همه چیز در مورد Steam Deck | از قیمت تا بازی‌ها

از مدت‌ها پیش، شایعه‌های مختلفی از احتمال کار کردن شرکت ولو روی یک پلتفرم گیمینگ قابل‌حمل به‌گوش می‌رسید. کد‌های مربوط به آپدیت‌های استیم شامل اطلاعاتی بودند که به‌وضوح به قابلیت‌های یک دستگاه اینچنینی اشاره می‌کردند و اشخاص معتبر مختلفی هم با استناد به همین اطلاعات، از معرفی قریب‌الوقوع چنین پلتفرمی که بیش‌تر هم به‌عنوان یک کنسول بازی معرفی می‌شد، خبر می‌دادند. در نهایت چند وقت پیش ولو رسما از چنین دستگاهی با نام Steam Deck رونمایی کرد که البته بیش‌تر از اینکه یک کنسول بازی قابل‌حمل باشد، باید آن را یک کامپیوتر گیمینگ قابل‌حمل بدانیم. برای فهمیدن چرایی این موضوع و همینطور آشنا شدن با جزییات استیم دک، لطفا ابتدا ویدیو زیر را تماشا کنید تا بعد هم کمی از جزییات آن بگوییم:

تماشا در یوتیوب

استیم دک یک پلتفرم گیمینگ قابل‌حمل است که از نظر ابعاد، کمی بزرگ‌تر از نینتندو سوییچ ساخته شده و اصلی‌ترین عاملی که باعث می‌شود آن را بیش از کنسول بازی، یک کامپیوتر قابل‌حمل بدانیم، به مباحث نرم‌افزاری‌اش برمی‌گردد. محصول جدید ولو به‌صورت پیش‌فرض، از سیستم عامل Steam OS 3 بهره می‌برد که بر پایه لینوکس طراحی شده است. ولو برای این سیستم عامل،‌ رابط کاربری طراحی کرده که حس و حال کار کردن با یک کنسول را به کاربر منتقل کند؛ به این صورت که وقتی استیم دک را روشن کنید، رابط کاربری پیش‌روی شما بیش‌تر از آنکه شبیه به یک کامپیوتر باشد، حال و هوایی مثل کنسول دارد و به‌راحتی می‌توانید با استیک‌هایی که در دو طرف صفحه نمایش هستند یا سایر روش‌های کنترل استیم دک از جمله صفحه نمایش لمسی آن یا حتی دی‌پد و تاچ‌پد‌ها، به‌راحتی بین منو‌ها جابه‌جا شوید.

با در نظر داشتن این نکته بسیار مهم، شاید سوالی که برای خیلی‌ها در مورد سیستم عامل پیش‌فرض و مبتنی بر لینوکس استیم دک پیش بیاید، این است که آیا این محصول صرفا آثار پورت‌شده برای لینوکس را در حالت پیش‌فرض اجرا خواهد کرد؟ خوشبختانه خیر! چرا که ولو از یک رابط یا به بیان بهتر شبیه‌ساز نرم افزاری با نام پروتون بهره برده تا حتی آن بازی‌های استیم که برای لینوکس پورت نشده‌اند هم از طریق این رابط روی استیم دک با سیستم عامل Steam OS 3 اجرا شوند. البته که این کار یک سری محدودیت‌هایی هم دارد که در قسمت مربوط به بازی‌ها به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

حالا که با مباحث نرم افزاری استیم دک آشنا شدیم، بیایید کمی هم در مورد سخت افزار آن صحبت کنیم. ولو برای قلب تپنده کامپیوتر قابل‌حمل خودش، سراغ شرکت AMD رفته و از یک APU ساخت این شرکت استفاده کرده است. این APU، متشکل از یک پردازنده مرکزی با معماری Zen 2 است که چهار هسته و ۸ تِرِد دارد و پردازنده گرافیکی آن هم از معماری RDNA 2 بهره برده و ۸ واحد پردازشی دارد. این عدد ۸ شاید زیاد به‌نظر نرسد؛ چرا که در مقام مقایسه، مثلا کنسول ایکس باکس سری اس، از پردازنده گرافیکی با معماری مشابه اما با ۲۰ واحد پردازشی بهره می‌برد. با این حال با توجه به این نکته که بازی‌های استیم دک قرار است در صفحه نمایشی با رزولوشن ۱۲۸۰ در ۸۰۰ اجرا شوند، ولو تاکید کرده که این APU به‌طور کلی قدرت لازم برای اجرای بازی‌های روز را خواهد داشت.

