پرفروش ترین کنسول های بازی تاریخ

کنسول‌ها؛ این جعبه‌های سرگرمی دوست‌داشتنی، برای سال‌ها به بخشی جدانشدنی از دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه تبدیل شده‌اند. چه با از راه رسیدن کنسول‌های جدید، ما هم خود را به‌روز رسانی کرده یا همچنان در نسل‌های قدیمی باقی مانده باشیم، نمی‌توانیم منکر لحظات خوشی شویم که کنسول‌ها برایمان رقم زده‌اند.

مدتی پیش در جدیدترین گزارش فروش کنسول نینتندو سوییچ، مشخص شد که این کنسول دستی موفق شده است تا با عبور از ۱۰۰ میلیون فروش و کنار گذاشتن پلی استیشن و ایکس باکس ۳۶۰، در رد‌ه‌ی پنجم پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ جا خوش کند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که اصلا چه کنسول‌هایی موفق شدند راه خود را به فهرست پرفروش‌ترین ها باز کنند و از آن مهم‌تر؛ چرا؟

سال عرضه: ۲۰۰۴

در جریان مراسم E3 سال ۲۰۰۳، سونی برای اولین‌بار PlayStation Portable را معرفی کرد. پلتفرمی مولتی‌مدیا که فقط به اجرای بازی‌ها خلاصه نمی‌شد و پخش فیلم و موسیقی هم ازطریق آن امکان‌پذیر بود.

هر چند سونی در بازار کنسول‌های خانگی موفقیت زیادی به‌دست آورده بود، اما برای ورود به بازار کنسول‌های دستی با رقیب سرسختی روبه‌رو بود؛ نینتندویی که برای دو دهه این بازار را به‌طور تمام و کمال در اختیار داشت. بااین‌حال PSP موفق شد که به‌عنوان اولین رقیب جدی کنسول‌های دستی نینتندو شناخته شود. سخت‌افزار PSP به‌شدت توجه همه را به سمت خود جلب کرد به طوری که حتی قیمت زیاد آن نسبت به رقیب آن زمانش، نینتندو DS، کم‌تر به چشم می‌آمد.

البته PSP اولین تلاش سونی برای ورود به بازار کنسول‌های دستی نبود و قبل از آن، کنسول دستی Pocket Station ساخته شده بود که تنها در ژاپن عرضه شد. پاکت استیشن بیشتر به‌عنوان یک کارت حافظه برای پلی استیشن ۱ استفاده می‌شد که امکان تجربه‌ی تعدادی مینی‌ گیم هم روی آن وجود داشت. پس نمی‌توان آن را یک اقدام جدی از طرف سونی قلمداد کرد.

در طول سال‌ها سونی با آپدیت‌های متعدد برای مبارزه با هکرها، طراحی و عرضه‌ی نسخه‌های بهبود یافته‌ی ظاهری و سخت‌افزاری و بازی‌های انحصاری متعدد، توجه لازم را به PSP نشان داد. پس از ده سال، پیر شدن این کنسول کم کم خودش را نشان داد و بالاخره پلی استیشن ویتا جای آن را گرفت. البته سونی تا سال ۲۰۱۶ به پشتیبانی از PSP ادامه داد.

کنسول PSP با اینکه نتوانست به اندازه‌ی نینتندو دی‌اس فروش داشته باشد، اما به‌عنوان اولین رقیب جدی نینتندو در بازار کنسول‌های دستی، توانست عملکرد خوبی از خود به‌جای بگذارد.

