معرفی مستند Beyond Utopia | عملیات فرار از کره شمالی!
مستند Beyond Utopia، یک فیلم مستند محصول ۲۰۲۳ است که تلاش برای فرار چندین خانواده از کره شمالی و از ظلم و آزار و اذیتی که حکومت به‌مردم روا می‌دارد را دنبال می‌کند. این فیلم توسط مادلین گوین کارگردانی شد و برنده جایزهٔ تماشاگران در بخش مستند جشنواره معتبر فیلم ساندنس شده است.
در مستند «ورای اتوپیا» از تصاویر واقعی زمان فرار خانواده‌ها و مصاحبه با فراریان و فعالان حقوق بشری که به‌آن‌ها کمک کرده‌اند استفاده شده است. مستند Beyond Utopia به‌دلیل نمایش چهرهٔ واقعی و ترسناک زندگی تحت رژیم کره شمالی بسیار مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است. از برخی از خانواده‌ها که موفق به‌فرار از جهنم کره شمالی شده‌اند در ادامه نام خواهیم برد.
خانواده روه، یک خانواده پنج نفره که شامل دو فرزند و یک مادربزرگ ۸۰ ساله می‌شوند. آن‌ها با کمک کشیشی با نام سئونگ کیم و شبکه داوطلبان وی از کره شمالی فرار کردند. این خانواده در طول مسیر با خطرات و سختی‌های زیادی از جمله عبور از جنگل‌ها، کوه‌ها و رودخانه‌ها و مخفی شدن در خانه‌های امن تدارک دیده‌شده، روبه‌رو بودند. سویون لی، مادری که به کره جنوبی پناهنده شد و سعی کرد با پسرش که هنوز در کره شمالی بود ارتباط برقرار کند و وی را پیش خود آورد. او با کشیش کیم تماس گرفت تا یک مأموریت نجات برای پسرش ترتیب دهد، اما افراد درگیر این مأموریت نجات با موانع و خطرات زیادی روبه‌رو شدند. هیونسو لی، دیگر شخص فراری که کتاب خاطره‌نامه‌ای «دختری با هفت نام» را نوشته است. او در این فیلم مستند به‌عنوان یک کارشناس امور کره شمالی ظاهر می‌شود و بینش و تجربیات خود را با دیگران و البته تماشاچیان به‌اشتراک می‌گذارد. او همچنین به‌سایر فراریان کمک می‌کند تا با زندگی جدید خود در کره جنوبی سازگار شوند که این خود داستانی جدا است و برای بسیاری از کسانی که موفق به‌فرار شده‌اند، گویی سفر در زمان رخ داده است.
تعداد افرادی که هر سال از کره شمالی فرار می‌کنند یا بهتر بگوییم، موفق به‌فرار می‌شوند و می‌توان گفت از تمامی طبقاتِ دوزخ به‌سلامت عبور می‌کنند، بسته به‌شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور و کشورهای همسایه آن متفاوت است. براساس گزارش وزارت اتحاد کره جنوبی (Ministry of Unification)، تعداد فراریان کره شمالی که وارد کره جنوبی شدند در سال ۲۰۰۹ به ۲۹۱۴ نفر رسید و از آن زمان به‌بعد به‌طور پیوسته این رقم نه افزایش، که کاهشی محسوس داشته است. در سال ۲۰۲۰، تنها ۲۲۹ فراری خود را به کره جنوبی رساندند و در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، هر سال کمتر از ۱۰۰ فراری به کره جنوبی رسیدند. گفتنی است از ماه ژوئن ۲۰۲۳، تنها ۳۴ فراری وارد کره جنوبی شده‌اند.
بااین‌حال، این اعداد منعکس‌کننده تعداد دقیق تمام افرادی نیست که از کره شمالی فرار می‌کنند، زیرا ممکن است برخی از آن‌ها در کشورهای چین، روسیه یا سایر کشورها بمانند و مقامات کشورهای نام‌برده، این فراری/پناهجویان را به‌شکل رسمی در کشور خود ثبت نکرده باشند و خوب نتیجهٔ چنین کاری، افزایش افراد بی‌هویت است که این امر دردسرهای فراوان برای دو طرف ماجرا دارد. تخمین زده می‌شود سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از کره شمالی فرار می‌کنند، اما تعداد دقیق آن همچنان مشخص نیست. برخی از دلایل اصلی کاهش تعداد فراریان عبارت‌اند از: کنترل و بازرسی‌های مرزی سختگیرانه، اخراج اجباری در صورت شناسایی، هزینه‌های سنگین فرار (چه مادی و چه غیرمادی) و البته پایان قحطی گسترده‌ای که کشور کره شمالی را در دهه ۱۹۹۰ فرا گرفته بود. همچنین همه‌گیری بیماری COVID-19، عبور فراریان از مرزها و درخواست پناهندگی در کشورهای دیگر را بسیار دشوارتر کرد.
