چرا پروژه ی مورفیوس از همین حالا پیروز نبرد واقعیت مجازی است؟

اما یک روز از خواب بیدار شدیم و دیدیم سونی از آن طرف با پروژه‌ی مورفیوس دلبری می‌کند، فیسبوک از این طرف ۲ میلیارد به پای آکیولوس ریفت ریخته است، سامسونگ در دنیای موبایل‌ها هدست Gear را پرورش می‌دهد و ولو هم پس از مدت‌ها سکوت، حالا علاوه‌بر استیم‌ماشین‌ها با هدست وایو تمام نظرها را به خودش جلب کرده است. خوبی شلوغی ناگهانی حوزه‌ی واقعیت‌مجازی این است که طبق گفته‌ی منتقدان، تک‌تک‌شان با کیفیت و درجه‌یک هستند و این وسط خیلی سخت است بتوان هدستی را پیدا کرد که از لحاظ تکنیکی و محتوایی که ارائه می‌کند در مقابل دیگری کم بیاورد. همین مسئله رقابت بین این کمپانی‌ها را حسابی حساس، نزدیک و مبهم کرده است. راست‌اش، همه مات‌ و مبهوت مانده‌ایم که بالاخره کدامیک از این‌ها پیروز این میدان نبردِ جدید خواهد بود. خب، برای جواب دادن به این سوال باید از زاویه‌ی دیگری به این کمپانی‌ها و داشته‌هایشان نگاه کرد. حالا که همه‌ی هدست‌ها آینده‌دار و مطمئن به نظر می‌رسند، باید نگاه کرد کدام کمپانی موقعیت بهتری در ارائه‌ی آنها به بازار و بالا نگه داشتن کیفیت محتوایی محصول‌اش دارد و کدامیک مسیر ساده‌تر و بهترین شانس را برای وارد شدن به جریان‌اصلی صنعت را جلوی خودش می‌بیند. خب، جواب دو کلمه است: پرو‌ژه‌ی مورفیوس.

راست‌اش، سونی نسبت به ولو و آکیولوس موقعیت بهتری برای پیشرفت و موفقیت در بازار دارد و با توجه به این که آنها به تازگی مشخصات سخت‌افزاری هدست‌شان را ارتقاء داده و بالاتر برده‌اند، این ثابت می‌کند که سران سونی سخت‌افزارشان را شدیدا جدی گرفته‌اند و با توجه‌ای که با پلی‌استیشن۴ به خودشان جلب کرده‌اند، هدف‌های بزرگی را با پروژه‌ی مورفیوس در سر می‌پروارنند. البته این بدین معنا نیست که دیگر کمپانی‌ها برای فان و خوشگذرانی هدست تولید کرده‌اند و فقط این سونی است که موضوع را جدی گرفته. منظورم این است که سونی به احتمال زیاد اولین کمپانی‌ای خواهد بود که واقعیت مجازی را با در نظر گرفتن دلایل زیر به اتفاقی واقعی در جریان اصلی بازار تبدیل می‌کند:

بازی‌های واقعیت مجازی به شدت به سخت‌افزار وابسته هستند- مخصوصا از آنجایی که سونی رسیدن به ۶۰ تا ۱۲۰ فریم در ثانیه را برای مورفیوس هدف قرار داده است. اما تفاوت بین واقعیت‌مجازی‌های روی پی‌سی و پلی‌استیشن۴ این است که بازیسازها دقیقا می‌دانند پلی‌استیشن۴ چقدر توانایی دارد و چه کارهایی می‌تواند کند. به همین دلیل انتخاب این پلتفرم خانه‌ی سرراست‌تر و بی‌دردسرتری برای کار خواهد بود. درحالی که پی‌سی‌ها از طیف وسیعی از قدرت‌های سخت‌افزاری گوناگون تشکیل شده‌اند، که توسعه‌ی بازی را برای بازیسازهایی که تازه می‌خواهند قدم به وادی واقعیت مجازی بگذارند را دشوارتر و مات‌تر می‌کند. همین توانایی طراحی و تنظیم بازی برای یک پلتفرمِ خاص هست که باعث شده دموهایی که روی هدست Gear سامسونگ هستند، اینقدر عالی اجرا شوند، چون در اینجا شاهد پلتفرم واقعیت‌مجازی‌ای هستیم که متصل به یک تلفنِ به‌خصوص و روشن است. وقتی سازندگان یک هدف و بستر روشن داشته باشند، می‌توانند با خیال راحت پلتفرم مقصد را هدف‌گذاری کرده و مطمئن شوند که چیزی که ساخته‌اند، بدون نقص و روان روی هدست‌هایی که در استودیو دارند، اجرا می‌شود. اینطوری آنها کاملا آرامش‌خاطر دارند که همین بازی روی دستگاه‌های مشریان هم به همین شکل اجرا می‌شود. مسئله‌ای که در حوزه‌ی پی‌سی وجود ندارد. درحال حاضر برای پی‌سی هیچ پلتفرم مقصدی نیست و حتی این روزها دموهای آکیولوس هم در نوسان هستند و معلوم نیست ممکن است روی خیلی سیستم‌ها اجرا شوند یا برای تجربه‌شان حتما باید قوی‌ترین کارت گرافیک‌های سیاره‌ی زمین را داشته باشید. این‌جور مواقع مشتری دچار یک‌جور حس دو دلی و تشویش می‌شود. چون بازی‌کننده ممکن است هدست را بخرد، آن را به خانه بیاورد و بعد متوجه شود برای دریافت بهترین تجربه‌ی ممکن حتما باید برخی از قطعاتِ پی‌سی‌اش را ارتقاء دهد یا مجبور است مدت قابل‌توجه‌ای را صرف تنظیمات دستگاه کند تا اگر خدا خواست بتواند تجربه‌ی نرم و قابل‌قبولی دریافت کند.

