۲۵ سال از زمانی که سید میر اولین نسخه Civilization را در استودیو کوچک خود خلق کرد، می‌گذرد. در طی این مدت این سری بازی‌ها دچار تغییراتی شده و در عین حال به همان هسته اصلی وفادار مانده‌اند. حال در بیست و پنجمین سالگرد عرضه اولین نسخه این مجموعه، شاهد انتشار Civilization VI هستیم. بازی‌ای که کماکان یک اثر فوق‌العاده به حساب می‌آید و البته ایراد‌های جزئی نیز دارد. با زومجی همراه باشید، تا این بازی را زیر ذره‌بین برده و نقاط ضعف و قوتش را بررسی کنیم.
مساله‌ای که مرز بین خوب و بد بودن را در یک نسخه از Civilization مشخص می‌کند، گیم‌پلی است. همین المان باعث شده بود تا نسخه پنجم این سری به یک شاهکار تبدیل شود و ضعف در همین گیم‌پلی بود که نسخه Beyond Earth را به یک بازی نه‌چندان خوب تبدیل کرد. ولی به نظر می‌رسد که استودیو فیرکسیس گیمز، به‌خوبی از Beyond Earth درس گرفته و به همین دلیل هم در نسخه ششم دوباره سعی در حفظ هسته اصلی گیم‌پلی بازی داشته و تغییراتی جزئی در آن پدید آورده است.
تغییراتی که در بازی حاصل شده‌اند، اکثرا تاثیر مثبتی در گیم‌پلی آن دارند. برای مثال، سیستم ساخت و ساز ساختمان‌ها دستخوش تغییر شده و دیگر همه بنا‌ها در داخل خود شهر ساخته نمی‌شوند. بلکه بسیاری از ساختمان‌ها از جمله Wonderها یا مواردی مثل فرودگاه و اسکله و غیره، در منطقه‌ای خارج از شهر ساخته می‌شوند و این وظیفه شما است که مکان درست را برای این بنا‌ها انتخاب کنید. با اینکه این تغییر شاید در ابتدا مورد مهمی به نظر نرسد، ولی انتخاب درست محل ساخت ساختمان، می‌تواند باعث شود که بیش‌ترین بازده ممکن را از آن بگیرید و در نتیجه همین تغییر عمق و تنوع زیادی به بازی می‌دهد.
سیستم تحقیقات کماکان به قوت خود در بازی باقی است و هنوز هم پیش از آنکه تحقیقی را آغاز کنید، باید فکر و برنامه‌ریزی کنید و شک نداشته باشید که اگر تحقیق‌ها را به صورت شانسی و کورکورانه انجام دهید، قطعا شاهد پسرفت تمدن‌تان و عقب ماندن از رقبا خواهید بود. همه این عوامل ریز و درشت، باعث می‌شوند تا گیم‌پلی بازی کماکان چالش‌برانگیز و شبیه به یک بازی استراتژیک واقعی باشد که در آن باید مشابه بازی شطرنج، برای هر حرکت بعدی خود برنامه داشته باشید.
نقطه قوت اصلی Civilization 6 را باید در گیم‌پلی آن جستجو کرد؛ بازی همان هسته همیشگی سری را حفظ کرده و تغییراتی هم در آن پدید آورده است
اما یکی از بهترین نقاط قوت بازی Civilization VI، این است که علی‌رغم پیچیده به نظر رسیدن گیم‌پلی بازی، یادگیری آن حتی برای افرادی که تا به امروز سراغ هیچ‌یک از نسخه‌های این مجموعه نرفته‌اند هم بسیار ساده است. در عین حال بازی کماکان چالش‌های زیادی دارد که حتی افراد حرفه‌ای در این مجموعه را وادار به فکر کردن می‌کند و ایجاد چنین تعادلی در بازی، هنر سازندگان را نشان می‌دهد. اما یکی از مشکلاتی که در نسخه‌های پیشین مجموعه Civilization دیده می‌شد و نسخه ششم موفق به رفع آن شده است، مربوط به دور‌های میانی بازی می‌شود. اگر یک Civباز قدیمی باشید، می‌دانید که در اکثر نسخه‌های پیشین، دور‌های میانی کمی خسته‌کننده به نظر می‌رسیدند و همین امر باعث می‌شد تا فقط سعی کنید این دور‌ها را به پایان رسانده و به عصر‌های پایانی بازی برسید.