سال عرضه: ۲۰۰۵

نگاهی به تاریخ صنعت ویدیو گیم ثابت می‌کند که یک برند همیشه نمی‌تواند در اوج بماند و همیشه سر و کله‌ی رقیبی سرسخت پیدا می‌شود. همین رقابت است که این صنعت را سرپا نگه داشته و بدون آن صنعت ویدیو به فراموشی سپرده می‌شد. موفقیتی که سونی با پلی استیشن ۱ به‌دست آورد، باعث شد که مایکروسافت تصمیم بگیرد برای رقابت با سونی و با کنسول ایکس باکس وارد صنعت کنسول‌های خانگی شود. این اقدام درنهایت به یکی از بحث‌برانگیز‌ترین رقابت‌های قرن بیست و یک در صنعت ویدیو گیم تبدیل شد و تا امروز همچنان ادامه دارد.

مایکروسافت راه سختی را در پیش داشت و پلی استیشن ۲ تا سال ۲۰۰۵ توانست به فروش ۷۱ میلیون دستگاه برسد. این در حالی بود که تعداد ایکس باکس‌های فروش رفته حدود ۲۰ میلیون نسخه بود.

نسل هفتم ورق برگردانده شد و مایکروسافت با ایکس باکس ۳۶۰ از پلی استیشن ۳ جلو زد. از برتری‌های ایکس باکس ۳۶۰ نسبت به پلی استیشن ۳ می‌توان به سرویس آنلاین بهتر، اجرای بهتری بازی‌ها، حسگر حرکتی کینکت و آثار انحصاری قدرتمند از جمله Halo 3 اشاره کرد. البته سونی از اواسط نسل و با آثار انحصاری قدرتمند مانند Uncharted و Metal Gear Solid 4 کمبود عناوین جذاب و سرگرم‌کننده را جبران کرد.

از طرف دیگر ماجرا، برای مایکروسافت هم همه چیز گل و بلبل نبود و اگر شما هم از دارندگان ایکس باکس ۳۶۰ بودید، به احتمال خیلی زیاد با حلقه‌ی مرگ (Ring of Death) آشنایی دارید. مایکروسافت تا حدی پیش رفت که گارانتی سه ساله برای کنسول‌های خود در نظر گرفت و با برگرداندن کنسول‌های دارندگان، مشکل را حل کرد.

سال عرضه: ۲۰۰۶

پلی استیشن ۳ هر چند نسل هفتم را با قدرت زیادی آغاز نکرد، اما در طول این نسل با ارائه‌ی بازی‌های انحصاری متنوع و محبوب درکنار سرویس‌هایی نظیر پلی استیشن پلاس توانست به رقابت برگردد. جالب است بدانید که هزینه تولید پلی استیشن بیشتر از قیمتی خرید آن بود به طوری که سونی به ازای هر دستگاه متحمل ۲۰۰ دلار ضرر می‌شد.

در طول بیش از ۶ سال، رقابت نزدیک بین سونی و مایکروسافت ادامه داشت و درنهایت فروش پلی استیشن ۳ از ایکس باکس ۳۶۰ فراتر رفت؛ آن هم زمانی‌که چیزی به پایان نسل هفتم نمانده بود و سازندگان داشتند خود را برای نسل بعدی آماده می‌کردند. اگر همین الان به ارقام فروش دو کنسول دقت کنید متوجه اختلاف کم بین آن‌ها خواهید شد. در نسل هفتم شاهد رقابتی نفس‌گیر و اتفاقات مهم و تأثیرگذار در صنعت ویدیو گیم بودیم. به‌لطف رقابت نزدیک این نسل آثار به‌یادماندنی و تأثیرگذار زیادی خلق شدند. پلی استیشن ۳ با درنظرگرفتن تورم امروزه، چیزی حدود ۶۳۹ دلار قیمت دارد و گران‌ترین کنسول در این فهرست به شمار می‌رود.

سال عرضه: ۲۰۰۶

نسل هفتم از نظر محبوبیت کنسول‌ها چیزی کم نداشت. از نینتندو گرفته تا مایکروسافت و سونی، هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را برای ارائه به مخاطبان داشتند و نگاهی به آمار فروش آن‌ها نشان می‌دهد که نسل هفتم بهشت گیمرها با سلایق و اهداف مختلف بوده است.

