یادداشت زومجی: تکثیر بازی‌های خارجی توسط ناشران داخلی؛ کنترل بازار یا دزدی قانونی؟

متاسفانه ایران جزو معدود کشورهای دنیا است که به خاطر دلایل ریز و درشت، پیروی خاصی از قوانین کپی‌رایت ندارد و این مورد با شدت بسیار در مورد محصولات فرهنگی مانند فیلم، موسیقی و بازی‌های ویدیویی مشاهده می‌شود. دولت برای جبران این قضیه، سال‌ها است که به شیوه‌ی خود و کاملا بومی سعی در کنترل سیل عظیم محصولات فرهنگی دارد و برای اینکه بتواند محتوای سالم از نظر محتوایی را به دست مردم برساند، عملا از فیلتر‌های مختلف خود رد می‌کند. اما بزرگترین تناقظی که این وسط بدجور باعث آزار ما می‌شود، این است که پروسه‌ی دریافت این محصولات هم توسط شرکت‌ها و ناشرها و هم توسط عموم مردم، فرقی ندارد. همان راهی که شرکت‌های به اصطلاح مجاز برای دریافت بازی‌ها انجام می‌دهند، مردم هم به همان شیوه بازی‌ها را می‌توانند دانلود و پخش کنند! در این یادداشت می‌خواهیم به مسئله‌ی کنترل بازی‌های ویدیویی و بحثی که مدتی است از سوی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، نقل و نبات محافل گیمینگ شده بپردازیم.

این تیتر خبری بود که چندی پیش توسط مدیرعامل محترم بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای منتشر شد. از قضا قرار است که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که کنترل کل بازار گیمینگ ایران را ظاهرا در دست دارد، طی برگزاری یک مزایده‌ و تعیین میزان شایسته‌سالاری، امتیاز عرضه‌ی تعدادی از بازی‌های روز دنیا را به شرکت‌های ظاهرا ناشر واگذار کنند. خب، نکته‌ی اول که در این تصمیم عجیب بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به چشم می‌خورد این است که پس چه زمان شما می‌خواهید حق و حقوق واقعی بازی‌های عرضه شده در سراسر دنیا را به شکل واقعی رعایت کنید؟ آیا بازی‌های ویدیویی مثل فیفا یا Call of Duty از زیر خاک سردر آورده‌اند که شما به خود اجازه می‌دهید آنها را از لینک‌های غیرقانونی تورنت دانلود کرده، امتیازشان (دقیقا کدام امتیاز!؟) را به دست شرکت‌هایی که جز تکثیر دی‌وی‌دی و سی‌دی کاری نمی‌کنند واگذار کرده و به اسم بازی اوریجینال و اصیل در بازار داخلی پخش کنید؟ آیا این حرکت، شرعا، قانونا و از نظر انسانی، صحیح و منطقی است که مرکزی دولتی که تعداد زیادی از مدعیون بازی‌های ویدیویی ایران در آن حضور دارند، بدون در نظر گرفتن حق و حقوق شرکت خارجی تولید کننده بازی و حتی ناشر اصلی آن، اقدام به نشر آن محصولات بدون اجازه در داخل کنند؟

برگردیم سر تصمیم بنیاد برای اهدای امتیاز نشر بازی‌های خارجی با صحبتی از مدیرعامل بنیاد ملی:

انتخاب بازی براساس نظر ناشران بوده است. ما برای هر کدام از ناشران، فرم فرستادیم که از بین بازی‌های روز دنیا، کدام بازی را انتخاب می‌کنید و آنها چنین کردند البته ممکن است بعضی بازی‌ها ویرایش شوند که هزینه ویرایش با بنیاد است.

