بهترین فیلم های سامورایی | از راشومون تا تیغه عذاب

سینما و فرهنگ سامورایی مثل دو بال یک پرنده‌اند. از دل سینما بود که تقریبا همه‌ی ما با دسته‌ی سامورایی آشنا شدیم و از طریق شاهکارهای امثال کوروساوا و کوبایاشی بود که جریان‌هایی بی‌نهایت تاثیرگذار و مانا در تاریخ سینما شکل گرفت و هنر هفتم را به‌جلو فرستاد. تاثیر سینمای سامورایی بر فرهنگ عامه را اصلا و ابدا نمی‌توانیم پنهان کنیم. بگذارید بحثمان را با این سوال جلو ببریم. با شنیدن کلمه‌ی سامورایی چه تصویری در ذهن شما شکل می‌گیرد؟ احتمالا اکثرتان به‌یک سلحشورِ جنگ‌آور و یکه‌بزن فکر کرده‌اید که دائما در میدان‌های نبرد زندگی می‌کند و چیزی جز جنگیدن در مرام او نیست. این تصویر با اینکه اصلا و ابدا درست نیست اما، موردی است که از دل سینمای سامورایی پدید آمده و خودش را به‌فرهنگ عامه رسانده است. بیایید کمی بیشتر با طبقه سامورایی آشنا شویم.

در فرهنگ لغات زبان ژاپنی، لغت سامورایی (Samurai/侍) از کلمه‌ای با عنوان سابورافو/Saburafu/さぶらふ ریشه می‌گیرد و معنی آن، خدمت‌گزار/همراه است. سامورایی‌ها از پایان عصر هی‌آن/Heian/平安 (سال ۷۹۴ تا سال ۱۱۸۵) در تاریخ کشور ژاپن مطرح شدند و تا بیش از هفت قرن (دوره‌های تاریخی هی‌آن، کاماکورا، سن‌گُکو، اِدو و حتی مِی‌جی)، جریان‌های تاریخی/علمی/فرهنگی ژاپن را تحت تاثیر قرار دادند. یک سامورایی به‌عنوان «خدمت‌گزار» در جامعه‌ی فئودالی ژاپن معرفی می‌شود. این خدمت اما دائما در میدان‌های نبرد خلاصه نمی‌شد؛ برخلاف چیزی که در عموم فیلم‌ها، ویدیوگیم‌ها، انیمه، مانگا و محصولات جریان اصلی فرهنگ عامه می‌بینیم. چرا که برای خدمات جنگ‌آورانه، طبقه‌ای دیگر با نام بوشی/Bushi/武士 در جامعه‌ی ژاپن وجود داشت که جریان زندگی‌شان در میدان‌های نبرد خلاصه می‌شد. یک سامورایی علاوه بر خدمات جنگ‌آورانه، در فعالیت‌هایی همچون تدریس، نویسندگی، کشاورزی و بیشتر، مشغول می‌شد چرا که سامورایی‌ها از معدود طبقات باسواد کشور ژاپن به‌حساب می‌آمدند. حالا سوال اینجاست که آیا واقعا تمام فیلم‌های سامورایی، تصویر نسبتا نادرستی از این دسته را ارائه کرده‌اند؟

برای جواب به‌این سوال، باید بگویم که اصلا برای پاسخ به‌‌چنین پرسشی بود که سراغ نوشتن چنین مقاله‌ای رفته‌ام. سینمای سامورایی به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین جریان‌های تاریخ سینما، به‌دو دسته‌ مختلف تقسیم می‌شود. فیلم‌های زیر-ژانر شمشیربازی که در ژاپن با عنوان چان‌بارا/Chanbara/チャンバラ معرفی شده و درام‌های دوره-محور که تحت عنوان جیدای‌گکی/Jidageki/時代劇 شناخته می‌شوند. فیلم‌های شمشیربازی در واقع آثاری با محوریت هنرهای رزمی هستند که به‌مراتب محبوبیت بیشتری دارند و آثار جیدای‌گکی، فیلم‌هایی بسیار ارزشمند هستند که در ورای صحنه‌های اکشن، تحولات فکری/فرهنگی/جنگی در یک دوره از کشور ژاپن را «مطالعه» می‌کنند. حالا که با کلیت تاریخی/فرهنگی/سینمایی مبحث‌مان آشنا شده‌ایم، بیایید برترین فیلم‌های سامورایی تاریخ سینما را مرور بکنیم.

فیلم When the Last Sword Is Drawn

• کارگردان:یوجی‌رو تاکی‌تا
• نویسنده: جیرو آسادا - تاکه‌هیرو ناکاجیما
• سبک: درام/تاریخی
• بازیگران:کی‌ایچی ناکای - کو ایچی ساتو - یوی ناتسو ساکاوا
• میانگین امتیازاتWhen the Last Sword Is DrawnدرIMDB:۷.۴ از ۱۰

یک سامورایی برای کمک به‌خانواده‌اش تا چه اندازه می‌تواند اصول اخلاقی‌اش را زیر پا بگذارد؟

فیلم «آن گاه که آخرین شمشیر از نیام خارج شود» که با نام Mibu gishi den هم شناخته می‌شود، روایت‌گر داستان یک سامورایی با نام کانی‌چیرو یوشی‌مورا است؛ مردی خانواده دوست که به‌دنبال کاهش میزان دست‌مزداش از خاندانی که در آن فعالیت می‌کند، دیگر نمی‌تواند همسر و فرزند خود را پشتیبانی کند. اینجاست که قهرمان قصه، آهنگ سفر کرده و با قدم گذاشتن در مسیری که غوای جسمانی، ذهنی و شرافت او را به‌چالش می‌کشد، ماجرایی تماشایی را برایمان ترتیب می‌دهد که در دل اکشن‌های آن، اصول اخلاقی و مرام‌های طریقت سامورای هویدا می‌شوند.

فیلم شSword of the Stranger

• کارگردان:ماساهیرو آندو
• نویسنده:فومی‌هیکو تاکایاما
• سبک: اکشن - ماجرایی
• بازیگران:کی‌ایچی ناکای - کو ایچی ساتو - یوی ناتسو ساکاوا
• میانگین امتیازاتSword of the StrangerدرIMDB:۷.۸ از ۱۰

تقبل وظیفه محافظت از کودکی تنها، شمشیرزن غریبه را به‌ماجرایی پرتلاطم می‌کشاند

داستان انیمیشن Sword of the Stranger درباره‌ی کودک و سگی است که برای رسیدن به یک معبد بودا تلاش می‌کنند؛ آن‌ها تحت تعقیب حکومت «مینگ» هستند و در امتداد فرار از ماموران این حکومت، حرارت نفس‌های مرگ را بر پشت گردن خود حس می‌کنند. اینجاست که کودک و سگ مورد بحث، با یک شمشیرزن غریبه روبه‌رو می‌شوند که خیلی سریع با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند. مرد غریبه تصمیم می‌گیرد تا کودک و سگ را در مسیر رسیدن به‌معبد بودا، همراهی کرده و از آنان محافظت کند؛ غافل از اینکه نمی‌داند چنین تصمیمی، او ر14ا به یک ماجراجویی نفس‌گیر فرستاده است.

فیلم Love and Honor

• کارگردان:یوجی یامادا
• نویسنده: شوهی فوجیساوا - یوجی یامادا - امیکو هیراماتسو
• سبک: درام - ماجرایی
• بازیگران:تاکویا کیمورا - ری دان - میتسوگورو باندو
• میانگین امتیازاتLove and HonorدرIMDB:۷.۷ از ۱۰

فیلم «عشق و شرافت/ Love and Honor» اثری است که داستانش در دوره‌ی ادو از تاریخ کهن ژاپن جریان دارد. بازه‌ای از تاریخ کهن ژاپن که با انزوای ۲۰۰ ساله این سرزمین و کاهش قابل ملاحظه‌ی فعالیت‌ جنگ‌آورانه‌ی دسته‌ی سامورای همراه بوده است. بله؛ اینجاست که Love and Honor موفق به‌انجام کاری می‌شود که حجم قابل ملاحظه‌ای از فیلم‌های سامورایی از پس انجامش برنیامده بودند: نمایش فعالیت دسته سامورای خارج از میدان‌های نبرد.

در این فیلم با مردی با نام شین‌نوجو (Shinnojo) همراه می‌شویم. یک سامورایی رده‌پائین که با امتحان کردن غذاهایی که برای حاکم فئودال (دای‌میو) سرو می‌شود، روزگار خود را می‌گذراند. غافل از اینکه در روزی از روزها، همین کارِ جناب شین‌نوجو که از نظرش بسیار کسالت‌آور و حقیر است، بینایی او را می‌گیرد. اتفاقی که یک روایت تکان‌دهنده از تلاش دلاورانه‌ی همسری برای محافظت از شرافت همسر نابینایش را به‌تصویر می‌کشد.