استیم دک در کنار APU مذکور،‌ ۱۶ گیگابایت حافظه رم چهار کاناله هم دارد و در سه مدل مختلف عرضه خواهد شد که به ترتیب ۶۴، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایت فضای داخلی دارند. البته علاوه بر ظرفیت فضای داخلی، نوع این فضا هم در بین سه مدل تفاوت‌هایی دارد و مدل پایه ۶۴ گیگابایتی، از حافظه eMMC بهره می‌برد اما در دو مدل دیگر، از SSD‌های سریع NVMe استفاده شده که به‌مراتب سریع‌تر است و در نتیجه باید انتظار تفاوت قابل‌توجهی را در مواردی چون زمان بارگذاری‌ها داشته باشیم. ولو همچنین تاکید کرده که کاربران امکان ارتقای فضای داخلی را با تعویض قطعات نخواهند داشت و برای این منظور، تنها گزینه استفاده از کارت‌های Micro SD خواهد بود که درگاهی برای آن تعبیه شده است.

در نمای جلوی استیم دک، صفحه نمایش ۷ اینچی و لمسی آن را داریم که اشاره کردیم رزولوشن آن ۱۲۸۰ در ۸۰۰ و رفرش ریتش هم ۶۰ هرتز است. در طرفین این صفحه نمایش، شاهد کنترل‌های محصول هستیم. در هر طرف شاهد یک استیک هستیم. در سمت چپ صفحه نمایش، دی‌پد دستگاه قرار گرفته و در سمت راست آن هم چهار کلید اصلی را با فرمت ABXY داریم. زیر استیک‌ها، در هر طرف یک تاچ پد داریم که به‌نوعی شبیه‌سازی برای ماوس است. در قسمت بالای استیم دک هم تریگر‌ها و بامپر‌ها را داریم و یک نکته جالب، چهار کلیدی است که در پشت دستگاه و در هر طرف دو کلید قرار گرفته‌اند و می‌توانید وظایف آن‌ها را به‌دلخواه و سلیقه خودتان شخصی‌سازی کنید. چندی پیش برخی رسانه‌های معتبر فرصت این را داشتند تا برای مدت محدودی استیم دک را امتحان کنند و با اینکه مدلِ در دسترس نمونه نهایی نبود، اما اکثرا از کیفیت کنترل‌های آن ابراز رضایت داشتند.

آخرین نکته سخت افزاری در مورد استیم هم باتری آن است که ولو برای این منظور از یک باتری لیتیوم-یون ۴۰ وات ساعت استفاده کرده است. طبق اطلاعات رسمی ارائه‌شده، این باتری شارژدهی بین ۲ تا ۸ ساعت، بسته به نوع استفاده و سنگین بودن و حتی کیفیت اجرایی بازی‌ها ارائه می‌کند که با توجه به آن، می‌توان انتظار داشت که در زمان کاربری‌های سنگین مثل اجرای بازی‌های بزرگ در کیفیت بالا، احتمالا شاهد شارژدهی در حد ۲ ساعت خواهیم بود.

در هر پلتفرمی که مرتبط با بازی‌های ویدیویی باشد، اگر نگوییم مهم‌ترین حداقل یکی از مهم‌ترین جنبه‌ها به بازی‌های قابل‌اجرا روی آن مربوط می‌شود. ولو پس از معرفی استیم دک، اعلام کرد که این دستگاه توان اجرای تمام بازی‌های موجود روی استیم را دارد و آن‌ها هنوز بازی‌ای پیدا نکردند که استیم دک از نظر سخت افزاری قدرت اجرایش را نداشته باشد. این توضیح البته بحث‌های زیادی هم به‌راه انداخت؛ از جمله اینکه منظور از اجرا شدن بازی چیست و آیا صرفا ران شدن آن بازی، بدون در نظر گرفتن کیفیت اجرایی، مدنظر است؟ ولو در این مورد اعلام کرد که حداقل شرایط لازم از نظر آن‌ها برای اجرا شدن یک بازی، قابل بازی بودن آن در نرخ ۳۰ فریم است و البته که ۳۰ فریم، صرفا وضعیت حداقلی است و آثار زیادی در نرخ فریم بالاتر اجرا می‌شوند.

همچنین بالاتر به این اشاره کردیم که استیم دک، یک پی سی است و در نتیجه خود کاربر هم این امکان را دارد تا با تغییرات در تنظیمات گرافیکی بازی‌ها، آن‌ها را به شکلی که برایش مناسب‌تر است روی دستگاه اجرا و تجربه کند. حتی مثلا برای داشتن شارژدهی باتری طولانی‌تر، می‌توان تنظیمات را کاهش داد یا نرخ فریم را قفل کرد که این امکان فراهم شده است.

