معرفی مستند A Night of Knowing Nothing | مستندی متفاوت از کارگردان زن نوظهور هندی
مستند A Night of Knowing Nothing، یک مستند متفاوت از کشور هندوستان و محصول سال ۲۰۲۱ به‌کارگردانی پایال کاپادیا است که امسال فیلمی در بخش رقابتی جشنواره کن داشت و اولین کارگردان هندی به‌حساب می‌آید که این افتخار را دریافت کرده است و همین موضوع بهانه‌ای شد نگاهی به‌مستندی از وی داشته باشیم و ببینیم از کجا این موفقیت آغاز شده است. این فیلم مستند تصویری عمیقاً شخصی و خلاقانه از جوانان معاصر هند ارائه می‌دهد و به‌موضوعاتی مانند عشق، هنر و سیاست می‌پردازد. داستان مستند «شبی از هیچ دانستگی» درباره‌ٔ دانشجویی به‌نام اِل است که برای معشوق جداشدهٔ خود نامه می‌نویسد. از طریق این نامه‌‌نگاری‌ها، پایال کاپادیا در مستند خود واقعیت را با خیال، رؤیا، خاطرات، فانتزی‌ها و اضطراب‌ها درهم‌می‌آمیزد و روایتی سیال و البته خلاف قواعد معمول خلق می‌کند و اینجا است که نگاه متفاوت وی در مستندسازی بسیار جلب توجه می‌کند.
این مستند به‌خاطر سبک داستان‌پردازی منحصربه‌فرد و عمق احساسی‌اش مورد تحسینی به‌حق قرار گرفته است. بد نیست بدین موضوع اشاره داشته باشیم ساختهٔ کاپادیا برنده‌ٔ جایزهٔ Golden Eye در جشنواره‌ٔ کن ۲۰۲۱ و جایزهٔ Amplify Voices در جشنواره‌ٔ فیلم تورنتو ۲۰۲۱ شده است. مستند A Night of Knowing Nothing از تکنیک داستان‌پردازی خاصی بهره می‌گیرد که در آن تصاویر مستند با عناصر داستانی ترکیب می‌شود. همان‌طور که گفتیم شخصیت اصلی، شخصیت اِل، دانشجوی هنری است که برای معشوق جداشدهٔ خود نامه‌های عاشقانه می‌نویسد و مستند از طریق نامه‌های او، فضای اجتماعی و سیاسی هندِ معاصر را هوشمندانه، زیرکانهْ نقادانه و جسورانه به‌تصویر می‌کشد و در این راه تمرکز سازنده به‌ویژه بر زندگی دانشجویان جوان بوده است.
مستند پایال کاپادیا شامل چندین صحنهٔ کلیدی می‌شود، صحنه‌هایی چون اعتراضات دانشجویی با درهم‌آمیزی انرژی پرفرازونشیب و پرجنب‌وجوش زندگی دانشگاهی که با آن آشنا هستیم. مستند همچنین به‌کشمکش‌های شخصی و احساسی شخصیت اصلی می‌پردازد و روایتی تأثیرگذار و تأمل‌برانگیز برای تماشاچی خلق می‌کند. یکی از نکات قوت مستند پایال کاپادیا، زیبایی‌شناسی فوق‌العاده‌ٔ اثرش است؛ با انتخاب سبک بصری تک‌رنگ و خلق صحنه‌های رؤیایی که لحنی شاعرانه و درون‌نگرانه دارند، این زیبایی‌شناسی از سطحی که زیرِ پایی محکم دارد، شیرجه‌ای نرم، اما عمیق به‌درونیات می‌زند. اثر پایال کاپادیا نه‌تنها یک مستند، بلکه یک بیان عمیقاً هنری از جوانی، عشق و فعالیت‌گرایی است.
مستند «شبی از هیچ دانستگی»، مستندی به‌کارگردانی پایال کاپادیا است که تصویری عمیقاً شخصی و خلاقانه از جوانان معاصر هند ارائه می‌دهد. در اینجا به‌برخی ویژگی‌های اثر این کارگردانِ زنِ هندی نگاهی کوتاه خواهیم داشت:
خط داستانی و ساختار
سبک روایت: مستند براساس نامه‌های دانشجویی به‌نام L به‌معشوق جداشده‌اش، K ساخته شده است. این نامه‌ها واقعیت را با خیال، رؤیا، خاطرات، فانتزی‌ها و اضطراب‌های درونی شخصیت‌ها و متقابلاً تماشاچی ترکیب کرده و روایتی سیال و نامتعارف ایجاد می‌کنند.