فیلم The Hidden Blade

• کارگردان:یوجی یامادا
• نویسنده: شوهی فوجیساوا - یوجی یامادا - یوشی‌تاکا آساما
• سبک: درام - ماجرایی - تاریخی
• بازیگران:ماساتوشی ناگاسه - تاکاکو ماتسو - هیده‌تاکا یوشی‌اوکا
• میانگین امتیازاتHidden Blade درIMDB:۷.۷ از ۱۰

قصه‌ای از دل رخدادها و اصلاحاتی که شمشیرهای سامورایی را کند و کندتر کردند

فیلم «خنجر پنهان/Hidden Blade» اثری در ژانر درام، تاریخی و ماجرایی است که از طریق داستان خود، شرایط سامورایی‌ها در جریان قرن ۱۹ و رخدادهای پیرامون اصلاحات می‌جی را بررسی می‌کند. در این فیلم با دو سامورایی با نام‌های یای‌چیرو (Yaichiro) و مونه‌زو (Munezo) همراه می‌شویم؛ افرادی که زندگی‌شان تحت تاثیر اتفاقات سیاسی عصر نام‌برده، دچار تغییراتی جدی شده و رویکردشان به‌زندگی را تغییر می‌دهد.

فیلم با دست گذاشتن روی شرایط سامورایی‌ها در دوران می‌جی، برعکس حجم بالایی از محتویات سینما/انیمیشن که سامورایی‌ها در دوران سن‌گُکو را در محوریت قرار می‌دهند، موفق شد تا از زاویه‌ای متفاوت به‌شرح حال سامورایی‌ها بپردازد و چالش‌‌های سیاسی آن‌ها را به‌تصویر بکشد. اثری که با نمره‌ی ۷۷ در وب‌سایت متاکریتیک از جمله موفق‌ترین فیلم‌های سامورایی است.

فیلم Three Outlaw Samurai

• کارگردان:هیدئو گوشا
• نویسنده: کی‌ایچی آبه - هیدئو گوشا - گین‌ایچی کیشی‌موتو
• سبک: درام - اکشن
• بازیگران:تتسورو تانبا - ایسامو ناگاتو - میکی‌جیرو هیرا
• میانگین امتیازاتThree Outlaw SamuraiدرIMDB:۷.۶ از ۱۰

ماجرای تقابل فقر و استیصال با ساختارهای فاسد یک سرزمین

فیلم «سه سامورایی قانون‌شکن/Three Outlaw Samurai» داستان یک رونین (سامورای بی‌ارباب) و دو سامورایی دیگر برای محافظت از دهقانان یک روستا را تعریف می‌کند. این دهقانان در واقع با گروگان گرفتن دخترِ قاضی محل زندگی‌شان، در تلاش هستند تا میزان مالیات تحمیل شده بر آنان را کاهش بدهند. رونین سرگردان و دو سامورایی دیگر طی مواجهه اتفاقی با این گروه، تصمیم می‌گیرند تا به‌آن‌ها در رسیدن به‌هدفشان کمک کنند. موضوعی که اتفاقاتی پرهیجان و نبردهایی پرحرارت را در پی دارد.

فیلم با ایجاد موقعیتی از جنس تقابل رعیت با ساختارهای فاسد حکومت و قرار دادن دسته‌ی سامورایی در این میان، موقعیتی مشابه با آنچه که در فیلم هفت سامورایی دیده بودیم را ایجاد کرده و ضمن موفقیت در روایت قصه‌ای منسجم و باکیفیت، به‌یکی از برترین آثار سینمای سامورایی تبدیل شده است.

فیلم Kill!

• کارگردان:کی‌هاچی اوکاموتو
• نویسنده: کی‌هاچی اوکاموتو - آکیرا موراو - شیگورو یاماموتو
• سبک: درام - اکشن - کمدی
• بازیگران:تاتسویا ناکادای - اتسوشی تاکاهاشی - یوریکو هوشی
• میانگین امتیازاتKill!درIMDB:۷.۴ از ۱۰

قصه گرفتاری دو رونین در بند اتهامات قتل و خیانت

فیلم «بکش/Kill» که در ژاپن با نام کیرو/Kiru هم شناخته می‌شود، اثری است که مولفه‌های ژانر کمدی را به‌فضای خاص و عموما پرحرارت سینمای سامورایی می‌آورد.

قصه‌ی «کیل» پیرامون دو رونین می‌گردد که در واقع، یکی از آن‌ها قبلا سامورایی بوده و یکی دیگر نیز به‌حرفه‌ی کشاورزی مشغول بوده است. با گرفتار شدن این دو رونین در متن یک سری حوادث قتل محور، داستان فیلم کیل شکل می‌گیرد.

فیلم Samurai's Promise

• کارگردان:تی‌نوسکه کینوگاسا
• نویسنده: کان کیکوچی - تینوسکه کینوگاسا - ماساایچی ناگاتا
• سبک: تاریخی - اکشن - عاشقانه
• سال اکران: ۲۰۱۸
• بازیگران: جُن‌ایچی اوکادا - هیده‌توشی نیشی‌جیما - هارو کوروکی
• میانگین امتیازاتSamurai's PromiseدرIMDB:۶.۶ از ۱۰

یک سامورایی برای وفا به‌عهدی که با همسر فوت شده‌اش بسته بود، سفری مرگبار را آغاز می‌کند

فیلم «عهد سامورایی/The Samurai Promise» از جمله آثار سینمای سامورایی است که به‌جای تمرکز روی جنبه‌ی مبارزاتی و جنگ‌آورانه‌ی طبقه‌ی سامورای، روی مقوله‌های انسانی و فلسفه‌های اخلاقی موجود در فرهنگ بوشی‌دو (طریقت مبارز) دست گذاشته است. اثری که می‌توان آن را یکی از فیلم‌های واقعا باکیفیت در زیر-ژانر جیدای‌گکی/Jidaigeki/時代劇 به حساب آورد. زیرژانر نام‌برده در سینمای سامورایی که با عنوان «درامِ دوره‌ای» شناخته می‌شود، در واقع روی روایت داستان‌های مختلف از دوره‌ی ادو از تاریخ ژاپن کهن ژاپن متمرکز است.

فیلم عهد سامورایی داستان مردی با نام اُریو شین‌بِی/Uryu Shinbei را تعریف می‌کند؛ مردی که در پی افشای فساد موجود در خاندانش، با مخالفت اعضای بالا رده و اخراج او و همسرش از خاندانشان مواجه می‌شود. همسر اُریو با نام شینو اما در پی ابتلا به‌یک بیماری مرگبار، از دنیا می‌رود اما قبل از مرگ، از همسرش می‌خواهد تا یک‌بار دیگر به‌سرزمین آبا و اجدادی‌اش برگردد و اُنه‌مه شیکاکی‌بارا/Uneme Shikakibara را کمک کند. اُریو و اُنه‌مه قبلا از دوستان بسیار نزدیک بودند که در پی رقابت برای کسب مهر و عشق شینو، رقیب یکدیگر شدند. تلاش اُریو برای وفا به‌عهدی که با همسر مرحوم خود می‌بندد، سفری طولانی و پرشده از چالش‌های مرگبار را برای او ترتیب می‌دهد.

فیلم Chushingura

• کارگردان:هیروشی ایناگاکی
• نویسنده: توشی یاسومی
• سبک: درام - تاریخی
• بازیگران:ماچیکو کیو - کازو هساگاوا - ایسا یاماگاتا
• میانگین امتیازات ChushinguraدرIMDB:۷.۱ از ۱۰

قصه تلاش ۴۷ رونین برای خون‌خواهی ارباب جوان خود

فیلم چوشین‌گورا در واقع اقتباسی از ماجرای معروف ۴۷ رونین به‌شمار می‌رود. به‌دنبال مجازات یک ارباب جوان که در امتداد رسوایی بروکراسی فاسد موجود در نظام حاکمان وقت ژاپن قدم برمی‌داشت، او به‌خودکشی/سپوکه محکوم می‌شود. پس از این اتفاق است که ۴۷ نفر از ملازمان ارباب جوان تصمیم می‌گیرند تا برای انتقام از حکم ناعادلانه‌ای که اربابشان را از بین برد، آهنگ سفر کنند.

فیلم چوشین‌گورا بدون شک از برترین اقتباس‌های صورت گرفته از ماجرای ۴۷ رونین به‌شمار می‌رود. اثری که چه از منظر غنای روایی و چه از نظر اجرای شاخص‌های فنی همچون طراحی صحنه، طراحی لباس و بیشتر، از جمله فیلم‌های شاخص درر سینمای سامورایی به‌حساب می‌آید.