ولی نسخه ششم بازی، تعادل خیلی خوبی بین پخش کردن ویژگی‌های جذاب ایجاد کرده است. به این صورت که بازی نه در همان ابتدا تمامی جذابیت‌های خودش را به رخ می‌کشد و نه آن‌ها را برای دور‌های پایانی نگه می‌دارد. بلکه در سراسر طول بازی که گاهی ممکن است چندین روز هم طول بکشد، شاهد یک حس خاص درگیرکننده و جذاب هستیم و همین امر هم باعث شده تا هرگز از بازی کردن و خسته نشوید و این اشتیاق مدام در شما زنده بماند که بخواهید تمدن‌تان پیشرفت کرده و از دیگر رقبا پیشی بگیرید. اما مساله دیگری که در گیم‌پلی بازی بسیار مثبت است، تنوع بالای هر دست از بازی کردن و تنوع بالای بازی کردن با هریک از رهبر‌ها است. هر بازی که بازی جدیدی در Civilization VI شروع می‌کنید، انگار با یک بازی کاملا جدید روبرو هستید و سناریو‌هایی روبرویتان قرار می‌گیرند که کاملا نسبت به قبل متفاوت هستند.
عامل تاثیرگذار دیگر در تنوع بازی، به رهبر‌ها و تمدن‌ها مربوط می‌شود. بازی در حال حاضر ۱۹ تمدن و ۲۰ رهبر دارد (با احتساب Aztecها). البته فیرکسیس چندی پیش از امکان انتخاب از بین چندین رهبر برای هر تمدن خبر داد که خب فعلا فقط حکومت یونان بیش از یک رهبر دارد. به‌علاوه جای خالی یک‌سری تمدن‌ها از جمله ایران که در اکثر نسخه‌های قبلی بازی حضور داشتند، در آن حس می‌شود. ولی بازی با همین تمدن‌های فعلی هم تنوع فوق‌العاده‌ای دارد و هریک از این حکومت‌ها گیم‌پلی مخصوص به خود را دارند. مثلا اگر هندوستان و گاندی را انتخاب کنید، بهتر است به خصوصیات اخلاقی وی پایبند بوده و بیش‌تر از اینکه سراغ جنگ و خون‌ریزی بروید، سعی کنید از روش‌های دیگری به پیروزی برسید. این مساله در مورد دیگر حاکم‌های بازی هم صدق می‌کند و هریک از آن‌ها گیم‌پلی و چالش‌های مخصوص به خود را دارند و این باعث شده تا بازی از یکنواختی خارج شود.
همچنین سیستم روابط دیپلماتیک با دیگر حکومت‌ها هم با اینکه تغییر خاصی نسبت به گذشته نداشته، ولی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و رهبران معمولا شبیه به شخصیت واقعی خودشان رفتار می‌کنند. به این صورت که همان‌طور که اشاره کردیم گاندی یک رهبر صلح‌طلب و متنفر از جنگ است. یا مثلا پیتر، پادشاه روسیه، شخصیت مرموزی داشته و در عین حال که ممکن است دوست شما به نظر برسد، جاسوس‌هایش را به شهر‌هایتان ارسال می‌کند! البته رهبر‌ها گاهی رفتار‌های عجیبی هم از خود بروز می‌دهند.
بازی نه در ابتدا همه پیشرفت‌هایش را به رخ‌تان می‌کشد و نه آن‌ها را برای دور‌های نهایی نگه می‌دارد، بلکه به تناوب ویژگی‌های جدید و جذابی در بازی خواهید دید
به‌علاوه یکی دیگر از مواردی که می‌توان آن را یک مشکل قلمداد کرد، عدم بروز تغییرات خیلی بزرگ در بازی است. منظورم این است که Civilization VI بیش‌تر سعی در این داشته که همان نسخه پنجم را ارتقا بدهد و با حفظ هسته کلی آن، فقط یک سری ویژگی‌های جزئی در بازی پدید آورده است. به همین دلیل هم پس از اینکه زمان زیادی را پای بازی می‌گذارید، حس خواهید کرد که بازی تفاوت چندانی با نسخه پیشین ندارد و تقریبا همان بازی را با یک سری تغییرات ریز تجربه می‌کنید. البته در اینکه هسته گیم‌پلی بازی بی‌نقص است، شکی نداریم و به همین دلیل هم این عدم تغییر زیاد، یک مشکل خیلی بزرگ به نظر نمی‌رسد. ولی خب سری بازی‌های Civilization چندین سال است که همین گیم‌پلی را ارائه می‌دهد و شاید اگر تغییرات درست و مثبتی در آن‌ها اعمال شود، بتوانند به چیزی حتی فراتر از شاهکار فعلی هم تبدیل شوند.
بازی همچنین یک مشکل دیگر هم دارد که به هوش مصنوعی نیرو‌ها مربوط می‌شود. البته این بازی نسبت به قبل تغییرات مثبتی داشته است، ولی هنوز هم برخی نیرو‌ها رفتار‌های عجیبی از خود بروز می‌دهند و مثلا Scout شما علی‌رغم دستور مستقیم شما، به دل دشمن می‌رود و کشته می‌شود. یا اینکه گاهی دشمنان با اینکه موقعیت ۱۰۰ درصدی برای پیروزی دارند، ولی عقب‌نشینی می‌کنند و شما را در بهت و حیرت می‌گذراند.