خانواده‌های فراریانی که در کره شمالی می‌مانند، اغلب با حکم‌های سنگینی چون زندان، شکنجه که بخشی از زندان است یا اعدام مواجه می‌شوند. رژیم کره شمالی فرار از خدمت به‌کشور را جرمی جدی و درواقع خیانت به‌کشور می‌داند. همچنین بستگان فراریان را تحت اصل «تناسب با اجتماع» یا «سه نسل مجازات» مجازات می‌کند؛ بله این رژیم، چون انگلی تشنهٔ جسم و جان، تا سه نسل را زجر می‌دهد. فرستاده شدن به‌اردوگاه‌هایی که برای زندانیان سیاسی آماده شده است یا اردوگاه‌های بازآموزی، جایی که کار اجباری، گرسنگی، سوء‌استفاده به‌هر شکلی و خشونت، اتفاقاتی رایج در این اماکن است که بر سر هر شخصی که به‌نحوی مخالف رژیم بوده، در انتظار است.
اعدام در ملأعام یا مخفیانه و در زندان و سکوت کامل خبری، یا با جوخهٔ تیراندازی، حلق‌آویز کردن یا مسموم کردن، همگی راه‌هایی است که به‌ذهن مسئولان رژیم کره شمالی برای برخورد با کسانی که مجرم و فراریِ خائن می‌خوانندشان، می‌رسد. محروم شدن از شغل، تحصیل، مسکن یا کارت‌هایی که مواد غذایی یا بهتر بگوییم جیرهٔ غذایی مردم بوده و تبعیض یا طرد شدن توسط جامعه هم به‌مواردی که در انتظار مردمان بی‌گناه، ایزوله و ناآگاه به‌حقوق اولیه و اصل آزادی است را نیز اضافه باید کنیم. بااین‌حال، برخی از خانواده‌های فراری ممکن است با رشوه دادن به‌مقامات، مخفی کردن هویت خود یا فرار به‌کشورهای دیگر از این مجازات‌ها در امان بمانند.
روایت مستند Beyond Utopia حول محور کشیش سئونگ کیم، یک فعال حقوق بشر کره جنوبی و مدیر «مأموریت کالب» می‌چرخد که از سال ۲۰۰۰ تاکنون بیش از ۱۰۰۰ فراری از کره شمالی را نجات داده است. در این مستند می‌بینیم فراریان چه خطرات و سختی‌هایی به‌جان می‌خرند به‌این امید که روزی در هوایی آزاد و بدون به‌زنجیر کشیده شدن جسم و جان‌شان، نفس بکشند و در طول مسیر از جنگل‌ها، کوه‌ها و رودخانه‌ها می‌گذرند و در خانه‌هایی که خانه‌های امن هستند، پنهان می‌شوند تا به‌بهشتی که در ذهنِ خود پرورانده‌اند برسند؛ هدفی برای بقا و بقایی که بهشتِ این آوارگانِ محروم و بی‌گناه است. سازندگان این فیلم مستند همچنین تاریخچهٔ مختصری از کره شمالی و شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن که مردم را به‌سمت مقولهٔ فرار از کشور می‌کشاند، ارائه می‌دهند.
مادلین گوین، فیلمساز آمریکایی است که کارگردانی، تهیه‌کنندگی و تدوین چندین فیلم مستند را در کارنامه دارد. او بیشتر با ساخت فیلم مستند City of Joy (شهر شادی) محصول ۲۰۱۶ شناخته می‌شود که زندگی زنان کنگویی را که از خشونت جنسی جان سالم به‌در برده‌اند، شناخته می‌شود و البته همین مستند جدیدی که راجع به کره شمالی ساخته است و انتظار می‌رود در فهرست بهترین مستندهای سال در مراسم‌های معتبری چون اسکار قرار بگیرد. مادلین گوین همچنین روی فیلم‌های مستندی مانند فیلم Nerve، فیلم Match و فیلم What I Want My Words to Do to You: Voices from Inside a Women’s Maximum Security Prison کار کرده است و تجربهٔ زیادی در مستندسازی دارد.