فیلم After the Rain

• کارگردان:تاکاشی کویزومی
• نویسنده: آکیرا کروساوا - شوگورو یاماموتو
• سبک: درام
• بازیگران:آکیرا تراآو - یوشیکو میازاکی - شیرو میفونه
• میانگین امتیازاتAfter the RainدرIMDB:۷.۷ از ۱۰

حسادت سامورایی‌ها به استاد تازه‌وارد، ماجرایی از جنس تفرقه و تنش را پدید می‌آورد

داستان فیلم پس از باران/After the Rain در جریان عصر گن‌رُکو/Genroku (از سال ۱۶۸۸ تا ۱۷۰۳) و کیوچو/Kyocho (از سال ۱۷۱۶ تا ۱۷۳۵) در دوران ادو اتفاق می‌افتد. در این قصه با ای‌هه‌ میساوا (Ihei Misawa) و همسرش تایو میساوا (Tayo Misawa) همراه می‌شویم که به‌دنبال بارندگی شدید، همراه با اهالی یک روستا در اقامتگاهی گیر افتاده‌اند. اقدامات خیرخواهانه و نجات‌بخش ای‌هه میساوا که یک رونین قابل به‌شمار می‌رود، شرایط سخت برای همسرش و سایر گیرافتادگان در پناه‌گاه را بهتر می‌کند. پس از اتمام بارندگی، آوازه‌ی مهارت‌های ای‌هه به‌گوش دای‌میو آن منطقه رسیده و در نهایت ای‌هه به مربی شمشیرزنی برای سامورایی‌های سرزمین مذکور تبدیل می‌شود.

مهارت‌های بالای ای‌هه اما حسادت سامورایی‌های تحت تعلیم او را برمی‌انگیزد؛ اتفاقی که رفته رفته به‌شکل‌گیری شکاف در میان سربازان دای‌میو منجر می‌شود.

فیلم A Boy and His Samurai

• کارگردان:یوشی‌هیرو ناکامورا
• نویسنده: یوشی‌هیرو ناکامورا - گن آراکی
• سبک: کمدی
• بازیگران:ریو نیشی‌کیدو - فوکو سوزوکی - ریه توماساکا
• سال اکران: ۲۰۱۰
• میانگین امتیازاتA Boy and His SamuraiدرIMDB:۷.۰ از ۱۰

چه می‌شد اگر یک سامورایی از عصر ادو، به دوران معاصر پا می‌گذاشت و به یک شیرینی‌پز قابل تبدیل می‌شد؟

فیلم یک پسر و سامورایی‌اش/A Boy and His Samurai اثری کمدی با محوریت سامورایی‌ها است. فیلمی که از ترکیب شاخصه‌‌های فرهنگی دوران کهن (اثر اِدو) و عصر معاصر، لحظات و موقعیت‌هایی واقعا جذاب را می‌سازد. قصه‌ی فیلم پیرامون یک سامورایی با نام کیزیما یاسوبه/Kidzhima Yasube جلو می‌رود. مردی که به‌طور ناگهانی از دوره‌ی ادو به‌ ۱۸۰ سال بعد سفر کرده و خود را در عصر معاصر پیدا می‌کند.

کیزیمای سامورایی در ژاپن معاصر با زنی تنها به‌نام توما و پسر او آشنا می‌شود. کیزیما علاوه بر کمک به‌خانواده‌ی توما، در کنار آن‌ها به‌یک شیرینی‌پز درجه یک و معروف بدل می‌شود؛ درحالی که رابطه‌ی کیزیما و خانواده توما روز به‌روز عمیق و عمیق‌تر شده، مرد سلحشور باید بداند که روز جدایی او از این خانواده و بازگشتش به‌عصر ادو نیز درحال نزدیک شدن است. همین موضوع باعث می‌شود تا در ورای حال‌وهوای کمدی و سرزنده‌ی فیلم، رگه‌هایی از غم نیز به درون‌مایه‌ی اثر نفوذ کند.

فیلم «پسر و سامورایی‌اش» با نمایش تضادهای فرهنگی و اخلاقی مابین ژاپن کهن و ژاپن امروزیِ پر شده از شاخص‌های مدرنِ غربی و دور شده از سنت‌های کلاسیک، سوشال مدیا، آلودگی‌های زیست محیطی و بلعیده شدن افراد در جریان‌های اینترنتی و مصرف‌گرا، یک موشکافی حقیقتا تحسین‌برانگیز از فرهنگ ژاپن به‌شمار می‌آید که دور از زرق و برق‌هایی که عموم افراد در دنیا را به‌خود جذب کرده و می‌کند، فرهنگ این کشور را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

فیلم Blade of the Immortal

• کارگردان:تاکاشی میکه
• نویسنده: هیروآکی سامورا - تتسویا اوی‌شی
• سبک: اکشن - درام - فانتزی
• سال اکران: ۲۰۱۷
• بازیگران:تاکویا کیمورا - هانا سوگای‌ساکی - سوتا فوکوشی
• میانگین امتیازاتBlade of the ImmortalدرIMDB:۶.۷ از ۱۰

ساموراییِ نامیرا، شمشیرِ ویران‌گر و دریایی از مزدوران محکوم به‌فنا در مسیر انتقامی خونین

فیلم Blade of Immortal صدمین ساخته‌ی تاکاشی می‌که، قصه‌ای فانتزی با محوریت یک سامورایی روئین‌تن را تعریف می‌کند. اثر نام‌برده در واقع یک اقتباس از مانگایی است که آن را هیروآکی سامورا (یکی از نویسندگان فیلم) نگاشته است.

سامورایی گم‌نام و روئین‌تن اما در روزی از روزها، با دخترکی مواجه می‌شود که در صدد انتقام از قاتلان پدرش است؛‌ دخترک از سامورایی قصه می‌خواهد تا به‌او در این مسیر کمک کند و اینجا است که داستانی خونین و تماشایی از سفر یک مرد روئین‌تن شکل می‌گیرد. فیلم با صحنه‌های اکشن، اتمسفر فانتزی خاص، اجراهای بسیار خوب و کارگردانی درجه یک توانست نمره‌ی ۷۲ در وبسایت متاکریتیک را به‌دست آورده و جایگاه یکی از برترین فیلم‌های تاریخ سینمای سامورایی را از آن خود بکند.

فیلم Ghost Dog: The Way of the Samurai

• کارگردان: جیم جارموش
• نویسنده: جیم جارموش
• سبک: درام - جنایی
• سال اکران: ۲۰۰۰
• بازیگران:فارست ویتاکر - هنری سیلوا - جان تُرمی
• میانگین امتیازاتGhost Dog: The Way of the SamuraiدرIMDB: ۷.۵ از ۱۰

یک مزدور آفریقایی-آمریکایی با تکیه‌بر مرام‌های سامورایی از رئیس یک خانواده مافیایی حراست می‌کند

گوست‌داگ‌: طریقت سامورایی از آن فیلم‌هایی است که زرق و برق مرسوم در عموم فیلم‌های سامورایی را کنار گذاشته و مفهوم «سامورایی» را مطالعه می‌کند. در این فیلم از کاتاناهای برنده، زمین‌های فئودالی، پوشش‌های باشکوه و اینطور چیزها خبری نیست. در گوست‌داگ با مردی طرفیم که وفاداری‌ او به‌اربابش و تکیه او به شاخص‌های طریقت سامورایی یا همان بوشی‌دو، نیروی محرکه‌اش برای انجام دستوراتی است که برایش ارسال می‌شوند.

فیلم گوست‌داگ نگاهی تازه و بسیار بسیار تحسین‌برانگیز به‌مسئله‌ی سامورایی و طریقت بوشی‌دو به‌حساب می‌آید. البته که این فیلم در سال ۲۰۰۰ اکران شد و از آن زمان تا همین امروز، جای چنین نگرشی در خلق محتویات سامورایی-محور فرهنگ عامه واقعا خالی است.

فیلم The Blind Swordsman: Zatoichi

• کارگردان:تاکشی کی‌تانو
• نویسنده: تاکشی کی‌تانو - کن شیموزاوا
• سبک: اکشن - درام - جنایی - هیجانی - کمدی
• سال اکران: ۲۰۰۳
• بازیگران:تاکشی کی‌تانو - تادانوبو آسانو - یوی ناتسوکاوا
• میانگین امتیازاتThe Blind Swordsman: ZatoichiدرIMDB: ۷.۵ از ۱۰

شمشیرزن نابینا عدالت را اجرا می‌کند

فیلم «زاتوئیچی: شمشیرزن نابینا» یکی از اقتباس‌های انجام شده با محوریت «زاتوئیچی» است که از قصه‌های بسیار محبوب در فرهنگ عامه‌ی ژاپن به‌حساب می‌آید. داستان فیلم درباره‌ی محفاظت زاتوئیچی از ساکنان روستایی است که گرفتار اخاذی و زورگویی‌های یاکوزا شده‌اند. در این میان، زاتوئیچی با دو گی‌شا مواجه می‌شود که در پی انتقام از قاتلان خانواده‌شان هستند. قهرمان قصه با قبول درخواست این دو شخص و تقبل وظیفه‌ی دفاع از روستا، ماجرایی کلاسیک از فیلم‌های رزمی شرقی را آغاز می‌کند.

