران آن است. در جمع بازیگران پرآوازه این فیلم نام پارساپیروزفر بیشتر از همه، سینمادوستان را وسوسه می‌کند. پارساپیروزفر مدت‌ها بود در سینما ایفای نقش نکرده بود و با این فیلم دوباره خود را در سینما نشان داد. اما از جمع بازیگران فیلم که بگذریم می‌رسیم به فضای فیلم. فیلم بی حسی موضعی یک کمدی ابزورد است. چنین فضایی را در سینمای ایران کمتر دیده‌ایم. اما کمدی ابزورد باید با پوچ نشان دادن چیزها نقد درستی از جامعه و مسائل بکند. اما این فیلم در انتقاد خود سرسری عمل می‌کند. بعنی به مسائل زیادی ناخنک می‌زند اما روی مسائل تمرکز نمی‌کند و سریع از روی آن‌ها می‌گذرد. همین نکته به فیلم لطمه زده است. اما باتوجه‌به متفاوت بودن فضای فیلم و کم بودن چنین تجربه‌های در سینمای ایران، این فیلم را در فهرست بهترین فیلم های ایرانی 99 قرار داده‌ایم.

• کارگردان: فرزاد موتمن
• فیلمنامه‌نویس: فرزاد موتمن
• تهیه‌کننده: جواد نوروز بیگی
• بازیگران: الناز شاکردوست، امیرجعفری، آزاده صمدی و ... خلاصه داستان: مهتا برای یافتن ردی از داوود مرادی که آخرین فرد مرتبط با خواهرش مریم، پیش از خواب طولانی مدتش بوده به محل زندگی داود می‌رود تا پاسخی برای سوالاتش پیدا کند…

فرزاد موتمن را همه با فیلم شب‌های روشن می‌شناسند. عاشقانه‌ای اقتباسی که هرچه از زمان اکرانش می‌گذرد محبوب‌تر می‌شود. همین موضوع که مخاطب با یک فیلم از یک کارگردان خاطره داشته باشد باعث می‌شود هرگاه فیلمی از این کارگردان اکران ‌شود، مشتاق تماشایش باشد. اما فیلم سراسر شب هیچ قرابتی با فیلم شب‌های روشن ندارد. حتی حضور بازیگران مطرح سینما هم باعث دلگرمی مخاطب نشده است. فیلم سراسر شب پر است از ارجاعات سینمایی که مخاطب عام چیزی از آن‌ها دستگیرش نمی‌شود. مخاطب خاص یعنی کسانی که خوره سینما هستند هم از این همه ارجاع که بی‌مورد در فیلم قرار داده شده است خسته می‌شوند. فرزاد موتمن در فیلم سراسر شب برای مخاطبی که توقع بالایی از او دارد چیز زیادی برای عرضه ندارد. اما چیزی که این فیلم را لایق حداقل یکبار دیدن می‌کند یکی فیلم‌برداری خوب فیلم است که مخاطب را از لحاظ بصری راضی می‌کند و دوم اینکه بازیگران فیلم همگی کاربلد هستند و به‌خوبی ایفای نقش کرده‌اند.

• کارگردان: آرش لاهوتی
• فیلمنامه‌نویس: آرش لاهوتی
• تهیه‌کننده: علیرضاقاسم خان
• بازیگران: هدیه تهرانی، علی مصفا، مهران احمدی و ...خلاصه داستان:فیلم داستان زندگی پر فراز و نشیب «آبان» زنی میانسال است، که واسطه استخدام کارگران زن فصلی برای کار در باغهای مرکبات شمال کشور است.

آرش لاهوتی مستندسازی است که در اولین ساخته سینمایی خود نخواسته است موضوعی جنجالی را انتخاب کند. او به سراغ زندگی زنی رفته است که سعی می‌کند در دنیای مردانه پیرامون خود دوام بیاورد. کارگردان سعی کرده است در محیطی به دور از هیاهوی شهر داستان خود را روایت کند. اما نکته‌ای که مخاطب را مشتاق دیدن فیلم می‌کند حضور هدیه تهرانی به‌عنوان نقش اصلی است. هدیه تهرانی بدون شک یکی از توانمندترین بازیگران زن ایرانی است که نقش‌‌آفرینی‌هایش همیشه دیدنی هستند. هدیه تهرانی در این فیلم هم بدون اینکه بزرگنمایی کند یا قصد خودنمایی داشته باشد بازی استاندارد همیشگی خود را ارائه داده است. فیلم روزهای نارنجی فیلمنامه‌ای پیچیده ندارد و حرف خود را به‌سادگی بیان می‌کند. همین موضوع این فیلم را ارزشمند می‌کند.

• کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
• فیلمنامه‌نویس: ابراهیم حاتمی‌کیا
• تهیه‌کننده: حبیی‌الله والی‌نژاد
• بازیگران: فرامرز قریبیان، پانته‌آ پناهی‌ها، سام قریبیان و... خلاصه داستان: هنگام تخلیه سد آب شور اشتباهی رخ می‌دهد و تمامی محصولات گروهی از کشاورزان خراب می‌شود. آن‌ها پس از آن که ازطریق مسئولان موفق به حل مشکل‌شان نمی‌شوند، تصمیم می‌گیرند که نزد رئیس‌جمهور بروند.

ابراهیم حاتمی‌کیا مدت‌ها است به چهره‌ای تبدیل شده است که از عالم و آدم شاکی است و هیچ انتقادی را نمی‌پذیرد. فیلم قبلی او به وقت شام بود که در فیلمنامه نقص‌های زیادی داشت اما حاتمی‌کیا در اختتامیه جشنواره با بی اخلاقی تمام انتقادات را رد کرد. فیلم جدید او یعنی خروج هم مشکلات فراوانی دارد. این فیلم از آنجایی سر زبان‌ها افتاد که معلوم شد فیلمی انتقادی است. خب فیلمی انتقادی آن هم از حاتمی‌کیا کنجکاوی را برمی‌انگیزد. نکته دیگری هم که مخاطب را مشتاق تماشای فیلم می‌کرد پوستر فیلم بود. پوستری جذاب که فرامرز قریبیان را بعد از مدت‌ها دوری از سینما به تصویر می‌کشد. اما با شروع شدن فیلم همه امیدها به باد رفت. فیلمنامه هرچه پیش می‌رفت ضعیف‌تر می‌شد و جذابیت زیادی نداشت. کارگردانی چنگی به دل نمی‌زد و بازی‌ها هم معمولی بود. فیلم خروج یکی از ضعیف‌ترین کارهای حاتمی‌کیا بود و ای کاش فرامرز قریبیان بعد از مدت‌ها با چنین فیلم ضعیفی به سینما بازنمی‌گشت. ولی همین ایفای نقش فرامرز قریبیان یک‌تنه فیلم را برای یکبار دیدن ارزشمند می‌کند.

• کارگردان: صفی یزدانیان
• فیلمنامه‌نویس: صفی یزدانیان
• تهیه‌کننده: پیمان معادی
• بازیگران: پیمان معادی، مهناز افشار، شقایق دهقان و ... خلاصه داستان: فرهاد زندگی خود را از کودکی تا ۵۰ سالگی برای روانکاو تعریف می‌کند.

صفی یزدانیان با اولین فیلم سینمایی خود یعنی در دنیای تو ساعت چند است خاطره‌ای فراموش نشدنی را برای سینما دوستان خلق کرد. آن فیلم فضایی عاشقانه داشت که ویژه آن فیلم بود. یزدانیان در دومین فیلم خود یعنی ناگهان درخت هم سعی کرده بود تا فضا را مانند فیلم اولش درآورد و هدفش ساخت یک فضای عاشقانه شبیه فیلم اولش بود. اما متاسفانه نه فضاسازی مانند فیلم اولش جذاب از آب درآمد و نه فیلمنامه چنگی به دل می‌زد. برخی از صحنه‌های فیلم زیبا از کار درآمده‌اند اما کل فیلم جذاب نیست. این را هم باید اضافه کرد که یکی از عوامل موفقیت فیلم اول یزدانیان موسیقی بینظیری بود که کریستف رضاعی برای آن ساخته بود. اما در فیلم ناگهان درخت موسیقی هم به قدرتمندی موسیقی فیلم در دنیای تو ساعت چند است نیست. اگرچه این فیلم ضعف‌های زیادی دارد ولی در کل در بین فیلم‌های ایرانی امسال فیلمی قابل قبول محسوب می‌شود که ارزش دیدن دارد.