تم: مستند به‌موضوعاتی همچون عشق، هنر و سیاست می‌پردازد و فضای اجتماعی-سیاسی هند معاصر را بازتاب می‌دهد.
عناصر بصری و زیبایی‌شناختی
سبک بصری: سازنده از سبک بصری تک‌رنگ (معروف به‌سبک مونوکروماتیک) استفاده می‌کند که به‌لحن شاعرانه و درون‌نگرایانه مستند می‌افزاید.
فیلم‌برداری: فیلم‌برداری توسط رانبیر داس انجام شده است و این فیلم‌بردار لحظات خام و صمیمی زندگی دانشجویی، اعتراضات و کشمکش‌های شخصی را هنرمندانه به‌تصویر می‌کشد.
صدا و موسیقی
طراحی صدا: طراحی صدای مستند هم‌خوانی با اتمسفر کلی اثر داشته و به‌عمق احساسی آن افزوده و هم‌زمان به‌نوعی تکمیل‌کنندهٔ روایت بصری است.
موسیقی: در مستند علاوه‌بر استفاده از موسیقی سنتی خطهٔ شرقی، از موسیقی معاصر نیز بهره برده است و از این دو سبک برای تأکید بر زمینه‌های احساسی و فرهنگی روایت استفاده شده است.
مستند A Night of Knowing Nothing به‌خاطر داستان‌پردازی منحصربه‌فرد و عمق احساسی‌اش مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و چنین می‌توان گفت از آن دفعاتی است که امتیاز ۹۶ درصدی آن در سایتی چون راتن تومیتوز، با آنچه تماشا می‌کنیم هم‌خوانی دارد و همان‌طور که درابتدا اشاره داشتیم، جوایزی را در دو جشنواره کن ۲۰۲۱ و جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۱ به‌دست آورده است و همچنین برای چندین جایزهٔ دیگر، ازجمله جوایز آسیا-پاسفیک اسکرین و جشنواره بین‌المللی فیلم بوسان، نامزد دریافت جایزه شد.
پایال کاپادیا، فیلم‌ساز هندی است که به‌خاطر نگاه متمایزش در ساخت فیلم‌های مستند و داستانی شناخته شده است. او دارای مدرک لیسانس اقتصاد از کالج St. Xavier بمبئی بوده و مدرک کارشناسی ارشد یک ساله خود را از کالج Sophia دریافت کرده است. اشتیاق او به‌فیلم‌سازی او را به‌تحصیل در رشتهٔ کارگردانی فیلم در مؤسسه معتبر فیلم و تلویزیون هند (FTII) سوق داد، جایی که در دومین تلاش خود توانست به‌آن‌جا وارد شود و رؤیای خود را ادامه دهد. آثار پایال کاپادیا نمایانگر دیدگاه منحصربه‌فرد و حساسیت هنری او است. توانایی او در ترکیب داستان‌سرایی با زیبایی‌شناسی، تحسین منتقدان بین‌المللی را به‌همراه داشته است. آثار کاپادیا لحنی شاعرانه دارند و اغلب عناصر مستند و داستانی را در کنار هم به‌کار می‌گیرد و از سویی با توجه به‌این مستند می‌توان پی برد که وی به‌شدت تحت تأثیر آشنایی با سینمای جهان است و محدود به‌کشور خود نبوده و نیست.
از تأثیر فرهنگی و اجتماعی مستند A Night of Knowing Nothing بگوییم و این فیلم صدای جوانان معاصر هند در جهان خارج از کشوری بزرگ و مملو از فرهنگ و متأسفانه درگیر مشکلات فراوان همچون بسیاری از کشورهای این ناحیه از جهان و آسیا شده است و به‌برخی چالش‌ها، آرزوها و مشکلات اجتماعی-سیاسی که این جوانان با آن‌ها روبه‌رو هستند می‌پردازد. این مستند نقدی بر تغییرات سیاسی و اجتماعی در هند است و به‌مسائلی چون طبقات و اقشار اجتماعی و رشد سیاست‌های راست‌گرایانهٔ فرارادیکال اشاره می‌کند.
