همه چیز درباره پَک-مَن به مناسبت تولد ۳۵ سالگی یکی از محبوب‌ ترین بازی‌ های تاریخ

پَک-مَن شکوفایی عصر دستگاه‌های آرکید بود، به تعبیری دقیق‌تر، این پَک-مَن بود که توانست باعث شکوفایی دستگاه‌های آرکید شود، دستگاه‌هایی که به نوعی پدر معنوی کنسول‌های بازی خانگی به حساب می‌آیند. حالا نشان و شخصیت پَک-مَن یکی از شناخته‌شده‌ترین و البته بانفوذترین شخصیت‌های تاریخ بازی‌های ویدیویی به حساب می‌آید، شخصیتی که پروفسور تورو ایواتا به آن جان بخشید تا این موجود زرد کوچک و البته نقطه‌خوار! امروز ۳۵ ساله شود.

 اولین نسخه پَک-مَن سال ۱۹۸۰ در کشور ژاپن و برای دستگاه‌های آرکید عرضه شد. وظیفه نشر این بازی را شرکت نامکو (بندای نامکو امروزی) بر عهده داشت. ناشر پَک-مَن در آمریکا نیز شرکت میدوِی بود. پَک-مَن از روز اول عرضه تا به امروز محبوب بود و این موضوع یکی از نکات شگفت‌انگیز این بازی است. پَک-مَن اگرچه در روزهای اول فقط به عنوان یک بازی ساده برای دستگاه‌های آرکید عرضه شد و شاید حتی خالق آن یغنی ایواتانی نیز چنین آینده درخشانی را برای این بازی متصور نبود اما با گذشت سال‌ها از عرضه پَک-مَن، کم کم پتانسیل‌های موجود در این بازی مشخص شد تا جایی که به یکی از نماد‌های کلاسیک بازی‌های ویدیویی تبدیل شد، به یک تعریف از بازی‌های ویدیویی و این قدرت و نفوذ تا جایی پیش رفت که به یک پدیده اجتماعی تبدیل شد و الهام بخش یک انیمیشن تلویزیونی و همچنین آلبوم موسیقی پرفروشی از موسیقی‌های بازی شد. 

وقتی پَک-مَن پا به حوزه بازی‌های ویدیویی گذاشت، دستگاه‌های آرکید در تسخیر بازی‌هایی مانند مهاجمان فضایی (Space Invaders) و Asteroids بود. درصد کمتری از دستگاه‌های آرکید نیز به بازی‌های ورزشی مانند Pong اختصاص داشت. موفقیت پَک-مَن باعث به وجود آمدن سبکی جدید در بازی‌های ویدیویی شد، سبکی که توانست به مذاق جنسیت‌ها و سنین‌ مختلف خوش بیاید. بسیاری از بازیکنان و تحلیل‌گران بازی‌های ویدیویی عقیده دارند که پَک-مَن نقطه تحول تاریخ بازی‌ است. 

امروز در زومجی در قالب یک ویدیو اختصاصی، تولد ۳۵ سالگی این بازی را جشن گفتیم که پیش از مطالعه مقاله، شما را به تماشای آن دعوت می‌کنیم:

دانلود ویدیو با رزولوشن 480p | دانلود ویدیو با رزولوشن 720p

بازیکن، کنترل پَک-مَن را در یک هزارتو (Maze) بر عهده دارد که در این هزارتو باید به خوردن نقطه‌ها بپردازد. وقتی تمام نقطه‌های موجود در هزارتو خورده شدند،‌ پَک-مَن به مرحله بعد خواهد رفت. چهار دشمن نیز در بازی پَک-مَن وجود دارند که در هزارتو می‌چرخند تا پَک-مَن را بخورند و در واقع شما را شکست دهند. اگر یکی از چهار دشمن موجود در هزارتو با پَک-مَن برخورد کنند،‌ پَک-مَن یکی از جان‌های خود را از دست داده و در واقع می‌میرد. اگر تمام جان‌های شما تمام شود، بازی را خواهید باخت. اگرچه با رسیدن به امتیاز ۱۰,۰۰۰ بازی به صورت خودکار یک جان را به عنوان جایزه به شما خواهد داد. 

