بهترین فیلم های ایتالیایی | از ماجرا تا هشت و نیم
ایتالیا سینمایی پرافتخار دارد. این کشور با داشتن۱۴ جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان و ۱۲ نخل طلای کن، تاکنون رکوردارترین کشور در عرصهی دریافت جوایز بینالمللی بوده است. درواقع کارگردانان ایتالیایی بیش از هر کارگردان دیگری موفق به دریافت جوایز اسکار شدهاند. تاریخ سینمای ایتالیا شبیه دیگر کشورهای اروپایی فیلمخیز، بعد از فیلمبرداریهای برادران لومیر آغاز شد. اولین کارگردان ایتالیایی یعنی ویتوریو کالسینا اولین فیلم این کشور را ساخت. ایتالیا رفتهرفته همپای دیگر کشورهای اروپایی در صنعت فیلم پیشرفت کرد و در دوران سینمای صامت نیز آثاری ماندگاری ساخت.
ایتالیا در دههی ۱۹۳۰ با شروع فیلمهای ناطق بعد از یک دوره افول نسبی جان تازهای گرفت، هرچند که در اواخر این دهه بخاطر نفوذ فاشیستها، فیلمها ایدئولوژیکمحور بودند. اما پایان جنگ جهانی دوم برای سینمای ایتالیا مصادف با شروع یک انقلاب بود. در این دوران یکی از تاثیرگذارترین سبکهای سینمایی متولد شد. نئورئالیسم ایتالیا با ویسکونتی، روسلینی و دسیکا آغاز بکار کرد. این سبک تا اواخر دههی ۵۰ توانست، یکهتاز این سینما باشد که نهایتا با ظهور کارگردانانی مثل فلینی و آنتونیونی رو به افول رفت. بعد آن نیز که سروکلهی وسترنهای اسپاگتی و تاثیر عمیقشان بر ژانر وسترن پیدا شد. حال ما در این لیست به بررسی و معرفی بهترین فیلمهای ایتالیایی از شروع جنبش نئورئالیسم تا فیلمهای چند سالهی اخیر پرداختهایم.
فیلمهای ایتالیایی این فهرست براساس نظریهی تحریریهی زومجی انتخاب و رتبهبندی شدهاند.
بهترین فیلم های ایتالیایی
۳۵. فیلم گومورا
فیلم Gomorrah
- کارگردان: ماتئو گارونه
- بازیگران: تونی سرویلو
- سال انتشار: ۲۰۰۸
- میانگین امتیازات Gomorrh در IMDB: ۷
Gomorra، درامی جنایی است که در اولین اکران خود در جشنواره کن جائزه بزرگ این رویداد را بدست آورد. این فیلم که براساس کتابی بههمین نام و نوشتهی روبرتو ساویانو ساخته شده بسیار مورد توجه منتقدان اروپایی و آمریکایی قرار گرفت و توانست ۸ جایزهی معتبر دیگر را نیز از جشنوارههای مختلف بدست آورد. روبرتو ساویانو در این کتاب به افشای فعالیتهای مافیایی کامورا میپردازد. این کتاب نتیجهی ماهها تماس مستقیم او با گنگسترهای سیسیلی و ناپلی بوده است. ساویانو بخاطر چاپ این کتاب مورد تهدید مافیا قرار گرفت و تاکنون نیز تحت حفاظت پلیس زندگی میکند.
این فیلم مجموعهای از چند داستان در مورد افرادی است که زندگیشان تحت تاثیر جنایات سازمانیافتهی مافیای ایتالیایی قرار دارد. گامورا یکی از واقعیترین آثاری است که تاکنون دربارهی مافیا ساخته شده، اثری که تصویری تلخ و تاریک از این دسته را بهنمایش درمیآورد. فیلم برخلاف پدرخوانده هرگز سبک زندگی مجرمانه را جذاب نمیکند، بلکه نشان میدهد که این سبک زندگی چگونه همانند سرطانی جامعه را میخورد. از بحث روایی فیلم که بگذریم گامورا یک فیلم تحسینبرانگیز از جنبهی فیلمبرداری و نحوهی دکوپاژ است. حس مستندی نیز که در برخی پلانها به جریان میافتد، به خودی خود میتواند مخاطب را بیشازپیش با مضامین فیلم همراه کند.
۳۴. فیلم اتاق پسر
فیلم The Son's Room
- کارگردان: نانی مورتی
- بازیگران: لائورا مورانته
- سال انتشار: ۲۰۰۱
- میانگین امتیازاتThe Son's Room درIMDB:۷
جیوانی روانکاوی است که با مرگ پسرش اوضاع خانوادگیشان بهم میریزد.
اتاق پسر درامی خانوادگی است که در اولین نمایش خود در جشنواره کن توانست نخل طلا را ببرد و توجه منتقدان را به خود جلب کند. فیلم با نمایش یک خانوادهی معمولی و خوشبخت شروع میشود. خانوادهای که پدر روانکاو است و اعضای خانواده نیز روابط خوبی با یکدیگر دارند. در بخش دوم فیلم آندریا پسر خانواده در یک سانحهی غواصی غرق میشود و میمیرد. در این شرایط تعادل زندگی این خانواده بهم میریزد و جیوانی مسائل جدید و تازهای را تجربه میکند.
او بهعنوان روانکاوی که تاکنون بیمارانش را درمان میکرده حالا خود در درون چالش بزرگی در حال دستوپا زدن است. در این سکانسها که پر از احساساتی تکاندهنده هستند، جیوانی در مرکز قصه قرار دارد و ما با او در این مصیبت همراه خواهیم شد. فیلم The Son's Room مکاشفهای عمیق و ظریف دربارهی سوگ است، تصویری واقعی از غم و اندوه که باید هرطور که شده مدیریت شود. نانی مورتی بعد از دیدن زندگی کسانی که بهنوعی با سوگ درگیر بودند به سرش میزند تا فیلمی دربارهی از دست دادن و کنار آمدن با اوضاع جدید بسازد. او فیلمنامه این فیلم را پس از مصاحبههای زیادی با افرادی که درگیر مصیبت شده بودند نوشت و با روانشناسان متعددی نیز مشورت کرد.
۳۳. فیلم سزار باید بمیرد
فیلم Caesar Must Die
- کارگردان: برادران تاویانی
- بازیگران: کاسیمو رگا
- سال انتشار: ۲۰۱۲
- میانگین امتیازات Caesar Must Die در IMDB: ۷
زندانیان یک زندان امنیتی در رم برای اجرای نمایش ژولیوس سزار آماده میشوند.
Caesar Must Die، در اولین اکران خود در شصت و دومین دوره جشنواره فیلم برلین برندهی خرس طلای این رویداد شد. Caesar Must Die، فیلمی بسیار جالب و متفاوت است که در آن قرار است زندانیانی با حکمهای حبس طولانی به اجرای یک نمایش بپردازند. منتقدان از بکارگیری زندانیان واقعی در این فیلم استقبال کردند، چراکه معتقد بودند این کار جلوهای واقعی به اثر بخشیده است. این فیلم که عمدتا در قالب سیاهوسفید فیلمبرداری شده، یک اثر عمیقا انسانی است که طنز ملایمی را با ایدههای ملودرام نامحسوسی ترکیب میکند و به اثری جذاب میرسد.
فیلم بعد از تمام شدن سوالات متعددی را مطرح میکند. ژولیوس سزار نمایشنامهای درباره ارزشها، افتخار، دموکراسی و آزادی است. این زندانیانی که مرتکب جرائم سنگینی مثل قتل شدهاند چه ارتباطی میتوانند با این نمایشنامه داشته باشند؟ پائولو تاویانی بهنوعی جواب این سوال را میدهد. او بعد از اکران این فیلم گفت که امیدوار است تماشاگران بعد از تماشای این فیلم به این نتیجه برسند که یک زندانی حتی با حکمی وحشتناک نیز، هنوز هم یک انسان است و انسان نیز باقی میماند. مسئلهی دیگری که در فیلم بسیار جلب توجه خواهد کرد، بازیهای بازیگران و فضای زندان است که همگی به خدمت سبک روایی اثر درمیآیند.
۳۲. فیلم هشت کوه
فیلم The Eight Mountains
- کارگردان: فلیکس ون گرونینگن
- بازیگران: لوکا مارینلی
- سال انتشار: ۲۰۲۲
- میانگین امتیازات The Eight Mountainsدر IMDB: ۷/۷
هشت کوه درامی جذاب است که براساس رمانی بههمین نام و نوشتهی پائولو کوگنتی ساخته شده است. این فیلم که برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد، توانست توجهات را به خود جلب کند. عنوان این فیلم اشارهای به یکی از عقاید بودیسم دارد. این عقیده میگوید که جهان از نه کوه و هشت دریا تشکیل شده است. فیلم با تصویر باشکوهی از کوههای آلپ همراه میشود، مناظری که آرامش بسیاری همراه خود دارد، گویی آنها در حال خواندن سرودی برای انسانها هستند.