تا به‌امروز حدود ۲۶ فیلم مختلف با محوریت زاتوئیچی ساخته شده است. علاوه بر فیلم‌هایی که داستان این شخصیت را ادامه داده‌اند، سری فیلم‌های زاتوئیچی را می‌توان یکی از الهام‌بخش‌ترین و شاخص‌ترین آثار سینمای رزمی دانست که تاثیرش را می‌توان در فیلم‌های جریان اصلی سینمای جهان دید؛ به‌عنوان مثال در فیلم جان ویک 4/ John Wick 4 شخصیت کِین یک الگوگیری مستقیم از کاراکتر زاتوئیچی به‌شمار می‌رود.

فیلم Rurouni Kenshin: The Beginning

• کارگردان: کی‌شی اوتومو
• نویسنده: نوبوهیرو واتاسوکی - کی‌شی اوتومو
• سبک: اکشن - درام - تاریخی - ماجرایی
• سال اکران: ۲۰۲۱
• بازیگران: تاکه‌رو ساتو - کاسومی آریمورا - یوسکه اگوچی
• میانگین امتیازاتRurouni Kenshin: The BeginningدرIMDB: ۷.۵ از ۱۰

آغازی بر قهرمانی‌ها و دلاوری‌های یک سامورایی افسانه‌ای

فیلم رورونی کن‌شین: سرآغاز درواقع یک پیش‌درآمد بر مجموعه فیلم‌های رورونی کن‌شین به‌حساب می‌آید. سری فیلم‌هایی که اقتباس‌های کاملا موفق از مانگا و انیمه‌های «رورونی کن‌شین» به‌شمار می‌روند و به‌بهترین شکل ممکن توانستند مولفه‌های داستانی و فنی این قصه‌ها را به‌پرده‌ی نقره‌ای بیاورند.

فیلم روایت‌گر داستان یک سامورایی با نام کن‌شین هیمورا است؛ شمشیرزنی مرگبار که با شمشیر خود حساب صدها تن از انواع و اقسام دزدان، راهزنان و سامورایی‌ها را رسیده است. عشق کن‌شین به‌دختری جوان با نام توموئه یوکیشی‌رو/Tomoe Yukishiro او را از طریقت مبارزه دور می‌کند. اینجاست که ملازمان حاکم سپه‌سالار یا همان شوگون، تصمیم می‌گیرند تا کن‌شین را تعقیب کرده و او را از بین ببرند. موردی که به‌شکل‌گیری یک داستان بسیار جذاب، تماشایی و به‌یاد ماندنی می‌انجامد.

فیلم Shogun Assassin

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: ماساتو ای‌ده - آکیرا کروساوا
• سبک: اکشن - درام - تاریخی
• سال اکران: ۱۹۸۰
• بازیگران: تومی‌سابورو واکایاما - کایو ماتسو - می‌نورو اوکی
• میانگین امتیازاتShogun AssassinدرIMDB: ۷.۳ از ۱۰

ترد شده از دربار به‌دنبال توطئه و فساد حاکم، سلحشور سرگردان و کودک نوزادش برای احقاق عدالت مبارزه می‌کنند

فیلم «قاتل شوگون/Shogun Assassin» از دیگر آثار بسیار موفق در زیر-ژانر جیدای‌گِکی/Jidaigeki/時代劇 است. اثری که از مهم‌ترین منابع الهام سریال محبوب و موفق مندلورین/The Mandalorian به‌شمار می‌رود. این فیلم در واقع از پیوند سکانس‌ها و لحظات موجود در دو فیلم Lone Wolf and Cub: Sword of Vengeance و Lone Wolf and Cub: Baby Cart at the River Styx به‌دست کارگردان آمریکایی با نام رابرت هیوستون گردآوری و تهیه شده است.

Lone Wolf and Cub اقتباسی از یک مانگای محبوب با همین نام است و در مجموعه‌ای سینمایی متشکل از ۶ فیلم مختلف، بر پرده‌ی نقره‌ای درخشید. در فیلم Shogun Assassin با اوگامی ایتو/Ogami Itto همراه می‌شویم. جلادِ حاکمِ سپه‌سالار یا همان شوگون که دستورات حاکم با محوریت مجازات و قتل افراد را انجام می‌دهد. ترس و اضطراب شوگون مبنی بر از دست دادن حکومت، او را به‌‌اتخاذ تصمیماتی عجیب وادار می‌کند. وی در نهایت دستور می‌دهد تا یک مشت نینجا، به‌خانه‌ی ایتو هجوم برده و خود و خانواده‌اش را قتل عام بکنند. در جریان این حمله‌ی ناگهانی، همسر ایتو به‌قتل می‌رسد و سامورایی‌ قصه‌ی ما فرزند سه ساله‌اش را نجات داده و می‌گریزد.

ایتو حالا به‌یک سامورایی سرگردان تبدیل شده است. مردی که برای پول درآوردن مجبور است تا قدرت‌های جنگ‌آورانه‌ی خود را در اختیار انواع و اقسامِ کارفرمایان قرار دهد. در ورای تلاش ایتو برای کسب سرمایه، او تنها یک هدف دارد و آن، انتقام از شوگون و درباریان فاسدش است. پس ایتو همراه با پسر خردسالش، سفری حقیقتا جذاب و تماشایی را آغاز می‌کنند.

فیلم 13 Assassins

• کارگردان: تاکاشی می‌که
• نویسنده: کانه‌ئو ایکه‌گامی - شوی‌ایچی‌رو ایکه‌میا - دایس‌که تن‌گان
• سبک: اکشن - ماجرایی - تاریخی
• سال اکران: ۲۰۱۰
• بازیگران: کوجی یاکوشو - تاکایوکی یامادا - یوسه ایسه‌یا
• میانگین امتیازات13 Assassins درIMDB: ۷.۵ از ۱۰

۱۳ مرد برای حراست از صلح حاکم بر ژاپن عصر ادو، پا به جنگی نابرابر می‌گذارند

فیلم ۱۳ آدمکش یکی دیگر از مخلوقات تحسین‌شده‌ از تاکاشی می‌که به‌حساب می‌آید. اثری بسیار موفق و تماشایی از زیر-ژانر جیدای‌گکی در شاخه‌ی سینمای سامورایی که در آن، داستانی خونین و حماسی روایت می‌شود. قصه‌ی فیلم درباره‌ی گروهی ۱۳ نفره از سامورایی‌های جان بر کف است که در پی اقدامات مخرب ارباب ناریتسوگو و جهت جلوگیری از پایانِ صلح حاکم بر عصر ادو، به‌جنگی نابرابر قدم گذاشته و در برابر دسته‌ای ۲۰۰ نفره از سربازان دشمن، قدم علم می‌کنند.

فیلم با ارائه‌ی ساختاری آشنا از اکشن‌های خونین و پرسرعتِ تاکاشی می‌که، علاوه بر موفقیت در ارائه‌ی شاخص‌های فنی درجه یک، از منظر تاریخی و ترکیب قصه با مولفه‌های اساطیری ژاپن هم عالی است. اثری که با ثبت نمرات ۷.۵ و ۸۴ در وبسایت‌های IMDB و متاکریتیک، بدون شک از برترین ساخته‌های تاریخ سینمای سامورایی به‌شمار می‌رود.

فیلم Lady Snowblood

• کارگردان: توشی‌ها فوجی‌تا
• نویسنده: کازوئو کامی‌مورا - کازوئو کوی‌که - نوریو اوسادا
• سبک: اکشن - هیجانی - درام - جنایی
• سال اکران: ۱۹۷۴
• بازیگران: مِی‌کو کاجی - توشیه کروساوا - ماساکی دای‌مون
• میانگین امتیازاتLady SnowbloodدرIMDB: ۷.۶ از ۱۰

یوکی فقط برای کشتن قاتلان خانواده‌اش پا به این دنیا گذاشته است

در مورد فیلم لیدی‌ اسنوبلاد شاید بهتر باشد این را بدانید که اگر این فیلم نبود، احتمالا هرگز شانس تماشای دو فیلم Kill Bill را نداشتیم. مخلوق تحسین‌شده و بسیار تاثیرگذار توشی‌ها فوجی‌تا، قصه‌ی دختری با نام یوکی (یوکی/雪/Yuki در زبان ژاپنی یعنی برف) را تعریف می‌کند که تنها برای انتقام از قاتلان خانواده‌اش پا به‌جهان می‌گذارد. پیش از به‌دنبال آمدن یوکی، تقریبا تمام اعضای خانواده‌ی او به‌دست گروهی خلاف‌کار از بین می‌روند. مادر او در زندان شکنجه می‌شود اما در نهایت، دخترک را در این جهنمِ روی زمین، به‌دنیا می‌آورد؛ البته که در حین تولد دختر، مادر نیز از دنیا می‌رود تا قاتلان خانواده‌ی یوکی خودشان را سزاوار انتقام بانوی برفی بدانند.

