گزارش باکس آفیس: کیانو ریوز علیه کیانو ریوز؛ برنده نبرد «جان ویک ۴» و «ماتریکس ۴» کدامیک خواهد بود؟

گزارشِ باکس آفیسِ این هفته را با «جومانجی: مرحله‌ی بعدی» (Jumanji: The Next Level) شروع می‌کنیم که به افتتاحیه‌‌ی دیوانه‌وارِ ۶۰ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار دست پیدا کرد که بیشتر از افتتاحیه‌ی چهارشنبه تا یکشنبه‌ی ۵۲ میلیون دلاری قسمت قبلی در دسامبرِ سال ۲۰۱۷ است. آن فیلم کارش را در قلبِ فصل کریسمس، با کسبِ ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار در روزِ افتتاحیه‌اش شروع کرد و درآمدِ روزانه‌اش به مدتِ دو هفته از ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار پایین‌تر نیامد؛ درواقع «جومانجی: به جنگل خوش آمدید» با کسب ۱۷۱ میلیون دلار در ژانویه‌ی ۲۰۱۸ و پشت‌سر گذاشتنِ «جنگ ستارگان: آخرین جدای» (۹۴ میلیون دلار)، به پُرفروش‌ترین فیلمِ آن ماه تبدیل شد. «جومانجی ۲» به جز بیست و نهم ژانویه، پنجاه و یک روزِ اولِ اکرانش را در جایگاه اول یا جایگاه دومِ پُرفروش‌ترین فیلمِ باکس آفیس سپری کرد. گرچه فصلِ کریسمس به‌طور پیش‌فرض، فصلی است که فیلم‌هایی که در جریانِ آن اکران می‌شوند به دوام‌های طولانی‌مدتشان مشهور هستند، اما «جومانجی ۲» حتی دوام‌تر از استانداردهای این فصل ظاهر شد؛ ضریبِ فروشِ کلی این فیلم نسبت به افتتاحیه‌اش برابر با «آواتار» از دسامبر سال ۲۰۰۹ بود. نکته‌ی جالبش این است که «جومانجی ۲» چنین دوامِ قدرتمندی را درکنار «بزرگ‌ترین شومن»، یکی دیگر از بادوام‌ترین فیلم‌های تاریخِ باکس آفیس تجربه کرد؛ «بزرگ‌ترین شومن» اکرانش را با کسب ۱۳ و نیم میلیون دلار افتتاحیه‌ی چهارشنبه تا یکشنبه شروع کرد و رفت تا به ۱۸۴ میلیون دلار درآمدِ خانگی دست پیدا کند که آن را از زمانِ «تایتانیک» تاکنون، به بادوام‌ترین فیلمِ باکس آفیس تبدیل می‌کند. «جومانجی ۲» هم‌اکنون در جایگاه اول پُرفروش‌ترین فیلمِ سونی در گیشه‌ی خانگی و با ۹۶۲ میلیون دلاری که از ۹۰ میلیون دلار بودجه در دنیا فروخته، پشت‌سر «مرد عنکبوتی: دور از خانه» و «اسکای‌فال» در جایگاه سوم پُرفروش‌ترین فیلمِ این استودیو در گیشه‌ی جهانی جای می‌گیرد. حالا «جومانجی: مرحله‌ی بعد» در حالی برای موفقیت نیازی به تکرارِ درآمدِ قسمتِ قبلی ندارد که شروعِ وحشتناک خوبی را تجربه کرده است. دلیلِ موفقیتِ «جومانجی ۲» این بود که این فیلم دستورالعملِ ریبوتِ درستِ فرنچایزهای قدیمی را به بهترین شکل ممکن اجرا کرده بود؛ یعنی به همان اندازه که «اونجرز» به‌عنوانِ نمونه‌ی ایده‌آلِ اجرای کراس‌اورهای سینمایی شناخته می‌شود، به همان اندازه هم «جومانجی ۲» همان فیلمی است که هر کسی که می‌خواهد یک آی‌پی قدیمی را احیا کند، باید دلایلِ موفقیتِ آن را مطالعه کند. «جومانجی ۲» گرچه از لحاظ فنی دنباله‌ی فیلمِ رابین ویلیامز از سال ۱۹۹۵ بود، اما ایده‌ی داستانی‌اش (چهار بچه درون یک بازی ویدیویی گرفتار می‌شوند و باید بازی را در قالب آواتارهای اگزجره‌شده‌شان برنده شوند) نه‌تنها به خودی خود زیرکانه بود، بلکه به‌جای تکرارِ ایده‌ی فیلم اول، حکمِ نسخه‌ی برعکسِ ایده‌ی داستانی قسمتِ اول را داشت. این فیلم نه‌تنها گروه بازیگرانِ کودک‌پسندانه‌ای داشت، بلکه تقریبا نقش‌آفرینی تمامی‌شان در تضاد با چیزی که همیشه به دیدن از آن‌ها عادت داریم قرار می‌گرفت.

