داستان بازیساز: جوزف فارس؛ از لبنان جنگ‌زده تا جایزه بازی سال

ZoZo، فیلمی که شاید اسمش را هم نشنیده باشید، سومین فیلم جوزف فارس است که سال ۲۰۰۵ اکران شد و سوئد آن را به‌عنوان نامزدش برای بهترین فیلم خارجی زبان اسکار معرفی کرد؛ هرچند که در لیست نهایی این مراسم جایی نداشت. چرا اصلا مطلب را با این فیلم شروع کردیم؟ زوزو داستان پسر بچه‌ای لبنانی به اسم عماد را روایت می‌کند که در ۱۰ سالگی، همراه خانواده‌اش و در اوضاع آشفته جنگ داخلی لبنان، برای زنده ماندن به سوئد مهاجرت می‌کند.

عماد، در واقع تصویری از داستانی است که خود جوزف فارس آن را زندگی کرده است؛ پسر بچه‌ای که سال ۱۹۷۷ در بیروت لبنان به‌دنیا آمد؛ یعنی همان سال‌هایی که این کشور با جنگ داخلی دست و پنجه نرم می‌کرد که قرار بود تا ۱۹۹۰ هم ادامه داشته باشد. اما خانواده فارس، صبرشان ۱۰ سال پس از تولد جوزف به سر آمد و مسیر خطرناکی را با رویای زندگی بهتر، تا رسیدن به سوئد پشت سر گذاشتند.

اطلاعاتی زیادی از بچگی یا حتی روزهای اول مهاجرت جوزف فارس به سوئد نداریم؛ شاید هم دلیلش این باشد که جوزف فارس ترجیح می‌دهد تا بیش‌تر با کارهایش شناخته شود تا گذشته تلخی که داشته است. جالب است بدانید که فارس قبل از اینکه اصلا یک بازیساز باشد، شانسش را در سینما امتحان کرد و سال ۲۰۰۰ اولین فیلمش را با اسم Jalla! Jalla! ساخت. در این فیلم کمدی، فارس فارس، برادر جوزف بازی کرده و سوئد آن را به‌عنوان نامزد خودش برای ۷۴‌امین دوره اسکار انتخاب کرد که البته در لیست نهایی بهترین فیلم خارجی زبان جایی نداشت. فارس پس از این کار، چهار فیلم دیگر هم تا سال ۲۰۱۰ ساخت که اکثرا تِم کمدی دارند و جدی‌ترین فیلمش همان ZoZo بود که تصویری از زندگی و کودکش خودش ارائه می‌دهد.

با اینکه فیلم‌های فارس شهرت خوبی برایش در سطح کشور سوئد رقم زدند و حتی اسمش در لیست کارگردان‌های آینده‌دار سایت‌های معروفی مثل ورایتی هم رفت، ولی مسیر موفقیت اصلی فارس نه از سینما که از مدیوم ویدیو گیم شروع شد؛ جایی که سال ۲۰۱۳، بازی Brothers: A Tale of Two Sons به‌عنوان اولین قدم بازیسازی این کارگردان راهی بازار شد.

قرار نیست خیلی خود بازی‌های جوزف فارس را در این مطلب معرفی کنیم و وارد جزییات آن‌ها شویم؛ ولی از همین بازی اولش، فارس نشان داد که در دنیای ویدیو گیم، صرفا دنبال ساختن بازی‌های رایج و تجاری نیست. Brothers: A Tale of Two Sons داستان دو برادر را روایت می‌کند که با هدف پیدا کردن درمانی برای پدر بیمارشان، راهی سفری خطرناک می‌شوند. ایده جالب کنترل همزمان دو تا کاراکتر و البته قدرت بالای بازی در روایت داستانی احساسی و تاثیرگذار، آن را تبدیل به موفقیت خوبی در کارنامه فارس کرد.

اما شاید اولین باری که اسم جوزف فارس سر زبان‌ها افتاد، مربوط به گیم اواردز ۲۰۱۷ باشد؛ جایی که فارس آن سخنرانی معروفش را انجام داد و از همه بیش‌تر بابت انتقادهایش به اسکار و فحش دادن به این مراسم، به شهرت رسید. تقریبا چند ماه پس از این اتفاق، بازی دوم این کارگردان از استودیو تازه‌تاسیسش به اسم  Hazelight Studios به نام A Way Out از راه رسید. ایده کنترل دو کاراکتر در این بازی هم پیاده شده بود ولی با این تفاوت که این بار، هر شخصیت را یک گیمر هدایت می‌کرد.