یوکی بدون لمس مهر مادری و دریافت عشق از خانواده، تنها با هدف انتقام بزرگ می‌شود و قصه‌ای تماشایی را برایمان ترتیب می‌دهد. فوجی‌تا با تاثیر از مانگای شورا-یوکی-هیمه/Shurayukihime ساختار فیلم «لیدی اسنوبلاد» را شکل داده است. فیلم با تمرکز و پرداخت شخصیت‌های منفی در کنار سینماتوگرافی تماشایی ماساکی تامورا، به‌سادگی خودش را از سایر فیلم‌های رزمیِ چینی/ژاپنی آن زمان جدا کرده و به‌بزرگ‌ترین منبع سرقت/الهام جناب تارانتینو برای خلق کیل بیل تبدیل می‌شود. البته که خود تارانتینو هم بارها و بارها به‌صراحت اعلام کرده بود که سرقت المان‌های مختلف از سایر فیلم‌ها کاری است که از انجامشان هیچ ابایی ندارد.

فیلم Kagemusha

• کارگردان: آکیرا کوروساوا
• نویسنده: ماساتو ایته - آکیرا کوروساوا
• سبک: درام - تاریخی - جنگی
• سال اکران: ۱۹۸۰
• بازیگران: تات‌سویا ناکادای - تسوتومو یامازاکی - کن‌ایچی هاگی‌وارا
• میانگین امتیازاتKagemushaدرIMDB: ۷.۵ از ۱۰

قصه دزدی خرده‌پا که فرصت تبدیل شدن به قدرتمندترین فرد در ژاپن را به‌دست می‌آورد!

از این بخش فهرست تا انتها هر یک از فیلم‌هایی که به‌آن‌ها می‌رسیم، برگی بسیار مهم از دفتر تاریخ سینمای سامورایی به‌حساب می‌آیند.

کاگه‌موشا یکی از دیگر از شاهکارهای آکیرا کروساوای بزرگ است که در آن، با دزدی خرده‌پا همراه می‌شویم که شباهتی عجیب و حیرت‌انگیز مابین چهره‌ی او و یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌سالاران ژاپن وجود دارد. مرگ این سپه‌سالار اما، قهرمان قصه را در موقعیتی خاص قرار می‌دهد. او درحالی که خودش را جای سپه‌سالار کشته‌شده جا زده و قدرت‌های او را به‌دست آورده، حالا با شرایط واقعا سخت مملکت‌داری و صدالبته، روح سرگردان آن دلاور مرحوم شده هم در تکاپو است!‌

فیلم کاگه‌موشا مثل سایر مخلوقات کروساوا، شاخص‌های اصلی سینمای این کارگردان همچون میزان‌سن‌های حیرت‌انگیز، طراحی صحنه و لباس عالی را در کنار قصه و اجراهایی بی‌نقص آورده و مخاطب را در صندلی‌اش میخکوب می‌کند. اثری که به‌دنبال محدودیت شرکت فیلم‌سازی «توهو استودیوز/Toho Studios» و با کمک فرانسیس فورد کاپولا و جورج لوکاس، بخش قابل توجهی از ساخت آن توسط شرکت فاکس قرن ۲۰ تامین شد. مخلوقی که نمرات ۷.۵ و ۸۴ در وب‌سایت‌های IMDB و متاکریتیک، سطح کیفی آن را نمایان می‌کنند.

فیلم The Hidden Fortress

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: ریوزو کیکوشیما - هیدئو اگونی - شینوبو هاشی‌موتو
• سبک: درام - اکشن - ماجرایی
• سال اکران: ۱۹۶۰
• بازیگران: توشیرو می‌فونه - میسا اوئه‌هارا - مینورو چی‌آکی
• میانگین امتیازاتThe Hidden FortressدرIMDB: ۸.۱ از ۱۰

دو رعیت با هدف کسب مال و اموال تصمیم می‌گیرند تا یک جنگ‌سالار و شاهزاده را از دژی خطرناک فراری بدهند.

دژ مخفی از دیگر ساخته‌های بسیار مطرح کروساوا است؛ فیلمی که طبق گفته‌ی جرج لوکاس، یکی از مهم‌ترین آثار الهام‌بخش در خلق اسکلت روایی فیلم جنگ ستارگان: اپیزود چهار: یک امیده تازه/Star Wars: Episode IV - A New Hope به‌شمار می‌رود. دو رعیت با نام‌های تاهه‌ی (Tahei) و ماتاشی‌چی (Matashichi) از غارت اجساد برجای مانده از جنگ‌های میان‌قبیله‌ای روزگار خود را می‌گذرانند. در روزی از روزها، این دو نفر متوجه می‌شوند که جنگ‌سالار و شاه‌دخت یکی از قبایل در دژی مستحکم، زندانی شده‌اند. اینجاست که تاهه‌ی و ماتاشی‌چی در پی کسب مال و مقام، برای نجات شاه‌دخت و ژنرال همراهش، یک ماجراجویی خطرناک را آغاز می‌کنند.

فیلم «دژ پنهان‌» علاوه تاثیرات قابل‌ توجه‌بر آثاری همچون سری جنگ ستارگان، از سایر زوایای فنی هم دارای اهمیت است؛ مواردی همچون طنز خاصی که احتمالا در سایر آثار کروساوای بزرگ مثل آن را ندیده‌ایم از نکات مهم این فیلم به‌شمار می‌روند. علاوه بر این موضوع، کارگردان بزرگ در فیلم «دژ پنهان» یکبار دیگر توانایی خود در طراحی قاب‌ها و میزان‌سن‌های قابل‌توجه، بازی گرفتن‌های بی‌نقص و داستان‌گویی شگفت‌انگیز را به‌تماشاگران خود یادآوری می‌کند. اثری که با کسب ۴۱ هزار رای از تماشاگران، نمره‌ی ۸.۱ را در وبسایت IMDB و نمره‌ی ۸۹ را در وب‌سایت متاکریتیک به‌دست آورده است.

فیلم Throne of Blood

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: هیدئو اگونی - شینوبو هاشی‌موتو - ریوزو کیکوشیما
• سبک: درام
• سال اکران: ۱۹۶۱
• بازیگران: توشیرو می‌فونه - مینورو چی‌آکی - ایسوزو یامادا
• میانگین امتیازاتThrone of BloodدرIMDB: ۸.۱ از ۱۰

یک سال پس از اکران دژ مخفی، کروساوا با یک شاهکار دیگر، سینمادوستان را سرحال آورد. سریر خون داستان یک جنگ‌سالار است که در پی بلندپروازی‌ها و تحریکات همسرش جهت به‌دست آوردن تاج و تخت، خودش را به‌آب و آتش می‌زند.

سریر خون اقتباسی استادانه از داستان مکبث به‌شمار می‌آید و برخی آن را قدرتمندترین اقتباس انجام شده از این قصه می‌دانند. با وجود بازیگری قدرتمند توشیرو می‌فونه، ایسوزو یامادا است که تک تک لحظات فیلم را تسخیر می‌کند. تزئین شده با آرایشی که از دل مراسم سنتی Noh بیرون آمده، ایسوزو به‌سان یک شکارچیِ خاموش در امتداد می‌فونه حرکت می‌کند بدون اینکه حتی پلک بزند، نمایشی تکان‌دهنده از «لیدی مکبث» را بر پرده‌های نقره‌ای ثبت می‌کند.

مطرح شدن یک پیشگویی بسیار مهم در آغاز فیلم و قرار دادن بیننده در جایگاه دانای کل، اثر نام‌برده را به‌یک تراژدی ماندگار بدل کرده است. فیلمی که میانگین نمره‌ی ۸.۱ را از رای ۵۵ هزار تماشاگر به‌دست آورد و در تاریخ سینما جاودانه شد.

فیلم The Twilight Samurai

• کارگردان: یوجی یامادا
• نویسنده: شوهی فوجی‌ساوا - یوجی یامادا - یوشی‌تاکا آساما
• سبک: درام - عاشقانه
• سال اکران: ۲۰۰۲
• بازیگران: هیرویوکی سانادا - ریه میازاوا - نن‌جی کوبایاشی
• میانگین امتیازاتThe Twilight SamuraiدرIMDB: ۸.۱ از ۱۰

یک سامورایی وفادار که اربابانش دختران خردسال و مادر پیر او هستند، باری دیگر به‌میدان‌های نبرد فراخوانده می‌شود

فیلم «سامورایی گرگ و میش» از آن فیلم‌های بسیار بسیار ارزشمند از سینمای سامورایی است که زندگی این طبقه از جامعه‌ی فئودال ژاپن را خارج از میدان‌های نبرد به‌نمایش گذاشته است. چنین موضوعی، خودبه‌خود کاری می‌کند تا فیلم سامورایی گرگ و میش به‌نسبت عموم فیلم‌های این ژانر، نمایشی دقیق‌تر و ارزشمندتر از دسته‌ی سامورایی را به‌تصویر کشیده باشد.

در این فیلم با سِی‌بِی ایگوچی/Seibei Iguchi همراه می‌شویم. سامورایی رده‌پایین که خارج از میدان‌های نبرد و در قامت یک بروکرات، از مادر پیر و دخترانش مراقبت می‌کند. سِی‌بِی از زمان فوت همسرش، حالا به‌قلب تپنده‌ی خانواده‌اش بدل شده است. ورود عشق قدیمی سِی‌بِی به‌زندگی او و ندای وظیفه‌ی طبقه‌ی سامورایی که او را به‌میدان‌های نبرد فرا می‌خواند، زندگی قهرمان قصه را پیچیده‌تر می‌کنند. مخصوصا برای که سِی‌بِی مدت‌ها از میدان‌های جنگ فاصله داشته و حالا باید خودش را دوباره به‌آن روزها برگرداند.