اما یکی از اساسی‌ترین تغییرات بازی، به جلوه‌های بصری و گرافیکی آن مربوط می‌شود. سازندگان پیش از عرضه بازی اعلام کرده بودند که قصد دارند گرافیک بازی را به شکلی ساده‌تر طراحی کنند و این مساله در بازی دیده می‌شود و برای مثال درختان و سایر اجسام مشابه حالتی کارتونی‌تر به خود گرفته‌اند. ولی این اصلا به معنی ضعیف‌شدن گرافیک بازی نیست و به جرات می‌توان گفت که جلوه‌های بصری Civilization VI، بهترین در بین نسخه‌های این سری و بهترین در بین بازی‌های هم‌سبک است و طراحی ساختمان‌ها، نقشه، نیرو‌ها و در کل همه‌چیز به زیبایی هرچه تمام صورت گرفته است. به‌علاوه انیمیشن‌های مربوط به نبرد‌ها هم تنوع بیش‌تری پیدا کرده‌اند. اما شاید بتوان بهترین بخش گرافیک بازی را، طراحی رهبران بازی و انیمیشن‌های آن‌ها دانست. زمانی که پیامی از یکی از رهبران دریافت می‌کنید، کافی است به جزییات طراحی ظاهر و چهره وی خیره شوید تا بدانید که چقدر سازندگان در خلق آن‌ها گل کاشته‌اند. در کل بازی از نظر گرافیکی و بصری در سطح بسیار ایده‌آلی قرار دارد و مهم اینکه هرگز حتی با شلوغ شدن نقشه هم شاهد افت فریم یا اصلاحا سنگین‌شدن بازی نیستیم و در تمام مدت تجربه‌ای روان را شاهد هستیم.
Civilization 6 با اینکه بازی بسیار بزرگ و عظیمی است و تغییرات مثبتی هم دارد، ولی تحول خیلی اساسی و تاثیرگذار نسبت به نسخه قبلی در خود نمی‌بیند
فیرکسیس گیمز برای اینکه بازی خود را از حیث هنری به یک شاهکار واقعی تبدیل کند، این گرافیک زیبا را با موسیقی‌هایی فوق‌العاده ترکیب کرده است. موسیقی‌های بازی آنقدر زیبا و گوش‌نواز هستند که گاهی دوست دارید چشمان‌تان را ببندید و فقط نوایی را که پخش می‌شود گوش کنید؛ نواهایی که هم حالتی شدیدا آرامش‌بخش دارند و هم حس و حالی حماسی بازی را به بهترین شکل ممکن انتقال می‌دهند. به‌علاوه صداگذاری رهبر‌های بازی هم به بهترین شکل ممکن صورت گرفته است و جالب اینکه هر یک از آن‌ها با زبان واقعی خودشان صحبت می‌کنند و خب این فرصت را دارید تا زبان‌هایی مثل سومری یا روسی را هم در بازی یاد بگیرید! همچنین صدای بم و گرم شان بین هم که وظیفه خواندن یک‌سری متن‌های داخل بازی را برعهده دارد، یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت صوتی بازی است.
در حالت کلی، بازی Civilization 6 نقطه اوج سری Civilization است. این بازی را می‌توان به یک موسیقی فوق‌العاده تشبیه کرد که تک تک نوازنده‌های آن جزو بهترین‌ها هستند و در عین حال هماهنگی فوق‌العاده‌ای نیز با یکدیگر دارند و این به نتیجه‌ای ختم می‌شود که می‌توان آن را ساعت‌ها، روز‌ها، هفته‌ها یا حتی تا زمان عرضه نسخه بعدی بازی کرد و هر بار شاهد روایت داستانی جدید بود که راوی آن خودتان هستید و باید داستان تمدن‌تان را در تاریخ ثبت کنید. اگر به بازی‌های استراتژیک علاقه دارید، لحظه‌ای در تجربه این اثر درنگ نکنید. اگر هم تا به امروز سراغ سری Civilization نرفته‌اید، به‌تان قول می‌دهم که بازی و یادگیری آن بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که از ظاهر بازی به نظر می‌رسد. پس اگر ذره علاقه‌ای به تجربه یک استراتژیک نوبتی دارید، Civilization 6 بهترین انتخاب برای شما و بهترین بازی حال حاضر این سبک است.
بازی Civilization VI روی پی‌سی ویندوزی بررسی شده است.
Civilization VI
نقاط قوت
- گیم‌پلی روان، سرگرم‌کننده و اعتیادآور
- داشتن عمق استراتژیک بسیار بالا
- گرافیک زیبا و چشم‌نواز
- موسیقی‌های بی‌نظیر
نقاط ضعف
- مشکلات هوش مصنوعی
- عدم تغییر بزرگ نسبت به نسخه‌های قبلی
نظرات