این تصاویر ذات زیبای طبیعت را بهتصویر میکشد و ارتباط انسان با این ناخودآگاه جمعی را نشان میدهد. داستان فیلم درباره دو دوست است که کودکی خود را در یک دهکدهی کوهستانی قبل از اینکه مسیرشان از یکدیگر جدا شود، میگذرانند. آنها دوباره در بزرگسالی به این کوهستان بازمیگردند و چیزهایی را مرور میکنند. دوستیشان را که در زمان گم شده مییابند، یک دوستی که خارج از رفاقتهای کلیشهای است. The Eight Mountains، فیلمی زیبا دربارهی انزوا، روابط پیچیدهی خانوادگی، زندگی، کودکی، دوستی، از دست دادن و بحرانهای وجودی است. اثری که شبیه کتابی مملو از تجربه میماند. فیلم با اینکه ریتم کندی دارد اما هرگز برای مخاطب خسته کننده نیست.
۳۱. فیلم لورو
فیلم Loro
لورو درام پرجنبوجوش دیگری از سورنتینو است که گروهی از بازرگانان و سیاستمدارانی را زیر نظر میگیرد که با سیلویو برلوسکونی سرمایهدار و سیاستمدار ایتالیایی در ارتباط هستند. او که چهرهای نهچندان موجه در جامعهی سیاسی و اجتماعی ایتالیا است، زندگی و ارتباطاتاش دستمایهای برای قصهی سورنتینو بوده است. وقتی که سورنتینو فیلمنامهی این فیلم را نوشت، کمپانی مدوسا قرارداد همکاریاش را با سورنتینو لغو کرد، چراکه برلوسکونی امتیاز این کمپانی را خریده بود، بههمین دلیل اجازه نداد که چنین فیلمی در آنجا ساخته شود.
لورو در ایتالیا به معنای آنها است و اشاره به کسانی دارد که برای برلوسکونی چاپلوسی میکنند. فیلمهای سورنتینو نمایشی از زیبایی و زوال هستند. همه چیز در عین اینکه جذاب و دلرباست در بطناش سیاهی عمیقی موج میزند. تونی سرویلو نقش برلوسکونی را با ظرافت هرچه تمامتر بازی میکند، گویی او اصلا برای این نقش به دنیا آمده است. Loro، از نظر سبک بصری بسیار زیبا و جذاب است. فیلمبرداری پرزرقوبرق و پرجنبوجوش، مناظر، صحنهها و لباسها همگی چشمگیر هستند و میتوانند مخاطب را تحت تاثیر خود قرار دهند. لورو ترکیبی از بهترین و بدترینهای سورنتینو است، فیلم با اینکه در سبک بصری بسیار جذاب است اما بخاطر اغراق بیش از حد سورنتینو در سبک روایی کم میآورد.
۳۰. فیلم ایل دیوو
فیلم Il Divo
: داستان سیاستمدار ایتالیایی که هفت بار نخستوزیر ایتالیا بوده است.
Il Divo، درامی بیوگرافی است که سورنتینو آن را براساس زندگی نخستوزیر سابق ایتالیا جولیو آندرئوتی ساخت. شخصی که به دلیل ارتباطاش با مافیا چهرهای بدنام دارد و بخاطر پولشویی و رشوه نیز محاکمه شده است. ایل دیوو یک هجو سیاسی است، از آن دسته از فیلمهایی که سورنتینو در ساختشان استاد است و بهخوبی از پسشان برمیآید. تونی سرویلو بازیگر همیشگی این کارگردان، باز هم یکی از جذابترین بازیهای خود را ارائه میدهد. او طبق شخصیت آندرئوتی چهرهپردازی شده و لباس میپوشد. نحوهی بازیگری سرویلو جلوهای از ذات درونی آندرئوتی را بهتصویر کشیده است.
فضاسازی ایل دیوو برگ برندهی دیگری برای این فیلم است. نورپردازیها و نحوهی فیلمبرداری از ساختمانها و ادارات فرمی برای برونریزی شخصیت آندرئوتی هستند و بهخوبی میتوانند بحث روایی اثر را به جلو بکشانند. این فیلم که برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد توانست جائزه هیئت داوران را ببرد. فیلم همچنین در هشتاد و دومین دوره جوایز اسکار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین گریم شد. Il Divo، یکی از بهترین فیلمهای سورنتینو در بحث هجوهای سیاسی و اجتماعی است، چراکه سبک بصری و روایی به یک اندازه در اثر دخیل هستند.
۲۹. فیلم مدیترانه
فیلم Mediterraneo
- کارگردان: گابریله سالواتورس
- بازیگران: کلاودیو بیگالی
- سال انتشار:۱۹۹۱
- میانگین امتیازات Mediterraneo در IMDB: ۷/۴
در جنگ جهانی دوم یک کشتی ایتالیایی تعدادی انگشتشماری از سربازان را در جزیرهای کوچک رها میکند، ماموریت آنها شناسایی کشتیهای دشمن است.
مدیترانه یک کمدی درام جنگی است که داستاناش در طول جنگ جهانی دوم میگذرد و به گروهی از سربازان ایتالیایی میپردازد که در جزیرهای در دریای اژه فرستاده میشوند. داستان از جائی شروع میشود که سربازان فکر میکنند جزیره متروکه است اما به زودی میفهمند که یونانیها در آنجا حضور دارند. آنها بعد از مدتی کمکم به این نتیجه میرسند که زندگی دور از جنگ نیز اصلا بد نیست. همه در این جزیره خوشحال هستند گویی که به یک آرمانشهر رسیده باشند. این فیلم که در سال ۱۹۹۲ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد براساس رمانی زندگینامهای نوشته شده است که البته فیلم تفاوت قابل توجهی با منبع اصلی خود دارد.
درواقع رمان اصلی روایت واقعیتری را نسبت به اتفاقات فیلم پیش میبرد. مدیترانه در آن سال طرفداران بسیاری را همراه خود کرد و منتقدان ظرافت فیلم را با توجه به نوع موضوعاش ستودند. مدیترانه یک فیلم ضدجنگ قوی و قدرتمند است و علیه تفکرات فاشیستی بیانیه میدهد. فیلمی که به دور از میدانهای جنگ ساخته شده اما مستقیما تیرهای خود را بهسمت آن پرتاب میکند. Mediterraneo، در جهت کشف معنای زندگی برمیآید و با استفاده از تصاویری جذاب و یک فیلمبرداری حسابشده، روایتی تاثیرگذار را برای مخاطب خلق میکند.
۲۸. فیلم دست خدا
فیلم The Hand of God
- کارگردان: پائولو سورنتینو
- بازیگران: تونی سرویلو
- سال انتشار: ۲۰۲۱
- میانگین امتیازات The Hand of Godدر IMDB: ۷/۳
در دههی ۱۹۸۰ ناپل فابیتو علاقهی خود را به فوتبال دنبال میکند.
The Hand of God، درامی اتوبیوگرافیک است که برای اولین بار در هفتاد و هشتمین دوره جوایز جشنواره ونیز بهنمایش درآمد، جائی که جائزه هیئت داوران را برد. فیلم همچنین در نود و چهارمین دوره جوایز اسکار نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد. دست خدا فیلمی شخصی است، چراکه به دوران جوانی سورنتینو میپردازد و از آن روزها الهام میگیرد. سورنتینو بعد از اکران فیلم گفت: «وقتی که آلفونسو کوارون روما را ساخت، این جرات را یافتم تا فیلمی براساس خاطرات خودم بسازم. من فهمیدم که یک فیلم شخصی و خصوصی میتواند داستانی جهانی را تعریف کند.»
دست خدا عنوانی برگرفته از توصیف خدای فوتبال دیگو مارادونا و گل جادویی و جنجالی او در یکچهارم نهایی جام جهانی ۱۹۸۶ است. وقتی که این فیلم روی آنتن نتفلیکس رفت، وکیل مارادونا علیه فیلم اقدام قانونی انجام داد، آنها از اینکه تصویر مارادونا در دست خدا بهنمایش درآمده بود، بهشدت ناراضی و عصبانی بودند. دست خدا پرترهای عاشقانه و خانوادگی است که حول داستانی از بلوغ روایت میشود. فیلم لحن کمدی بسیار نامحسوسی دارد که با ایدههای تراژیکگونهای درهم میآمیزد و تبدیل به داستانی دوستداشتنی میشود.
۲۷. فیلم سالواتوره جولیانو
فیلم Salvatore Giuliano
- کارگردان: فرانچسکو رزی
- بازیگران: سالوو رندونه
- سال انتشار: ۱۹۶۲
- میانگین امتیازات Salvatore Giulianoدر IMDB: ۷/۳
در سال ۱۹۵۰ سالواتوره جولیانو یاغی سیسیلی به ضرب گلوله میشود. این فیلم روزهای منتهی به مرگ جولیانو و محاکمه دوستانش را روایت میکند.
Salvatore Giuliano، فیلمی نئورئالیستی است که به شیوهای شبهمستند اتفاقات حول زندگی تبهکاری سیسیلی بهنام سالواتوره جولیانو را دنبال میکند. درواقع این فیلم بیشتر در مورد زندگی افرادی است که در دایرهی ارتباطات این تبهکار بودهاند تا جائیکه چهرهی جولیانو برایمان مشخص نمیشود. فیلم با جسد جولیانو که در حیاط خوابیده، شروع میشود و مقامات دادستانی درباره نحوه مرگ او به خبرنگاران میگویند. بعد از این تصاویر فیلم آرامآرام درام خود را جلو میکشاند. جولیانو کار حرفهای خود را زمانی آغاز کرد که در سن جوانی به تپههای اطراف محل زندگیاش رانده میشود و در آنجا برای خود باندی را تشکیل میدهد. تا اینکه توسط مقامات منطقه برای کمک به مبارزه برای استقلال از ایتالیا استخدام میشود.