نکته‌ی جالبِ ماجرا این است که «جومانجی» یک‌جورهایی اولین باری است که یک مجموعه‌ی درجه دو پس از ریبوت شدن، به یک موفقیتِ درجه‌یکِ بی‌حرف و حدیث تبدیل شده است. منهای ریبوتِ «هالووین» در بینِ فیلم‌های ترسناک که این مجموعه را از پس‌زمینه‌ی باکس آفیس، به جمعِ ستارگانِ باکس آفیس وارد کرد، تقریبا نمونه‌ی دیگری از ریبوتی که یک برند را از لحاظِ تجاری شکوفا کرده باشد وجود ندارد. البته که ریبوت‌های موفقِ بسیاری همچون «استار ترک»، «نیرو برمی‌خیزد»، «بتمن آغاز می‌کند»، «مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه»، «کازینو رویال» و «دنیای ژوراسیک» داشته‌ایم؛ اما آن‌ها ریبوت‌هایی هستند که فرنچایزهایی که سابقا از کله‌گنده‌های باکس آفیس بوده‌اند را برداشته‌اند و آن‌ها را حداقل برای مدت محدودی دوباره سطحِ اول باکس آفیس بازگردانده‌اند. قسمت اولِ «جومانجی» اما فیلمی بود که اکثرا به‌دلیلِ رابین ویلیامز و جلوه‌های کامپیوتری انقلابی‌اش در آن زمان، ۱۰۰ میلیون دلار در سال ۱۹۹۵ فروخت. نزدیک‌ترین چیزی که به «جومانجی» داریم، سری «سریع و خشن» است؛ محصولِ یونیورسال کار خودش را به‌عنوان مجموعه‌ای از بی‌مووی‌هایی که خیلی بهتر از انتظارات در گیشه ظاهر شدند شروع کرد و بعد به مجموعه‌ی طرازِ اولی پوست انداخت که با امثال «جیمز باند»‌ها و «مأموریت غیرممکن»‌ها و کلا هر چیزی که جزیی از دنیای سینمایی مارول، بازسازی‌های لایو اکشن دیزنی با «جنگ ستارگان» نیست، رقابت می‌کند. «جومانجی: به جنگل خوش آمدید» کماکان از زمانِ «ترنسفورمرها: عصر انقراض»، محصولِ پارامونت در سال ۲۰۱۴، پُرفروش‌ترین فیلم غیردیزنی/غیریونیورسالی/غیرکامیک‌بوکی باکس آفیس است. «مرحله‌ی بعدی» با افتتاحیه‌ی ۶۰/۱ میلیون دلاری‌اش، اگر عملکردی شبیه به فیلم‌های «هابیت» یا «روگ وان» داشته باشد، می‌تواند ۲۱۶ میلیون دلار بفروشد و اگر اکرانی نزدیک به «شرلوک هولمز: بازی سایه‌ها» (۱۸۶ میلیون از ۳۹ میلیون افتتاحیه)، «زنان چه می‌خواهند» (۱۸۱ میلیون از ۳۳ میلیون افتتاحیه) و «یازده یار اوشن» (۱۸۳ میلیون از ۳۸ میلیون افتتاحیه) داشته باشد، فروشِ نهایی ۲۸۶ تا ۳۳۰ میلیون دلاری‌اش پیش‌بینی می‌شود. به احتمال بسیار زیاد «مرحله‌ی بعدی» می‌رود تا به پُرفروش‌ترین فیلم گیشه‌ی آمریکای شمالی امسال که متعلق به دیزنی، مارول یا دی‌سی نیست تبدیل شود و حتی این شانس را دارد تا «هابز و شاو»‌(۷۵۹ میلیون دلار) را هم در گیشه‌ی جهانی پشت سر بگذارد. این در حالی است که «مرحله‌ی بعدی» تاکنون ۲۱۳ میلیون دلار در