آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | فیلم‌های تابستانی

تعطیلات، سفرهای تفریحی، مناظر سرسبز، سا‌حل‌های شلوغ، شنا در دریا، آفتاب داغ و گرمای سوزان؛ تابستان برای بسیاری از مردم جهان، یادآورِ این مفاهیم است و برای بسیاری از ما، صرفا یادآور مورد آخر! سینما اما همیشه می‌تواند فرصتی باشد برای بیرون زدن از واقعیت زندگی و سفر به نسخه‌ای خوشایندتر. به همین دلیل، فارغ از تجربه‌ی واقعی‌مان از فصل تابستان، همچنان می‌توانیم به فیلم‌ها پناه ببریم و خودمان را به جهانِ «فانتزیِ تابستانیِ» محبوب‌مان بسپاریم!

آثار سینمایی، می‌توانند از مناظر مختلفی، «تابستانی» باشند. جریان داشتن داستان فیلم در دومین فصل سال، ساده‌ترین نوعِ تابستانی بودن یک فیلم سینمایی است و فرصتی را فراهم می‌آورد تا نشانه‌های بصری این فصل، قاب‌های اثر را تزئین کنند. اما این ارتباط، می‌تواند عمیق‌تر هم باشد و آن «فرار از واقعیت»، شکلِ بیرون زدن شخصیت‌های قصه از روندِ عادی زندگی‌شان را به خود بگیرد.

سه فیلمی که برای این شماره از سری مقاله‌های «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» انتخاب کرده‌ام، می‌توانند نمایندگان خوبی برای طیف‌های مختلف فیلم تابستانی باشند. درباره‌ی این سه اثر صحبت می‌کنم: تابستان با مونیکا (Summer with Monika) به کارگردانی اینگمار برگمان، پائولین در ساحل (Pauline at the Beach) به کارگردانی اریک رومر و نوادگان (The Descendants) به کارگردانی الکساندر پین.

فیلم Summer with Monika

فیلم تابستان با مونیکا

کارگردان: اینگمار برگمان

بازیگران: هریت آندرشون، لارس اکبورگ

سال اکران: ۱۹۵۳

خلاصه‌ی داستان: دو نوجوان، در یک روز تابستانی، یکدیگر را ملاقات و رابطه‌ای بی‌پروا را آغاز می‌کنند و خانواده‌هاشان را پشت سر می‌گذراند تا بتوانند با یکدیگر باشند.

یکی از آثار دوره‌ی ابتدایی کارنامه‌ی اینگمار برگمان که در مقایسه با شاهکارهای او، به‌مراتب سرراست‌تر به نظر می‌رسد و از همین بابت، می‌تواند تجربه‌ی تماشای سَبُک‌تری را برایتان رقم بزند. این سَبُکی، بخشی از خصوصیات جهان داستانیِ فیلم را هم شکل می‎‌دهد؛ چرا که تابستان با مونیکا، درباره‌ی دختر و پسر نوجوانی است که خسته و کلافه از زندگی‌های شهریِ دشوارشان، فرار می‌کنند و در مجمع‌الجزایر استکهلم، «فانتزی تابستانی» خودشان را می‌سازند.

اگرچه سرخوشیِ این فانتزی، همان «فرار از واقعیت» را که یکی از ویژگی‌های تیپیک فیلم تابستانی است، شکل می‌دهد، مسئولیت‌گریزیِ دو شخصیت، عاقبت خوشی ندارد؛ چرا که جلوه‌هایی مختصر از پیچیدگی‌های روان‌شناختی آشنای آثار برگمان، در ادامه‌ی روایت فیلم و طیِ مواجهه‌ی دختر و پسر با پیامدهای تصمیم ناگهانی‌شان، آشکار می‌شوند. تابستان با مونیکا، فیلم ساده‌ای به نظر می‌رسد؛ اما در زمان اکران‌اش، بابت شیوه‌ی تقریبا بی‌سابقه‌ی نمایش برهنگی، سروصدای زیادی به پا کرد و از این بابت، فیلم پیش‌رویی به حساب می‌آید.

فیلم Pauline at the Beach

فیلم پائولین در ساحل

کارگردان: اریک رومر

بازیگران: آماندا لانگله، آریل دومبال، پاسکال گرگوری، فئودور آتکین

سال اکران: ۱۹۸۳

خلاصه‌ی داستان: ماریون در آستانه‌ی طلاق از شوهرش قرار دارد و پائولین، دخترعموی پانزده‌ساله‌اش را برای تعطیلات به گرنویل می‌برد.