در نزدیکی چهار گوشه هزارتو، چهار نقطه بزرگ وجود دارند که به نقاط قدرت مشهور هستند. با خوردن این نقطه‌ها، پَک-مَن این قدرت را پیدا می‌کند تا دشمن‌ها را خورده و آن‌ها را از بین ببرد. در این حالت، دشمن‌های بازی به رنگ آبی تیره در می‌آیند و معمولا سرعتشان نیز کاهش می‌یابد. وقتی دشمنان توسط پَک-مَن خورده شدند، به محوطه وسط هزارتو برمی‌گردند و دوباره با رنگ اصلی خود داخل هزارتو باز می‌گردند. 

دشمنان بازی پَک-مَن با اصطلاح‌های مختلفی مانند «روح‌ها»، «گابلین‌ها»، «اُختاپوس‌ها» و «هیولاها» شناخته می‌شوند. تورو ایواتانی، خالق پَک-مَن در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود که هر کدام از ۴ دشمن موجود در بازی شخصیت‌ و طرز رفتار مخصوص به خود را دارند. این باعث می‌شود تا بازی خسته کننده نشود و همچنین تا حد زیادی مشکل نباشد. ایواتانی چند سال پیش و در جریان کنفرانس توسعه‌دهندگان سال ۲۰۱۱، اطلاعات بیشتری درباره دشمنان پَک-مَن ارائه کرد. او دراین‌باره گفت که دشمن قرمز، پَک-مَن را دنبال می‌کند و دشمن‌های صورتی و آبی سعی دارند تا با تعیین مسیر، خودشان را روبه‌روی ٖپَک-مَن قرار دهند. او در ادامه اشاره کرد که رفتار و شخصیت دشمن نارنجی ثباتی ندارد و در واقع تمام حرکت‌های او به صورت تصادفی انجام می‌شود. یکی از آنالیزورها، به  دقت رفتار دشمن نارنجی‌رنگِ پَک-مَن را بررسی کرده و اشاره کرده که او بیشتر اوقات به تعقیب پَک-مَن می‌پردازد و البته گاهی اوقات وقتی در حال تعقیب پَک-مَن و به او نزدیک می‌شود. به گوشه پایین سمت چپ هزارتو می‌رود. 

پَک-مَن طوری طراحی شده بود تا هیچ پایانی نداشته باشد و بازیکن می‌توانست تا جایی که حداقل یک جان داشته باشد، به بازی ادامه دهد اگرچه یک خطای برنامه‌نویسی در بازی باعث شد تا این‌گونه نشود. در حالت عادی، بیشتر از هفت میوه‌ای که در بازی وجود داشت در قسمت پایین صفحه نمایش نشان داده نمی‌شد اما وقتی شمارنده مراحل به عدد ۲۵۵ می‌رسید - که این عدد درون یک بایت (هشت بیت) ذخیره می‌شد - دستوری که تعداد میوه‌ها را شمارش می‌کرد با خطا مواجه می‌شد و وقتی می‌خواست تعداد میوه‌ها را نمایش دهد، عدد میوه‌ها را صفر نشان می‌داد. در حالت معمولی، وقتی شمارنده تعداد میوه‌ها زیر عدد ۸ را نشان می‌داد، دستور نمایش تعداد میوه‌ها، هر میوه را به یک مرحله اختصاص می‌داد تا این عدد به صفر برسد. وقتی شمارنده به صفر رسید، برنامه با خطا مواجه می‌شد و به جای اینکه عدد حداکثری ۷ را برای میوه‌ها نشان دهد، عدد ۲۵۶ را نشان می‌داد. 