نیمه دوم فیلم هم به محاکمه اعضای باند جولیانو پس از مرگ او میپردازد. فرانچسکو رزی این فیلم را چند سال پس از قتل جولیانو و محاکمههای بعدی ساخت. اولین باری که این فیلم را تماشا میکنید ممکن است قدری سردرگم شوید اما وقتی که برای بار دوم آن را تماشا میکنید متوجه نبوغ رزی برای آمیختن حالات مختلف حقیقت خواهید شد. Salvatore Giuliano، ترکیبی از ایدههای درام، مستند درام، درام دادگاهی، نئورئالیسم ایتالیایی و سیاسی است. درواقع رزی از زندگی این تبهکار داستانی سیاسی میسازد و وارد بازیهای مقامات میشود.
۲۶. فیلم زیبایی بزرگ
فیلم The Great Beauty
- کارگردان:پائولو سورنتینو
- بازیگران:تونی سرویلو
- سال انتشار:۲۰۱۳
- میانگین امتیازات:The Great Beauty درIMDB: ۷/۷
جیپ نویسندهای است که مدتهاست دیگر چیزی ننوشته و نمیتواند تمرکز خود را بدست آورد. او که خود را درگیر مسائل بیهودهای کرده تصمیم جدیدی برای زندگیاش میگیرد.
زیبایی بزرگ برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد، جائی که تحسین منتقدان و تماشاگران را با خود همراه کرد. فیلم همچنین در هشتادوششمین دوره جوایز اسکار توانست جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار را ببرد. The Great Beauty روح سینمای فلینی و فیلم زندگی شیرین و هشت و نیم را همراه خود دارد. جیپ همانند مارچلو بهدنبال پیدا کردن معنایی برای زندگیاش است. او روزها و شبهای خود را به بطالت و با شرکت و برگزاری مهمانیهای مجلل میگذراند و خود را غرق در دنیایی میکند تا بتواند درد ننوشتن را تسکین دهد.
فیلم تصویری از رم در حال سقوط است. فرهنگی که با زرقوبرقهای بسیاری احاطه شده و صاحبان آن به دنیایی از تجملات سقوط کردهاند. پوچی به جریان درآمده در این اثر معنا و مفهوم مدنظر اصلی سورنتینو است. جیپ که حالا با سقوط آزاد خود در این دنیای تاریک به دنبال یافتن راهی برای معنای زندگی است مخاطب را به جهانی خاص اما متفاوت میکشاند، جائی که زرقوبرق ممکن است گول زننده باشد. The Great Beauty، سرشار از موسیقی، نمایش، آواز، بناهای تاریخی و آواهایی مسحورکننده است که جلوهی جاهطلبانهای را به فیلم بخشیده است. این فیلم که بهعنوان یکی از بهترینهای سال ۲۰۱۳ معرفی شد در فهرست ۱۰۰ فیلم برتر قرن مجله امپایر قرار گرفت.
۲۵. فیلم پدر سالار
فیلم Padre Padrone
- کارگردان: برادران تاویانی
- بازیگران: نانی مورتی
- سال انتشار: ۱۹۷۷
- میانگین امتیازات Padre Padroneدر IMDB: ۷/۳
پسر یک چوپان در تلاش است تا از شرایط سختی که پدرش برای او فراهم کرده، رهایی پیدا کند.
برادران تاویانی در ابتدا قصد داشتند که این فیلم را برای تلویزیون دولتی ایتالیا بسازند اما از تحویل آن به تلویزیون منصرف شدند و فیلم را برای جشنواره کن فرستادند، جائی که فیلم برنده نخل طلای این جشنواره شد. پدرسالار که براساس کتابی زندگینامهای با همین نام ساخته شده داستان چوپانی را بهتصویر میکشد که تبدیل به زبانشناس مشهوری میشود. فیلم متعلق به جائی است که مردم فکر میکنند چوپانی از همهی کارهای ممکن روی زمین بهتر است. گاوینو پسر جوانی است که پدرش او را از مدرسه بیرون بکشد تا وظیفه چوپانی را برعهده بگیرد. او مطلقا علاقهای به شغل پدرش ندارد و در لحظات بسیار ترسناکی در خانوادهاش بزرگ میشود.
سالها میگذرد و گاوینو تلاش میکند که همهی این مسائل را پشت سر بگذارد. این فیلم به مسیری روانشناختی و اجتماعی کشیده میشود، مبارزات پسری برای رهایی از استبداد و خصوصیات فاشیستی محل زندگی و پدرش. این فیلم تاثیر بسزایی روی جوامعی گذاشت که با شیوههای پدرسالاری زندگی میکردند و اعضایشان حق رای و اظهارنظر نداشتند. پدرسالار بهعنوان مانیفیستی برای آنها کار کرد و توانست در خارج از ایتالیا به شهرت فراوانی برسد. این فیلم هم اکنون در لیست ۱۰۰ فیلم برتر ایتالیایی تمام دوران قرار دارد.
۲۴. فیلم قرمز تیره
فیلم Deep Red
- کارگردان: داریو آرجنتو
- بازیگران: دیوید همینگز
- سال انتشار:۱۹۷۵
- میانگین امتیازات Deep Red در IMDB: ۷/۵
قرمز تیره درامی ترسناک است که در آن موسیقیدانی به بررسی قتلهایی میپردازد که توسط چهرهای مرموز که دستکشهای چرمی سیاه پوشیده انجام میشود. این فیلم که حول محور حل یک معما میچرخد در دوران اوج سینمای عامهپسند ایتالیا اکران شد و موفقیت تجاری و انتقادی خوبی را بدست آورد. عمده لوکیشنهای این فیلم در شهر تورین ایتالیا است، چراکه آن زمان این شهر بیش از هر شهر اروپایی دیگری شیطانپرست در خودش جای داده بود. نماهای کلوز و نزدیک از حرکات قاتل نیز توسط خود آرجنتو اجرا شد، چراکه او معتقد بود اجرای تمامی صحنههای کشتار توسط خودش سریعتر و آسانتر از آموزش دادن به یک بازیگر است.
هندسه و فضایی که آرجنتو در این فیلم خلق کرده واقعا تحسینبرانگیز است. تقارن بصری، عمق میدان، لوانگلها، جلوههای ویژه نوری، شخصیتپردازیهای عمیق، پیچشهای داستانی جذاب همهوهمه برای تماشاگر کافی است تا خود را غرق این نمایش کند. درواقع فیلم ویژگیهای مهمی مانند اهمیت رنگها، پیچشهای داستانی و فلشبک را برای ایجاد یک اثر پرتعلیق بیان میکند. قرمز تیره یکی از فیلمهای تاثیرگذار در تاریخ سینماست که کارگردانان بسیاری از جمله دیوید کرانبرگ از آن الهام گرفتهاند.
۲۳. فیلم نبرد الجزیره
فیلم The Battle Of Algiers
- کارگردان: جیلو پونته کورو
- بازیگران: ژان مارتین
- سال انتشار: 1966
- میانگین امتیازات The Battle Of Algiersدر IMDB: ۸/۱
فیلم نبرد الجزیره یکی از فیلمهای معروف ایتالیایی است که براساس کتابی از سعدی یاسف نوشته شده است. سعدی یاسف خود در زمان نگارش این کتاب در زندان فرانسویها بهسر میبرد، بههمین دلیل میتوان روح مقاومت و مبارزات چریکی را در آن یافت. نبرد الجزیره دربارهی سازماندهی یک جنبش چریکی و روشهای غیرقانونی مانند شکنجه است که فرانسویها برای متوقف کردن حرکات الجزایریها استفاده میکردند.
مضامین فیلم نیز حول تمامیتخواهی، خشونت، ظلم و روحیه چریکی میچرخد. فیلم که با الهام از سینمای روبرتو روسلینی ساخته شده، فیلمی سیاهوسفید با سبک مستند است تا بتواند اصالت تاریخی داستان را حفظ کند. فیلم همچنین با الهام از ایدههای سبک نئورئالیستی ایتالیا ساخته شده و بهجز ژان مارتین عمدتا از نابازیگر در آن بازی میکنند. این فیلم در زمان اکران با استقبال بینالمللی روبهرو شد و توانست شیر طلایی بیستوهفتمین دوره جشنواره ونیز را ببرد. فیلم که موضوع بحثهای سیاسی و اجتماعی در فرانسه بود به مدت چند سال در این کشور اکران نشد. نبرد الجزایر از نظر منتقدان تفسیر مهمی در مورد جنگ شهری چریکی است.