ارائه روایتی انسانی و به‌دور از اکشن‌های همیشگی فیلم‌های سامورایی در کنار تمرکز روی جنبه‌هایی خارج از جنگ‌آوری‌های طبقه سامورای همراه با نقش‌آفرینی‌های درجه یک، نمرات ۸۱ و ۸۲ در IMDB و متاکریتیک را به‌ارمغان آورد.

فیلم Samurai Rebellion

• کارگردان: ماساکی کوبایاشی
• نویسنده: شینبو هاشی‌موتو - یاسوهیکو تاکی‌گوچی
• سبک: درام
• سال اکران: ۱۹۶۷
• بازیگران: توشیرو می‌فونه - یوکو تسوکاسا - گو کاتو
• میانگین امتیازاتSamurai RebellionدرIMDB: ۸.۳ از ۱۰

انتخاب بین وفاداری به‌ارباب یا شرافت خانوادگی، یک سامورایی را به‌عصیان‌ می‌کشاند

فیلم شورش سامورایی از آن آثار تماشایی با تمرکز بر ارائه‌ی روایتی پرپیچ و خم و درگیرکننده است. اثری که شاید اکشن‌هایش نسبت‌به سایر مخلوقات این فهرست پر زرق و برق و زیاد نباشند اما، داستانش به‌اندازه‌ای جذاب و تماشایی است که از همان لحظات شروع، ذهنتان را حسابی درگیر می‌کند.

قصه در دوران صلح عصر توکوگاوا جریان دارد و بله، این فیلم هم یکی دیگر از آثار زیر-ژانر جیدای‌گکی است. فیلم روایت‌گر زندگی ایسابرو/Isaburo فرمانده‌ی محافظین قلعه‌های یکی ازدای‌میوهای دوران ادو است. تا وقتی که زن ارباب، به‌اجبار به‌ازدواج پسر اسابرو درمی‌آید و پس از آن، خاندان دای‌میو از این موضوع پشیمان و خواستار بازگشت این عروس می‌شوند. چنین موضوعی، وفاداری ایسابرو به‌ارباب و شرافت خانوادگی‌اش را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد؛ مسئله‌ای که از دل آن، روایتی بسیار گیرا و تماشایی جوانه می‌زند.

فیلم The Last Samurai

• کارگردان: ادوارد زویک
• نویسنده: جان لگان - ادوارد زویک - مارشال هرسکویتز
• سبک: درام - اکشن
• سال اکران: ۲۰۰۳
• بازیگران: تام کروز - کن واتانابه - هیرویوکی سانادا
• میانگین امتیازاتThe Last SamuraiدرIMDB: ۷.۸ از ۱۰

یک مزدور خارجی، خانه و میهن خود را در میان سامورایی‌ها پیدا می‌کند

سامورایی بودن به‌چه معنی است؟ اختصاص همه‌رقمه‌ی وجود انسان به‌یک سری چارچوب مشخص؛ دنبال کردن سکون در ذهن؛ استاد شدن در طریقت شمشیر. شناختن زندگی در تک تک نفس‌ها، در لیوان‌های چای، در زندگی‌هایی که گرفته می‌شوند؛ در طریقت مبارز؛ بوشی‌دو.

این‌ها، پرسش‌ها و مواردی هستند که در ذهن قهرمان قصه یعنی نیتن آلگرن/Nathan Algren مرور می‌شوند. افسر بازنشسته‌ی جنگ داخلی آمریکا که حالا برای تعلیم نیروهای سرکوب سامورایی‌های شورشی به‌ژاپن فرستاده شده است. آلگرن اما معنی زندگی را پس از اسارت توسط سامورایی‌ها و در زندگی کنار این اقوام پیدا می‌کند. آخرین سامورایی با اینکه چندان مورد توجه منتقدها قرار نگرفت اما به‌شکلی تکان‌دهنده، به‌گونه‌ای طریقت سامورایی را مطالعه کرده که هیچ فیلم، گیم، انیمه و سایر محصولات فرهنگ عامه، موفق به‌انجامش نشده‌اند.

این فیلم درواقع ترکیبی از درام و حقایق تاریخی است و تصمیم بسیار مهمِ امپراتور می‌جی بر حذفِ سخت‌ِ سامورایی‌ها را به‌تصویر می‌کشد. آخرین سامورایی یک روایت مجدد و دراماتیزه شده از ایستادگی سایگو تاکاموری/Saigo Takamori و خاندان ساتسوما/Satsuma در مقابل امپراتور می‌جی و نیروهای آمریکایی است. در واقع، تاکاموری که شخصیت کاتسوموتو (رهبر سامورایی‌های شورشی در فیلم) اقتباسی دراماتیزه از او به‌شمار می‌رود، از رهبران سامورایی‌ها بود که طی به‌قدرت رسیدن امپراتور می‌جی به‌او کمک کرد؛ چرا که امپراتور می‌جی در آغاز، ادعا می‌کرد که در جبهه‌ی سنت‌گرایان ژاپنی است اما به‌محض کسب قدرت، موضع خود را تغییر داد و با واکنش تند سامورایی‌ها به‌خصوص تاکاموری مواجه شد.

فیلم با معرفی شخصیت کاتسوموتو، مشخص می‌کند که آخرین سامورایی قرار نیست اقتباسی کاملا وفادار به‌واقعه‌ی تاریخی مورد بحث باشد. در نتیجه، فلسفه‌ی کاتسوموتو مبنی بر عدم استفاده از سلاح‌های جنگی (چیزی که خلاف روش‌های مبارزه‌ی سامورایی‌ها در آن بزنگاه تاریخی بود) و سایر موارد از این دست که توسط منتقدها مورد پرسش قرار می‌گرفتند، بخشی از درام فیلم هستند و به‌عنوان فلسفه‌ی کاراکتر غیر واقعی کاتسوموتو مطرح شده و قابل دفاعند؛ چرا که در دلِ طبیعتِ درام این فیلم، کاملا توجیه می‌شوند.

فیلم علاوه بر کارگردانی بسیار خوب، فیلم‌برداری و قاب‌بندی‌های قوی، بازیگری‌های بسیار خوب و اجراهای اکشن فوق‌العاده، شاهکاری موسیقیایی هانس زیمر را تحویل مخاطبانش می‌دهند. آلبوم موسیقی هانس زیمر را می‌توان یک تعریفِ بی‌همتا از طریقت بی‌شیدو به‌حساب آورد که با زبان موسیقی، مخاطب را در فضای اثر غرق می‌کند.

فیلم Yojimbo

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: آکیرا کروساوا - ریوزو کیکو‌شیما
• سبک: درام - اکشن - هیجانی
• سال اکران: ۱۹۶۱
• بازیگران: توشیرو می‌فونه - تاتسویا ناکادای - ای‌جیرو تونو
• میانگین امتیازاتYojimboدرIMDB: ۸.۲ از ۱۰

روایتی پیچیده از تقابل یک سامورایی زیرک با دو گروه خلافکار برای آزاد کردن منطقه‌ای روستایی

یوجیمبو یکی دیگر از شاهکارهای آکیرا کروساوا است. اثری که قطعا خیلی از شما نام آن را شنیده‌اید، آن را تماشا کرده‌اید و احتمالا در این فهرست به‌دنبال نامش می‌گشتید. فیلم قصه‌ی سامورایی زیرک با نام سان‌جورُ را روایت می‌کند که حین گذر از منطقه‌ای روستایی متوجه می‌شود سرزمین نام‌برده به‌چنگ دو گروه خلافکاری بزرگ افتاده است. او در ادامه تصمیم می‌گیرد تا گروه‌های نام‌برده را علیه یکدیگر به‌بازی بگیرد تا در نهایت بتواند آن روستا را آزاد بکند.

یوجیمبو شاید مثل فیلم‌هایی همچون «سامورایی گرگ و میش» و «آخرین سامورایی» به‌سراغ سایر زوایای غیر-جنگی و جوهره‌ی طریقیت سامورایی نرود و آن‌ها را مطالعه نکند اما در نهایت، اثری خارق‌العاده و برجسته است که هرگز نمی‌توان کیفیت و تاثیر جهانی‌ آن را پنهان کرد. حضور توشیرو می‌فونه و تاتسویا ناکادای از مهم‌ترین نقاط فیلم به‌شمار می‌رود؛ اتفاقی که وزن عجیبی را به‌تک تک سکانس‌های فیلم آورده است. روایت درامی پیچیده با کارگردانی استادانه و نقش‌آفرینی‌های بسیار قوی در نهایت یوجیمبو را نه‌تنها به‌یکی از نمادهای تاریخ سینمای آسیا و ژاپن، بلکه به‌یکی از مهم‌ترین منابع الهام در سینمای جریان اصلی بدل کرد. اثری که از ۱۲۸ هزار رای موجود در وبسایت IMDB میانگین نمرات ۸.۲ و در وبسایت متاکریتیک نمره‌ی فوق‌العاده‌ ۹۳ را کسب کرد.

