آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از حرکات شبانه تا نردبان جیکوب
در این شماره از مجموعه مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» به‌سراغ سه اثر خاص رفته‌ایم. فیلم‌هایی که با اینکه مخاطب خاص خود را دارند اما می‌توانند تماشاگر عام‌پسند سینما را نیز با خود همراه کنند. در ابتدا به‌سراغ یک تریلر معمایی از آرتور پن رفته‌ایم. اثری که با پیچیدگی‌های خاص‌اش تماشاگر را درون خود غرق خواهد کرد. بعد از آن در برش را خواهیم دید. فیلمی با رویه‌ای اروتیک که سرشار از استعاره‌های تعلیق‌آفرین است. و درنهایت تریلری روانشناسانه را با یکدیگر به تماشا خواهیم نشست. اثری که در زیرمتن خود به ایده‌های ضدجنگ وفادار است.
فیلم حرکات شبانه
فیلم Night Moves
- کارگردان: آرتور پن
- بازیگران: جین هاکمن، سوزان کلارک
- سال انتشار: ۱۹۷۵
هری موزبی یک بازرس خصوصی است که حین بررسی پرونده‌ی جدیداش به موضوعات عجیبی برمی‌خورد.
حرکات شبانه تریلری کارآگاهی از آرتور پن است. کارگردان فیلم بانی و کلاید. اثری که به‌عنوان یک ضدوسترن توانست تاثیر خوبی روی این ژانر داشته باشد. آرتور پن در آن سال‌های سینمای هالیوود جز آن دسته از کارگردانانی بود که دلش می‌خواست، سینما راه جدیدتر و بدیع‌تری را بپیماید. در آن سال‌های هالیوود همه چیز در حال تغییر بود و عناصر سبک بصری به‌شیوه‌ی تازه‌تری به‌تصویر کشیده می‌شدند. کارنامه آرتور پن سرشار از آثاری است که با هالیوود کلاسیک تفاوت زیادی داشتند و حرکات شبانه نیز یکی از همین فیلم‌ها است. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های دهه‌ی هفتاد است یک اثر جنایی دست‌کم گرفته شده درباره‌ی یک معمای بزرگ.
حرکات شبانه نئونوآری جذاب درباره‌ی یک بازرس خصوصی است که در حین جستجوی دختری مفقودشده وارد رازها و اتفاقات شومی می‌شود. منتقدان این اثر را یکی از بهترین تریلرهای روانشناختی تمام دوران می‌دانند. اثری که شخصیت‌هایش با دقت طراحی شده‌اند و ابعاد درونی‌شان نیز به‌طرز خوبی توسط فیلمساز به پرداخت رسیده‌اند. این فیلم با یک اتفاق ساده شروع می‌شود و درنهایت روایت آن شکلی پیچیده به خود می‌گیرد. هری موزبی که درگیر مشکلات زناشویی‌اش است حین حل کردن معمای این روایت متوجه می‌شود که فاجعه‌ی رخ داده خیلی فراتر از گم شدن یک دختر است. جین هکمن در این فیلم یک بازی عالی و بی‌نقص از خود ارائه می‌دهد و می‌تواند با استفاده از این استعداد تماشاگر را به دل قصه بکشاند. این فیلم با اینکه چند دهه قبل ساخته شده است اما همچنان یک اثر نوآر جذاب است. روایت پیچش‌های داستانی خوبی برایمان تدارک می‌بیند، قهرمان‌اش را از لحاظ روانشناسانه واکاوی می‌کند و از بُعد ساختاری و ژانریک نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
فیلم در برش
فیلم In the Cut
- کارگردان: جین کمپیون
- بازیگران: مگ رایان
- سال انتشار: ۲۰۰۳
فرنی به‌طوری اتفاقی با جسد یک زن در خانه‌اش روبه‌رو می‌شود.