۲۲. فیلم ولگردها
فیلم I Vitelloni
- کارگردان: فدریکو فلینی
- بازیگران: آلبرتو سوردی
- سال انتشار: ۱۹۵۳
- میانگین امتیازات I Vitelloni در IMDB: ۷/۸
ولگردها درامی کمدی است که در اولین اکران خود در جشنواره ونیز جایزه شیر نقرهای را برد و دو سال بعد نیز نامزد بهترین فیلمنامه در دوره جوایز اسکار شد. فلینی با این فیلم به اولین موفقیت تجاری خود در دنیای سینما رسید و برای آلبرتو سوردی یکی از مهمترین و محبوبترین کمدینهای ایتالیایی نیز موفقیتی بزرگ بهحساب میآمد. I Vitelloni، بهنوعی اثری زندگینامهای است که داستان پنج مرد جوان را در شهری روایت میکند که در حال گذران زندگی خود هستند. آنها مشروب میخورند با زنان در ارتباطاند و از مسئولیت نیز دوری میکنند.
آنها هیچ چشماندازی برای زندگی خود ندارند و از طرفی هم به نظر میرسد از این وضعیت ناراضی نیز نیستند. این فیلم پرترهای طنزآمیز و انتقادی از نسل در ایتالیا است که تغییرات مهم اجتماعی ایتالیای دهه ۱۹۵۰ را منعکس میکند. داستان به خودی خود ساده است اما در بطن قصهای که اتفاق میافتد شخصیتپردازی پیچیدهای وجود دارد. در ایتالیا این فیلم بهعنوان یکی از محبوبترین فیلمهای فلینی شناخته میشود، اثری که نفوذ زیادی در کارگردانان و آثارشان داشت. اسکورسیزی خیابان پستاش را با الهام از این اثر ساخت و استنلی کوبریک نیز از آن بهعنوان فیلمی بزرگ و الهامبخش یاد کرد.
۲۱. فیلم اومبرتو دی
فیلم Umberto D
- کارگردان: ویتوریو دسیکا
- بازیگران: کارلو باتیستی
- سال انتشار: ۱۹۵۲
- میانگین امتیازات Umberto D در IMDB: ۸/۲
Umberto D، که برشی از زتدگی یک مستمریبگیر فقیر و تنها است یکی از آخرین فیلمهای نئورئالیستی ایتالیا محسوب میشود که نویسندگی آن را چزاره زاواتینی یکی از افراد مهم این جنبش برعهده داشت. در طول فیلم اومبرتو را میبینیم که تلاش میکند پولی برای پرداخت اجاره به صابخانهاش پیدا کند، سگاش را دوست داشته باشد و با تنهایی و سرخوردگی دوران پس از جنگ مقابله کند. این فیلم یک اثر شخصیتمحور است که بسیار تکاندهنده عمل میکند و فضایی تیره و تاریک را بهتصویر میکشد.
کارلو باتیستی با اینکه قبلا هرگز در هیچ فیلمی بازی نکرده، بسیار فوقالعاده به چشم میآید. به گفتهی منتقدان و اطرافیان دسیکا، او این فیلم را بیش از همهی فیلمهایش دوست داشته است. اینگمار برگمان هم در جائی گفته بود که این فیلم را بیش از صد بار دیده و از آن الهام گرفته است. اومبرتو در زمان اکران داخلیاش در ایتالیا خشم خیلیها را برانگیخت تا جائی که وزیر هنر نامهای سرگشاده علیه دسیکا منتشر کرد اما در همان زمان و خارج از مرزها فیلم در کشورهای دیگر بسیار مورد توجه قرار گرفت. در سال ۲۰۰۸ بعد از اینکه این فیلم جز ۱۰۰ فیلم برتر ایتالیایی قرار گرفت یک بازسازی فرانسوی بهنام مردی و سگاش ساخته شد.
۲۰. فیلم یک روز خاص
فیلم A Special Day
- کارگردان: اتوره اسکولا
- بازیگران: مارچلو ماسترویانی
- سال انتشار: ۱۹۷۷
- میانگین امتیازات A Special Dayدر IMDB: ۸/۱
A Special Day، در دههی ۳۰ میلادی اتفاق میافتد، زمانی که آدولف هیتلر از بنیتو موسولینی دیدار میکند. اتوره اسکولا در این فیلم به مضامینی مثل فاشیسم، نقشهای جنسیتی و مدل مردانگی در ایتالیای فاشیستی تحت رژیم موسولینی میپردازد. فیلمی که طبق نظر کارشناسان یکی از گویاترین آثاری است که راجعبه فاشیسم ساخته شده است. در این فیلم از تعدادی تکنیک غیرعادی سینمایی استفاده شده است. یک صحنه طولانی آنتونیتا و خانوادهاش را معرفی میکند و در جائی دیگر نیز فوکوس عمیق استفاده میشود.
این فیلم برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد و مورد تحسین منتقدان ایتالیا و سراسر اروپا قرار گرفت، آنها از طنز و انسانیت فیلم تقدیر کردند. البته نقدهای میانهای هم به فیلم وارد شده بود و بعضی از منتقدان از حضور سوفیا لورن و مارچلو ماسترویانی انتقاد کرده بودند، چراکه بر این باور بودند که این دو نفر برای چنین فیلمی بیش از حد پرزرقوبرق هستند.این فیلم هماکنون بهعنوان بخشی از میراث سینما در ایتالیا شناخته میشود. فیلم بعد از اکران تحسین خوبی را از سمت منتقدان دریافت کرد و به به دو نامزدی در اسکار، گلدن گلوب و جشنواره ونیز رسید.
۱۹. فیلم مرد سگی
فیلم Dogman
مارچلو در حومه رم زندگی میکند. او که سرپرستی مغازهای مربوط به نظافت سگها را برعهده دارد، در کنارش نیز به فروش کوکائین مشغول است.
مرد سگی درامی جنایی است که برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد و مارچلو فونته توانست جایزه بهترین بازیگر مرد را ببرد. این فیلم که الهام گرفته از یکسری وقایع واقعی است توانست توجه منتقدان را به خود جلب کند. مرد سگی از آن فیلمهای خاص است که مخاطب خود را میطلبد، فیلمی که در بطن خود بسیار نمادین است. Dogman، فضایی تاریک و سنگین دارد و با محوریت یک شخصیت پیچیده پیش میرود. مردی که از سگها نگهداری میکند، کوکائین میفروشد، پدر خوشقلبی است و در عین حال ترسو و احمق نیز مینمایاند.
فیلم داستان غمانگیزی دارد، وضعیت اسفبار یک مرد ساده که با نگهداری یک مغازه سگ در تلاش است به زندگی ادامه دهد و زنده بماند اما دائما توسط فرد شروری مورد آزار و اذیت قرار میگیرد. داگمن در شهری ویرانشده و در میان اوباش اتفاق میافتد. فیلمی که گاهی حالوهوای یک وسترن شهری را به خود میگیرد و یک بازی اخلاقی را درون درامی خشن به راه میاندازد. فضاسازیها بسیار دقیقاند، از رنگها گرفته تا لوکیشنها همگی بهعنوان قالبی برای این درام کار میکنند. نقطه قوت دیگر این فیلم بازی مارچلو فونته است او بهخوبی نقش یک کارکتر پیچیده را بازی میکند و میداند که هدف فیلم از این بازی خیر و شر چیست.
۱۸. فیلم وسواس
فیلم Obsession
- کارگردان:لوچینو ویسکونتی
- بازیگران: ماسیمو جیروتی
- سال انتشار: ۱۹۴۳
- میانگین امتیازات Obsessionدر IMDB: ۷/۶
جینو کاستا جوان خوشتیپی است که به باری جادهای میرسد. او در آنجا با همسر صاحب بار ملاقات میکند و هر دو تصمیم میگیرند که شوهر زن را به قتل برسانند.
Obsession، درامی جنایی است که ویسکونتی آن را براساس رمان پستچی همیشه دو بار زنگ میزند جیمز کین ساخت. منتقدان بر این باورند که وسواس ویسکونتی اولین فیلم نئورئالسیم ایتالیا است هرچند که در اینباره اختلاف نظراتی نیز وجود دارد. فیلم نوآر نئورئالیستی ویسکونتی اثری فوقالعاده است که بهطرز غمانگیزی به پایان میرسد و پیچیدگی بیشتری را نسبت به رمان تحویلمان میدهد.
ویسکونتی که تحت سانسور دولت فاشیستی موسولینی کار میکرد قبل از شروع فیلمبرداری این فیلم با مشکلاتی مواجه شد. او ابتدا میخواست داستانی از جیووانی ودگا نویسنده رئالیست ایتالیایی بسازد اما بلافاصله توسط مقامات فاشیست رد شد. در همین زمان او بهسراغ پستچی دو بار زنگ میزند رفت و توانست به کمک دوستانش آن را اقتباس کند. Obsession در ابتدا توسط رژیم فاشیستی موسولینی سانسور و پس از آن ممنوع اعلام شد. آنها همهی نگاتیوها را سوزاندند و نابود کردند اما ویسکونتی مخفیانه نگاتیوی برای خود نگه داشت. بعد از جنگ نیز ویسکونتی با مشکلات فراوانی برای اکران فیلماش مواجه شد تا جائی که او نتوانست تا سال ۱۹۷۶ فیلم خود را در آمریکا اکران کند.
