آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از هایائو میازاکی تا ریچارد لینکلیتر
بهار، فصلی برای تازه شدن نگاه و کشف دوباره‌ی زیبایی‌های پیرامون است؛ دمیده شدن مجدد زندگی در طبیعت از واقعیت اطراف‌مان آشنایی‌زدایی می‌کند. ماهیت هنر هم اتفاقا همین است؛ آشنایی‌زدایی از واقعیت. فرمی هنری که این آشنایی‌زدایی را با خلاقیت بارزی به نمایش می‌گذارد، انیمیشن است. تماشا کردن انیمیشن در شروع سال جدید، می‌تواند انتخاب خیلی درستی باشد. چه چیزی بهتر از آغاز کردن سال از دریچه‌ی ماجراجویی در جهانی شگفت‌آور و رنگارنگ؟
در نخستین آخر هفته‌ی سال ۱۴۰۴، به سراغ سه انیمیشن کاملا متفاوت رفته‌ام. یک اثر ژاپنی که در تاریخ انیمه جایگاه ویژه‌ای دارد، فیلمی فلسفی که تجربه‌ای متفاوت از واقعیت و رویا ارائه می‌دهد و نهایتا اثری انرژیک که دریچه‌ای تازه پیدا کرد برای نگاه به فرانچایزی شناخته‌شده. به ترتیب درباره‌ی این سه فیلم صحبت کردم؛ لوپن سوم: قلعه کاگلیوسترو (Lupin III: The Castle of Cagliostro) به کارگردانی هایائو میازاکی، زندگی بیداری (Waking Life) به کارگردانی ریچارد لینکلیتر و لاکپشتهای نینجا: آشوب جهش‌یافته (Teenage Mutant Ninja Turtles: Mutant Mayhem) به کارگردانی جف رو.
فیلم Lupin III: The Castle of Cagliostro
فیلم لوپن سوم: قلعه کاگلیوسترو
- کارگردان: هایائو میازاکی
- بازیگران: یاسوئو یامادا، ایکو ماسویاما، کیوشی کوبایاشی
- سال اکران: ۱۹۷۹
خلاصه‌ی داستان: پس از انجام یک سرقت موفق، لوپن و جیکِن متوجه می‌شوند که غنیمت آن‌ها شامل اسکناس‌های تقلبی و برای کشف حقیقت، به کاگلیوسترو سفر می‌کنند.
«لوپن سوم…»، احتمالا مهجورترین نام کارنامه‌ی هایائو میازاکی بزرگ است؛ تا اندازه‌ای که ممکن است بسیاری از دوست‌داران او اصلا از وجود این اثر خبر نداشته‌باشند! این گم‌نامی، دلیل معقولی هم دارد؛ با تنها ساخته‌ی استاد ژاپنی مواجه‌ایم که پیش از شروع کار «استودیو جیبلی» به تولید رسیده و بخشی کوچک از فرانچایز اقتباسی بزرگی است. با این حال، چه به عنوان اثری مستقل و چه در مقیاس کارنامه‌ی هایائو میازاکی، با کاری مواجه‌ایم که ارزش توجه دارد.
با تماشای «لوپن سوم…»، می‌توانید ریشه‌های سلیقه‌ای را ببینید که بعدها، شاهکارهایی جاودان آفرید؛ اما انتظار تجربه‌ی سبُک‌تری را داشته‌باشید. برداشت شخصی میازاکی از مانگاهای مخلوق «مانکی پانچ»، به نتیجه‌ای بسیار سرگرم‌کننده و شورانگیز رسیده است. اکشن و کمدی فیزیکال اسلپ‌استیک، بخش مهمی از «لوپن سوم…» را شکل می‌دهند و لابه‌لای این آشوب سرگرم‌کننده، می‌توان نشانه‌هایی دید از آن ماجراجویی‌های رازآمیز همیشگی استاد و چند تصویرسازی خلاقانه و تاریک که به یادمان می‌آورند اثری از هایائو میازاکی را تماشا می‌کنیم!
فیلم Waking Life
فیلم زندگی بیداری
- کارگردان: ریچارد لینکلیتر
- بازیگران: وایلی ویگینز، ایتن هاوک، جولی دلپی
- سال اکران: ۲۰۰۱
خلاصه داستان: مردی جوان خود را در دنیایی سورئال می‌یابد که به نظر می‌رسد ترکیبی از واقعیت و رویا باشد. او با افراد مختلفی ملاقات می‌کند که درباره‌ی موضوعاتی همچون ماهیت آگاهی، سرنوشت، آزادی اراده و معنای زندگی بحث می‌کنند.