این خطا باعث می‌شد تا نیمه سمت راست صفحه نمایش با نشان‌های عجیب و غریب پر شود و همین موضوع انجام و رد کردن مرحله ۲۵۶ بازی را غیر ممکن می‌کرد. به همین دلیل این خطا در برنامه‌نویسی باعث می‌شد تا بازی به پایان برسد، بازی که قرار بود هیچ پایانی نداشته باشد! این خطا بعدها به مرحله Split Screen  و حتی به نام صفحه مرگ معروف شد. 

نهایت امتیاز یا Perfect Play به نحوی از بازی اشاره دارد که در آن بازیکن بتواند بدون از دست دادن حتی یکی از جان‌های خود، بیشترین امتیاز ممکن در همه ۲۵۵ مرحله بازی را با کمک خوردن تمام نقطه‌ها، نقطه‌های قدرت، میوه‌ها و دشمنان کسب کند و البته بیشترین امتیاز ممکن را در مرحله آخر را از آنِ خود کند.طبق اعلام جدول رده‌بندی بین‌المللی در سال سوم جولای ۱۹۹۹، اولین کسی که توانست بیشترین امتیاز ممکن را در بازی کسب کند (۳,۳۳۳,۳۶۰) بیلی میشل از ایالت فلوریدا بود. کسی که برای رسیدن به این امتیاز ۶ ساعت مداوم روی پاهای خود به انجام بازی پرداخت. 

گفته می‌شود در دسامبر سال ۱۹۸۲، جِفی آر. یی، یک پسربچه ۸ ساله آمریکایی نامه‌ای از رونالد ریگان، رییس جمهور وقت ایالات متحده دریافت کرد. نامه‌ای که در آن ریگان به این پسربچه به خاطر کسب بالاترین امتیاز ممکن در بازی (۶,۱۳۱,۹۴۰) تبریک گفت؛ امتیازی که فقط با رد کردن مرحله دو نفره یا همان خطای نرم‌افزاری ممکن بود. در سال ۱۹۸۳، والتر دِی، مسئول نگه‌داری امتیازات بازی‌های ویدویی، تیم ملی بازی‌های ویدیویی را در قالب یک تور به خلیج شرقی برد تا کسانی را دیدار کنند که ادعا دارند می‌توانند مرحله Split Screen بازی را انجام داده و امتیازهای آن را کسب کنند. البته هیچکس نتوانست به این مهم دست پیدا کند. در سال ۱۹۹۹، بیلی میشل، یکی از رکورددارهای تاریخ بازی پَک-مَن جایزه‌ای ۱۰۰ هزار دلاری برای کسی که بتواند مرحله ۲۵۶ بازی یا همان مرحله صفحه مرگ را تا قبل از اول ژانویه سال ۲۰۰۰ رد کند، تعیین کرد. جایزه‌ای که هیچگاه توسط کسی کسب نشد!

بیشترین بخش بازی پَک-مَن توسط یک کارمند جوان شرکت نامکو با نام تورو ایواتانی طراحی و ساخته شد. ساخت بازی یک سال به طول انجامید و مراحل ساخت آن از آوریل سال ۱۹۷۹ آغاز شد. ایده کلی بازی روی خوردن اشیا بود که از یک باور عامیانه ژاپنی الهام گرفته شده بود. 