۱۷. فیلم زندگی زیباست
فیلم Life Is Beautiful
- کارگردان:روبرتو بنینی
- بازیگران:روبرتو بنینی
- سال انتشار:۱۹۹۷
- میانگین امتیازاتLife Is Beautiful درIMDB: ۸/۶
جنگ جهانی دوم است و بخشی از ایتالیا به اشغال آلمانها درآمده است. گیدو یهودی است و به اردوگاه کار اجباری فرستاده میشود او در آنجا سعی دارد تا از پسرش محافظت کند.
Life Is Beautiful، یکی از معروفترین فیلمهای ایتالیایی است که بنینی آن را براساس کتاب من هیتلر را شکست دادم رومئو سالمونی ساخته است. او علاوه بر این کتاب بهسراغ بازماندگان آشویتس از جمله پدرش رفت، چراکه معتقد بود تنها خاطرات بازماندگان هلوکاست است که میتواند به داستان او وجهای از واقعیت ببخشد. زندگی زیبا یک کمدی تلخ است و همین نکته باعث شد که برخی از یهودان به انتقاد از بنینی بیانیهای را امضا کنند، آنها معتقد بودند که هرگز هلوکاست را نباید با ایدههای طنز درهم آمیخت. با اینحال بنینی برای تعدیل مصیبتی که در فیلم جریان دارد به طنز روی میآورد.
گیدو با استفاده از مهارت و هوش خود تصویری برعکس از جنایتی را که در جریان است به پسرش نشان میدهد و اجازه نمیدهد که او آزار ببیند. این تراژدی داستانی دربارهی عشق به خانواده و مقاومت است. فیلمساز قهرماناش را با ایدههای فداکاری پرداخت میکند و مخاطب را با استفاده از طنزی که در گیدو جریان دارد به درون سرنوشتی میاندازد که تا مدتها تماشاگر نمیتواند از غماش بیرون بیاید. فیلم در اولین اکران خود توانست جایزه بزرگ جشنواره کن را ببرد. Life Is Beautiful، بعد از اکران سراسری به موفقیت تجاری و انتقادی خوبی رسید، این فیلم توانست در هفتادویکمین دوره جوایز اسکار جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را ببرد و عنوان پرفروشترین فیلم غیرانگلیسی زبان را در ایالات متحده بدست آورد.
۱۶. فیلم سینما پارادیزو
فیلم Cinema Paradiso
- کارگردان: جوزپه تورناتوره
- بازیگران: فیلیپ نوآره
- سال انتشار: ۱۹۸۸
- میانگین امتیازاتCinema Paradiso درIMDB: ۸/۵
سینما پارادیزو یک فلشبک است که داستان کودکی و جوانی مردی را روایت میکند که حالا تبدیل به کارگردانی بزرگ شده است. این فیلم که بهعنوان نماینده ایتالیا جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را برد، بهعنوان احیاگر صنعت فیلم در ایتالیا شناخته میشود. تورناتوره با این فیلم به شهرت زیادی رسید و توانست در سطح بین المللی خود را معرفی کند. با این وجود فیلم در اولین اکران خود در ایتالیا با واکنش سردی از سمت منتقدان و تماشاگران همراه بود اما پس از اینکه توانست جایزه اسکار را ببرد در باکس آفیس به فروش خوبی رسید و منتقدان نقدهای خوبی را دربارهاش نوشتند.
سینما پارادیزو، فیلمی سرشار از احساس است. نامهای عاشقانه به سینما. نمایشی که هم شما را میخنداند و هم به گریه میاندازد. تورناتوره بدون جلوههای ویژه، بدون استفاده از سوپراستارها قادر بهنمایش چیزی میشود که تا مدتها در خاطر مخاطب میماند. عشق، اندوه، پشیمانی، ترس، دلتنگی برای دوران کودکی و جوانی، خاطراتی که دیگر برنمیگردند چیزهایی هستند که در این فیلم بهسمت شما هجوم خواهند آورند. در پلانبهپلان فیلم حس زندگی بهواسطهی لوکیشنها، بازیها و نوع فیلمبرداری به تماشاگر منتقل میشود. مخاطب در یک دهکدهی سیسیلی بعد از جنگ بهدنبال چیزهایی میگردد که همیشه بهشان فکر میکرده است. چیزهایی مثل عشق و خاطره. چیزی که هنگام تماشای این فیلم باید بدانیم این است که دو نسخه از سینما پارادیزو در دسترس است. دو نسخه با تدوین و پایانبندیهای متفاوت.
۱۵. فیلم درخت چوب صندل
فیلم The Tree of Wooden Clogs
- کارگردان: ارمانو اولمی
- بازیگران: لوئیجی اورناگی
- سال انتشار: ۱۹۷۸
- میانگین امتیازات The Tree of Wooden Clogs در IMDB: ۷/۸
The Tree of Wooden Clogs، یکی دیگر از فیلمهای خوب کارنامهی اولمی است که توانست چهارده جایزه از جمله نخل طلای کن را ببرد. این فیلم در سال ۲۰۰۸ بهعنوان یکی از ۱۰۰ فیلم برتر ایتالیا شناخته شد و در لیست میراث فرهنگی این کشور قرار گرفت. داستان فیلم درباره یک گروه کشاورز است که برای مالکی در پایان قرن نوزدهم کار میکنند. قدرت در دست مالک است و کنترل زندگی این خانوادهها را برعهده دارد.
زندگی در این فیلم بسیار ساده و نسبتا تلخ است، چیزی که اولمی بهخوبی از پس نمایشاش برآمده است. فیلم جوهر فقر را بهتصویر میکشد و پرترهای واقعگرایانه از زندگی دهقانان را نشان میدهد. درخت چوب صندل نوعی از نئورئالیسم جدید است که بازیگرانی غیرحرفهای همراه خود دارد و از المانهای این سبک برای روایت خودش استقاده میکند. در دوران جنگ جهانی دوم و پس از آن بهدلیل ویرانیهای جنگ کارگردانانی مثل روسلینی چارهای جز ساختن چنین فیلمهایی نداشتند اما اولمی تنها برای تقویت حس رئالیسم از این سبک استفاده میکند، چراکه فیلم دربارهی آدمهای سادهای است که پیچیدگی خاصی ندارند. این فیلم از آن فیلمهایی است که بهظاهر درباره هیچ چیز نیست اما میتواند درباره همه چیز باشد.
۱۴. فیلم افسانه دائم الخمر مقدس
فیلم The Legend of the Holy Drinker
- کارگردان:ارمانو اولمی
- بازیگران: روتگر هاور
- سال انتشار:۱۹۸۸
- میانگین امتیازات The Legend of the Holy Drinkerدر IMDB: ۷/۲
غریبهای دویست فرانک به یک مرد بیخانمان الکلی میدهد و از او درخواست میکند که هر وقت توانست پول را به کلیسا بازگرداند.
The Legend of the Holy Drinker، یکی از فیلمهای عمیق ایتالیایی است که اولمی آن را براساس رمانی بههمین نام و نوشته ژوف راث ساخت. فیلم در اولین اکران خود در چهلوپنجمین جشنواره ونیز توانست شیر طلای جشنواره را تصاحب کند. آندریاس کارتاک که زندگی تاریکی دارد و با ولگردی روزهای خود را شب میکند در یک روز سرد، مردی عجیب مقداری پول به او میدهد و از او میخواهد که در صورت امکان آن را بعدا به کلیسای سنت ترز پس بدهد. این درخواست شروع سفر این مرد بیخانمان برای بازپس دادن پول میشود.
داستان ساده اما در عین حال عمیق است. در لایهلایه فیلم کشمکشهایی جریان دارد که به مضامین بزرگی میرسد. این فیلم، اثری درباره معنویت است، استعارهای از زندگی که با ریتمی آرام پیش میرود تا در روح ما نفوذ کند. افسانه دائمالخمر مقدس از نظر بصری نیز زیباست فیلمبرداری کیفیتی اسطورهای دارد که کاملا با روایت در تطابق است. وقتی که تهیهکننده این فیلم امتیاز کتاب را خرید، هیچ کارگردانی حاضر به ساخت آن نشد، چراکه آنها معتقد بودند، طرح داستان بهشدت ساده است و خاصیت دراماتیک شدن را ندارد. حتی وقتی که نقش به رابرت دنیرو پیشنهاد شد او نیز چنین نظری داشت و حاضر نشد که در فیلم بازی کند.
۱۳. فیلم خوب، بد، زشت
فیلم The Good, the Bad, and the Ugly
- کارگردان:سرجیو لئونه
- بازیگران:کلینت ایستوود
- سال انتشار: ۱۹۶۶
- میانگین امتیازات The Good, the Bad, and the Uglyدر IMDB: ۸/۸
سه تفنگدار متوجه گنجی مخفی در یک قبرستان میشوند. آنها هرکدام مقداری از راز این ثروت را میدانند. بههمین دلیل مجبورند که با یکدیگر روبهرو شوند.