فیلم Sanjuro

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: آکیرا کروساوا - ریوزو کیکو‌شیما - هیدئو اگونی
• سبک: درام - اکشن - هیجانی
• سال اکران: ۱۹۶۳
• بازیگران: توشیرو می‌فونه - تاتسویا ناکادای - کی‌جی کوبایاشی
• میانگین امتیازاتSanjuroدرIMDB: ۸.۰ از ۱۰

قصه رویارویی سان‌جورُ و دسته‌ای از جوانان مبارز بر علیه ساختاری فاسد

دنباله‌ای بر فیلم یوجیمبو، سانجورو اقتباسی از رمان هیبی‌هیان/Hibi Heian به‌شمار می‌رود که کروساوا با انجام یک سری تغییرات در ساختار قصه، مثل تغییر شخصیت اصلی به‌سانجورو، این اقتباس را به‌دنباله‌ای بر قصه‌ی یوجیمبو تبدیل کرده است.

در این فیلم باری دیگر با سان‌جورُ زیرک و یکه‌بزن همراه می‌شویم. سان‌جورو اینبار در مقابل نوعی خاص از فساد ایستادگی می‌کند و در این مسیر، گروهی از مبارزان را بر علیه‌ نیرویی فاسد متحد کرده است.

سان‌جورُ اثری خارق‌العاده‌ است. فیلم آنقدر معرکه است که چند سال بعد از اکرانش، سرجیو لئونه با الهام از یوجیمبو و همین فیلم سان‌جورُ به‌خلقت فیلم «به‌خاطر یک مشت دلار» دست زد. اثری که آفرینش فیلم «به‌خاطر چند دلار بیشتر» و «خوب، بد، زشت» را به‌دنبال داشت. سان‌جورو هم‌‌چنان تمامی شاخص‌های برجسته فیلم‌های کروساوا را با خودش به‌پرده نقره‌ای می‌آورد. اثری که نمره ۹۸ در متاکریتیک و ۸.۰ (بر اساس ۴۰ هزار رای) در IMDB نشان می‌دهند که این فیلم، یکی دیگر از مخلوقات تمام نشدنی کروساوای بزرگ به‌شمار می‌رود.

فیلم Ran

• کارگردان: آکیرا کروساوا
• نویسنده: آکیرا کروساوا - ماساتو ایته - هیدئو اگونی
• سبک: درام - اکشن - جنگی
• سال اکران: ۱۹۸۵
• بازیگران: تاتسویا ناکادای - آکیرا تِراآو - جین‌پاچی نزو
• میانگین امتیازاتRanدرIMDB: ۸.۲ از ۱۰

وقتی که مزه قدرت حتی اعضای یک خانواده را هم به‌جان یکدیگر می‌اندازد

انگار فهرست شاهکارهای آکیرا کروساوا تمامی ندارد. رَن یکی دیگر از مخلوقات تکان‌دهنده و شاهکارهای جاودان کارگردان بزرگ به‌حساب می‌آید. فیلم قصه‌ی هیده‌توری ایچی‌مونجی/Hidetori Ichimonji را تعریف می‌کند. یک سپه‌سالار که حالا تصمیم دارد تا افسار حکومت‌داری را به سه پسر خود بسپرد. تارو/Taro، جیرو/Jiro و سابورو/Saburo سه‌فرزند هیده‌توری هستند که در آغاز تنها دو نفر از آن‌ها که تارو و جیرو باشند، با پدرشان موافقت می‌کنند. سابورو به‌دنبال مخالفت و سرکشی‌اش تبعید می‌شود. پس از اتمام دوران حکومت ایچی‌مونجی، اتفاقات کاملا عکسِ آن چیزی که انتظار می‌رفت جلو می‌رود و حالا این سابورو (که ترجمه‌ی نام او می‌شود خدمت‌گزار/همراه) است که می‌تواند پدر خود را از جنگی که در آن گرفتار شده، نجات بدهد.

فیلم رَن قصه‌ای به‌شدت آرام‌سوز را تعریف می‌کند. داستانی که روند آن به‌آرامی جلو رفته اما در زمان اوج گرفتنش مخاطب را انگشت‌به‌دهان می‌کند. بهره‌گیری از تکنیک‌های همیشگی و متحیرکننده‌ی کروساوا اینبار اما به‌لطف خروج از دوران سینمای سیاه و سفید، هنر این کارگردان بزرگ را بیش از قبل در معرض تماشا قرار می‌دهد. رَن با صحنه‌های جنگی که از تیر و کمان تا انواع تپانچه و تفنگ، شمشیر و نیزه را وارد کار می‌کند را می‌توان باشکوه‌ترین اثر کروساوای فقید دانست. فیلمی که در بین شروع و پایان قدرتمند خودت، میانه‌ای پر شده از تعلیق و انزوا را برای بینندگان خود ترتیب می‌بیند. فیلمی که حتی اسامی کاراکترهای آن هم کاملا حساب‌شده و فکر شده است و با نمره‌ی ۹۷ در متاکریتیک و ۸.۲ از IMDB (از ۱۳۳ هزار رای) در تاریخ سینما جاودانه شده است.

فیلم Harakiri

• کارگردان: ماساکی کوبایاشی
• نویسنده: شینوبو هاشی‌موتو - یاسوهیکو تاکی‌گوچی
• سبک: درام - راز‌آلود - اکشن
• سال اکران: ۱۹۶۴
• بازیگران: تاتسویا ناکادای - آکیرا ایشی‌هیما - شیما ایواشی‌تا
• میانگین امتیازاتHarakiriدرIMDB: ۸.۶ از ۱۰

با آغاز دوران ادو و انزوای خود خواسته و ۲۰۰ ساله‌ی ژاپن، جنگ‌ها و سایر فعالیت‌های پرحرارت که به‌انواع سامورایی‌ها و بوشی‌ها/Bushi/武士 نیاز داشت، به‌پایان رسید تا عصر صلح آغاز شود. در این دوران سامورایی‌هایی که عموما فعالیت‌های جنگ‌‌مابانه تمامی مهارت‌، هنر و پیشه‌ی آن‌ها را شکل می‌داد، حالا بی‌کار شده‌اند و در امتداد کُد سامورایی، باید با یک مرگ شرافتمندانه (اصطلاحا هاراکیری/腹切り) زندگی‌شان را به‌پایان بدهند. آن دسته از سامورایی‌هایی که تصمیم گرفتند به‌انجام فعالیت‌هایی مثل کشاورزی، کارهای بروکرات‌مابانه، تدریس، نویسندگی و بیشتر مشغول شوند، زنده مانده و از این قانون عجیب فاصله گرفتند.

قصه‌ی فیلم هاراکیری نیز کاملا با محوریت چنین موضوعی جلو می‌رود. هاراکیری یک فیلم کاملا ضد-سامورایی است و چنین موضوعی که سامورایی‌ها را به‌خودکشی مجبور می‌کند را به‌باد انتقاد می‌گیرد. شاهکاری تماشایی که برعکس عموم فیلم‌های سامورایی، اکشن‌های آنچنانی و پرتعدادی ندارد اما به‌بهترین شکل ممکن، زوایای عموما پنهان از طریقت و فرهنگ سامورایی را زیر ذره‌بین برده و حتی سیستم‌های موجود در عصر ادو را به‌باد انتقاد می‌گیرد. فیلمی با نمره‌ی ۸.۶ در وبسایت IMDB (با کسب ۶۵ هزار رای) و نمره‌ی ۸۵ در متاکریتیک که تماشای آن برای علاقه‌مندان به‌تاریخ ژاپن فئودال و فرهنگ سامورایی‌ها واجب است.

فیلم The Sword of Doom

• کارگردان:کی‌هاچی اوکاموتو
• نویسنده: شینوبو هاشی‌موتو - کایزان ناکازاتو
• سبک: اکشن - درام
• سال اکران: ۱۹۶۶
• بازیگران:تاتسویا ناکادای - توشیرو می‌فونه - میچی‌یو آراتاما - یوزو کایاما
• میانگین امتیازاتThe Sword of DoomدرIMDB: ۷.۹ از ۱۰

همانقدر که یک سامورایی می‌تواند قهرمانی دلاور باشد، به‌همان اندازه هم می‌تواند به‌حیوانی درنده و پست بدل شود.

فیلم تیغه‌ عذاب/Sword of the Doom شاید یک فیلم ضد سامورایی نباشد اما، به‌گونه‌ای تکان‌دهنده به‌سراغ حماسه‌زدایی از سامورایی‌ها رفته است.

