آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از انیمه بر فراز تپه شقایق تا فونیکس

در شماره جدید مجموعه مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» به‌سراغ سه اثر متفاوت برای سلیقه‌های مختلف رفته‌ایم. اولین فیلمی که قرار است با یکدیگر به تماشا بنشینیم فیلمی هنری از سینمای تایوان است. اثری که برای کسانی که به دنیای آثار تجاری علاقه‌ای ندارند، می‌تواند انتخاب خوبی باشد. بعد از آن سری به سینمای آلمان می‌زنیم با همان ایده‌ها و زیرمتن‌های همیشگی این سینمای خاص. فونیکس فیلمی است که از این کشور برای شما انتخاب کرده‌ایم، داستان زنی که باید مثل یک ققنوس دوباره به زندگی بازگردد. بعد از این فیلم با علاقه‌مندان به دنیای خاص انیمه‌ها همراه شده‌ایم. جهانی متفاوت، خاکستری و گاهی اوقات بسیار تلخ. انیمه بر فراز تپه شقایق اثری از فرزند میازاکی است که جز انیمه‌های مهم این قرن محسوب می‌شود. با این مقاله همراه زومجی باشید.

فیلم Stray Dogs

• کارگردان: تسای مینگ لیانگ
• بازیگران: لی کانگ شنگ
• سال انتشار: ۲۰۱۳

یک مرد و دو فرزند کوچک‌اش در تایپه بی‌خانمان هستند و برای بقا می‌جنگند.

فیلم سگ‌های ولگرد درامی خاص، هنری و متفاوت از کارگردانی تایوانی و محصول مشترک تایوان و فرانسه است که در هفتادمین دوره جشنواره فیلم ونیز برنده جائزه بزرگ هئیت داوران این جشنواره شد. فیلمی که پس از اکران توجه منتقدان را به خود جلب کرد و آن‌ها بیش از همه چیز سبک کارگردانی تسای مینگ را ستودند. او که تا قبل از این نیز فیلم‌های استخوان‌دار دیگری کار کرده بود در سگ‌های ولگرد، درامی عمیق و قابل‌توجه خلق می‌کند، قصه‌ای که نمی‌توان به‌راحتی از کنارش رد شد. اتمسفر آخرالزمانی سگ‌های ولگرد همچون قالبی است که سبک روایی در آن جای می‌گیرد و بستری تکان‌دهنده را برایش می‌سازد. این فیلم قصه‌ای درباره‌ی رنج‌های حاشیه‌نشینی است و قدرت این را دارد که احساسات مخاطب را تکان دهد. در فیلم صحنه‌هایی وجود دارد که بار زیادی از اندوه و ناامیدی را نشان می‌دهند، دردی واقعی که مختص انسان‌های طرد شده است.

سگ‌های ولگرد شخصیت‌هایی را در سکوت دنبال می‌کند، کسانی که گویی در این دنیای نفرینی فراموش شده‌اند و راهی به جائی ندارند. کارگردان تماشاگر را به آن‌ها نزدیک می‌کند و اجازه می‌دهد که او آن‌ها را بفهمد و باهاشان احساس نزدیکی کند. فیلم ریتم کندی دارد و گویی نیرویی هیپنوتیزم کننده در تک‌تک صحنه‌های آن در حال تحت تاثیر قرار دادن مخاطب است، گرانشی که شبیه یک شخصیت‌پردازی عمل می‌کند. داستانی از بقا در این جهان آخرالزمانی فیلم در جریان است. خانواده‌ای که سعی دارند زنده بمانند و در این دنیای یخ‌زده همچنان نفس بکشند.

فیلمساز در این اثر با شگردهای خاص خود چهره‌ای تکان‌دهنده اما نه ملودرام از فقر پرداخت می‌کند و به تصویری متفاوت از دنیایی تمام شده می‌رسد. بازی‌ها در سگ‌های ولگرد کاملا منطبق بر شرایط سبک بصری و روایی شکل گرفته‌اند و کانگ شنگ یکی از بهترین بازی‌های خود را ارائه می‌دهد. یکی دیگر از عناصر جذاب اثر، فیلم‌برداری آن است. نماها همه‌ی آنچه را که باید نشان دهند نشان می‌دهند و به طرز دراماتیکی نیز کادربندی می‌شوند.

فیلم Phoenix

• کارگردان:کریستین پتزولد
• بازیگران:نینا هوس
• سال انتشار: ۲۰۱۴

نلی یک یهودی است که از اردوگاه کار اجباری جان سالم به در می‌برد و تصمیم می‌گیرد که به زندگی عادی بازگردد اما متوجه رازهایی در رابطه با همسرش می‌شود.

فونیکس درامی آلمانی است که کریستین پتزولد یکی از بهترین کارگردانان معاصر آلمانی آن را براساس رمان بازگشت از خاکستر اثر هوبرت مونتیله ساخت. فونیکس بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد، زمانی‌که نلی از نسل‌کشی یهودیان در اردوگاه کار اجباری آشویتس جان سالم به در می‌برد و تصمیم می‌گیرد که نزد همسرش برود. او به‌خاطر گلوله‌ای که صورتش را تخریب کرده تحت عمل جراحی پلاستیک قرار می‌گیرد و تغییر چهره می‌دهد. همسرش در این شرایط او را نمی‌شناسد و درام فیلم با ایده‌ی این تغییر هویت شروع بکار می‌کند. بعد از جنگ جهانی دوم است هیتلر خودکشی کرده و آلمان‌ها شکست خورده‌اند و همه ساختمان‌ها تخریب شده و یهودیان در حال کمک به کسانی هستند که در تراژدی هولوکاست زنده مانده‌اند.