معمولا درباره‌ی ریچارد لینکلیتر چنین توصیفی را به کار نمی‌بردند اما او یکی از فلاسفه‌ی سینما است! ذهن مرد دوست‌داشتنی آمریکایی، همیشه با اساسی‌ترین پرسش‌های فلسفی و وجودی درگیر بوده است و وقتی به سراغ فیلم‌هایی با ظاهری ساده از گونه‌ی «Walk and Talk» می‌رود، این دغدغه‌ها را به شکل صریح‌تری بیان می‌کند. «زندگی بیداری» چنین اثری است؛ با این تفاوت که راه رفتن و حرف زدن‌هاش، در مرز رویا و واقعیت معلق‌اند!
«زندگی بیداری» تجربه‌ی سینمایی ویژه‌ای است که بیش از یک روایت داستانی مشخص، به سلسله‌ای سیال از تصاویر، ایده‌ها و کلمات تکیه می‌کند. فیلم، با تکنیک انیمیشنی «روتوسکپی» ساخته شده که تصاویری پویا و رویاگونه می‌آفریند؛ آغازکننده‌ی مسیری که خود لینکلیتر، پنج سال بعد و با A Scanner Darkly ادامه داد. این سبک بصری، احساس غوطه‌ور شدن در ذهن شخصیت اصلی را انتقال می‌دهد و فضای آبجکتیو و سابجکتیو جهان داستان را در هم ادغام می‌کند؛ نمونه‌ای مثال‌زدنی از آمیزش فرم و نظام معنایی متن.
فیلم Teenage Mutant Ninja Turtles: Mutant Mayhem
فیلم لاکپشتهای نینجا: آشوب جهش‌یافته
- کارگردان: جف رو
- بازیگران: نیکلاس کانتو، میکا ابی، جکی چان، آیس کیوب
- سال اکران: 2023
خلاصه‌ی داستان: پس از سال‌ها دوری از دنیای بیرون، لاکپشتهای جهش‌یافته تصمیم می‌گیرند تا خود را به عنوان نوجوانان عادی به جامعه معرفی کنند و به مردم نیویورک نشان دهند که می‌توانند قهرمانان این شهر باشند.
ست روگن و اوان گلدبرگ که این روزها با سریال تحسین‌شده‌ی استودیو (The Studio) توجه‌ها را دوباره به خودشان جلب کرده‌اند، در سال ۲۰۱۸ مامور هدایت پروژه‌ی ریبوت انیمیشنی مجموعه‌ی محبوب «لاکپشتهای نینجا» شدند؛ پروژه‌ای که نهایتا و در سال ۲۰۲۳ با عنوان «آشوب جهش‌یافته» به نتیجه‌ی موفقی رسید. تمرکز روگن و همکاران‌اش روی جنبه‌ی نسبتا فراموش‌شده‌ی فرانچایز بود؛ کلمه‌ی «نوجوان» در عنوان آن!
سازندگان «آشوب جهش‌یافته»، خواسته‌اند که یک فیلم دوران بلوغ بسازند و در این مسیر، تصمیم گرفتند حتی شرور آیکونیک مجموعه یعنی «شردر» را هم به نفع آنتاگونیستی مرتبط‌تر، کنار بگذراند. نتیجه‌ی این تصمیمات جسورانه، اثری بود که ورای همه‌ی نقص‌هاش، هویت داشت. نسخه‌ی جدید «لاکپشتهای نینجا»، با سبک بصری خاص و طراحی پرجنب‌وجوش، ترکیبی از نوستالژی و نوآوری را ارائه داد. فیلم سر و شکلی شبیه به نقاشی‌های کمیک‌بوکی دارد؛ اما کمیک‌هایی که یک پسر نوجوان داخل دفترش کشیده باشد! لحن متمرکز، طراحی بامزه‌ی شخصیت‌ها و صداپیشگی زنده‌ی فیلم، از «آشوب جهش‌یافته» انتخاب بسیار مناسبی می‌سازد برای وقت گذراندن و تفریح کردن.