نسل ششم چندان برای نینتندو خوشایند نبود. عوامل متعددی همچون پشتیبانی نکردن از دی‌وی‌دی و متصل نشدن به اینترنت سبب شده بود که کنسول گیم‌کیوب نینتندو از رقبای خود مخصوصا پلی استیشن ۲ عقب بیفتد.

درحالی‌که مایکروسافت و سونی به جان هم افتاده بودند تا از دیگری پیشی گرفته و مخاطبان بیش‌تری را به سمت خود جذب کنند، نینتندو با کنسول Wii بازار کنسول‌‌ها را تحت سلطه‌ی خود در آورده بود. دلیل عمده‌ی آن هم سیاست متفاوتی بود که باعث شد نینتندو در چرخه‌ی رقابت‌های بی‌پایان گیر نیفتد. تمرکز روی گیم‌پلی درگیرکننده و ارائه‌ی ویژگی‌های جذاب برای مخاطب عام و ناآشنا با بازی‌های ویدیویی در طیف‌های سنی مختلف از جمله سنت‌هایی بود که نینتندوی کهنه‌کار را در قرن بیست و یک همچنان محبوب نگه داشت. سیاستی که جواب هم داد و وی با وجود ضعف سخت‌افزاری‌ای که نسبت به کنسول‌های رقیب داشت، توانست نسل هفتم را با پیروزی پشت سر بگذارد.

ریموت وی که به حسگر حرکتی مجهز بود و موفقیت زیادی برای نینتندو به همراه داشت، باعث شد تا سونی با PlayStation Move و مایکروسافت با کینکت این ایده را برای کنسول‌های خود پیاده‌سازی کنند.

هر چقدر که مایکروسافت و سونی با گذشت نسل میزان فروش خود را افزایش دادند، وی نتوانست آن شروع طوفانی را حفظ کند و کمبود آثار ترد پارتی یکی از مواردی بود که به افت فروش این کنسول منجر شد. این ناکامی حتی در نسل بعدی و با کنسول Wii U هم ادامه داشت به طوری که تنها ۱۵ میلیون دستگاه از آن به فروش رفت که در مقایسه با پرچم‌داران نینتندو، یک شکست بزرگ به حساب می‌رفت.

سال عرضه: ۱۹۹۴

بگذارید قبل از ادامه‌ی بحث کمی از ماجرایی که به تولد پلی استیشن منجر شد، بگویم. سونی طی کنفرانسی از همکاری‌اش با نینتندو برای ساخت یک درایو سی‌دی برای سوپر نینتندو خبر داد. درست یک روز پس از این اتفاق، نینتندو اعلام کرد که سونی را از پروژه کنار گذاشته و به‌جای آن با فیلیپس، یکی از رقبای سونی همکاری خواهد کرد. جدا از اختلاف دو شرکت بر سر حق مالکیت، نینتندو نگران بود که سونی از شهرتش برای قدم گذاشتن در بازار کنسول‌ها استفاده کند. موضوعی که بعدها توسط یکی از مدیران سونی تایید شد. اما باز هم این اقدام نینتندو چندان از دید عموم خوشایند نبود. سونی در پاسخ به این عمل نینتندو، تصمیم گرفت تا کنسول خودش را طراحی کند. سونی مسیر سختی را در پیش داشت. چرا که نه‌تنها در این بازار زیاد شناخته‌شده نبود، بلکه مقامات قدیمی سونی با این ایده مخالف بودند. درنهایت اما با وجود تمامی این چالش‌ها، کنسول پلی استیشن متولد شد و با موفقیت تجاری زیادی همراه بود.