خوب، بد، زشت مشهورترین و معروفترین قسمت از سهگانه دلار است که سهم بسزایی برای قوام ژانر وسترن داشت. فیلم داستان سه تفنگچی را دنبال میکند که به دنبال طلا هستند. سه شخصیتی که داستان فیلم را میسازند. لی ون کلیف کاملا شیطانی است، ایستوود خوب است و شرافت دارد. والاک زشت این ماجرا صاحب شخصیت پیچیدهتری نسبت به این دو نفر است و دزدی میکند و به قانونشکنی میپردازد. خوب بد زشت که با ایدههای ضد جنگ پیش میرود یک نمایش اخلاقی است که پیامدهای خیر و شر را میسنجد و بهطرز واقعگرایانهای روایت خود را پیش میگیرد.
این وسترن اسپاگتی، باعث نوزایی در این گونه سینمایی شد و در سطح بینالمللی موفقیت مالی و انتقادی فراوانی را کسب کرد. خوب، بد، زشت تاثیر شگرفی روی وسترنهای پس از خود داشت و کلینت ایستوود نیز بواسطهی این سهگانه به شهرتی بینالمللی رسید. موسیقی موریکونه در این فیلمها عنصر جذاب و ماندگار دیگری است که همیشه تماشاگران را به یاد وسترنهای اسپاگتی میاندازد. به عقیدهی تارانتینو این فیلم بزرگترین دستاورد تاریخ سینمای اوپا است و ورایتی نیز از آن بهعنوان یکی از ۵۰ فیلم برتر تمام دوران نام برده است.
۱۲. فیلم آمارکورد
فیلم Amarcord
- کارگردان:فدریکو فلینی
- بازیگران:برونو زانین
- سال انتشار:۱۹۷۳
- میانگین امتیازات:Amarcord درIMDB: ۷/۹
قصه در ایتالیای فاشیستی اتفاق میافتد. تیتا در شهری که سنتهای خودش را دارد، به مدرسه میرود و دوران نوجوانی خود را طی میکند.
آمارکورد یک فیلم شخصی و نیمهزندگینامهای است که فلینی آن را براساس خاطرات دوران کودکی خود ساخته است. تیتا و همهی آنچه که در فیلم میبینیم، زمانی و در جائی از زندگی فلینی وجود داشتهاند. داستان فیلم در زیرمتنی سیاسی و اجتماعی روایت میشود. مردمی که در دوران فاشیستی موسولینی مجبورند به زندگی ادامه دهند و شاد باشند. آمارکورد پرترهای از زندگی فلینی است و او خاطرات، فانتزیها و اتفاقات دوران کودکی خود را بهنمایش درمیآورد. این فیلم نامهای انتقادی از سمت فلینی به خود و مردمانی است که با آنها زیسته است.
او به سنتها، روابط خانوادگی و مذهب معترضانه نگاه میکند و به مسائلی که او را در این باره آزار میدهد، با دیدی منتقدانه نگاه میکند. Amarcord، تصویری جذاب از ایتالیای دههی ۳۰ است که ما را به سفری نوستالژی میبرد. این فیلم برای اولینبار در ایتالیا منتشر شد و به موفقیت چشمگیری دست یافت و توانست جایزهی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را ببرد. منتقدان فلینی را بخاطر ترسیم دقیق شرایط سیاسی آن دوران تحسین کردند. این فیلم که موردتوجهترین فیلم فلینی است هماکنون در لیست ۱۰۰ فیلم برتر مجله امپایر قرار دارد.
۱۱. فیلم زندگی شیرین
فیلم La Dolce Vita
- کارگردان:فدریکو فلینی
- بازیگران:مارچلو ماسترویانی
- سال انتشار: ۱۹۶۰
- میانگین امتیازاتLa Dolce Vita درIMDB:۸
زندگی شیرین همانند فیلم رم شهر بیدفاع نقطه عطفی برای سینمای ایتالیا محسوب میشود. فیلم علاوه بر اینکه اعتبار بسیاری برای فلینی کسب کرد، سینمای اروپا را نیز به جایگاه خوبی رساند. در ابتدا قرار بود که پل نیومن نقش مارچلو را بازی کند اما فلینی بر این باور بود که او بیش از حد زیباست و کسی که چنین چهرهای دارد نمیتواند در جستوجوی معنا و مسائل وجودی باشد. او ترجیحاش ماستریانی بود، چراکه چهرهای معمولی داشت و میتوانست منویات فلینی را بهتصویر بکشد. این فیلم علیرغم سانسورها و مشکلات فراوان برای اکران به موفقیت چشمگیری رسید.
زندگی شیرین علاوه بر تصاحب نخل طلای کن نامزد سه جایزه اسکار از جمله بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شد که درنهایت جایزه بهترین طراحی لباس را برد. فیلم در نمایش پوچیها و انحطاط جامعهی رم موفق عمل میکند. سبکهای مختلف زندگی را بهنمایش درمیآورد، میان مردم چرخ میزند و لحنی بدبینانه را بکار میگیرد. مارچلو که در حال جستجوی شیوهای معنادارتر برای زندگی است با دو انتخاب روبهرو میشود که در نهایت سبک زندگی افراطی، شهرت و لذت را میپسندد و روزنامهنگاری و ادبیات را پس میزند. شخصیت پاپاراتزو که در این فیلم از عکاس خبری تازیو سکیارولی الهام گرفته شده منشا کلمهی پاپاراتزی برای توصیف عکاسان مزاحم است. نیویورک تایمز این فیلم را یکی از پربینندهترین و تحسینشدهترین فیلمهای دهه ۱۹۶۰ معرفی کرد، فیلمی که هماکنون بهعنوان یکی از برترینهای تمام دوران تاریخ سینما شناخته میشود.
۱۰. فیلم معامله بزرگ در خیابان مدونا
فیلم Big Deal On Madonna Street
- کارگردان: ماریومونیچلی
- بازیگران: مارچلو ماسترویانی
- سال انتشار: ۱۹۵۸
- میانگین امتیازات Big Deal On Madonna Street در IMDB: ۷/۹
فیلم آدمهای ناشناس یا معامله بزرگ در خیابان مدونا، یک کمدی درام است که حالا بهعنوان یکی از شاهکارهای بزرگ سینمای ایتالیا شناخته میشود. Big Deal On Madonna Street فیلمی در گونهی سرقت است که با لحنی کمدی روایتی از یک دزدی را بهتصویر میکشد. این فیلم وجه متفاوتی از سینمای ایتالیا را ارائه میدهد. معامله بزرگ در خیابان دربارهی یک جامعهی ایتالیایی درهم است که خود را درگیر مسائل خلاف عرف میکنند. همهی بازیگران این فیلم از جمله مارچلو ماسترویانی که تا پیش از این او را برای کارهای کمدی مناسب نمیدیدند، به شهرت بیشتری رسیدند.
در سال ۲۰۰۸ این فیلم در لیست ۱۰۰ فیلم برتر ایتالیا قرار گرفت و بهعنوان بخشی از میراث فرهنگی ایتالیا شناخته شد. مونیچلی در پاسخ به این سوال که از او پرسیده شده بود آیا این فیلم تقلیدی از ریفیفی ژول داسین است؟ گفت بله، این فیلم تقلیدی روایی از این فیلم خواهد بود اما چیزی که در اینجا تفاوت ایجاد میکند نوع لحن کمدی فیلم است. ریفیفی یک فیلم دزدی فوقالعاده است که به ساخت فیلمهای سرقت زیادی کمک کرد. همهی آثاری که با الهام از این فیلم ساخته شدهاند سرقت مفصل و گیرایی را بهتصویر میکشند که برای مخاطب بسیار جذاب و دلنشین خواهد بود. معامله بزرگ در خیابان برندهی جوایز بسیاری از جمله بهترین کارگردانی در جشنواره سنسباستین شد و به نامزدی بهترین فیلم خارجی زبان در اسکار رسید.
۹. فیلم انجیل به روایت متی
فیلم The Gospel According to St. Matthew
- کارگردان: پیر پازولینی
- بازیگران: انریکه ایرازوکی
- سال انتشار: ۱۹۶۴
- میانگین امتیازات The Gospel According to St. Matthew در IMDB: ۷/۷
The Gospel According to St. Matthew، درامی ایتالیایی و نئورئالیستی است که در آن بسیاری از ویژگیهای این سبک استفاده میشود. اکثر بازیگران این فیلم غیرحرفهای و محلی هستند لوکیشنها نیز خارج از استودیو وجود دارند و هیچ جلوهی ویژهای نیز در این اثر بکار گرفته نشده. این فیلم که براساس انجیل متی ساخته شده است ترکیبی از اندیشههای مارکس و مسیحیت را همراه خود دارد، چراکه پازولینی مسیحی معتقدی بود که درنهایت ملحد شده و به مارکسیستهایی پیوست که بعدها دیگر قبولاش نداشتند. او در این اثر حرفی از معنویت مسیح نمیزند و بیشتر به دیدگاه خود اهمیت میدهد.