سراسر دنیا فروخته است. درنهایت وقتی حرف از «مرحله‌ی بعدی» می‌شود، داریم درباره‌ی فیلمی صحبت می‌کنیم که یک دنباله‌ی ۱۲۰ میلیون دلاری صحبت می‌کنیم که ۶۰/۱ میلیون دلار به‌عنوان افتتاحیه کسب کرده که عملکردِ غیرقابل‌تصوری برای یک فیلمِ لایو اکشن در این دوره و زمانه است. کاری که این فیلم انجام داده مثل این است که «سه ایکس: بازگشت زندر کیج» امثال «اسپکتر» یا «سریع و خشن ۸» را به مبارزه می‌طلبید. سونی هم‌اکنون در قالب «جومانجی» مجموعه‌ی درجه‌یکی دارد که علاوه‌بر اینکه شامل ابرقهرمانان نمی‌شود، بلکه آن‌قدر قلدر است که مجبور نیست سرش را دربرابرِ دیزنی پایین بیاندازد.

دومین تازه‌اکرانِ این هفته اما «ریچارد جول» (Richard Jewell)، جدیدترین ساخته‌ی کلینت ایستوود است که اکرانش را با کسب ۵ میلیون دلار افتتاحیه آغاز کرد. این درامِ کم و بیش تحسین‌شده حول و حوشِ واقعه‌ی بمب‌گذاری پارک اُلمپیک در سال ۱۹۹۶ می‌چرخد و به مامورِ حراستی می‌پردازد که پس از اینکه مقامات را از بسته‌ای که به آن مشکوک شده با خبر می‌کند، خود به مظنونِ بمب‌گذاری تبدیل می‌شود. «ریچارد جول» یکی از بدترین افتتاحیه‌های گسترده‌ی کارنامه‌ی کارگردانی کلینت ایستوود را دارد. البته راستش را بخواهید فیلم‌های ایستوود معمولا فقط زمانی به‌طور گسترده مورد استقبال قرار می‌گیرند که شامل تام هنکس در نقش کاپیتان سالی یا بردلی کوپر در نقش کریس کایل باشند؛ گروه بازیگران «ریچارد جول» اما از پاول والکر هاوزر، سم راک‌ول، جان هـم و اُلیویا واید تشکیل شده است؛ نتیجه شکست دیگری در سال ۲۰۱۹ برای برادران وارنر است. این فیلم به جمع «نابینا شده توسط نور»، «کیچن» و «سُهره» به‌عنوان یکی دیگر از فیلم‌های غیربلاک‌باستری این استودیو که با سالن‌های خالی از تماشاگر مواجه شده اضافه می‌شود. جالب است که تنها فیلم‌هایی که به نجاتِ برادران وارنر شتافته‌اند، «آن: فصل دوم» و «جوکر»، دو فیلمِ بزرگسالانه‌شان درباره‌ی دلفک‌های قتل بوده است؛ چرا که حتی «دکتر اسلیپ» هم در مقایسه با بودجه‌ی ۴۵ میلیون دلاری‌اش، عملکردِ قابل‌تعریفی نداشت. سومین تازه‌اکرانِ این هفته اما «کریسمس سیاه» (Black Christmas)، محصولِ بلام‌هوس و یونیورسال است که به افتتاحیه‌ی افتضاحِ ۴ میلیون و ۴۷۰ هزار دلار دست یافت. این فیلم که بازسازی کودک‌پسندانه‌ی فیلم اسلشرِ مشهورِ باب کلارک از سال ۱۹۷۴ است، قبلا یک‌بار در سال ۲۰۰۶ در قالب یک فیلمِ اسلشرِ بزرگسالانه‌ی شدیدا خشونت‌بار بازسازی شده بود. «کریسمس سیاه» گرچه فقط با ۵ میلیون دلار