پایال کاپادیا یک فیلم‌ساز نوظهور هندی است که به‌خاطر داستان‌پردازی منحصربه‌فرد و رویکرد نوآورانه‌اش در سینما شناخته می‌شود. وی در اوایل حرفه‌اش در سینما، فیلم کوتاه می‌ساخت و فیلم کوتاه Afternoon Clouds که در سال ۲۰۱۷ ساخت، تنها فیلم هندی بود که برای هفتادمین جشنواره فیلم کن انتخاب شد. این موفقیت اولیه، زمینه‌ساز موفقیت‌های آینده فیلم‌سازِ خوش‌آتیه سینمای هند شد که فرصت زیادی در فضایی خارج از بالیوود نصیب این دست فیلم‌سازان نمی‌شود. به‌ساخت مستند روی می‌آورد و همین «شبی از هیچ دانستگی» را در سال ۲۰۲۱ می‌سازد که از آن نوشتیم و چه مستند باکیفیتی می‌سازد و نشان می‌دهد حرف‌های زیادی در آنچه به‌کل سینما می‌خوانیم برای گفتن دارد؛ مستندی که زندگی جوانان معاصر هند را از طریق ترکیبی از واقعیت و خیال به‌تصویر می‌کشد.
پس از تماشای این مستند، منتظر اولین فیلم بلند سینمایی وی باشیم که به‌تازگی روی پرده رفته است و عنوان آن All We Imagine as Light (همه آنچه به‌عنوان نور تصور می‌کنیم) است که در بخش رقابتی فیلم‌های جشنواره کن ۲۰۲۴ حضور داشت. در این فیلم کانی کوسروتی، دیویا پرابها، چایا کادام و هریدو هارون نقش‌های اصلی را ایفا می‌کنند و فیلمی در ژانر درام، نمایندهٔ کشور هند در جشنواره کن ۲۰۲۴ بود. داستان فیلم پایال کاپادیا در شهر بمبئی روایت می‌شود و روتین روزانهٔ پرستاری با نام پرابها است و درهمین‌حال، هم اتاقی کوچکتر او، شخصیت آنو، در تلاش است تا مکانی مناسب در شهر برای ملاقاتی صمیمی با دوست خود پیدا کند. سفر به‌یک شهر ساحلی، فضایی را برای این دو شخصیت فراهم می‌آورد که خواسته‌های سرکوب‌شده‌ٔ خود را آزاد کنند. پرابها و آنو پرستاران مالاییایی هستند که با هم در بمبئی زندگی می‌کنند. پرابها بی‌صبرانه مشتاق شوهرش است که بلافاصله پس از ازدواجشان به‌کشور آلمان مهاجرت کرده است. آنو که شخصیتی برون‌گرا دارد، با مردی مسلمان به‌نام شیاز رابطه‌ای پنهانی دارد. اولین ساختهٔ سینمایی پایال کاپادیا با توجه به‌آنچه از خلاصه داستان آن می‌دانیم و در اینجا اشاره‌ای کوتاه به‌یک بخش آن داشتیم، داستانی پیچیده دارد و باید منتظر ماند و دید همچون اولین فیلم کوتاه و اولین مستندش، در اولین فیلم بلند سینمایی‌اش نیز تماشاچیان را متعجب خواهد کرد. گفتنی است این فیلم اوایل اکتبر در کشور فرانسه روی پرده رفته است و تا اینجای کار منتقدان نمرات خوبی به‌آن داده‌اند.
کاپادیا فیلم‌سازی مستقل است و همچون بسیاری از فیلم‌سازان مستقل همیشه با کمبود حمایت و تأمین بودجه درگیر بوده است. کاپادیا به‌خاطر رویکرد دقیق و غرق‌شونده‌اش در داستان‌پردازی شناخته می‌شود. پس‌زمینه او در هنرهای زیبا تأثیر زیادی بر سبک بصری آثارش دارد که اغلب با طبیعتی شاعرانه و صمیمی همراه است و سبکی روایی منحصربه‌فردی خلق می‌کند که مرزهای بین واقعیت و خیال را محو می‌سازد. آنچه از برخی صحبت‌های وی برداشت می‌شود این است که کاپادیا زمان زیادی را صرف یکی‌شدن با محیط‌هایی می‌کند که به‌تصویر می‌کشد و در این راه تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهد و با گروه کاری خود بسیار صمیمی و هماهنگ است، به‌ویژه فیلم‌برداران و تدوین‌گران که با آن‌ها همکاری نزدیکی دارد و خوب این موارد سبب خلق لحن بصری و احساسی مخصوص به‌خود این کارگردان در فیلم‌هایش می‌شود. استفاده از روایت‌های غیرخطی، خلق صحنه‌های رؤیایی و ترکیبی از موضوعات شخصی و سیاسی، امضای کاری این کارگردان نوظهور شده است و امیدواریم ادامه‌دار باشد. تعهد کاپادیا به‌آنچه روایت‌های اصیل می‌توان خواند و توانایی او در به‌تصویر کشیدن جوهرهٔ شخصیت‌هایش در این روایات، وی را به‌صدایی برجسته در سینمای مدرن تبدیل کرده است.