خب، آره، مطمئنا پلی‌استیشن 4 شاید در حد یک پی‌سی تمام‌حرفه‌ایِ ۳ میلیون تومانی قدرتمند نباشد، اما این مسئله در مقابل آرامشی که در استفاده از پلی‌استیشن 4 وجود دارد، اصلا قابل مقایسه نیست و اهمیت ندارد. بازیسازها می‌توانند سخت‌افزار پلی‌استیشن 4 را قشنگ بچلانند و از میلی‌متر میلی‌مترِ دستگاه قدرت و پتانسیل بیرون بکشند و آنقدر در پیرامونِ محدودیت‌های سیستم کار کنند تا بالاخره تجربه‌ی واقعیت‌مجازی خوبی از آن بیرون بکشند. چیزی که تاکنون در دموهایی که دیده‌‌ایم هم قابل‌رویت است و به نظر نمی‌رسد سونی همینطوری بی‌گدار به آب زده باشد و حتما از ایستادگی همه‌جوره‌ی کنسول‌اش مطمئن است. تازه، مهم‌تر این که وقتی هدست و محتواهایش وارد بازار شد، ما خیال‌مان راحت است که می‌توانیم پروژه‌ی مورفیوس را خریده، آن را به خانه بیاوریم و وقتی آن را به پلی‌استیشن‌ 4 وصل می‌کنیم، شاهد نتیجه‌ای عالی از لحاظ دیداری و رضایت‌بخش و ساده از لحاظ کارایی خواهیم بود. بدون ثانیه‌ای تردید، واقعیت مجازی روی کنسول خیلی بی‌دردسرتر و کاربرپسندتر از واقعیت‌مجازی‌هایی حتی پیشرفته‌تر بر روی پی‌سی خواهد بود. این را هم در نظر داشته باشید که فکر نمی‌کنم مثلا ولو براساس یک کامپیوترِ ۵ میلیونی یک بازیِ طراز بالایِ پیچیده بسازد. چون این حرکت از لحاظ تجاری اصلا به صرفه نیست و بالاخره باید در طیفی بازی تولید کند که روی اکثر کامپیوترهای مردم قابل‌اجرا باشد. اینطوری آنها هم نمی‌توانند قدرت بیشتر کامپیوترها را به نکته‌ی برتری برای خودشان تبدیل کنند. هرچند که این وسط، ممکن است ولو با بهینه‌سازی فوق‌العاده‌ی هدست‌اش کاری کند تا بازی‌ها روی سیستم‌های متوسط هم بی‌نقص اجرا شوند. البته حتی در این حالت هم واقعیت مجازی روی پلی‌استیشن 4 هنوز با آرامش‌تر و صاف‌ و ساده‌تر خواهد بود و کماکان نظرها به سوی سونی سنگینی خواهد کرد.

نحوه‌ی کنترل بازی‌های واقعیت‌مجازی نگرانی بزرگ و ادامه‌داری هست که بحث آن در میان بازیسازها به شدت داغ و حساس است. اینکه یک کنترلر درست و درمان و واضح برای هدست‌ات داشته باشی، از مهم‌ترین عناصری است که تمامی کمپانی‌ها با آن در جدل‌اند و برای حل‌اش به تکاپو افتاده‌اند. چون برای بازی در یک محیطِ مجازی فقط کنترلر معمولی کنسول بهترین راه‌حل نیست. این مشکلی است که همه‌ی فعالان حوزه‌ی واقعیت‌مجازی باید آن را پشت سر بگذارند و از همین سو دور از ذهن نیست که بازیسازها باید برای اجرای آثارشان روی سیستم‌های گوناگون، از چندین مکانیزم هدایتی متنوع پشتیبانی کنند. اما مسئله این است که شاید همه در به در به دنبال کنترلر برای هدست‌‌شان باشند، اما سونی تنها شرکتی است که پرونده‌ی این مشکل را بسته است و همین الان یک راه‌حل کامل و قابل‌دسترس برای ارائه دارد.