جوزف فارس این بار سراغ روایت داستان دو دوست رفت که باهم قصد فرار از زندان و بعد هم فرار از دست مامورها را داشتند. در A Way Out هنوز ایده‌های گیم‌پلی‌ فارس به بلوغ نرسیده بودند ولی یک اصلی وجود دارد که حتی بازی کردن بدترین بازی‌ها هم کنار یک دوست می‌تواند حسابی خوش بگذرد؛ چه برسد به A Way Out که اصلا و ابدا هم بازی بدی نبود و کلی ایده خوب و باحال داشت.

پس از تمام این اتفاق‌ها، برسیم به اواخر سال ۲۰۲۰ و اوایل ۲۰۲۱؛ جایی که دیگر وقتش رسیده بود تا جوزف فارس را تمام و کمال به‌عنوان کارگردانی خوش‌ذوق و کاربلد بشناسیم. بله، دارم راجع به بازی It Takes Two صحبت می‌کنم. سومین بازی فارس، باز هم سراغ ایده Co-Op رفت و این بار یک زن و شوهر در آستانه طلاق را به‌تصویر کشید که به شکل بامزه‌ای وارد دنیایی مملو از بازی‌های مختلف می‌شوند و همین بهانه‌ای برای نزدیک شدن دوباره این کاراکترها به‌هم می‌شود.

It Takes Two به‌خاطر داستان بامزه و صد البته گیم پلی شدیدا متنوع و سرگرم‌کننده Co-Op‌اش، حسابی مورد تحسین قرار گرفت که کاملا هم لایق آن بود. آنقدر لایق که در گیم اواردز ۲۰۲۱، زمانش رسید تا فارس نه برای یک سخنرانی جنجالی دیگر، بلکه برای گرفتن جایزه بهترین بازی سال روی صحنه بیاید؛ البته که فارس باز هم صحبت‌های جالبی داشت که در راس آن‌ها، می‌شود به انتقاد‌های شدیدش به پرداخت‌های درون برنامه‌ای و NFT‌ها در ویدیو گیم اشاره کرد. البته که فارس این بار هم به اسکار رحم نکرد و دوباره بد و بیراهی نثارش کرد!

تا الان به چیزی در بازی‌های فارس دقت کرده‌اید؟ بیایید دوباره از اول مرور کنیم. Brothers: A Tale of Two Sons، داستان دوتا برادر را روایت می‌کرد. این مورد در A Way Out به داستان دوتا دوست رسید و It Takes Two هم سراغ قصه یک زن و شوهر رفت. حالا مدتیه که بازی جدید فارس به اسم Split Fiction هم عرضه شده و یکی از چیزهایی که آن را متفاوت می‌کرد، رفتن سراغ داستان دو نویسنده با علاقه‌های کاملا متفاوت بود؛ به طوریکه حتی تریلرهای بازی هم روی علاقه یکی از شخصیت‌ها به ژانر فانتزی و آنیکی به علمی تخیلی تاکید ویژه‌ای داشتند. Split Fiction هم در مجموع به بازی خیلی موفقی تبدیل شد و در وصف موفقیت‌هاش، همین کافی است که بدانیم اولین بازی EA در تقریبا ۱۰ سال اخیر است که توانسته نمره متای بالای ۹۰ داشته باشد.

به هر حال، حالا فارس دیگر نه به‌عنوان یک استعداد یا بازیساز تازه‌کار، بلکه به‌عنوان کارگردانی برنده جایزه بهترین بازی سال شناخته می‌شود. ولی حتی اگر موفقیت‌های فارس را به همین دستاورهای فعلی‌اش هم خلاصه کنیم، می‌تواند درس خوبی به خیلی از ماها بدهد؛ اینکه گاهی مهم نیست در چه شرایطی به دنیا آمده باشید و چقدر چالش‌های پیچیده‌ای روبه‌رو ما باشد؛ خواستن و خیلی مهم‌تر از آن، با تمام وجود جنگیدن برای رسیدن به هدف، می‌تواند بهترین فرمول موفقیت باشد.