گزارشی از سهم دریافتی استیم، اپیک گیمز و سایر فروشگاه‌های بازی از ناشران و بازی‌سازها

تا مدتی پیش با یکه‌تازی فروشگاه استیم (Steam) در زمینه‌ی فروش بازی‌های ویدیویی روی کامپیوتر، خیلی کم پیش می‌آمد که بحث و جنجالی در مورد سهم دریافتی شرکت ولو (Valve) از بازی‌سازها و ناشران شاهد باشیم. ولی با از راه رسیدن فروشگاه اپیک گیمز (Epic Games Store) کم‌کم حواشی زیادی در این زمینه ایجاد شد، چرا که این فروشگاه سهم بسیار کمتری از فروش بازی‌ها دریافت می‌کند و همین موضوع هم باعث شده است فشارها به استیم روز به روز بیشتر شود. به‌تازگی سایت IGN در همین زمینه گزارشی در مورد سهم دریافتی این دو فروشگاه و سایر فروشگاه‌های مطرح بازی تهیه کرده است که شامل نکات جالبی می‌شود.

احتمالاً در طول این چند ماه به‌خاطر اتفاقات پیش‌آمده، در جریان سهم دریافتی استیم و اپیک گیمز از بازی‌سازها قرار گرفته‌اید. درحالی‌که استیم ۳۰ درصد از فروش هر بازی را به‌خود اختصاص می‌دهد، اپیک گیمز تنها ۱۲ درصد از فروش بازی‌ها را برای خود برمی‌دارد؛ اختلاف زیادی که وقتی آن را در چندصدهزار یا چند میلیون نسخه از یک بازی ضرب کنیم، به رقم بزرگی می‌رسد و همین موضوع هم زمینه‌ساز بحث‌های زیادی بین گیمرها و استودیوهای مختلف شده است. ولی بقیه‌ی فروشگاه‌ها چه شرایطی دارند؟ بد نیست نگاهی داشته باشیم به این فروشگاه‌ها تا متوجه این نکته شویم که این استیم نیست که سهم بیش از حد استاندارد دریافت می‌کند، بلکه فروشگاه اپیک گیمز است که سهمی کمتر از حالت عادی را به‌خود اختصاص می‌دهد و علت این کار هم می‌تواند به رقابت سخت آن‌ها با غولی چون استیم مربوط شود.

فروشگاه‌های کامپیوتر:

• استیم: ۳۰ درصد (بعد از فروش ۱۰ میلیون دلار: ۲۵ درصد و بعد از فروش ۵۰ میلیون دلار: ۲۰ درصد)
• فروشگاه اپیک گیمز: ۱۲ درصد
• فروشگاه مایکروسافت: ۳۰ درصد
• Humble Store: معادل ۲۵ درصد (۱۵ درصد‌ برای فروشگاه و ۱۰ درصد‌ برای امور خیریه یا بازگشت به حساب)
• GOG: معادل ۳۰ درصد
• itch.io: به انتخاب بازی‌ساز

فروشگاه‌های کنسول:

• فروشگاه پلی استیشن: ۳۰ درصد
• فروشگاه ایکس باکس: ۳۰ درصد
• فروشگاه نینتندو (eShop): ۳۰ درصد (پیش از این برای بازی‌های WiiWare معادل ۳۵ درصد)

فروشگاه‌های موبایل:

• اپ استور اپل: ۳۰ درصد‌ (شامل خریدهای درون‌برنامه‌ای)
• فروشگاه گوگل پلی: ۳۰ درصد‌ (شامل خریدهای درون‌برنامه‌ای)

فروشگاه‌های فیزیکی: گیم استاپ، آمازون، والمارت و بست‌بای : ۳۰ درصد

بنابراین همان‌طور که در آمار و ارقام هم دیده می‌شود، سهم ۳۰ درصد از فروش بازی‌ها چیز غیرعادی و عجیبی نیست و به‌جز استیم، اکثر فروشگاه‌ها هم تقریباً سهمی به همین میزان دریافت می‌کنند که برای یک بازی ۶۰ دلاری، حدود ۱۸ دلار می‌شود. دراین‌میان فروشگاه اپیک گیمز به دلیل سیاست‌های خاص خود فاصله‌ی زیادی با بقیه دارد و تنها ۱۲ درصد‌ از فروش بازی‌ها را به‌خود اختصاص می‌دهد و itch.io هم ساز و کار متفاوتی دارد و ناشران در این فروشگاه خود انتخاب می‌کنند که چه سهمی از فروش بازی را به فروشگاه پرداخت کنند.

البته فروشگاه هامبل هم استراتژی جالب و منحصربه‌فردی را در پیش گرفته است؛ به‌این شکل که بعد از فروش هر بازی ۲۵ درصد از مبلغ آن کسر و ۱۵ درصد از این مبلغ به‌حساب فروشگاه واریز می‌شود ولی برای ۱۰ درصد باقی‌مانده، خود خریدار است که تصمیم می‌گیرد آن را صرف امور خیریه کند یا دوباره به حساب واریز کند. همین‌طور در موارد خاصی هم خریدار می‌تواند به‌طور کامل معین کند که هرکدام از طرفین یعنی فروشگاه هامبل، خیریه و ناشر بازی چه سهمی از فروش آن دریافت کنند.

در مورد کنسول‌ها، سهم ۳۰ درصد بین هر سه شرکت سونی، مایکروسافت و نینتندو رعایت می‌شود و این سهم شامل موارد مرتبط با حق لیسانس بازی‌ها و اجازه‌ی انتشار آن‌ها روی کنسول موردنظر هم می‌شود. همان‌طور که در آمارها به‌چشم می‌خورد، طبق گفته‌ی بعضی بازی‌سازها نینتندو در طول یک بازه‌ی زمانی خاص برای انتشار بازی‌های WiiWare سهم ۳۵ درصد دریافت می‌کرد که البته بعدها این سهم را به ۳۰ درصد کاهش داد.