انتخاب یک فیلم از اریک رومر به‌عنوان «فیلم تابستانی»، کار دشواری است! رومر، اساسا بخشی از تعریف و تصور سینمادوستان حرفه‌ای از فیلم‌های تابستانی را شکل داده است و اگر به‌جای اثری که انتخاب کرده‌ام، به سراغ ساخته‌های دیگر او نظیر کلکسیونر (La Collectionneuse)، زانوی کلر (Claire's Knee)، پرتوی سبز (The Green Ray) یا -بدیهی است که- داستان تابستان (A Summer's Tale) بروید، می‌توانید انتظار تجربه‌ی مشابهی را داشته باشید. سینمای رومر، بهشت شخصیت‌هایی است که پیدا کردن زیباترین مکان‌های ممکن برای گذراندن تعطیلات تابستانی، از دغدغه‌های مهم زندگی‌شان به حساب می‌آید!

پائولین در ساحل، به‌عنوان یکی از آثار مجموعه‌ی کمدی‌ها و مثل‌ها (Comedies and Proverbs) رومر، از معدود آثار او است که با محوریت شخصیتی نوجوان ساخته شده است. پائولین (آماندا لانگله)، تعطیلات‌اش را داخل ویلای خانوادگی‌شان می‌گذراند و درگیری‌‌اش با ماجراهای زندگیِ عاطفی دخترعموی بزرگ‌ترش، درباره‌ی پیچیدگی‌های جهان بزرگ‌سالی، درس مهمی را به او می‎‌آموزد. ویژگی متمایز پائولین در ساحل در کارنامه‌ی رومر، پلات نسبتا پیچیده‌تر آن است که به کمک حوادث داستانیِ بیشتر، به تجربه‌ی تماشای سرگرم‌کننده‌تری ختم می‌شود. رومر، بابت ساخت این فیلم، جایزه‌ی بهترین کارگردانی را هم از فستیوال فیلم برلین، دریافت کرد.

فیلم The Descendants

فیلم نوادگان

کارگردان: الکساندر پین

بازیگران: جرج کلونی، شیلین وودلی، متیو لیلارد، جودی گریر

سال اکران: ۲۰۱۱

خلاصه‌ی داستان: مردی ثروتمند، درحالی‌که همسرش در یک حادثه‌ی قایق‌رانی به‌شدت آسیب دیده است، می‌کوشد که رابطه‌اش با دو دخترش را ترمیم کند.

نوادگان در جزایر هاوایی می‌گذرد و حال‌و‌هوای این جزایر، در تمام فصل‌های سال، با نشانه‌های تصویریِ فصل تابستان، مو نمی‌زند! بابت همین، نوادگانِ الکساندر پین را می‌توان بی‌اعتنا به زمانِ دقیق رخ دادن وقایع داستانی، یک «فیلم تابستانی» به حساب آورد. زیبایی طبعیت چشم‌گیرِ هاوایی اما تنها یکی از جذابیت‌های فیلم است؛ چرا که نوادگان، یکی از همان کمدی-درام‌های تلخ‎‌وشیرین ظریف الکساندر پین است که به شکلی سهل و ممتنع، ماجرای شخصیت‌هایی خاکستری و چندوجهی را به کمک ریتمی باحوصله، روایت می‌کند.

ساخته‌ی تحسین‌شده‌ی پین، روایت‌گرِ داستانِ تلاش مت کینگ (با یکی از پرفورمنس‌های خوب جرج کلونی) برای به صلح رسیدن با گذشته است. این گذشته، هم شامل میراث سنگین و وزین خانوادگی می‌شود که مانند باری تحمل‌ناپذیر، روی دوش مت، سنگینی می‌کند و هم، حقیقتی تلخ درباره‌ی همسرش که در کما به سر می‌برد. در همین حین، او باید ارتباطش با دو دختر جوان‌اش را هم سر و سامان دهد.

نوادگان در سال ۲۰۱۲، در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اصلی مرد، بهترین تدوین و بهترین فیلمنامه‌ی اقتباسی، نامزد اسکار شد که الکساندر پین، درکنار نت فکسون و جیم رش، برای آخری، جایزه را تصاحب هم کرد.

---