فیلم داستان یک سامورای بی‌احساس و حیوان‌صفت با نام ریونوسکه تسوکو را تعریف می‌کند. یک استاد شمشیرزن که قتل انسان‌ها برایش از نفس کشیدن هم ساده‌تر است. شروع قصه با یک مسابقه‌ی شمشیرزنی رقم می‌خورد. ریونوسکه یک روز قبل از برپایی مسابقه، با همسر رقیب خود مواجه می‌شود. فردای آن روز قرار است مسابقه برگزار شود و همسر حریف در قبال مطرح کردن رشوه‌ای جنسی به‌ریونوسکه، از او می‌خواهد تا در مسابقه مغلوب شوهرش شود. رقیب ریونوسکه پیش از برگزاری مسابقه و با آگاهی از ارتباط همسرش با سامورایی دیوانه‌ی قصه، همسر خود را طلاق داده و پا به میدان مسابقه می‌گذارد. درحالی که این رویارویی با نتیجه‌ی مساوی به‌پایان می‌رسد اما رقیب ریونوسکه به‌دنبال خشمی که از حریفش به‌دل داشت، حمله‌ای نامتعارف را اجرا کرده و ریونوسکه هم او را با یک ضربه‌ی شمشیر به‌قتل می‌رساند.

پس از این اتفاق، ریونوسکه همراه با همسر رقیب کشته شده، از شهر می‌گریزد. دو سال بعد اما برادر کوچک‌تر مقتول برای خون‌خواهی برادرش، به‌دنبال ریونوسکه می‌آید تا روایتی پیچیده و جنون‌آمیز از خشم و انتقامی که پله پله به مرزهای دیوانگی نزدیک می‌شود، شکل بگیرد. فیلم Sword of the Doom از چند منظر، اثری بسیار بسیار مهم است. این فیلم نه‌تنها از منظر فنی و ساختارهای داستانی/اجرایی یک محصول درجه یک به‌شمار می‌رود، بلکه از منظر تاریخی/فرهنگی هم یک مخلوق بسیار باکیفیت به‌حساب می‌آید. از نبرد خونین و بسیار خشن پایانی که ساخت دنباله‌های آن را لغو کرد، تا مبارزه‌ی توشیرو می‌فونه‌ی بزرگ در میان برف‌ها و نبردهای تماشایی در جنگلی مه‌آلود، جلوه‌های دیداری و طراحی عالی مبارزات فیلم را به‌رخمان می‌کشند.

فیلم با نمایش ریونوسکه و به‌دور از «باشکوه‌سازی»های مرسوم که عموما در انواع مدیوم‌ها پیرامون طبقه سامورایی صورت گرفته است، خوی بسیار تاریک و حیوان‌گونه‌ی برخی از سامورایی‌های تاریخ ژاپن را نمایش می‌دهد و اثباتی بر این ادعا است که طریقت بوشی‌دو با وجود توصیه بر مولفه‌های اخلاقی، هرگز توسط همه‌ی سامورایی‌ها رعایت نمی‌شد و افراد بسیار زیادی در این دسته، لغب «سامورای» را به‌ناحق یدک می‌کشیدند.

از سوی دیگر، فیلم Sword of the Doom به‌خوبی توانست انزوای سامورایی‌ها در اثر ادو و حجم قابل توجهی از عواقب این موضوع را بر روی پرده‌ی نقره‌ای ببرد. فیلمی که بدون شک از جمله شاهکارهای تاریخ سینمای سامورایی است.

فیلم Rashomon

• کارگردان:آکیرا کوروساوا
• نویسنده: ریونوسکه آکوتاگاوا - آکیرا کوروساوا - شین‌بو هاشی‌موتو
• سبک: درام - جنایی - رازآلود
• سال اکران: ۱۹۵۱
• بازیگران:توشیرو می‌فونه - ماچیکو کیو - ماسایوکی میرو
• میانگین امتیازاتRashomonدرIMDB: ۸.۲ از ۱۰

فیلم راشومون اقتباسی از یک داستان کوتاه با همین نام است. قصه‌ای که آن را ریونوسکه آکوتاگاوای بزرگ به‌رشته تحریر درآورده است. فیلم راشومون با تکیه‌بر حل شدن پرونده قتل یک سامورایی، پیرنگ اصلی خود را می‌کارد و تا انتها جلو می‌رود. پیچیش‌های عجیب داستانی و روایت شدن قصه از نقطه‌نظرهای مختلف از جمله مواردی هستند که راشومون را به‌یکی از ساخته‌های فراموش‌نشدنی کوروساوا تبدیل کرده‌اند.

راشومون یک قصه را چهار دفعه و از نقطه‌نظر چهار شخصیت مختلف روایت می‌کند. کاراکترهایی که قصه‌ی فیلم را چهار بارِ مختلف و هر دفعه با روایتی کاملا متفاوت، تعریف می‌‌کنند. داستان‌هایی که از طریق فلش‌بک‌ها در مقابلمان قرار می‌گیرند و کاری می‌کنند تا مخاطب در ذهن خود، بارها این سوال را بررسی کند که از میان این چهار نفر بالاخره چه کسی دارد راست می‌گوید؟ کارگردانی و روایت خارق‌العاده کوروساوا در کنار تصویربرداری شگفت‌انگیز کازوئو میاگاوا همراه با نورپردازی بسیار عالی، اتمسفری مخوف و شدیدا گیرای اثرشان را بر تماشاگر خود چیره کرده و مخاطب را در ثانیه‌ به ثانیه‌ی فیلم غرق می‌کنند. اثری که با نمره‌ی معرکه‌ی ۹۸ در متاکریتیک و ۸.۲ در IMDB (از بین ۱۷۶ هزار رای تماشاگران) یکی دیگر از فیلم‌های فراموش‌نشدنی تاریخ سینمای سامورایی به‌حساب می‌آید.

فیلم Seven Samurai

• کارگردان:آکیرا کوروساوا
• نویسنده: آکیرا کوروساوا - شین‌بو هاشی‌موتو - هیدئو اگونی
• سبک: درام - جنایی - رازآلود
• سال اکران: ۱۹۵۶
• بازیگران:توشیرو می‌فونه - تاکشی شیمورا - کی‌کو تسوشیما
• میانگین امتیازاتSeven SamuraiدرIMDB: ۸.۶ از ۱۰

قصه‌ای تکان‌دهنده از حراست هفت سامورایی از یک روستای بی‌دفاع

و بالاخره به‌قله‌ی این لیست بلند و بالا رسیدیم؛ به‌اثری رسیدیم که مطمئنم هیچ یک از ما از دیدن آن شوکه نشده‌ایم و می‌دانستیم که در بالاترین نقطه از برترین فیلم‌های سامورایی تاریخ سینما، قرار است نام هفت سامورایی آکیرا کروساوا را ببینیم.

داستان هفت سامورایی در دوران سن‌گُکو/Sengoku/戰國時代 جریان دارد. دورانی که یک عصر خونین در کشور ژاپن به‌حساب می‌آید و از خیانت‌های خانوادگی تا جنگ‌های میان-خاندانی آن را به‌تکه‌هایی مملو از فجایع جنگی در سده‌های میانه تاریخ ژاپن بدل کرده است. داستان فیلم هفت سامورایی هم در این دوران جریان دارد. عصری که در طی آن، مردم روستاهای مختلف می‌توانستند با تقدیم کردن مواردی همچون غذا و جای خواب، دسته‌های مختلف از نیروهای سامورایی را برای محافظت از سرزمین‌شان اجیر بکنند. هفت سامورایی کوروساوا هم روی این موضوع دست گذاشته است.

کوروساوا اما در آغاز، هرگز بر این نبود که اثری با موضوع حراست هفت سامورایی از یک روستای بی‌دفاع را تولید بکند. او در آغاز ایده‌ی خلق اثری را داشت که در آن، یک شبانه‌روز از زندگی یک سامورایی را به‌تصور بکشد. قصه‌ای که در آغاز، سامورایی از خواب بیدار می‌شود، به‌قلعه‌ی ارباب/دای‌میو می‌رود و شب در پی خطایی که مرتکب شده، خودش را از بین می‌برد (هاراکیری). محدود بودن اسناد و حقایق تاریخی، کوروساوا را از اجرای چنین ایده‌ای پشیمان کردند‌. او در ادامه تصمیم گرفت تا پنج نبرد مختلف از سامورایی‌های بزرگ تاریخ ژاپن را در قالب قصه‌ای منسجم به‌تصویر بکشد اما ایده‌ی مورد بحث نیز نتوانست روشنایی روز را ببیند. او در آخر اما در زمان آگاهی از توانایی رعیت‌های روستایی در جهت اجیر کردن سامورایی‌های محافظ در عصر سن‌گُکو، ایده‌ی ساخت فیلم هفت سامورایی را کلید زد و آن را به‌نتیجه رساند.

فیلم آخرین سامورایی نیز از جمله آن آثار بی‌نهایت ارزشمند با محوریت سامورایی‌ها است که این طبقه از جامعه‌ی ژاپن را از زوایای مختلف مطالعه می‌کند.کوروساوا با این فیلم توانست نسل‌های مختلفی را عاشق فیلم‌سازی بکند و چندین و چند کیلومتر جلوتر از فیلم‌سازی عصر خود قدم بردارد.