در حالی که سونی بین تمرکز روی بازی‌های دو‌بعدی و سه‌بعدی مردد بود، بازی Virtua Fighter که یک اثر مبارزه‌ای سه‌بعدی از سگا بود، روزبه‌روز در بازار ژاپن محبوبیت بیش‌تری پیدا می‌کرد. همین بازی باعث شد که تیم سونی تصمیم نهایی و مسیری که می‌خواهند در آن حرکت کنند را شناسایی و به سوی آن حرکت کنند. همین ویژگی درکنار جایگزینی سی‌دی به‌جای کارتریج‌هایی که حجم کمی درون خود جا می‌دادند، توجه سازندگان را به این کنسول جلب کرد.

پروسه‌ی آسان‌تر ساخت بازی‌ها برای پلی استیشن به همراه تنوع بالای آثار آن به محبوبیت بالای آن در دهه ۹۰ میلادی منجر شد. پلی استیشن اولین کنسولی است که به فروش بیش از ۱۰۰ میلیون دستگاه رسیده است و پرفروش‌ترین بازی آن گرن توریزمو است؛ یکی از قدیمی‌ترین مجموعه‌های سونی که اخیرا جدیدترین نسخه‌ی آن نیز به‌صورت انحصاری برای پلی استیشن ۴ و پلی استیشن ۵ منتشر شده است.

سال عرضه: ۲۰۱۷

نینتندو سوییچ به‌عنوان اولین کنسول هیبریدی جهان شناخته می‌شود. کنسول هیبریدی درواقع ترکیبی از کنسول‌های خانگی و دستی است و شما به هر دو صورت می‌توانید از آن استفاده کنید. البته قبل از نینتندو، شرکت‌های دیگری در دهه نود این ایده را روی محصولات خود پیاده کردند اما بازاریابی ضعیف این محصولات و قیمت بالای آن‌ها باعث شد که با استقبال چندانی روبه‌رو نشوند.

بعد از شکست وی یو به‌دلیل بازاریابی ضعیف و اسم نه چندان خلاقانه، نینتندو سیاست‌های جدیدی برای برگشتن به رقابت پیش گرفت. همین که بدانید نینتندو سوییچ، چهار سال پس از شروع نسل هشتم راهی بازار شد و اکنون در رتبه‌ی پنجم پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ قرار دارد، گویای همه چیز است. انتشار همزمان بازی تحسین‌شده‌ی The Legend of Zelda: Breath of the Wild که به‌عنوان بهترین بازی سال شناخته شد، روی استقبال شدید از این کنسول بی‌تاثیر نبود. همچنین تعداد پورت‌های آثار ترد پارتی برای نینتندو سوییچ به مقدار قابل‌توجهی افزایش داشت که به جذب بیشتر مخاطبان به سمت سوییچ منجر شد.

طبق گفته‌های رئیس نینتندو، شونتارو فوروکاوا، نینتندو سوییچ هنوز در اواسط عمر خود به سر می‌برد و فروش کنسول همچنان رضایت‌بخش است. بنابراین به نظر می‌رسد که نینتندو حالا حالاها قصد ندارد کنسول نسل بعدی خود را روانه‌ی بازار کند و به‌جای آن روی گسترش سرویس‌های آنلاین و بازی‌های بیشتر برای سوییچ تمرکز خواهد کرد.

سال عرضه: ۲۰۱۳

متوجه شدید که سونی در طول نسل هفتم با چالش‌های زیادی دست‌وپنجه نرم کرد و البته در طول سال‌ها با مدیریت صحیح و سیاست‌های به‌جا موفق شد که ایکس باکس را با اختلاف کمی پشت سر بگذارد. نسل هشتم شروع تازه‌ای برای این دو رقیب بود و سونی قصد داشت موفقیتی را که در نسل ششم و با پلی استیشن ۲ تجربه کرده بود، بار دیگر تکرار کند. می‌توان گفت دلیل عمده‌ی پیروزی سونی به کنسول‌های دیگر در این نسل آثار فرست پارتی محبوب و محتوای انحصاری استودیوهای ترد پارتی بود که با استقبال زیادی همراه بود. درواقع سونی از همان روزهای اول تمرکز زیادی روی ساخت بازی‌های انحصاری با شخصیت‌های به‌یادماندنی داشت و می‌توان گفت که این موضوع بیشتر از هر زمان دیگری در پلی استیشن ۴ دیده می‌شد. البته نباید قیمت کم‌تر آن نسبت به رقیبش ایکس باکس وان را در زمان عرضه نادیده گرفت.