ایواتانی چندین بار اعلام کرد که شکل کلی شخصیت بازی از روی یک پیتزا که تکه‌ای از آن برداشته شده، الهام گرفته است. البته او طی مصاحبه‌ای در سال ۱۹۸۶ اعتراف کرد که این موضوع فقط بخشی از حقیقت شخصیت پَک-مَن است و طراحی شخصیت بازی، نوع ساده‌شده‌ای از شخصیت ژاپنی کوچی است. ایواتانی بارها در میان بازیکنان جوان و نوجوان حضور پیدا کرد و گقت که یکی از مهم‌ترین هدف‌های او جذب دختران به این بازی بوده است زیرا او فهمیده بود که در آن زمان بازی‌های کمی وجود دارند که دختران نیز بتوانند آن‌ها را بازی کرده و از آن‌ها لذت ببرند. این موضوع باعث شد تا او به فکر طراحی هزارتو، شخصیت‌های جالب و خوردن اشیای داخل بازی برای گرفتن قدرت بیفتد. او بعدها اعلام کرد بخشی از ایده کلی بازی را از کارتون محبوب و معروف ملوان زبل الهام گرفته است. نتیجه بازی با نام Puck Man شد. بعدها و در سال ۱۹۸۰، این بازی توسط شرکت میدوی و با نام Pack-Man در بازار آمریکا عرضه شد. 

وقتی شرکت نامکو پَک-مَن را وارد بازار بازی‌های آرکید ژاپن کرد، با استقبال معمولی و بعضا نا امید کننده مواجه شد زیرا در آن زمان دستگاه‌های آرکید در تسخیر بازی پرطرفدار و محبوب Space Invaders بودند. موفقیت و آغاز دوران طلایی این بازی، با عرضه آن در آمریکا آغاز شد. عرضه این بازی در آمریکا باعث تعجب رقبا و ناشران این حوزه شد. با عرضه پَک-مَن و آشنایی بازیکنان با این بازی، موفقیت و محبوبت بی حد و مرز آن شروع شد. پَک-مَن خیلی سریع به محبوبیتی رسید که تا آن زمان کسی در حوزه بازی‌های ویدیویی ندیده بود. پَک-مَن توانست پرفروش‌ترین بازی دستگاه‌های آرکید در آمریکا یعنی Asteroids را کنار بزند. تا پایان دهه ۸۰، رشد سود حاصل از این بازی توانست از پرفروش‌ترین فیلم آن زمان یعنی جنگ ستارگان پیشی بگیرد. 

تا پایان قرن بیستم، تخمین زده شد که حدود ۱۰ میلیارد سکه درون دستکاه‌های آرکید پَک-مَن  انداخته شده که مبلغی بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار می‌شد و همین رقم باعث شد تا پَک-مَن پرفروش‌ترین بازی تاریخ در آن زمان شود. در ژانویه سال ۱۹۸۲، پَک-مَن برنده جایزه بهترین بازی تجاری آرکید شد. در سال ۲۰۰۱ نیز طی یک نظرسنجی که در کشور انگلیس برگزار شد، پَک-مَن به عنوان بزرگ‌ترین بازی تاریخ انتخاب شد. 

همین دلایل کافی است تا متوجه تاثیر این بازی بزرگ روی بازی‌های ویدیویی شویم.پَک-مَن اگر چه ساده بود اما هنری که در آن وجود داشت منبع الهامی برای سایر بازی‌ها شد. 

پَک-مَن یکی از معدود بازی‌هایی است که برای حدود سه دهه منتشر شد. در طول سه دهه نسخه‌های مختلفی اعم از بازسازی‌ها، نوسازی‌ها، نسخه‌های فرعی و اصلی زیادی روی پلتفرم‌های مختلف منتشر شدند و همین موضوع نشان از قدرت و نفوذ این بازی دارد، نفوذی که در مدت ۳۰ سال از آن کاسته نشد. اولین نسخه کنسولی این سری برای آتاری ۲۶۰۰ عرضه شد. به دلیل ضعف ساخت‌افزاری که این کنسول نسبت به دستگاه‌های آرکید داشت، بازی با محدودیت‌های گرافیکی روی آتاری ۲۶۰۰ عرضه شد. جدا از انتقادهایی که به اولین نسخه کنسولی پَک-مَن وارد شد، این بازی توانست فروشی معادل ۷ میلیون نسخه را تجربه کند و با قیمت ۳۷.۹۵ دلار برای هر بازی توانست به پرفروش‌ترین بازی تاریخ کنسول آتاری ۲۶۰۰ تبدیل شود. با وجود فروش موفقی که پَک-مَن کنسولی داشت، آتاری بیش از حد تقاضا به تولید کارتریج‌های این بازی پرداخت و با تولید ۱۲ میلیون واحد کارتریج، ۵ میلیون واحد آن هیچ وقت فروش نرفت. 