بودجه تهیه شده، اما این چیزی از ماهیتِ اسفناکِ این افتتاحیه نمی‌کاهد. این فیلم بعد از «آخرین کریسمس« (که البته به‌تازگی از مرز ۱۰۰ میلیون فروش جهانی از ۳۰ میلیون بودجه عبور کرد)، دومین فیلم کریسمسی یونیورسال در سالِ ۲۰۱۹ است که عملکردِ ناامیدکننده‌ای داشته است. اگر «گربه‌ها» به‌عنوانِ آخرینِ اکرانشان در ۲۰۱۹ نتواند با استقبال مواجه شود، آن وقت یونیورسال، امسال را با شکست‌های متوالی به سرانجام خواهد رساند. اما در بینِ اکران‌های محدود «جواهرات تراش‌نخورده» (Uncut Gems)، جدیدترین فیلمِ برادران سدفی با بازی آدام سندلر را داشتیم که ۵۲۸ هزار و ۴۹۸ دلار کسب کرد که به‌معنی میانگین سینما به سینمای عالی ۱۰۵ هزار دلار است. این آمار، آن را در جایگاه نوزدهم بهترین میانگین سینما به سینمای تاریخ، بهترین میانگین سینما به سینمای تاریخِ استودیوی A24 و دومین میانگین سینما به سینمای برتر امسال پشت سر «انگل» قرار می‌دهد. در همین حین، فاکس سرچ‌لایت هم «زندگی پنهان» (Hidden Life)، درام جنگ جهانی دومی ترنس مالیک را در پنج سینما روی پرده فرستاد و این فیلم ۵۲ هزار دلار کسب کرد. درنهایت، «بمب» (Bombshell)، محصولِ لاینزگیت، فیلم پُرستاره‌ای که داستان رسوایی جنسی رئیسِ فاکس نیوز را روایت می‌کند در چهار سینما اکران شد و به درآمدِ فوق‌العاده خوب ۳۱۲ هزار دلار دست یافت که به‌معنی میانگین سینما به سینمای ۷۸ هزار و ۲۵ دلار است. این فیلم که شارلیز ترون، نیکول کیدمن، مارگو رابی و جان لیثگو را در گروه بازیگرانش دارد، اکرانِ گسترده‌اش را از بیستم دسامبر همراه‌با «گربه‌ها» و «جنگ ستارگان: ظهور اسکای‌واکر» شروع خواهد کرد.

اما شاید مهم‌ترین خبرِ باکس آفیسی هفته‌ی گذشته، اعلامِ زمانِ اکرانِ «ماتریکس ۴» (Matrix 4) در بیست و یکم ماه مِی سال ۲۰۲۱ توسط برادران وارنر بود؛ این خبر به‌تنهایی هیجان‌انگیز است، اما چیزی که آن را هیجان‌انگیزتر کرد این است که این روز دقیقا برابر با روزی است که «جان ویک ۴» (John Wick 4)، محصولِ لاینزگیت روی پرده‌ی سینماها خواهد رفت. با اینکه رویارویی دوتا از پُرطرفدارترین نقش‌های کیانو ریوز در میدانِ نبردِ گیشه‌ها جذاب خواهد بود، اما تحلیلگران اعتقاد دارند احتمالِ اینکه لاینزگیت تاریخ اکرانِ «جان ویک ۴» را به زمانِ دیگری تغییر بدهد زیاد است؛ هم به خاطر اینکه درگیری کیانو ریوز با این دو پروژه ممکن است تولیدِ «جان ویک ۴» را با تأخیر مواجه کند و هم به خاطر اینکه احتمالا خودِ کیانو ریوز دوست ندارد تا قسمتِ چهارمِ دوتا از بزرگ‌ترین