بازی‌های فرست پارتی تنها دلیل محبوبیت این کنسول میان گیمرها نبود و نباید از سرویس PS Now و PS VR غافل شد. بازیکنان با سرویس PS Now می‌توانستند به آثار مختلفی از پلی استیشن ۴ و حتی دو نسل قبل دسترسی داشته باشند. سرویس پلی استیشن ناو از ایکس باکس گیم‌پس قدیمی‌تر است، اما نگاهی به تعداد مشترکین هر دو سرویس نشان می‌دهد که سونی آن‌طور که باید و شاید روی گسترش این سرویس وقت نگذاشته است. جدیدترین گزارش‌ها حاکی از آن است که تعداد مشترکین پلی استیشن ناو در حال حاضر ۳.۲ میلیون است درحالی‌که این رقم برای سرویس گیم‌پس به ۲۵ میلیون رسیده است. البته اخیرا شایعاتی از اقدامات جدید سونی برای مقابله با سرویس گیم‌پس تحت عنوان پروژه‌ی اسپارتاکوس به گوش می‌رسد که هنوز به‌طور رسمی از آن رونمایی نشده است.

این محبوبیت به جایی رسید که پلی استیشن ۴ محل اصلی برای بازی کردن اکثر گیمرها تبدیل شده بود و بازیکن‌ها حتی برای تجربه‌ی بازی‌های آنلاین با دوستان خود بیشتر سراغ این کنسول می‌رفتند. امروزه هر چند که نسل نهم کنسول‌ها از راه رسیده، پلی استیشن ۴ همچنان برای خیلی‌ها محل اصلی تجربه‌ی بازی‌هاست.

سال عرضه: ۱۹۸۹

نینتندو بعد از Game & Watch، اولین کنسول دستی خود، به سراغ طراحی گیم‌بوی رفت. کنسولی که هر چند با وجود طراحی ساده و صفحه‌نمایش سیاه و سفید از رقبای خود عقب بود، اما طول عمر باتری ۳۰ ساعته‌ی آن برای تجربه‌ی طولانی‌مدت بازی‌های آنلاین، بسیار کارآمد بود. نینتندو در طول سال‌ها نسخه‌های بهبود یافته‌ی مختلفی از گیم‌ بوی عرضه کرد و درنهایت ۹ سال بعد و با عرضه گیم بوی کالر، رنگ بالاخره به این کنسول دستی محبوب آمد. طبق آماری که نینتندو منتشر کرد، حدود ۴۶ درصد از دارندگان کنسول گیم بوی بانوان بودند که در مقایسه با کنسول NES رشد ۱۷ درصدی داشت و خبر از محبوبیت این کنسول بین عموم مردم می‌داد.

بازی‌های تأثیرگذار و محبوب زیادی برای گیم‌بوی منتشر شدند. از شناخته‌شده‌ترین آن‌ها می‌توان به سوپر ماریو لند، Castlevania: The Adventure، The Legend of Zelda: Link's Awakening و تتریس اشاره کرد. گیم بوی همچنین محل تولد Pokémon، یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های نینتندو بود.