• کارگردان: محمد کارت
• فیلمنامه‌نویس: محمد کارت
• تهیه‌کننده: رسول صدرعاملی
• بازیگران: جوادعزتی، امیرآقایی، طناز طباطبایی و ... خلاصه داستان: فیلمی از پروانه در حین شنا در استخر در فضای مجازی منتشر می‌شود. حالا هاشم شوهر پروانه و برادرش حجت به‌دنبال انتقام گرفتن از کسی که این فیلم را منتشر کرده هستند، اما …

محمد کارت در زمینه ساخت مستند و فیلم کوتاه کارنامه قابلی دارد. مستند آونتاژ او به خوبی معظل اعتیاد را به تصویر کشیده است و فیلم کوتاه بچه خور او هم یکی از بهترین فیلم‌های کوتاه سال‌های اخیر است. همین کارنامه خوب کارگردان، کافی بود تا مخاطب در مورد اولین فیلم سینمایی او هم مشتاق شود.فیلم شنای پروانه فیلمی بود که از همان زمان که صحنه‌ای از فیلم در فضای مجازی پخش شد سروصدا به پا کرد. انتظار می‌رفت فیلمی ببینیم با فیلمنامه‌ای قوی و بازی‌های متفاوت اما متاسفانه این‌طور نشد. فیلمنامه فیلم در خیلی از جاها کپی ضعیف شده فیلم مغزهای کوچک زنگ‌زده ساخته هومن سیدی بود. بازی‌‌های فیلم هم معمولی بود. همین موارد فیلم شنای پروانه را از فیلمی که انتظار داشتیم عالی باشد به فیلمی متوسط تبدیل کرد. ولی باز هم باید گفت که شنای پروانه به علت ترکیب بازیگران و قدرت اجرای آن‌ها و همینطور کارگردانی قابل قبولش ارزش دیدن دارد.

• کارگردان: اشکان رهگذر
• فیلمنامه‌نویس: اشکان رهگذر
• تهیه‌کننده: احسان رسول‌اف
• صداپیشگان: پرویزپرستویی، لیلاحاتمی، حامد بهداد و ... خلاصه داستان:در دورانی که اهریمن بر سرزمین‌ها سیطره یافته، جمشید شاه با سپاهی متشکل از متحدانش و با تکیه بر فرّ ایزدی خود در مقابل سپاهیان اهریمن صف آرایی می‌کند،

احسان رهگذر تعداد زیادی انیمیشن کوتاه ساخته است. او در اولین کار سینمایی خود به سراغ شاهنامه رفته است. همینکه اثری موضوع خود را به یکی از قصه‌‌های شاهنامه اختصاص دهد آن هم در کشوری که کمتر از دیگر کشورها به آثار بزرگانش توجه می‌کند بسیار بحث برانگیز می‌شود. این را هم در نظر بگیرید که بازیگران معروفی از سینما و تئاتر صداپیشگی شخصیت‌ها را قبول کرده‌اند.انیمیشن آخرین داستان را می‌توان اولین تلاش جدی برای به تصویر کشیدن آثار بزرگی چون شاهنامه دانست. نقص‌هایی در این انیمیشن وجود دارد اما همیشه اولین‌ها نقص‌هایی دارند که در آینده باید آن‌ها را برطرف کرد. به امید روزی که در سینمای کشورمان بیشتر از پیش از گنجینه ادبیات کشور استفاده کنند.

• کارگردان: مهدی جعفری
• فیلمنامه‌نویس: مهدی جعفری
• تهیه‌کننده: علیرضا قاسم‌خان
• بازیگران: محسن کیایی، روُیا افشار، آناهیتا افشار و ... خلاصه داستان: زوج جوانی به اسم «مرجان» و «وحید» هشت ماهی می‌شود طلاق گرفته‌اند اما به دلایل خاصی مجبورند به زندگی درکنار هم ادامه دهند. دراین‌میان مرجان که تصمیم به مهاجرت دارد، تمام تلاشش را برای گرفتن اقامت دائم کانادا می‌کند اما ...

سال پیش فیلم ۲۳ نفر از مهدی جعفری اکران شد که استقبال خوبی هم از آن شد. جالب است بدانید فیلم ایستگاه اتمسفر که اولین فیلم مهدی جعفری است قبل از فیلم ۲۳ نفر ساخته شده است. مهدی جعفری سعی کرده است در فیلم ایستگاه اتمسفر موضوعی را بدون پیچیده کردن و باحوصله به تصویر بکشد. ایستگاه اتمسفر فیلمی اجتماعی است و نکته مهم در مورد فیلم این است که به مخاطب اجازه می‌دهد به شخصیت‌ها نزدیک شود و آن‌ها را درک کند. همین موضوع باعث می‌شود ‌مخاطب به خوبی درگیر فیلم شود. فیلم ایستگاه اتمسفر فیلمی است که نسبت به اکثر فیلم‌های اجتماعی این سال‌ها مخاطب را بیشتر درگیر می‌کند. همین موضوع فیلم را ارزشمند کرده است.

