معرفی مستند Downfall: The Case Against Boeing | سقوط آزاد بوئینگ
مستند Downfall: The Case Against Boeing، یک مستند آمریکایی است که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد و توسط روری کندی کارگردانی شده است. این مستند به‌بررسی بحران‌ها و مشکلات شرکت هواپیمایی «بوئینگ» می‌پردازد که پس از سقوط دو هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ مکس در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رخ داد. این سقوط‌ها در مجموع جان ۳۴۶ نفر را گرفت و به‌یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌های صنعت هواپیمایی تبدیل شد.
سقوط این دو هواپیمای شرکت بزرگ بوئینگ در فاصله‌ٔ زمانی کوتاهی از یکدیگر و کشته شدن ۳۴۶ نفر، سؤالات بسیاری را در مورد ایمنی این مدل هواپیما و عملکرد درون‌سازمانی شرکت بوئینگ ایجاد کرد.
سازندگان مستند «سقوط: پرونده‌ای علیه بوئینگ»، با رویکردی تحقیقی به‌این موضوع می‌پردازند که چگونه اولویت‌دهی به‌سودآوری و فشارهای رقابتی باعث شد که بوئینگ در طراحی و تأیید هواپیماهای جدید خود به‌نوعی کوتاهی و بر سر جان مسافرانش قمار کند. همچنین نقش فرهنگ سازمانی، کوتاهی در نظارت‌های ایمنی و تعامل با سازمان‌های ناظر، مانند FAA (اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده)، به‌تفصیل بررسی میشود.
مستند «سقوط: پرونده‌ای علیه بوئینگ»، به‌یکی از جنجالی‌ترین حوادث صنعت هوانوردی در سال‌های اخیر می‌پردازد و با رویکردی دقیق و موشکافانه، علل سقوط دو فروند هواپیمای بوئینگ 737 MAX را بررسی می‌کند. این مستند با ترکیب مصاحبه‌های شاهدان عینی، کارشناسان صنعت هوانوردی، خانواده‌های قربانیان و تحلیل داده‌های فنی، تصویری جامع از این فاجعه ارائه می‌دهد.
روری کندی با اصرار بر رویکرد تحقیقی و افشاگرانه و با استفاده از مستندات واقعی، مصاحبه‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای، به‌بررسی عمیق بحران‌های شرکت بوئینگ می‌پردازد و نگاه ریزبین سازنده روی موضوعات حساس چون دلیل اصلی سقوط هواپیماهای ۷۳۷ مکس، کوتاهی‌ها در انجام امور ایمنی و تصمیمات مدیریتی متمرکز است. همچنین از تصاویر واقعی، ویدئوهای آرشیوی، مکالمات ثبت‌شده در کابین خلبانان و مصاحبه‌های صادقانه با خانواده‌های قربانیان استفاده شده و این تصمیم کارگردان برای انتخاب روایت، به‌مخاطب امکان می‌دهد تأثیر واقعی این فجایع را درک کند.
در این مستند با اشخاص گوناگونی مصاحبه شده است، ازجمله، کارکنان سابق بوئینگ که تجربیات مستقیم خود را از تغییرات سازمانی بیان می‌کنند و روزنامه‌نگاران تحقیقی که نقش مهمی در افشای جزئیات این رسوایی داشتند. خانواده‌های قربانیان که احساسات و مبارزات خود را برای عدالت به‌تصویر می‌کشند و درنهایت کارشناسان صنعت هوانوردی که دیدگاه فنی و تخصصی در این زمینه دارند.
مستندسازان با استفاده از اسناد، فیلم‌ها و داده‌های فنی، تلاش کرده‌اند تا یک روایت مستند و بی‌طرفانه از وقایع ارائه دهند و در این کار موفق نیز بوده‌اند. از سویی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مستند، بررسی دقیق سیستم کنترل پرواز مانع از پدیده استال (MCAS) است که به‌عنوان یکی از عوامل اصلی سقوط هواپیماها شناخته میشود. سازندگان علاوه‌بر این موارد، بر نکته‌ای مهم دست می‌گذارند که فشار اقتصادی است و نشان می‌دهند که چگونه فشارهای اقتصادی برای افزایش سود و تحویل سریع هواپیماها، بر تصمیم‌گیری‌های شرکت بوئینگ تاثیر گذاشته است و قطعاً نه فقط این شرکت، که بی‌شمار شرکت به‌بهانه‌ٔ فشار اقتصادی وارد آمده بر مالکان سرمایه‌دار خود، دست به‌هر کاری برای بالا نگه داشتن ارزش سهام خود می‌کنند؛ شرکت‌های بزرگ معمولاً موفق به‌فرار از دادگاه و عدالت می‌شوند، شرکت‌های کوچک‌تر در دادگاه‌های نمایشی و فرمایشی، کمی تنبیه می‌شوند تا مثل همیشه از آگاهی جمعی از فسادی بسیار عمیق‌تر جلوگیری شود.