نکته‌ی دیگر اینکه طبق گفته‌های یکی از منابع به IGN، با وجود اینکه اکثر فروشگاه‌های بازی سهم یکسانی در حد ۳۰ درصد از بازی‌سازها و ناشران دریافت می‌کنند ولی این روزها فشار زیادی در این زمینه به فروشگاه‌ها وارد می‌شود تا سهم دریافتی خود را کاهش دهند؛ موضوعی که مدتی قبل از طرف Ubisoft هم شاهد آن بودیم و این شرکت مدل تجاری استیم را زیر سوال برده و از سیاست‌های فروشگاه اپیک گیمز تعریف کرده بود.

البته استیم هم در این مدت دست به تغییراتی در ساز و کار خود زده است و همان‌طور که در آمارها هم مشاهده کردیم، آن‌ها پس از رسیدن فروش بازی به نقطه‌ای خاص، سهم دریافتی خود را کاهش می‌دهند؛ به‌این صورت که وقتی فروش بازی موردنظر به ۱۰ میلیون دلار می‌رسد، استیم از آن پس بابت فروش هر نسخه ۲۵ درصد دریافت می‌کند و اگر فروش بازی به ۵۰ میلیون دلار برسد هم این سهم به ۲۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. ۱۰ میلیون دلار برای یک بازی ۶۰ دلاری یعنی چیزی در حدود ۱۷۰ هزار نسخه که البته این تعداد برای بازی‌های مستقل با قیمت‌های کمتر، بیشتر از این‌ها خواهد بود.

نکته‌ی مهم دیگری که باید در نظر داشت این است که تمام ۷۰ درصد سهم باقی‌مانده از فروش بازی هم به جیب بازی‌ساز و ناشر وارد نمی‌شود و گاهی‌اوقات آن‌ها مبالغ کمتری دریافت می‌کنند. گذشته از مواردی مثل مالیات، مسائل دیگری چون حق استفاده از موتورهای گرافیکی هم وجود دارد و برای مثال بازی‌هایی که از موتور گرافیکی آنریل (Unreal) بهره می‌برند باید ۵ درصد از مبلغ فروش خود را به اپیک گیمز اختصاص دهند که البته در صورت عرضه‌ی این بازی‌ها روی فروشگاه اپیک، نیازی به پرداخت این سهم نخواهد بود. همچنین دریافت این سهم در بعضی فروشگاه‌ها مثل GOG کمی پیچیده‌تر است و ناشران در این فروشگاه باید به‌شکل دستی نسبت به دریافت سود خود اقدام کنند؛ موضوعی که خیلی وقت‌گیرتر از نمونه‌های خودکار مثل استیم است.

بعد از انتشار این گزارش توسط IGN، مسئولان فروشگاه GOG با این سایت تماس گرفتند و توضیحاتی در زمینه‌ی سهم دریافتی خود دادند:

ما برای دریافت سهم خود از بازی‌های ویدیویی، راه‌های مختلفی داریم و در مورد هر بازی و ناشر به روش خاصی عمل می‌کنیم. هرچند سهم ۳۰ درصد یک استاندارد بین فروشگاه‌های بازی محسوب می‌شود، ولی ما فاکتورهای مختلف مثل زمان انتشار بازی روی سایر پلتفرم‌ها یا ارتباط بازی با GOG Galaxy را هم در نظر می‌گیریم و این موارد روی سهم دریافتی تأثیر می‌گذارند. همچنین در حال راه‌اندازی سیستمی برای پرداخت خودکار سهم ناشران هستیم؛ موضوعی که تا پیش از این به‌دلیل قوانین خاص لهستان (محل قرارگیری تشکیلات GOG) امکان‌پذیر نبود ولی به‌زودی می‌توانیم به‌سراغ آن برویم.

هرچند IGN تلاش کرده است با مسئولان سونی، مایکروسافت و نینتندو تماس بگیرد و اطلاعات کامل‌تری در مورد این مسائل به‌دست آورد، ولی تنها مسئولان مایکروسافت بودند که به آن‌ها پاسخ کوتاهی در قالب یک بیانیه دادند:

ما همواره در حال بررسی و ارزیابی چشم‌انداز صنعت بازی هستیم تا مطمئن شویم که در مسیر رقابتی خوب و منصفانه با سایر شرکت‌ها قرار داریم و در پرداخت سهم بازی‌سازها هم انصاف را رعایت می‌کنیم. باید در نظر گرفت که در حال حاضر عوامل مختلفی در تعیین سهم دریافتی ما نقش دارند و هر پلتفرم هم از کامپیوتر و کنسول گرفته تا موبایل، ساز و کار خود را دارد.

در مجموع با در نظر گرفتن این گزارش می‌توان به این نکته پی برد که با وجود هیاهوی زیادی که در این مدت علیه استیم شکل گرفته است، این فروشگاه سهمی بیشتر از حد استاندارد بازار دریافت نمی‌کند، بلکه این فروشگاه اپیک گیمز است که سهمی کمتر از حالت عادی را برای خود در نظر گرفته است. ولی در عین‌حال شاید بد نباشد که سایر فروشگاه‌ها هم سهم بیشتری را به بازی‌سازها و ناشران اختصاص دهند، مخصوصاً استودیوهای کوچک و مستقل که در معرض مشکلات مالی بیشتری هستند.

نظر شما در این مورد چیست؟ آیا اقدام اپیک گیمز را تحسین می‌کنید یا آن را تنها یک روش تبلیغاتی برای مبارزه با استیم می‌دانید؟ نظرات خود را با زومجی در میان بگذارید.