• کارگردان: کیوان علیمحمدی، امید بنکدار
• فیلمنامه‌نویس: کیوان علیمحمدی، امید بنکدار
• تهیه‌کننده: کیوان علیمحمدی، امید بنکدار
• بازیگران: مهناز افشار، حامدکمیلی، هادی حجازی‌فر و ... خلاصه داستان: گیلدا، مالک رستوران سپید، سیاه‌ترین شب زندگی اش را پشت سر می‌گذارد. او برای نجات زندگی اش تا پس فردا فرصت دارد…

کیوان علیمحمدی و امید بنکدار از همان اولین فیلم خود نشان دادند که رویکردی متفاوت را در سینمای ایران در پیش گرفته‌اند. آن‌ها به سراغ داستان‌هایی می‌روند که تازگی دارند و نوع روایتشان هم با اکثر فیلمسازان ایرانی متفاوت است. فیلم گیلدا هم مانند فیلم قبلی این‌دو یعنی ارغوان یک شخصیت زن را در راس خود قرار داده است. ویژگی دیگرفیلم گیلدا این است که تنها در یک لوکیشن یعنی یک کافه می‌گذرد و این تک لوکیشن بودن فیلم باعث عدم جذابیت فیلم نشده است. همینطور این فیلم ارجاعات زیادی دارد که برای کسانیکه سینما را به‌طور جدی دنبال می‌کنند بسیار جذاب است. حضور مهناز افشار در این فیلم و به‌عنوان نقش اصلی قطعا قبل از اکران باعث ایجاد بحث‌هایی در مورد فیلم شده است. اما اکران این فیلم خوب و متفاوت تمام بحث‌های حاشیه‌ای را کنار زد. فیلم گیلدا در سینمای یکنواخت ایران فیلمی متفاوت است که ارزش دیدن دارد.

• کارگردان: اسماعیل منصف
• فیلمنامه‌نویس: اسماعیل منصف
• تهیه‌کننده: اسماعیل منصف
• بازیگران: هادی افتخار زاده، ژیلا شاهی و ... خلاصه داستان: غیرت در ﯾﮑﯽ از روستاهای مرزی آذربایجان به ﮐﺎر زﻏﺎل‌سازی مشغول اﺳت. پسر او ﯾﺎﺷﺎر که به‌دلیل دزدیدن طلا در زندان به سر می‌برد، برای عروسی خواهرش به ﻣرﺧﺻﯽ می‌آید، اﻣﺎ گم ﺷدن ناگهانی ﯾﺎﺷﺎر، غیرت را را ﺑﺎ چالش بزرگی روبه‌رو می‌کند.

اسماعیل منصف با اولین فیلم سینمایی خود همه را غافلگیر کرد. زغال موضوعات مهمی را بیان می‌کند. اما همه این موضوعات مهم را در کمال سادگی و بدون استفاده از ترفندهایی که این روزها مد شده است ارائه می‌دهد. همین سادگی فیلم در روایت باعث می‌شود که فیلم در ذهن مخاطب جای خود را باز کند. نکته مثبت کارگردان فیلم این است که برخلاف اکثریت کارگردان‌ها اصراری نداشته که فیلمش را در پایتخت بسازد. اصلا می‌توان به جد گفت که یکی از نقاط مثبت فیلم ساخته شدنش در جایی بغیر از پایتخت است. و همین بومی بودن فیلم باعث می‌شود مردم سراسر ایران بیشتر با آن ارتباط برقرار کنند. (فیلمی بومی است که براساس جغرافیا، شرایط و مردم یک ناحیه ساخته شود.) متاسفانه این فیلم در گروه هنر و تجربه اکران شد و همین موضوع باعث شد این فیلم چندان دیده نشود. این فیلم بار دیگر نشان داد که چگونه می‌توان با مدیریت غلط از دیده شدن یک فیلم خوب جلوگیری کرد. فیلم زغال بدون سروصدا و حواشی ساخته شد و بهترین فیلم‌ ایرانی امسال از دیدگاه زومجی است که ارزش دیدن دارد.