پازولینی تجربه خود از فیلمبرداری انجیل به روایت متی را بسیار متفاوت از فیلمهای قبلی خود توصیف میکند او توضیح میدهد که نماهای جدیدی را امتحان کرده و سبک فیلمبرداریاش را نیز تغییر داده است از همه مهمتر اینکه اوی غیرمومن داستانی را از چشم یک مومن تعریف میکند. از آنجائیکه پازولینی یک آتئیست بود، ساخت چنین فیلمی با موضوعی مذهبی جنجالهایی را برایش بهپا کرد مخصوصا اینکه با فیلم کوتاه لا ریکوتا که سال ۱۹۶۳ ساخت به شرک متهم شده بود و باید چهار ماه را در زندان سپری میکرد. با اینحال چند دهه بعد و در سال ۲۰۱۵ واتیکان فیلم را بهعنوان بهترین فیلم درباره عیسی معرفی کرد. The Gospel According to St. Matthew، اولین اکران خود را در جشنواره ونیز تجربه کرد، جائی که برنده جایزه بزرگ هیئت داوران شد و جایزه بهترین کارگردانی را نیز برد.
۸. فیلم یوزپلنگ
فیلم The Leopard
- کارگردان:لوکینو ویسکونتی
- بازیگران:آلن دلون
- سال انتشار: ۱۹۶۳
- میانگین امتیازاتThe Leopard درIMDB:۸
شاهزاده سالینا، یک اشراف نجیب و با صداقت است که سعی دارد خانواده و طبقه خود را در میان تحولات اجتماعی پرفرازونشیب اجتماعی دهه ۱۸۶۰ حفظ کند.
The Leopard، درامی اقتباسی است که براساس رمان مشهور یوزپلنگ و نوشتهی جوزپه لامپدوزا ساخته شده است. این فیلم یک ماجراجویی عاشقانه است که به تحولات اجتماعی پرفرارونشیب دهه ۱۹۶۰ سیسیل میپردازد و با ریتمی آرام و کنترلشده پیش میرود. وقتی که این رمان به فروشی استثنایی رسید و جایزهی معتبرترین کتاب ایتالیایی را دریافت کرد، تهیهکنندگان بهسراغ خرید امتیاز حقوقی آن رفتند که درنهایت شانس ساخت فیلماش به ویسکونتی رسید. تهیهکنندگان بعد از خواندن دقیق کتاب متوجه شدند که داستان یوزپلنگ، روایت سادهای برای اقتباس ندارد و همچنین بازآفرینی ایتالیای قرن نوزدهم به بودجهای بزرگتر از آنچه سینمای ایتالیا در اختیار دارد نیاز است که اگر همهی اینها فراهم نشود ممکن است فیلم با شکستی سنگین در گیشه مواجه شود. دلیل انتخاب آلن دلون از سینمای فرانسه و برت لنکستر از هالیوود نیز همین بوده است. تهیهکنندگان به این نتیجه رسیدند که در صورت شکست فیلم، این بازیگران تماشاگران را به سینماها بکشاند.
زمانی که فیلم برای اولین بار در سال۱۹۶۳ اکران شد در ایتالیا و فرانسه به فروش خوبی رسید اما در آمریکا موفقیتآمیز نبود، چراکه هم نسخهی فیلم کوتاهتر شده بود و هم اینکه تماشاگران از حضور لنکستر راضی نبودند. یوزپلنگ با تصاویر باشکوهی همراه است. از پلانهای رنگارنگش گرفته تا نوع فیلمبرداری و موسیقی متن جذاباش همهوهمه مخاطب را در چنگ خود نگه میدارد.
۷. فیلم دنباله رو
فیلم The Conformist
- کارگردان: برناردو برتولوچی
- بازیگران: ژان-لویی ترنتینیان
- سال انتشار: ۱۹۷۰
- میانگین امتیازات The Conformistدر IMDB: ۷/۹
The Conformist، درامی سیاسی است که براساس رمانی بهنام کنفورمیست و نوشتهی آلبرتو موراویا ساخته شده است. فیلم اولین نمایش خود را در جشنواره برلین تجربه کرد، جائی که با تحسین گستردهای از سمت منقدان روبهرو شد. دنبالهرو یکی از مشهورترین و افتخارآمیزترین فیلمهای ایتالیایی است که در جوایز اسکار نیز به نامزدی بهترین فیلمنامه اقتباسی رسید. فیلم تاثیر زیادی روی سهگانه پدرخوانده فورد کاپولا داشت، تا جائی که کاپولا بعد از ساخت شاهکارش اعلام کرد اگر دنبالهرو ساخته نمیشد من نیز پدرخوانده را هرگز نمیساختم.
The Conformist، فیلمی دربارهی فاشیسم است. مارچلو کسی که تازه به سیستم فاشیسم پیوسته در کودکی دچار ترومای شدیدی شده و حالا ماموریت دارد تا ضدفاشیستها را ریشهکن کند. فیلم ترکیبی جذاب از سیاست، روانشناسی و تروماهای زندگی است که با زیرمتنهای تاریخی حرکت میکند. دنبالهرو از لحاظ بصری فیلمی خیرهکننده است. این اثر هم فیلمبرداری جذابی همراه خود دارد و هم اینکه برتولوچی از خود یک کارگردانی قدرتمند ارائه داده است. پلانهای نمادین فیلم مخاطب را به درون خود میکشند و او را با عمق تفکرات فیلمساز آشنا میکنند.
۶. فیلم روکو و برادرانش
فیلم Rocco and His Brothers
- کارگردان: لوچینو ویسکونتی
- بازیگران: آلن دلون
- سال انتشار: ۱۹۶۰
- میانگین امتیازات Rocco and His Brothersدر IMDB: ۸/۲
عنوان فیلم ترکیبی از عنوان رمان توماس مان، جوزف و برادرانش و روکو اسکوتلارو شاعر ایتالیایی است که احساسات دهقانان جنوب ایتالیا را توصیف کرده است. ویسکونتی این فیلم را با ارزشترین اثر خود میداند، فیلمی که با فیلمبرداری خیرهکنندهاش مخاطب را در چنگ خود نگه میدارد. او این فیلم را در دههی 60 ساخت زمانی که مهاجرت از جنوب به سمت شمال در دوران اوج خود بود و مشکلات اجتماعی در شمال کشور به مرحلهای وحشتناک رسیده بود. روکو و برادرانش یک مطالعهی فوقالعاده از جامعهای است که در بینظمی و خشونت فرورفته و خانوادهای که سعی دارد در این جهان خشن و ناشناخته ماهیت خود را حفظ کند.
فیلمنامه که توسط خود ویسکونتی نوشته شده اقتباسی از یک رمان به نوشتهی جیووانی تستوری است. این فیلم دوران تولید پردردسری را طی کرد، مجوزها برای فیلمبرداری یکی پس از دیگری لغو میشدند و یکی از قاضیهای سیسیلی نیز به دلیل تشابه اسمی ویسکونتی را تهدید کرده بود. روکو در زمان اکران با واکنش نهچندان مثبتی از سمت منتقدان ایتالیایی روبهرو شد اما در سطح بینالمللی برای خود شهرت زیادی بدست آورد. فیلم جایزهی ویژه هیئت داوران بیستویکمین دوره جشنواره ونیز را از آن خود کرد و حضور پرافتخاری در جشنوارههای دیگر نیز داشت. این فیلم برخلاف گذشته هم اکنون بهعنوان جزئی از میراث فرهنگی ایتالیا شناخته میشود، فیلمی که از آن بهعنوان یکی از 100 فیلم برتر اروپا یاد کردهاند.
۵. فیلم جاده
فیلم La Strada
- کارگردان:فدریکو فلینی
- بازیگران:آنتونی کوئین
- سال انتشار:۱۹۵۴
- میانگین امتیازات:La Strada درIMDB: ۸
جلسومینا، بعد از مرگ خواهرش با معرکهگیری بهنام زامپانو همراه میشود و به دورهگردی میرود. او کمکم به زامپانو علاقهمند میشود اما زامپانو علاقهای به او ندارد.
جاده فیلمی دلنشین اما تلخ است که فلینی برای ساخت آن جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را برد. این فیلم همانند بسیاری از آثار مهم ایتالیایی در شرایطی سخت ساخته شد. مشکلات مالی بازیگران و عوامل را دلسرد کرده بود و هیچ استودیویی نیز حاضر نبود که بخشی از هزینهی ساخت فیلم را بپردازد. فلینی هنگام پروسهی تولید دچار حملات عصبی شدید شد که این اتفاق مدتی روند تولید را به تعویق انداخت. مسیر تولید و اکران لاسترادا شبیه ماجرای آنتونیونی است. جاده همانند ماجرای آنتونیونی در روز اول اکران خود با خشم منتقدان و تماشاگران همراه شد، چراکه فیلم از رویهی موج نوی سینمای ایتالیا فاصله گرفته بود و دیگر پایبند نئورئالیسم نبود.
با اینحال هم لاسترادا و هم ماجرا همانند رم شهر بیدفاع مسیر فیلمسازی را در ایتالیا تغییر دادند. جاده که هماکنون از آن بهعنوان یکی از ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما یاد میشود اثری انسانی با لایههای عمیق است. فیلمی که در اوج سادگی پرترهای دردناک از تنهایی و رنجهای پرتکرار را بهنمایش درمیآورد. جاده داستانی از رستگاری از دست رفته است. جائی که گوهر زندگی خاموش میشود و معنا از بین میرود.
