آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟ | از انیمه مونونوکه: شبحی در باران تا آوازهایی از طبقه دوم

در این شماره از مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» به‌سراغ سه اثر جذاب و تا حدودی متفاوت می‌رویم. در ابتدا انیمه‌ای را خواهیم دید که منبع الهام آن یعنی مونونوکه، انیمه‌ای پرطرفدار بود. مونونوکه: شبحی در باران داستانی از داستان‌های داروفروش را روایت می‌کند که حالا سر از قصر امپراطور در آورده است. بعد از آن فیلمی کمدی را خواهیم دید، اثری که در زمان خودش بسیار تاثیرگذار بود و حالا نیز جز بهترین‌های سینمای کمدی جهان است. و در آخر هم به‌سراغ سینمای خاص و جذاب روی اندرسون می‌رویم. فیلمساز سوئدی که فیلم‌هایش در ایران قدری مهجور مانده است. اندرسون سبکی متفاوت دارد از میزانسن‌هایش گرفته تا سبک روایی‌اش همگی برای مخاطب عجیب و تازه است.

انیمه Mononoke the Movie: Phantom in the Rain

• کارگردان: کنجی ناکامورا
• نویسنده: کوجی یاماموتو، کنجی ناکامورا
• سال انتشار: ۲۰۲۴

شخصی مرموز برای به دام انداختن ارواح خبیث سراسر ژاپن را می‌گردد و وارد قصر امپراطور می‌شود.

وقتی که در سال ۲۰۰۷ انیمه مونونوکه پخش شد، مخاطبان زیادی به این انیمه جذب شدند. انیمه‌ای که هم‌اکنون نیز جز پرمخاطب‌ترین انیمه‌های ژاپنی است. داستان مونونوکه داروفروشی را دنبال می‌کرد که در ژاپن به کار جن‌گیری مشغول بود. او موجوداتی بنام مونونوکه را جن‌گیری می‌کرد. حالا انیمه مونونوکه: شبحی در باران هم داستان همین دارو فروش است و یکی از ماجراهایش را روایت می‌کند.

این انیمه ماورایی از ایده‌های روانشناسانه استفاده می‌کند و داروفروش برای جن‌گیری به‌دنبال سرنخ‌هایی می‌گردد که از ناخودآگاه سرچشمه گرفته‌اند. شبحی در باران از آن دسته از داستان‌های پررمزورازی است که مخاطب را وارد روایت پرتعلیقی می‌کند و ترس، رمزوراز و عشق را درهم می‌آمیزد. داستان این انیمه در ژاپن فئودالی می‌گذرد و داستان دو زن جوان بنام‌های آسا و کامه را روایت می‌کند که به یکسری دسیسه ماورا‌الطبیعی در قصر امپراطور کشیده می‌شوند. در این بین آرام‌آرام اسرار مونونوکه و ارتباط آن با قصر آشکار می‌شود و مخاطب را تا پایان درگیر حدس و گمان می‌کند.

شبحی در باران در حالی که در درجه‌ی اول یک داستان ترسناک است، مضامینی مثل طبقه‌ی اجتماعی، زنان، هویت، آگاهی، دوستی، عشق و از دست دادن را نیز بررسی می‌کند و به موضوعاتی مانند نابرابری‌های اجتماعی و نحوه‌ی تقسیم قدرت در قصر می‌پردازد.

این انیمه برگرفته از داستان‌های فولکلوریک و سنتی ژاپنی است، اتفاقاتی که در این قصه می‌افتد، زمانی جز آداب‌ورسوم این کشور بوده است. درواقع هم سبک بصری و هم سبک روایی آن به ژاپن قدیم بازمی‌گردد. تصاویرش همگی با استفاده از شیوه‌ی آبرنگ سنتی ژاپن ساخته شده‌اند. این تصاویر آنقدری چشم‌نواز و پر جزئیات هستند که گاهی مخاطب داستان را رها می‌کند و غرق این زیبایی‌ها می‌شود. حتی اگر داستان این انیمه را دوست نداشته باشید، تصاویر آن که مانند تابلوهایی می‌آیند و می‌روند، توجه‌‌تان را به خود جلب خواهند کرد. اگر به تاریخ، داستان‌های ماورایی و ترسناک علاقه دارید انیمه Mononoke the Movie: Phantom in the Rain را حتما ببینید.

فیلم Office Space

• کارگردان: مایک جاج
• بازیگران: ران لیوینگستون، جنیفر آنیستون، استیون روت، مک‌گینلی
• سال انتشار: ۱۹۹۹

کارمندی بعد از هیپنوتیزم دیگر دلش نمی‌خواهد کار کند. او و دوستش بعد از اینکه تصمیم می‌گیرند سیستم شرکت را هک کنند وارد بحران عجیبی می‌شوند.