در مواردی مشاهده می‌شود که برخی از خانواده‌های متدین و با ایمان که از محتوای چنین بازی‌های رایانه‌ای اطلاعی ندارند، خودشان این بازی‌ها را خریداری کرده و در دسترس فرزندان خود قرار می‌دهند. بر اساس ارزیابی‌های انجام شده، این نوع بازی‌ها هم اکنون به وفور با قیمت بسیار نازل در اختیار فرزندان ما قرار می‌گیرد و بی توجهی به این مقوله مهم فرهنگی، موجب به هم ریختن بنیان‌های اساسی فردی و گروهی، فرهنگی و اجتماعی جامعه و بروز مشکلات جدی در نهاد خانواده خواهد بود و اگر از این موضوع غافل شویم، در آینده نه چندان دور دچار چالش و مشکل بس بزرگ و غیر قابل جبران خواهیم بود.

جای تقدیر دارد که مسئولین و کارشناسان حوزه بازی‌های ویدیویی ایران، به فکر سلامت ذهنی خانواده‌های ایرانی هستند و سعی در فرهنگ‌سازی درست برای جلوگیری از بازی‌های غیراخلاقی می‌کنند. اما اگر این مقوله را در کنار مسئله‌ی نحوه‌ی پخش بازی‌ها در بازار بگذاریم، ارتباط خوبی پیدا نمی‌کنیم. در هیچ کجای دنیا ما به طور گسترده شاهد این قضیه نیستیم که بازی‌های ویدیویی سبب فروپاشی جامعه شود و هیچ کسی هم به این موضوع اعتقادی ندارد. کنترل پخش بازی‌های ویدیویی همیشه به صورت ریزبینانه و با گستردگی فراوان است و به قدری فرهنگ‌سازی‌های بنیادین نه در شیوه‌‌ی پخش محصول و جلوگیری از ورود بعضی از آنها، بلکه در بین اقشار جامعه و مردم انجام شده است.

جامعه‌ی ما نیاز به آشتی با بازی‌های ویدیویی دارد. مردم و قشر جوان باید تشویق به انجام بازی‌های ویدیویی شوند نه اینکه از هر ده خبر مراجع مختلف بازی‌های ویدیویی، ۹ تای آنها مربوط به هشدار بازی‌های غیر مجاز و اثرات سو آن باشد. نه اینکه در مترو و اتوبوس و مکان‌های عمومی، تابلو‌هایی مشاهده شود و در آن فقط به مردم بگوییم بازی‌های ویدیویی بد است! اگر مقداری مسئولین مربوط پای حرف مردم بشینند، با بازی‌سازان گپ بزنند و نظر آنها را بپرسند، به این نتیجه می‌رسند که بسیاری از سیاست‌گذاری‌های آنها با اینکه در بخش‌هایی، هدف خوبی دارد، اما از بنیان اشتباه است.

رضا حسنی، از بازی‌سازان جوان کشور در مورد برخورد مسئولین با مسائل فرهنگی بازی‌های ویدیویی و شیوه‌ نشر آن می‌گوید:

سیستم جالبی داریم! از یک طرف بازی ممنوع می‌کنیم ، از طرف دیگه بازی های کپی رو کاملا قانونی تو بازار عرضه می‌کنیم ، از طرفی هم تبلیغ می‌کنیم که این بازی ها خوب نیستند و از این حرفا! این سیستم به خودیه خود دارد خودش را نقض می‌کند و به هیچ وجه نه قابل درک است نه‌ عقلانی! اگر بازی‌های خارجی با قیمت واقعی وارد بازار شوند خودش به صورت اتوماتیک نظم را وارد ‌سیستم نشر می‌کند ولی از آنجا که خود بنیاد حامی نشر بازی‌های کپی است، فعلا اتفاق مثبتی نخواهد افتاد.

نظر شما مخاطب عزیز در مورد این مبحث چیست؟ آیا با ورود قانونی شرکت‌های بازی‌سازی، وجود نمایندگی‌های معتبر و خرده فروشی‌های مجاز موافق هستید؟ 

تهیه شده در زومجی