در برش اثری روانشناسانه و کارآگاهی است که مگ رایان و مارک روفالو در آن بازی‌های جذابی از خود ارائه داده‌اند. داستان فیلم درباره‌ی یکسری قتل‌های سریالی است که در آن زنان جوان کشته می‌شوند. در این میان نیز رابطه‌ای میان دو شخصیت اصلی فیلم شکل می‌گیرد که اتفاقات مربوط به این قتل‌ها حول آن می‌چرخد. این فیلم که اقتباسی از رمانی به‌همین نام و نوشته‌ی سوزانا مور است پس از اکران توجه منتقدان را به خود جلب کرد اما باعث شد که فضایی دوقطبی بین آن‌ها بوجود بیاید. منتقدان اروپایی از فیلم به‌عنوان یکی از برترین فیلم‌های دهه ۲۰۰۰ یاد کردند اما منتقدان آمریکایی چندان به فیلم خوش‌بین نبودند. خیلی‌ها به داستان و ساختار فیلم نقد وارد کردند اما در عوض عده‌ای بازیگری، قاب‌بندی، سبک بصری و طرز کارگردانی کمپیون را ستودند.
لوری پارکر و جین کمپیون پنج سال را صرف ساخت این فیلم کردند تا بتوانند زیرمتن‌های موردنظر خود را به‌درستی درون قصه به حرکت درآورند. این فیلم که با ایده‌های اروتیک همراه است مبحث خشونت را پیش می‌کشد و به عشق با دیدی بدبینانه نگاه می‌کند. فیلمساز از همان ابتدا نشان می‌دهد که ما درگیر یک رویه‌ی پلیسی متعارف نیستیم. کمپیون در این اثر بیش از هر چیز درگیر شخصیت و خلق‌خوی کارکترهایش است تا اینکه به‌دنبال تعریف یک قصه باشد. با اینحال تعلیقی که برای پی بردن به هویت قاتل در این فیلم شکل می‌گیرد، جذاب و قابل تامل است. In the Cut، اثری خاص و متفاوت است از آن دسته از فیلم‌هایی که شاید خیلی‌ها دوستش نداشته باشند و از طرفی نیز بعضی‌ها آن را به‌خاطر استعاره‌های روانشناسانه‌اش که به خصایص زنانگی و مردانگی می‌پردازد چندین و چندباره تماشا کنند.
فیلم نردبان جیکوب
فیلم Jacob’s Ladder
- کارگردان: آدرین لین
- بازیگران: تیم رابینز، الیزابت پنا
- سال انتشار: ۱۹۹۰
جیکوب بعد از برگشت از جنگ ویتنام، دچار فروپاشی روانی می‌شود.
نردبان جیکوب را می‌توان اثری ضدجنگ نامید، فیلمی با ایده‌های روانشناسانه که زندگی مردی را به‌تصویر می‌کشد که روان‌اش بخاطر صدمات روانی ناشی از جنگ، در حال فروپاشی است. این فیلم که در دسته‌ی آثار ترسناک روانشناختی قرار می‌گیرد پس از اکران توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کرد اما بخاطر فضای تاریک و نسبتا مالیخولیایی‌اش خیلی‌ها را نسبت به خود دلسرد کرد. با اینحال این فیلم برای چند ماه رکورد باکس آفیس را شکست و نسبت به دیگر آثار روی پرده به فروش بیشتری رسید.
جیکوب فرزندش را از دست داده و همسرش نیز او را ترک کرده است. در این میان هم خاطرات و توهمات جنگ رهایش نمی‌کنند. حال ما در این روایت، مردی را داریم که گویی دنیا رهایش کرده است. جیکوب در این شرایط با کشمکش‌های درونی بسیاری همراه می‌شود و فیلمساز با استفاده از شرایط نابسامان قهرمانی که ساخته است اثرش را وارد دنیای آثار ترسناک و دلهره‌آور می‌کند. ترس‌های به‌تصویر کشیده شده در این فیلم متکی بر، ناراحتی‌ها و مشکلات درونی جیکوب است و بیش از هر چیز این تجربیات و سایه‌های اوست که دلهره می‌آفریند و تعلیق می‌زاید.
جیکوب مخلوق دنیای ویران‌شده‌ی اطراف‌اش است. گویی او هیچ اختیاری از خود ندارد و این شرایط است که جیکوب را به‌سمت ویرانی و پلیدی می‌کشاند. نکته‌ی مهم و قابل اعتنای این فیلم بازی جذاب و درخور تیم رابینز است. کاملا مشخص است که او به درک درستی از جهان فیلم رسیده و می‌داند که جیکوب در چه منجلابی فرو رفته است. این فیلم یکی از آثار خاص و عمیق در رده‌ی فیلم‌های ترسناک روانشناسانه است که در سال 2019 نیز یک بازسازی از آن به کارگردانی دیوید ام.روزنتال ساخته و اکران شد.
نظرات