معرفی مستند Bob Dylan: Don't Look Back | مقدمه‌ای بر آغاز عصر باب دیلن

مستند Bob Dylan: Don't Look Back، یک فیلم مستند آمریکایی محصول ۱۹۶۷ به‌کارگردانی دی. ای. پِنبِیکر است که تور کنسرت خوانندهٔ افسانه‌ای، باب دیلن در سال ۱۹۶۵ در انگلستان را پوشش می‌دهد. این فیلم مستند تصویری صمیمی از شخصیت زیبا و خاص باب دیلن در آن دوران حساس از زندگی حرفه‌ای او ارائه می‌دهد؛ باب دیلنی که همیشه آن شخصیت را حفظ کرد.

مستند Bob Dylan: Don't Look Back، تعاملات باب دیلن با نوازندگان و خوانندگان دیگر ازجمله جوآن بائز، دانُوِن و آلن پرایس را به‌تصویر می‌کشد و همچنین شامل لحظات پشت صحنه، مصاحبه‌های صریح و اجرای زنده است. مستند «باب دیلن: به‌عقب نگاه نکن» صحنه‌های قابل‌توجه فراوانی دارد، ازجمله نمایش جالب‌توجه کارت نمایش متن در زیر دوربین که دیلن برای آهنگ معروف Subterranean Homesick Blues به‌منظوری خاص از آن بهره برد، بحث‌های فلسفی او و تعامل او با روزنامه‌نگاران و طرفداران. آهنگ Subterranean Homesick Bluesآهنگی از باب دیلن است که در ۱۴ ژانویه ۱۹۶۵ ضبط شد و به‌عنوان تک آهنگ توسط شرکت کلمبیا رکوردز منتشر شد و از این آهنگ خواهیم نوشت. این آهنگ اصلی آلبومBringing It Back Home بود که حدود دو هفته بعد آلبوم منتشر شد و درواقع این اولین موفقیت باب دیلن در چارت ۴۰ آهنگ برتر در ایالات متحده آمریکا بود و از طرفی در رتبه ۳۹ در بیلبورد ۱۰۰ آهنگ برتر (داغ) قرار گرفت و همچنین وارد ۱۰ آهنگ برتر جدول تک آهنگ‌های بریتانیا شد.این آهنگ متعاقباً در مجموعه‌های متعددی ازجمله مجموعه تک‌آهنگ‌های Bob Dylan’s Greatest Hitsدر سال ۱۹۶۷ منتشر شد.

آهنگ Subterranean Homesick Blues از مهم‌ترین بخش‌های مستند «باب دیلن: به‌عقب نگاه نکن» بود و نوشتن از آن درواقع نوشتن از خود مستند است. این آهنگ به‌خاطر موزیک ویدئوی نوآورانه‌اش که برای اولین‌بار در مستند دی. ای. پِنبِیکر به‌نمایش درآمد نیز معروف است. این ویدئو دیلن را نشان می‌دهد که در یک کوچه ایستاده و درحالی‌که مردم در پس‌زمینه از کنارش عبور می‌کنند، کارت‌های نشانه‌ای همراه‌با لیریک در دست دارد و همین صحنه تبدیل به‌‌نمادی در تاریخ موزیک ویدئوسازی می‌شود. این آهنگ در فهرست ۵۰۰ بهترین آهنگ تاریخ مجلهٔ معتبر رولینگ استون در رتبه ۱۸۷ قرار دارد و ترکیبی از اِلمان‌های راک، فولک و بلوز می‌شود که بر هنرمندان و غیرهنرمندان بسیاری تأثیر گذاشته است. مجلهٔ معروف دنیای موسیقی، مجلهٔ CashBox، در نقد خود از این آهنگ چنین نوشته است که آهنگی بلوز و فولکلور و با تِم راک-کانتری که ضرب‌آهنگ محکم و اشعار جذاب و نواختن گیتار و سازدهنی وحشیانه و سرکشانه‌ای دارد. در سال ۱۹۹۸، فیلم مستند Bob Dylan: Don't Look Back به‌دلیل اهمیت فرهنگی و تاریخی آن برای نگه‌داری در فهرست ملی فیلم ایالات متحده آمریکا توسط کتابخانه کنگره انتخاب شد. تصویری قدرتمند از یک هنرمند که در برهه‌ای حساس در سوی از تاریخ ایستاد که تأثیر آن تا نسل‌ها و بر نسل‌ها ادامه داشت.

منتقدان، فیلم Bob Dylan: Don't Look Back را به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های مستند تاریخ تحسین کرده‌اند که رویکردی نوآورانه داشت و چهره‌ای بدون فیلترهای روزنامه‌نگارانه و مردمی و طرفدارانه باب دیلن را به‌تصویر کشید و ساخت این مستند تأثیری ماندگار روی ساخت فیلم‌های مستند بعد از آن و با موضوعاتی مشابه داشت و البته این تأثیر تنها برای دنیای مستندسازها نبود و روی درک تماشاچی از آنچه از باب دیلن افسانه‌ای تماشا می‌کند، اثری فراوان داشت. تور انگلستان ۱۹۶۵ باب دیلن، یک تور کنسرت توسط شخص باب دیلن، خواننده و ترانه‌سرای آمریکایی در اواخر آوریل و اوایل ماه مِه آن سال اجرا شد. این یک دوره مهم در حرفهٔ کاری باب دیلن بود و این تور توسط فیلم‌ساز دی. ای. پِنبِیکر در مستند Bob Dylan: Don't Look Back ثبت شد. از آنجایی که باب دیلن در آن زمان هنوز به‌طور انحصاری موسیقی فولک را به‌صورت زنده اجرا می‌کرد، بسیاری از آهنگ‌های اجراشده در این تور پیش از سال ۱۹۶۵ نوشته شده بودند. هر نمایش به‌دو بخش تقسیم می‌شد که در نیمهٔ ابتدایی هفت آهنگ و در نیمهٔ دوم هشت آهنگ اجرا می‌شد.