روری کندی در مستند خود به‌داستان‌های دردناک خانواده‌های قربانیان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این حادثه زندگی آن‌ها را دگرگون کرده است و درنهایت، به‌اهمیت ایمنی در صنعت هوانوردی پرداخته میشود و چنین نشان داده میشود که چگونه حتی کوچکترین اشتباهات می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. درهرصورت، مستند به‌دنبال افشای حقایق و شفاف‌سازی در مورد این حادثه است و به‌عموم مردم کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از صنعت هوانوردی و اهمیت ایمنی پرواز پیدا کنند و همچنین نور بر فسادی عادی در شرکت‌های بزرگ و افراد بانفوذی که جلوی افشای چنین وقایعی را می‌گیرند می‌تابد و در کلامی می‌گوید شرکت‌های بزرگ چگونه می‌توانند تحت فشار برای کسب سود، جان و مال مشتریانی که حیات آن‌ها به‌همین مشتریان وابسته است را به‌خطر بیندازند.
داستان سقوط هواپیماها و تاریخچه تصمیمات مدیریتی بوئینگ به‌صورت خطی روایت میشود، اما از فلش‌بک برای توضیح زمینهٔ تاریخی استفاده شده و همین تصمیم سازندگان سبب شده است اطلاعات کلیدی را به‌تدریج شاهد باشیم و تا پایان مستند درگیر بمانیم و به‌نوعی حس تعلیق نیز به‌اثر تزریق شده است. برای نمایش صحنه‌های بحران یا واکنش‌های عمومی به‌سقوط هواپیماها، از کات‌های سریع استفاده شده است و صداگذاری و تصاویر به‌دقت هماهنگ شده‌اند تا روایت مستند پیوسته و قابل‌درک باشد و گفتنی است ترکیب نماهای Close Up با Medium Shot و درنهایت، Wide Shot، تنوع بصری ایجاد می‌کند و از خسته‌کننده شدن مستند برای تماشاچی جلوگیری میشود. موسیقی متن ترکیبی از ملودی‌های آرام و گاهی پرتنش است تا حس اضطراب و ناراحتی ناشی از سقوط‌ها را تقویت کند و صداهای کابین خلبان، ارتباطات رادیویی و صدای سقوط هواپیماها بازسازی شده‌اند تا مخاطب را در فضای حادثه قرار دهند.
روری کندی، کارگردان مستند Downfall: The Case Against Boeing، یکی از مستندسازان برجسته و تأثیرگذار آمریکایی است که به‌واسطه مهارت در روایت‌گری و تحلیل موضوعات پیچیده اجتماعی، فرهنگی و سیاسی شناخته میشود. او با استفاده از سبک منحصر‌به‌فرد خود توانسته آثار مستندی خلق کند که هم از نظر احساسی و هم تحلیلی قدرتمند هستند. وی ماهرانه توانست از طریق مصاحبه با خانواده‌های قربانیان، مخاطب را به‌لحاظ احساسی درگیر کند، درحالی‌که، به‌طور همزمان با ارائه اطلاعات دقیق و منطقی دربارهٔ بحران بوئینگ، تصویر کامل‌تری از مسئله ارائه دهد.
روری کندی به‌جای اتکا بر قضاوت مستقیم و دوری از برچسب‌خوردن نگاهی تعصبانه داشتن، اجازه می‌دهد حقایق و رویدادها خودشان روایتگر باشند. در مستند می‌بینیم او از تصاویر آرشیوی، مصاحبه‌های تأثیرگذار و شواهد مستند برای بیان داستان استفاده می‌کند، به‌گونه‌ای که مخاطب خود را در مرکز ماجرا احساس می‌کند. بهره از تصاویر جلسات دولتی و مصاحبه‌های رسانه‌ای نیز بر کیفیت کار افزوده است و ویدئوهایی از جلسات کنگره، کنفرانس‌های خبری بوئینگ و واکنش‌های مقامات صنعت هوانوردی، به‌طور هدفمند در مستند گنجانده شده‌اند. کندی معمولاً موضوعاتی را انتخاب می‌کند که پیامدهای گستردهٔ اجتماعی و انسانی دارند. او قبلاً در مستندهای دیگرش چون Last Days in Vietnam (روزهای پایانی در ویتنام) و Ghosts of Abu Ghraib (اشباح ابوغریب)، نیز توانایی خود را در بررسی بحران‌های انسانی و اخلاقی نشان داده است.