سال عرضه: ۲۰۰۴

اگر تا اینجای مقاله همراه بوده‌اید احتمالا متوجه یک ویژگی بارز در سیاست‌های نینتندو شده‌اید. در بازاریابی، استراتژی‌ای به نام اقیانوس قرمز و آبی وجود دارد. برخلاف اقیانوس قرمز که یک بازار شلوغ و به‌شدت رقابتی است، اقیانوس آبی بازاری است که هنوز خیلی‌ها به آن وارد نشده‌اند. جایی که شما به‌جای اینکه تمرکزتان روی پیش‌بینی قدم بعدی رقیبتان باشد، با خیال راحت می‌توانید ایده‌های خود را پیاده کنید. چون اصلا رقابت جایی در اقیانوس آبی ندارد. نینتندو در طول نسل‌ها به شیوه‌های مختلف از این استراتژی استفاده کرده است و می‌توان نینتندو DS را شروع این استراتژی دانست.

علاوه‌بر طراحی متفاوت نیتندو دی‌اس شامل دو صفحه‌نمایش (یکی نقش نمایشگر و دیگری صفحه لمسی را داشت)، بازی‌های این کنسول نیز برای طیف سنی وسیعی از افراد طراحی شده بودند. این استراتژی مخصوصا با ظهور رقبای جدید در بازار کنسول‌ها و ضعف گیم‌کیوب حسابی به کمک نینتندو آمد.

البته این اقیانوس آبی خیلی زود با حضور سونی در بازار کنسول‌های دستی قرمز شد. خیلی‌ها به‌دلیل سخت‌ٰافزار قوی PSP آن را برنده‌ی نسل می‌دانستند که البته به‌دلیل ویژگی‌هایی که پیش‌تر اشاره شد، این اتفاق رخ نداد. نینتندو دی‌اس تا امروز پرفروش‌ترین کنسول دستی دنیا است.

سال عرضه: ۲۰۰۰

می‌رسیم به پرفروش‌ترین کنسول تاریخ که توانست با فروش ۱۵۹ میلیون دستگاه در مقایسه با ایکس باکس و گیم‌کیوب که به ترتیب ۲۴ و ۲۱ میلیون دستگاه به فروش رساندند، برنده‌ی بی‌چون‌وچرای نسل ششم باشد. پلی استیشن ۲ همچنین یکی از طولانی‌ترین طول عمر را بین کنسول‌ها دارد و سونی پس از ۱۳ سال ساخت این کنسول را متوقف کرد؛ یعنی تقریبا همزمان با عرضه پلی استیشن ۴!

ولی چه چیزی پلی استیشن ۲ را تا این اندازه محبوب کرد به طوری که بعد از گذشت دو دهه، همچنان جایگاه خود را به‌عنوان پرفروش‌ترین کنسول تاریخ حفظ کرد؟ از ویژگی Backward Compatability شروع می‌کنیم. هر چند که قبل از آن هم کنسول‌‌های زیادی از این ویژگی پشتیبانی می‌کردند، ولی پلی استیشن ۲ از تمامی بازی‌های پلی استیشن ۱ پشتیبانی می‌کرد. این یعنی مجموعه‌ای عظیم از بازی‌های محبوبی مانند فاینال فانتزی ۷، کرش بندیکوت و متال گیر سالید.

از بازی‌های انحصاری پلی استیشن ۲ هم نباید غافل شد. شروع بسیاری از مجموعه‌های معروف همچون Kingdom Hearts ، گاد او وار و Ratchet & Clank نیز در دوران پلی استیشن ۲ اتفاق افتاد و بازی‌های به‌یادماندنی زیادی برای این کنسول منتشر شدند.

لازم است که اشاره‌ای به کنسول‌های نسل نهم داشته باشیم. تا به اینجای کار کنسول‌های پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سریز ایکس و اس به ترتیب موفق شده‌اند به فروش ۱۹ و ۱۳ میلیون دستگاه برسند و به ترتیب در جایگاه بیست و دوم و بیست و هشتم فهرست پرفروش‌ترین کنسول‌ها جای گرفته‌اند.

نظر شما کاربران زومجی چیست؟ با کدامیک از این کنسول‌ها خاطره‌ی بیش‌تری دارید؟ آیا به نظرتان روزی می‌رسد که رکورد کنسول پلی استیشن ۲ شکسته شود؟