این فیلم درامی جنگی است که به مصائب پس از جنگ می‌پردازد و بدون هیچگونه شعارزدگی وارد زندگی کسانی می‌شود که از جنگ به‌ظاهر جان سالم به در برده‌اند. درست است که جنگ تمام شده و دوران نازی‌ها به پایان رسیده اما برای نلی و دوستش هنوز چیزی تمام نشده و ترکش‌های جنگ در حال خوردن روح این دو نفر هستند. شاید تاثیرگذارترین اتفاق فیلم نیز خودکشی دوست نلی باشد. او نمی‌تواند با مصائب آنچه که بر سرش آمده کنار بیاید و تصمیم می‌گیرد که خود را از شر خاطرات مرگ، کشتار، نسل‌کشی و آشوویتس رها کند.

کریستین پتزولد در این فیلم نیز مثل دیگر آثار کارنامه‌اش به مسئله‌ی هویت می‌پردازد و همانند بیشتر آثار آلمانی از جنگ و درگیری‌های پس از آن استفاده می‌کند. آدم‌های فونیکس، کارکترهای همیشگی پتزولد هستند، سرگشته و از خود بیگانه. گمشده در دنیایی که خودشان هیچ نقشی در خلق‌اش ندارند. فونیکس نئونوآری است که به مضامینی مثل قصاص، احساسات سرکوب‌شده، عشق، ناامیدی و خیانت می‌پردازد و با زیرمتن‌هایی سیاسی و اجتماعی قصه‌ای پر از احساسات و تعلیق را تعریف می‌کند. Phoenix، با یک پایان‌بندی بسیار تأثیرگذار همراه است، جائی که همه چیز برملا می‌شود و دیگری از عشق باقی نمی‌ماند. فونیکس پس از اکران با تحسین جهانی منتقدان همراه شد و عنوان یکی از ۱۰۰ فیلم برتر دهه ۲۰۱۰ را به خود اختصاص داد.

انیمه From Up on Poppy Hill

• کارگردان: گورو میازاکی
• سال انتشار: ۲۰۱۱

گروهی از دانش‌آموزان یوکوهاما تصمیم می‌گیرند که باشگاه فرهنگی خود را از تخریب نجات دهند.

گورو میازاکی فرزند میازاکی بزرگ است. او این انیمه را در استودیوی جیبلی پدرش ساخت، انیمه‌ای که برگرفته از یک مانگا در دهه‌ی ۸۰ میلادی است. دنیای انیمه گورو نسبت به دنیای انیمه‌سازی پدرش رئال‌تر است و با زندگی واقعی قرابت بیشتری دارد. بر فراز تپه شقایق در سال ۱۹۶۳ ژاپن اتفاق می‌افتد و داستان دختری دبیرستانی به‌نام اومی ماتسوزاکی را روایت می‌کند. او با پسری بنام شون از اعضای باشگاه روزنامه‌نگاری مدرسه آشنا می‌شود و آن‌ها تصمیم می‌گیرند که باشگاه را از تعطیلی نجات دهند. اومی پدرش را در جنگ کره از دست داده و مادرش نیز در حال تحصیل در آمریکاست. به‌زودی اتفاقاتی می‌افتد و رازهایی درباره‌ی زندگی این دو نفر برملا می‌شود.

میازاکی در ابتدا قصد داشت که به‌طوری جدی به مسائل تاریخی و سیاسی شهر و جنگ کره که پدر اومی در آن کشته شده بود بپردازد، اما فکر کرد که ممکن است این تصمیم کلیت داستان را به خطر بیندازد و حال و هوای بر فراز تپه شقایق را تغییر دهد. بنابراین او در این انیمه به‌طوری مستتر از ایده‌های ضدجنگ استفاده می‌کند و داستان‌اش را بر زیرمتنی از این تفکر قرار می‌دهد. From Up on Poppy Hill، داستانی سرراست و ساده دارد. از آن نمایش‌هایی که به آرامی پیش می‌رود و داستانی جذاب را روایت می‌کند. انیمه‌ای شیرین و لطیف که عاشقانه است و تجربه‌ای نوستالژیک را در اختیارمان قرار می‌دهد. فضای بر فراز تپه شقایق تیره نیست و در عوض با درنظرگرفتن واقعیت‌های تلخ جنگ، امید می‌آفریند.

بر فراز تپه شقایق وارد دنیای نسل بعد از جنگ می‌شود و دنیای نوجوانانی را هدف می‌گیرد که در پی رویاهایشان هستند و حاضراند برای تحقق آن‌ها هر کاری انجام دهند. موسیقی جذاب این انیمه از آن شاهکارهای فراموش‌نشدنی است که در سبک روایی می‌نشیند و تاثیر داستان را صدچندان می‌کند. این انیمه پس از اکران مورد توجه بسیاری از منتقدان قرار گرفت و به‌عنوان یکی از تولیدات برجسته استودیو جیبلی معرفی شد. From Up on Poppy Hill، هم‌اکنون یکی از ۱۰۰ انیمه برتر قرن بیست‌ویکم در ژاپن است.