اکشن‌های کارنامه‌اش در یک روز اکران شوند. بالاخره شاید ما طرفداران دوست داشته باشیم چنین واقعه‌ی منحصربه‌فردی به وقوع بپیوندد، ولی استودیوهایی که میلیون‌ها دلار روی ساختِ این فیلم‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند به چیزی که بیشتر از دیدنِ نبردِ کاراکترهای فیلمهای کیانو ریوز علاقه دارند، فراهم کردنِ شرایطِ امنی برای فروشِ هرچه بهترِ فیلم‌هایشان است. خلاصه اگر این اتفاق بیافتد و این دو فیلم همزمان اکران شدند باید تعجب کنیم. اما اگر نه برادران وارنر و نه لاینزگیت عقب‌نشینی نکردند، آن وقت چه می‌شود؟ کدامیک از آن‌ها منهای خودِ کیانو ریوز که برنده‌ی واقعی این نبرد خواهد شد، برنده خواهد بود؟ اگرچه «ماتریکس» برندِ تاریخی و بزرگی است، ولی «جان ویک» را هم نباید دست‌کم بگیریم. هر دو نقاط قوت و ضعفِ خودشان را خواهند داشت. «جان ویک ۴» که دنباله‌ی کلیف‌هنگرِ «جان ویک ۳» خواهد بود، در حالی حضورِ پُرقدرتی در گیشه‌ی خانگی خواهد داشت که مجموعه‌ی «ماتریکس» هم زمانی به سرانجام رسید که افراد زیادی به دنباله‌هایش اهمیت نمی‌دادند. «ماتریکس» با قسمتِ دوم مجموعه به نقطه‌ی اوجِ فروشش رسید. «ماتریکس: بارگزاری مجدد» پس از عملکردِ بادوامِ قسمت اول (۱۷۱ میلیون دلار خانگی از ۳۷ میلیون افتتاحیه چهارشنبه تا یکشنبه)، به یکی از آن دنباله‌های انفجاری که پتانسیلِ تجاری مجموعه را آزاد می‌کنند تبدیل شد. اما «ماتریکس: بارگزاری مجدد» که به ۲۷۹ میلیون دلار در خانه و ۷۴۲ میلیون دلار در دنیا دست پیدا کرده بود (از ۱۳۴ میلیون افتتاحیه‌ی پنج‌شنبه تا یکشنبه)، با فیلم سوم دچار افتِ فروشِ شدیدی شد؛ «ماتریکس: انقلاب‌ها» شش ماه بعد از قسمت دوم اکران شد و ۱۳۴ میلیون دلار در خانه و ۴۲۴ میلیون دلار در دنیا (از ۸۴ میلیون دلار افتتاحیه‌ی چهارشنبه تا یکشنبه) کسب کرد. اما از طرفِ دیگر مجموعه‌ی «جان ویک» در طولِ عمرش فقط در حال تجربه کردنِ رشدِ فروش‌های شگفت‌انگیزی بوده است. درواقع رشدِ فروشی که سه‌گانه‌ی «جان ویک» تجربه کرده در تاریخِ باکس آفیس بی‌سابقه است. هیچِ مجموعه‌ی مُدرنی، نه حتی سه‌گانه‌ی «کاپیتان آمریکا» در حد رشدِ فروشِ دنباله به دنباله‌ی «جان ویک» ظاهر نشده است؛ حتی سری «کاپیتان آمریکا» هم فقط در حالی به «جان ویک» نزدیک شده است که با «کاپیتان آمریکا: سرباز زمستان» و «کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی»، تغییراتِ بسیاری نسبت به قسمت اول کرد و شاملِ عناصرِ ارزش افزوده‌ی زیادی درکنارِ کاپیتان آمریکا می‌شدند.