۴. فیلم دزد دوچرخه
فیلم Bicycle Thieves
- کارگردان:ویتوریو دسیکا
- بازیگران:لامبرتو ماگیورانی
- سال انتشار:۱۹۴۸
- میانگین امتیازاتBicycle Thieves درIMDB: ۸/۳
جنگ تمام شده و اوضاع کشور چندان مناسب نیست. آنتونیو برای اینکه بتواند شغلی دستوپا کند، دوچرخهای میخرد اما دوچرخه توسط مردی دزدیده میشود.
دزد دوچرخه که در اروپای بعد از جنگ اتفاق میافتد یکی از مهمترین و شناختهشدهترین فیلمهای نئورئالیسم ایتالیا است که شبیه بیشتر فیلمهای آن دوره در شرایط سختی ساخته شد. دسیکا وقتی نتوانست هزینهی فیلم را از استودیوها تامین کند با حمایت مالی دوستانش فیلم را ساخت. داستان فیلم مربوط به زمانی میشود که مردم در روزهای پس از جنگ مشغول دستوپنجه نرم کردن با فقر و بیکاری بودند. آنتونیو همه جا را برای پیدا کردن یک کار میگردد و وقتی که شغلاش را پیدا میکند وارد دردسر تازهای میشود. دزد دوچرخه همانند دیگر آثار هم مکتبیاش پرترهای صادقانه و واقعی از فقر و بیکاری را نشان میدهد و برای بالا بردن حس واقعگرایانه در فیلم از نابازیگران استفاده میکند.
این فیلم پرترهای متضاد از امید و ناامیدی، زندگی، عشق و فداکاری را بهنمایش درمیآورد و تصویری واقعی از یک زندگی را نشان میدهد. این فیلم معنای زندگی را همراه خود دارد، تلاشهایش واقعی و ملموس است و ناامیدیهایش نیز کاملا واقعی است. Bicycle Thieves که الهامبخش کارگردانان زیادی مثل اسکورسیزی و داریوش مهرجویی و جعفر پناهی بوده، حالا بخشی از میراث تاریخ سینماست. فیلمی موج نویی که توانست تاثیرات بسیاری را در فیلمهای بعد از خود داشته باشد.
۳. فیلم رم شهر بی دفاع
فیلم Rome, Open City
- کارگردان:روبرتو روسلینی
- بازیگران:آنا مگنانی
- سال انتشار: ۱۹۴۵
- میانگین امتیازاتRome, Open City درIMDB:۸
وقتی که رم توسط نازیها در طول جنگ جهانی دوم اشغال میشود، یکی از رهبران مقاومت توسط گشتاپو تحت تعقیب قرار میگیرد. دوست او بههمراه یک کشیش سعی میکنند که او را از رم فراری دهند.
رم شهر بیدفاع یکی از مهمترین آثار نئورئالیستی سینمای ایتالیا بهشمار میآید. فیلمی که بعد از آن ایتالیا توانست در سطح بینالمللی خودی نشان دهد و راه را برای فیلمسازی در این کشور باز کند. این درام جنگی که بهعنوان اولین قسمت از سهگانه نئورئالیستی روسلینی شناخته میشود یکی از اولین فیلمهای جنگی بعد از جنگ جهانی دوم است که برندهی نخل طلای جشنواره کن شد و در نوزدهمین دوره جوایز اسکار نیز نامزد جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی شد. رم شهر بیدفاع همانند ماجرای آنتونیونی در شرایط بسیار سختی ساخته شد و ازقضا همانند آن فیلم نیز، اثری فوقالعاده از آب درآمد. هنگام ساخت این فیلم روسولینی بخاطر نبود استودیو و شرایط بد کشور، مجبور میشود که فیلم را در خیابانها بسازد.
Rome, Open City تصویری واقعی از جنگ، فقر و اشغال است. بازیگران همگی نابازیگرانی هستند که بهخوبی حس واقعی بودن فیلم را انتقال میدهند و تماشاگر را به درون چیزی میکشانند که روزی واقعا اتفاق افتاده بوده است. روسلینی، پرترهای واقعی از مقاومت را بهتصویر کشیده و در آن مبارزه علیه فاشیستهای ایتالیایی و نازی را نمایش میدهد چیزی که تا آن زمان در فیلمها اصلا مرسوم نبوده است. Rome, Open City در کشورهایی از جمله آلمانغربی، آمریکا و آرژانتین با سانسور مواجه شد و در ابتدا نیز مخاطبان ایتالیایی توجه چندانی بدان نشان ندادند. این فیلم هماکنون اثری کلاسیک است که بهعنوان یکی از فیلمهای مهم تاریخ سینما شناخته میشود.
۲. فیلم هشت و نیم
فیلم 81/2
هشت و نیم یکی از آثار مهم و تاثیرگذار سینمای ایتالیا و جهان است. یک فیلم هنری و آوانگارد که برای دیدناش باید حسابی حواس خود را جمع کنید. به عقیدهی منتقدان، فیلم آنقدر پیچیدگیهای روایی دارد که ممکن است نیازمند دیدن دوبارهی آن شوید. بههمین دلیل فیلم ممکن است برای تماشاگران سینمای غیرهنری چندان رضایتبخش نباشد چراکه مخاطب مجبور است به کشف آنچه که در تصویر به نمایش درمیآید، برود. داستان از این قرار است که گیدو برای ساخت فیلم جدیداش دچار مشکل شده و نمیتواند خود را متمرکز کند. واقعیت، خیال و توهم، در این فیلم و در مسیر تلاشهای گیدو درهم آمیخته میشود تا ما را به جهان ذهنیات او نزدیک کند.
فیلم داستان بسیار سادهای دارد. آدمی که به ته خط رسیده و دیگر نمیتواند چیزی خلق کند. فلینی این فیلم را بهعنوان پرترهای دربارهی ماهیت خلاقیت، هنر، بحران میانسالی، مصیبتهای فیلمسازی و جدال جنسیتها در نظر میگیرد و در آخر به تفسیری از اهمیت صداقت میسد. هشت و نیم از نظر سبک بصری نیز فیلمی خاص است، نوع فیلمبرداری، نورپردازیها و طراحیهای صحنه، عناصر لذتبخشی از فیلماند که در جهت بهتصویر کشیدن داستان، بهخوبی عمل میکنند. هشتونیم از آن فیلمهای شاهکاری است که در برخورد اول یا از آن راضی خواهید بود یا به کلی از آن متنفر خواهید شد.
۱. فیلم ماجرا
فیلم L'Avventura
- کارگردان: میکل آنجلو آنتونیونی
- بازیگران: مونیکا ویتی
- سال انتشار: ۱۹۶۰
- میانگین امتیازات L'Avventura در IMDB: ۷/۷
آنا بههمراه نامزدش و تعدادی دیگر از ثروتمندان ایتالیایی برای تفریح به جزیرهای خالی از سکنه در دریای مدیترانه میروند که آنا بدون هیچ توضیحی گم میشود.
فیلم L'Avventura، درامی ایتالیایی به کارگردانی یکی از بهترین فیلمسازان ایتالیا است. این فیلم داستان ناپدید شدن زن جوانی در یک سفر قایق سواری در دریای مدیترانه را دنبال میکند. مونیکا ویتی که تا قبل از این در فیلم شاخصی بازی نکرده بود با این فیلم شهرتی بینالمللی کسب کرد و توانست اعتبار خود را جهانی کند. L'Avventura، بهعنوان یکی از چالشبرانگیزترین فیلمهای ایتالیایی مسیری سخت را برای تولید طی کرد. بازیگران و عوامل فیلم بخاطر ورشکستگی شرکت تولیدکننده بدون آب و غذا در جزیره مانده بودند و همچنین هیچ کشتی حاضر نبود که آنها را به خانه بازگرداند. اوضاع به قدری وخیم شده بود که بخاطر اعتصاب عوامل و بازیگران آنتونیونی خود فیلم را فیلمبرداری کرد.
فیلم به دلیل ویژگیهای ساختارشکنانهاش، در روز اول اکران در جشنواره کن هو شد و خیلیها آن را بایکوت کردند اما در روز بعد مورد قبول خیلیها قرار گرفت و توانست جائزه هیئت داوران را ببرد. L'Avventura، هیچ توضیحی دربارهی علت ناپدید شدن آنا نمیدهد اتفاقی که تا آن زمان چندان در سینما مرسوم نبود. از طرفی هم هیچ اتفاق خاصی در فیلم رخ نمیدهد. فیلم ماجرا روایتی اگزیستانسیالیستی از آدمهایی است که در هیچ فرو رفتهاند و زندگی فراموششدهای را در حال زیست اند. بحرانی وجودی که ذرهذره در حال خوردن طبقهی ثروتمند است. این فیلم یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای ایتالیایی است.
سوالات متداول
۱- بهترین فیلم های ایتالیایی کدامند؟
از میان بهترین فیلم های ایتالیایی میتوان به ماجرا، فیلم هشت و نیم، فیلم رم شهر بیدفاع و فیلم دزد دوچرخه اشاره کرد.
۲- فیلم جدید ایتالیایی کدام است؟
فیلم هشت کوه ۲۰۲۲ و فیلم دست خدا ۲۰۲۱ از جدیدترین فیلمهای ایتالیایی سالهای اخیر هستند.