محیط اداره یکی از بهترین فیلم‌های کمدی تاریخ سینماست. از آن دسته از فیلم‌هایی که حتی اگر از آثار کلاسیک خوشتان نمی‌آید باز هم باید تماشایش کنید. این کمدی سیاه زندگی کاری اداری یک شرکت نرم‌افزاری معمولی دهه 1990 را به سخره می‌گیرد و روی افرادی تمرکز می‌کند که از زندگی شغلی‌شان خسته شده‌اند. محیط اداره در زمان اکران یک شکست تجاری را تجربه کرد اما به مرور زمان تبدیل به یک اثر کالت شد. این فیلم که از یک مجموعه انیمیشن کوتاه الهام گرفته شده است قرینگی زیادی با انسان امروزی دارد و بدون شک مخاطب حال‌وروز شخصیت‌های این روایت را درک خواهد کرد.

این فیلم شخصیت‌هایی دارد که در جهانی تلخ گیر افتاده‌اند. کارمندهایی که حق زندگی ندارند و باید با قوانین و سلسله مراتب‌های مسخره‌ی کارمندی کنار بیایند. فیلمساز با استفاده از لحنی طنز به بحران هویتی کارمندان در شرکت‌های دنیای سرمایه‌داری می‌پردازد و قوانین‌شان را مورد انتقاد قرار می‌دهد. این فیلم آنقدر به مذاق مخاطب خوش آمده بود که میم‌های زیادی از آن درست شد و در فضای اینترنت نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

فیلم Songs from the Second Floor

• کارگردان: روی اندرسن
• بازیگران: لارس نورد، استفان لارسون
• سال انتشار: ۲۰۰۰

شخصیت‌هایی که هر کدامشان درگیر مسائل سخت زندگی هستند.

این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های سینمای سوئد است که برنده‌ی جوایز بسیاری از جمله جایزه هیئت داوران جشنواره کن شد و از سوی منتقدان مورد تحسین قرار گرفت. این اثر به‌عنوان نماینده‌ی این کشور نیز به اسکار معرفی شد اما در لیست نهایی قرار نگرفت. آوازهایی از طبقه دوم علاوه‌بر اینکه یکی از بهترین‌های سینمای سوئد است، به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سینمای کمدی سیاه نیز شناخته می‌شود. Songs from the Second Floor اولین قسمت از یک سه‌گانه است که به مسائلی پیرامون زندگی انسان می‌پردازد. این فیلم که با الهام از یکی از شعرهای سزار والهو شاعر پرویی ساخته شده، روایتی است درباره‌ی نیاز انسان‌ها به عشق و آسیب‌پذیری‌شان در برابر مشکلات زندگی.

البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که فیلم مناسب کسانی است که سلیقه‌های عجیب‌وغریب دارند و از کشف و کندوکاو در سینما نمی‌هراسند و بدشان از تجربه‌های جدید و متفاوت نمی‌آید. این فیلم در قالب یک کمدی سیاه مخاطب را به جاهای عجیبی می‌برد و تبدیل به استعاره‌ای درباره‌ی سرمایه‌داری و تاثیرات وحشیانه‌ی یک جامعه‌ی مدرن روی روان انسان می‌شود. بازیگران این فیلم عمدتا مردان میانسال افسرده با لباس‌های بد هستند که روزهای نه‌چندان خوبی را سپری می‌کنند. درواقع این رویکرد، رویکرد همیشگی روی اندرسون است که با خلق موقعیت‌هایی گرفته و ناراحت‌کننده، درباره‌ی انسان‌ها در جهان مدرن قصه‌پردازی می‌کند.

آوازهایی از طبقه دوم کم‌کم تبدیل به فیلمی درباره‌ی یک جامعه‌ی پست‌مدرن می‌شود. افرادی را نشان می‌دهد که در یک لوپ گیر افتاده‌ و ناتوان در انجام کارهای خود هستند. هر چه به فیلم دقیق‌تر می‌شویم چیزهای بیشتری را برای کشف پیدا می‌کنیم. این فیلم حتی در جاهایی نیز دست به خلق ایده‌هایی مذهبی نیز می‌زند و درباره‌ی عیسی و مسیحیت نیز چیزهایی می‌گوید. Songs from the Second Floor که در چند پرده روایت می‌شود و در هر کدام از آن‌ها به یکی از مسائل انسانی می‌پردازد، بی‌شباهت به آثار لوئیس بونوئل نیست.