سونی همواره-مخصوصا در چند سال اخیر- رابطه‌ی خیلی خوبی با بازیسازهای مستقل داشته است و به نظر می‌رسد این رابطه دو طرفه است و آنها هم سونی را دوست دارند و همکاری با آنها را بی‌دغدغه و روبه جلو پیدا کرده‌اند. این مهم است که استودیوهای معروف را جهت ساخت بازی برای پروژه‌ی مورفیوس جذب کنیم، اما انتظار نداشته باشید در شروع کارِ حوزه نوپا و تازه‌جوانه‌زده‌ای مثل واقعیت مجازی استودیوها و ناشرهای بزرگ به این راحتی‌ها روی آن سرمایه‌گذاری کنند. این درحالی است که در این مدت، محتواهای جالب‌توجه‌‌ی واقعیت مجازی اغلب از سوی همان جامعه‌ی مستقل‌سازهای خلاق و عاشقی بوده است که دیوانه‌ی امتحان و خطا و بازیگوشی با دنیایی تازه هستند. این دقیقا نقطه‌ی قوتی برای ولو در نبرد واقعیت محازی‌اش خواهد بود. چرا که آنها با وجود شبکه‌ی استیم، دروازه‌ی وسوسه‌کننده و فوق‌العاده‌ای را به روی فعالان نرم‌افزاری این حوزه باز کرده‌اند. اما راست‌اش، سونی هم آنقدر عقب نیست که هیچ امیدی نباشد و بخواهیم امتیاز این بخش را یک‌راست به نام ولو ثبت کنیم. سونی به مرور زمان یاد گرفته چگونه با سازنده‌های مستقل ارتباط برقرار کرده و اکوسیستمِ مهمان‌نوازی برای استودیوهای کوچک‌تر ایجاد کند. از آنجایی که آکیولوس هم هنوز دست روی دست گذاشته و از تاریخ انتشارش خبری نیست. سونی این فرصت را دارد تا جامعه‌ی بازیسازهای با استعدادِ آکیولوس را به نفع رقابتِ خودش بُر بزند. چه کسی است که دوست نداشته باشد برای دستگاهی که در دست مشتری است، بازی بسازد. فقط مستقل‌سازان کافی است یک لحظه تامل کنند: آیا بازی با کیفیتی برای واقعیت مجازی دارید و علاقه دارید آن را روی کنسولی با فروشگاه آنلاینی پرطرفدار، کنترلرهایی کارآمد و هدست‌ واقعیت‌مجازی‌ای همه‌فن حریف منتشر کنید؟ مطمئنا سونی می‌داند چگونه با شما به توافق برسد و کاری کند تا هم پلتفرم‌شان و هم بازی‌تان پیشرفت کند و موفق شود.

آکیولوس سال پیش اعلام کرد که گروه طراحی کربون را جذب کرده است. کسانی که کنترلر ایکس‌باکس۳۶۰ و کینکت را برای مایکروسافت طراحی کرده بودند. اما درنهایت آنها اولین محصولی که به صورت عمومی عرضه کردند، هدست Gear بود که با همکاری با سامسونگ ساخته شده بود. از سویی دیگر، ولو هم دستگاه واقعیت‌مجازی‌اش را با مشارکتِ اچ.‌دی‌.سی تولید می‌کند و با اینکه ما دوست داریم وایو را در اختیار ولو بدانیم، اما جمله‌ی تبلیغاتی دستگاه آن را «هدست وایو اچ.‌دی‌.سی، ساخته شده توسط ولو» می‌خواند. پس می‌بینید که مشارکت کمپانی‌های بازی و سخت‌افزاری برای تولید محصولات‌شان یک‌جورهایی مُد شده است. چیزی که در کیس سونی دیده نمی‌شود. لازم هم نیست دیده شود. چون نه تنها آخرین نسخه‌ی مورفیوس از لحاظ راحتی در استفاده و جایگیری دقیق روی سر، بالاتر از انتظارت مردم بود، بلکه سونی تمام این کارها را خودش به تنهایی انجام داده است. آن کنترلرهای موو چی؟ آنها را هم سونی ساخته است و همین الان روی قفسه‌ی فروشگاه‌ها قرار دارند. پلی‌استیشن 4 چی؟ این هم سیستم تمام‌شده‌ای است که کنترل‌اش به صورت تمام‌ و‌ کمال در اختیار سونی است. دوآل‌شاک 4 چی؟ آن را با دوربین پلی‌استیشن ترکیب کنید تا به راه‌حل موثری در زمینه‌ی هدایت بازی‌‌های واقعیت مجازی برسید. تمام این‌ها تکنولوژی‌های سونی است که روی سخت‌افزار سونی اجرا می‌شود و شما قادر هستید بازی‌های‌تان را هم از طریق شبکه‌ی پلی‌استیشن بخرید که آن هم شبکه‌ای برای سونی است . اینگونه نه چیزی از مسیرش خارج می‌شود و نه هیچ شریکی است که روی بخشی از این تجربه دست داشته باشد. این قدرت یک برند شناخته‌‌شده‌ی لوازم الکترونیکی است که حالا دارد روی واقعیت مجازی سرمایه‌گذاری می‌کند. پس خودشان هرکاری بخواهند می‌توانند کنند و می‌توانند هرکاری را به درستی بکنند.