آخر هفته چه فیلمی ببینیم: از I Walked with a Zombie تا Old Henry

زومجی برای شروع شماره‌ی ۲۶۸ سری مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» سراغ فیلم I Walked with a Zombie می‌رود که تفاوت‌های زیادی با آثار زامبی‌محور چند دهه‌ی اخیر دارد. بعد از آن ابتدا به اثری به کارگردانی شان پن می‌رسیم و سپس یک نئو-نوآر جنایی با نقش‌آفرینی این فیلم‌ساز ۶۲ساله‌ی آمریکایی را می‌بینیم.

فیلم وسترن و کمتردیده‌شده‌ی Old Henry به‌عنوان اثر پایان‌دهنده به این مقاله معرفی فیلم سینمایی انتخاب شد؛ فیلمی که تماشای آن کمتر از ۱۰۰ دقیقه طول می‌کشد و الگوبرداری‌های زیادی از آثار برتر این ژانر دارد، اما به‌لطف نقش‌آفرینی‌های خوب و موسیقی متن جذاب، ایده‌ی آشنای خود را به شکلی قابل‌توجه اجرا می‌کند.

سال‌ها قبل از آن که جورج ای. رومرو و در طول زمان فیلم‌سازهای خلاق دیگر بتوانند زامبی‌ها را تبدیل به هیولاهای متنوع، خطرناک و پرطرفدار امروزی کنند، کلمه‌ی Zombie بیشتر به آیین وودوو گره خورده بود. البته با اینکه زامبی‌ها در آن دوره‌ تعاریف داستانی و تصویرسازی‌های متفاوتی داشتند، باز هم ارتباط تنگاتنگ‌شان با ژانر وحشت به چشم می‌آمد.

داستان فیلم ترسناک I Walked with a Zombie به کارگردانی ژاک تورنر درباره‌ی زنی است که به کارائیب می‌رود تا از زنی بیمار مراقبت کند. او با اینکه از جایی به بعد به همسر زن علاقه‌مند می‌شود، تلاش خود را برای بهتر کردن شرایط وی و بیرون آوردن او از وضعیت بد به خرج می‌دهد. بااین‌حال رفتارهای زن عادی نیستند. بتسی به‌عنوان یک پرستار وارد این مکان عجیب شده است و در ابتدا اصلا جادو را واقعی نمی‌داند، اما باورهایش به سرعت دچار تغییر می‌شوند.

در میان نورپردازی‌های هوشمندانه و فضاسازی‌های داستانی حساب‌شده که ترس را در فیلم جاری می‌کنند، یکی از مهم‌ترین نکات درباره‌ی درام فانتزی مورد بحث این است که قصه را با اهداف مشخص به تصویر می‌کشد. بسیاری از اِلِمان‌های سازنده‌ی فیلم دارای جزئیاتی معنادار هستند. کارگردان از آن‌ها برای ایجاد نماد بهره می‌برد.

جری بلک با بازی جک نیکلسون یک کارآگاه بازنشسته است، اما به‌خاطر قولی که به یک مادر داغ‌دار داد، نمی‌تواند دست از تعقیب کردن یک قاتل بردارد. خیلی‌ها به او می‌گویند که باید بی‌خیال پرونده شود و حتی آن را انقدر جدی نگیرد. اما جری دست‌بردار نیست و مدام بیش‌ازپیش، خود را درگیر ماجرا می‌کند.

قتل دردناک دختربچه از جایی به بعد عملا روی تمام لحظات زندگی کارآگاه بازنشسته سایه می‌اندازد. تاثیرگذاری داستان هم وقتی به اوج می‌رسد که نه‌تنها جری حتی زندگی شخصی خود را به این پرونده پیوند می‌زند، بلکه بیننده واقعا مطمئن نیست که آیا او درنهایت قاتل را پیدا خواهد کرد یا نه. برخلاف بسیاری از آثار کارآگاهی که طی اکثر دقایق باعث می‌شوند بیننده به پیروز شدن پلیس در آخر داستان اطمینان داشته باشد، شان پن با این نئو-نوآر رازآلود از پس ایجاد شک در وجود مخاطب برمی‌آید.

فیلم Mystic River جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد و جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به ترتیب تحویل شان پن و تیم رابینز داد. این درام جنایی که کلینت ایستوود را در مقام کارگردان دارد، با نشان دادن تاثیر زمان و اتفاقات مختلف روی زندگی‌های انسان‌ها جلو می‌رود؛ با پرداختن به سه دوست که گذر سال‌ها آن‌ها را از هم دور کرد، اما همچنان به اشکال مختلف روی زندگی یکدیگر تاثیر می‌گذارند. این تاثیر وقتی شدیدا به چشم می‌آید که یکی از آن‌ها با رخدادی تلخ و جبران‌ناپذیر دست‌وپنجه نرم می‌کند.

درگیرکنندگی این قصه زمانی افزایش می‌یابد که شان موقع تحقیق درباره‌ی مرگی که زندگی خانواده‌ی او را تحت تاثیر قرار داده، متوجه اتفاقی تکان‌دهنده می‌شود؛ اتفاقی که سال‌ها از زمان رخ دادن آن می‌گذرد. این‌جا است که بهتر می‌فهمیم چرا ایستوود فیلم را با نشان دادن کوتاه دوران کودکی سه شخصیت کلیدی داستان آغاز کرد.

یک کشاورز که ظاهرا زندگی او در گذشته به مراتب خشن‌تر و پرخطرتر بود. شخصیت اصلی فیلم Old Henry که هنری نام دارد و تیم بلیک نلسون نقش او را بازی می‌کند، چنین فردی است؛ کشاورزی که هرچه از فیلم می‌گذرد، بیشتر شبیه یکی از تفنگدارهای درست‌وحسابی غرب وحشی به نظر می‌رسد.

هنری پس از آن که فردی زخمی را با کیف پر از پول پیدا می‌کند، عملا امنیت زندگی بدون سروصدای خود را به خطر می‌اندازد. چون دیگر خانه‌ی او قرار نیست به این زودی‌ها رنگ آرامش را ببیند و زندگی پسر وی هم تهدید می‌شود.

داستان با تاکید روی این نکته پیش می‌رود که قضاوت برای هنری سخت شده است. مرد زخمی ادعا می‌کند که تعقیب‌کنندگان او در حقیقت خلافکارها هستند و در همین حین تفنگدارهای پرادعایی که مقابل خانه‌ی هنری صف‌آرایی می‌کنند، توضیحات متفاوتی درباره‌ی هویت مرد زخمی دارند. از آن سو اعتماد کردن صد در صدی به خود هنری حداقل طی دقایقی از فیلم اصلا آسان به نظر نمی‌آید. چرا که رفتار و برنامه‌ریزی‌های هنری برای له نشدن زیر این بحران نشان می‌دهند که او هر شخصی باشد، به احتمال زیاد کشاورزی ساده و خوش‌قلب با گذشته‌ای پاک نیست.