مستند Bob Dylan: Don't Look Back لحظات پشت صحنه، مصاحبه‌های صریح و اجرای زنده را به‌تصویر می‌کشد و همزمان دیدگاه و بحث‌های فلسفی باب دیلن و تعامل او با روزنامه‌نگاران و طرفداران را جلوی دوربین می‌آورد. گفتنی است آلن گینزبرگ (آلن گینزبرگ، شاعر و فعال سیاسی بود و در دهه ۶۰ در اعتراضات مدنی و مخالفت علیه جنگ ویتنام نقش بسیار فعالی داشت.) نیز در پس‌زمینه ظاهر می‌شود و در حال گفت‌وگو با باب نویورث است.

دان آلن پِنبِیکر در ایوانستونِ ایلینوی به‌دنیا آمد. او در طول جنگ جهانی دوم در نیروی دریایی خدمت کرد.دان آلن پِنبِیکر پس از تحصیل در رشته مهندسی در دانشگاه ییل، قبل از شروع به‌فیلم‌سازی، به‌عنوان مهندس مشغول به‌کار بود. این مستندساز، یکی از پیشگامان سینمای مستند و سینمای ارتباط مستقیم اثر با تماشاچی بود. موضوعات اصلی که دان آلن پِنبِیکر روی آن‌ها دست می‌گذاشت، هنرهای نمایشی و سیاست بود. در سال ۲۰۱۳، آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک، مجموعه آثار او را با یک جایزهٔ افتخاری اسکار به‌رسمیتی که لایق آن بود شناخت. دان آلن پِنبِیکر به‌خاطر کارگردانی چندین مستند تأثیرگذار شناخته شده است، ازجمله مستند Monterey Pop(مونتری پاپ)، محصول سال ۱۹۶۸، مستندی که جشنواره افسانه‌ای موسیقی پاپ مونتری را به‌تصویر می‌کشد، با اجرای هنرمندانی همیشه جاویدان چون جیمی هندریکس، جنیس جاپلین و ابر گروه The Who. مستند دیگر وی، مستند The War Room (اتاق جنگ)، محصول سال ۱۹۹۳ بود که نگاهی به‌پشت صحنه مبارزات انتخاباتی بیل کلینتون در سال ۱۹۹۲، با تمرکز روی رفتار استراتژیست‌ها و مشاوران این رئیس جمهور جنجالی پیشین ایالات متحده آمریکا داشت. وی در سال ۱۹۷۱، مستند Original Cast Album: Company(بازیگران اصلی آلبوم: شرکت) را کارگردانی کرد که نگاهی اجمالی به‌روند ضبط یک آلبوم موسیقی و عوامل پشت صحنه شرکت استفان ساندهیم داشت.

باب دیلن، با نام رابرت آلن زیمرمن، خواننده، ترانه‌سرا، نویسنده و هنرمند تجسمی آمریکایی است و از وی اغلب به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ترانه‌سرایان تمام دوران یاد می‌شود. وی در دهه ۱۹۶۰ از موسیقی فولک به‌موسیقی راک روی آورد و می‌توان به‌جرئت گفت تأثیر او بر فرهنگ عامه، چیزی بیش از شش دهه بوده است. باب دیلن در ۲۴ مِه ۱۹۴۱ در دولوثِ مینه سوتا به‌دنیا آمد. او در نوجوانی در گروه‌های مختلفی می‌نواخت و علاقه زیادی به‌موسیقی فولک و بلوز آمریکایی پیدا کرد و یکی از بت‌های این بتِ دنیای موسیقی و ادبیات، خواننده افسانه‌ای ژانر فولک، وودی گاتری بود. باب دیلن اولین قرارداد ضبط خود را در سال ۱۹۶۱ امضاء و سال بعد اولین آلبوم خود را منتشر کرد. اشعاری با تِم راک اند رول که با پس‌زمینه‌ای از ادبیات و شعر کلاسیک آمیخته بود. او بیش از ۵۰۰ آهنگ نوشت که بسیاری از آن‌ها توسط بیش از ۲۰۰۰ هنرمند ضبط شده‌اند. موسیقی دیلن تکامل یافت و او به‌نماد موسیقی و ادبیات در ژانرهای فولک و راک تبدیل شد.

باب دیلن جوایز و افتخارات متعددی ازجمله نشان افتخار آزادی رئیس‌جمهوری، ده جایزهٔ گرمی، یک جایزهٔ گلدن گلوب و یک جایزهٔ اسکار دریافت کرده ‌است. نام دیلن در تالار مشاهیر راک اند رول می‌درخشد و هیئت داوران جایزهٔ پولیتزر در سال ۲۰۰۸ به‌او تقدیرنامهٔ ویژه‌ای را به‌دلیل «تأثیر عمیق او بر موسیقی عامه‌پسند و فرهنگ آمریکایی که با ترکیبات غنایی و با قدرتِ شاعرانه‌ای فوق‌العاده محسوس شده است» اعطاء کرد. باب دیلن در سال ۲۰۱۶ جایزهٔ نوبل ادبیات را به‌کارنامهٔ عجیب پربارش اضافه کرد. عاشقان سینما می‌دانند که مارتین اسکورسیزی و باب دیلن در مستند No Direction Home (راهی به‌خانه نیست) همکاری داشتند و کارگردانی این مستند را مارتین اسکورسیزی بی‌همتا برعهده داشت که در سال ۲۰۰۵ پخش شد.