سری «جان ویک» در حالی در طول هر سه قسمت، پای همان ایده‌ی اورجینالش که «تماشای قتل‌عام آدم‌بدها توسط کیانو ریوز» است پایبند مانده است که «کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی» با وجود گردهمایی نیم بیشتری از کاراکترهای قدیمی مارول و معرفی کاراکترهای جدیدی مثل بلک پنتر و مرد عنکبوتی، بیش از فیلمِ مستقل کاپیتان آمریکا، حکمِ کراس‌اوری در مایه‌های «اونجرز» را داشت. سری «جان ویک» کارش را با کسب ۴۳ میلیون دلار در خانه و ۸۶ میلیون دلار در دنیا در سال ۲۰۱۴ شروع کرد، با کسب ۹۲ میلیون دلار در خانه و ۱۷۱ میلیون دلار در دنیا در سال ۲۰۱۷ ادامه داد و با کسب ۱۷۳ میلیون دلار در خانه و ۳۲۶ میلیون دلار در دنیا در سالِ ۲۰۱۹ سه‌گانه‌اش را کامل کرد. در مقایسه، «کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی» (که درواقع حکم «اونجرز ۲/۵» یا «مرد آهنی ۴» را داشت) در حالی فقط ۳/۱۱ برابرِ درآمدِ ۳۷۰ میلیون و ۶۰۰ هزار دلاری «اولین انتقام‌جو» در دنیا فروخت که «جان ویک ۳»، ۳/۷۹ برابر درآمدِ جهانی ۸۶ میلیون دلاری قسمت اول کسب کرد. البته که این احتمال وجود دارد «جان ویک» با قسمت سوم به نقطه‌ی اوجِ پتانسیل‌های فروشش رسیده باشد و قسمتِ چهارم نتواند این رشدِ را حفظ کند، اما در حال حاضر، سری «جان ویک» چه از لحاظ کیفیت هنری و چه از لحاظ استقبالِ تجاری، هر سه ضربه‌اش را گل کرده است. به عبارت دیگر، سری «جان ویک» با اعتماد‌به‌نفس و با اطمینان‌خاطرِ کامل سراغِ قسمت چهارم می‌رود. اما «ماتریکس ۴» به‌عنوانِ فیلمی که شخصا دوست دارم آن را به خاطر اینکه همیشه برای دیدنِ کارهای جدید خواهران واچوفسکی آماده هستم، ببینم، از لحاظِ تجاری در وضعیتِ واضحی قرار ندارد؛ «ماتریکس» از آن ریبوت‌هایی است که نه‌تنها مثل «هالووین ۲۰۱۸» ارزان‌قیمت نخواهد بود، بلکه حتی اگر با درجه‌بندی سنی کودک‌پسندانه‌ عرضه شود، باز الزاما فیلمی نیست که در حد و اندازه‌ی «دنیای ژوراسیک»‌ یا «نیرو برمی‌خیزد» برای کلِ خانواده مناسب باشد. اگرچه تاریخِ باکس آفیس ثابت کرده است که ساختنِ دنباله‌هایی که با قسمت‌های قبلی ارتباط دارند، استراتژی موفق‌تری در مقایسه با کاملا بازسازی و کاملا ریبوت کردنِ مجموعه‌ی اصلی است، اما واقعیت این است که به اندازه‌ی هر موفقیتی مثل «کرید»، شکستی مثل «روز استقلال: بازخیز» هم وجود دارد؛ به اندازه‌ی هر «جومانجی: به جنگل خوش امدید»، یک «مردان سیاه‌پوش: بین‌المللی» هم وجود دارد؛ به اندازه‌ی هر «هالووین»، یک «بلید رانر ۲۰۴۹» هم وجود دارد. بخشِ قابل‌توجه‌ای از موفقیتِ تجاری «ماتریکس ۴» به کیفیتِ هنری‌اش بستگی دارد که در حال حاضر سخت‌ترین چیزی است که می‌توان پیش‌بینی کرد. خصوصیتِ برتر «جان ویک» نسبت به «ماتریکس» این است که «جان ویک» در حالی هم‌اکنون به‌عنوان چیزی که سینماروها دوستش دارند در ذهنشان تازه است که «ماتریکس» یادآورِ مجموعه‌ای است که زمانی در گذشته دوستش داشتند. اگر «جان ویک» مجموعه‌ای است که مردم خاطره‌ی بدی از قسمتِ اخیرش ندارند، «ماتریکس» مجموعه‌ای است که اکثرِ سینماروها دلِ خوشی از قسمتِ آخرش نداشتند.