بعدها و با گذشت چندین سال از عرضه اولین نسخه پَک-مَن، نسخه دانلودی آن نیز روی سرویس‌هایی مانند ایکس‌باکس لایو آرکید، گیم‌تَپ و Virtual Console منتشر شد. نسخه موبایل این بازی نیز بعدها توسط شرکت نامکو برای پلتفرم‌های اندروید، جاوا، iOS، گوشی‌های پالم و موبایل‌های مبتنی بر ویندوز موبایل منتشر شد. 

در پنجم ژوئن سال ۲۰۰۷، اولین مسابقت بازی پَک-مَن در شهر نیویورک برگزار شد. در این مسابقات ۱۰ شرکت کننده از ۸ کشور شرکت داشتند تا بازی جدید Pac-Man Championship Edition که توسط ایواتانی ساخته شده بود را بازی کنند. 

از ۲۱ تا ۲۳ می سال ۲۰۱۳، گوگل به مناسبت ۳۰ امین سالگرد تولد پَک-مَن، لوگوی خود را به یک بازی کامل تبدیل کرد، بازی که این قابلیت را داشت تا بازیکنان در دو نقش آقا و خانم پَک-مَن به انجام آن بپردازند. پس از پایان بازی، بازیکنان به صورت خودکار به صفحه جستجو ۳۰-امین سالگرد تولد پَک-مَن منتقل می‌شدند. 

پَک-مَن با تولد خود به یک نماد برای بازی‌های ویدیویی در دهه ۸۰ میلادی تبدیل شد و تجارت پرسود و وسیعی با شخصیت پَک-مَن به راه افتاد. از تی‌شرت و لباس گرفته تا بازی‌های قابل حمل و حتی پاستاهایی با شکل پَک-مَن نشان از میزان نفوذ بالای این بازی در بین فرهنگ عامیانه مردم داشت. در کنار این موارد، یک انیمیشن تلویزیونی نیز بر اساس بازی پَک-مَن به تهیه کنندگی هانا باربارا تولید و از طریق شبکه ABC پخش شد. 

پَک-مَن حتی در صنعت موسیقی نیز وارد شد و گروه‌ها و هنرمندان زیادی با الهام گرفتن از فضا و موسیقی بازی به تولید آثاری پرفروش و محبوب پرداختند. پَک-مَن حتی وارد پروژهای دانشگاهی نیز شد. پروژه‌ای تحت نظارت و بودجه سازمان ملی دانش آمریکا در دانشگاه برکلی برگزار شد که در آن یک نسخه دستکاری شده پَک-مَن به زبان پیتون نوشته شد تا دانشجویان با مفاهیم هوش مصنوعی آشنا شوند. 

یکی از نکات جالب پَک-مَن، حضور آن در بازی Super Smash Bros برای کنسول‌های نینتندو 3DS و نینتندو وی‌یو در سال ۲۰۱۴ بود. پَک-مَن در این بازی به عنوان یک شخصیت قابل بازی حضور پیدا کرد. 

همانطور که در پوشش زومجی از فیلم سینمایی Pixels نیز خواندید، پَک-مَن در این فیلم هم حضور دارد و دنیس آکیاما در نقش تورو ایواتانی، خالق این بازی به ایفای نقش پرداخته است. فیلمی که سال جاری میلادی و با بازی اَدَم سندلر اکران خواهد شد. 

نظر شما راجع به پَک-مَن و تاریخچه این بازی پر افتخار چیست؟ خاطرات خود از این بازی را با زومجی در میان بگذارید. 

منبع: ویکی‌پدیا