برای اینکه بتوان نظر درست‌تری در مورد کیفیت اجرای بازی‌ها روی استیم دک داشت، باید منتظر عرضه آن و بررسی‌هایش مخصوصا از طرف منابعی چون دیجیتال فاندری ماند؛ با این حال در همان رویدادی که بالاتر اشاره کردیم و به‌مدت محدود امکان کار با دستگاه را برای رسانه‌ها فراهم می‌کرد،‌ شاهد بودیم که ویدیو‌هایی از اجرای آثاری چون Doom Eternal یا ویچر ۳ با کیفیت قابل‌قبول و نرخ فریم مناسب روی دستگاه منتشر شده است یا مثلا رسانه IGN در زمان معرفی استیم دک، اشاره کرد که بازی Star Wars Jedi: Fallen Order در تنظیمات High با شکل مطلوبی روی دستگاه اجرا می‌شود. در نظر گرفتن رزولوشن ۱۲۸۰ در ۸۰۰ برای صفحه نمایش، اقدام هوشمندانه‌ای در این زمینه به‌نظر می‌رسد؛ چرا که در یک صفحه نمایش ۷ اینچی این رزولوشن برای چشم قابل‌قبول خواهد بود و در عین حال باعث می‌شود تا بازی‌ها هم به‌شکل روان‌تری در مقایسه با مثلا رزولوشن 1080p اجرا شوند.

با اینکه استیم دک یک کامپیوتر گیمینگ قابل‌حمل شناخته می‌شود، اما ولو این امکان را فراهم کرده تا بتوان آن را به نمایشگر هم وصل و مثل یک کیس کامپیوتر بسیار کوچک هم استفاده کرد. البته برای این منظور، نیاز به خرید داک جداگانه‌ای خواهید داشت که خروجی‌هایی چون HDMI، پورت لن و USB دارد و فعلا حتی قیمتش هم مشخص نشده و صد البته که خریدش کاملا اختیاری است؛ چرا که اولا شاید کاربر بخواهد صرفا در حالت دستی از استیم دک استفاده کند و جدا از آن، با استفاده از پورت USB-C تعبیه‌شده در قسمت بالای دستگاه، می‌توانید تجهیزات جانبی چون هاب‌های مختلف را به‌راحتی به‌دستگاه وصل و نیازهایتان را به این شکل رفع کنید و صرفا محدود به داک رسمی خود دستگاه نخواهید بود.

همچنین به‌لطف پشتیبانی استیم دک از بلوتوث، تجهیزات بی‌سیم هم به‌راحتی به این دستگاه وصل خواهند شد.

استیم دک در سه مدل ۶۴، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایتی عرضه می‌شود که به ترتیب ۳۹۹، ۵۲۹ و ۶۴۹ دلار آمریکا قیمت دارند. با اینکه مدل پایه دستگاه ۱۳۰ دلار ارزان‌تر از دومین مدل است و این عدد رقم قابل‌توجهی است، اما از همان زمان معرفی واکشن‌های ضد و نقیضی را در مورد آن شاهد هستیم؛ چرا که اولا حافظه استفاده‌شده در این مدل کُند‌تر است و ثانیا فضای ۶۴ گیگابایتی در مقابل حجم فعلی بازی، واقعا کم است و قطعا خیلی زود به افزایش این فضا از طریق خرید کارت Micro SD نیاز پیدا خواهید کرد. به همین دلیل هم اکثر منابع معتبر، برای علاقه‌مندان حداقل مدل ۲۵۶ گیگابایتی را توصیه می‌کنند. دو مدل گران‌تر استیم دک همچنین همراه با یک کیف عرضه می‌شوند و مدل ۵۱۲ گیگابایتی آن از صفحه نمایش ضد بازتاب نور هم بهره برده است.

اما علاوه بر بحث قیمت، یکی از اقدامات جالب ولو برای علاقه‌مندان به خرید استیم دک، فراهم کردن شرایطی خاص برای رزرو آن بود؛ به این صورت که برای رزرو کردن این دستگاه، اولا باید وارد حساب کاربری استیم شد و در صورتی که حساب کاربری جدیدی بسازید، باید ۴۸ ساعت در صف انتظار بمانید. همچنین هر حساب استیم فقط امکان رزرو یک دستگاه را دارد. به‌علاوه برای رزرو، باید هزینه‌ای ۵ دلاری پرداخت کنید که در صورت نهایی کردن خرید‌تان، این رقم از قیمت نهایی کسر خواهد شد. دلیل اینکه ولو این کارها را انجام می‌دهد، جلوگیری از افرادی است که قصد دارند با رزرو و در ادامه هم پیش‌خرید تعداد زیادی استیم دک، در آینده و در‌صورت محدود شدن موجودی در بازار، آن‌ها را با قیمت بالاتری به‌فروش برسانند.

طبق اعلام ولو، عرضه استیم دک از دسامبر ۲۰۲۱ (آذر-دی ۱۴۰۰) آغاز خواهد شد. با این حال منظور از این تاریخ، این نیست که هر شخصی که استیم دک را پیش‌خرید کند در این زمان آن را تحویل خواهد گرفت و دسامبر، صرفا شروع عرضه دستگاه است و بسته به منطقه و حتی نوع مدل، در حال حاضر زمان عرضه برای برخی افراد بازه‌هایی چون سه ماهه دوم ۲۰۲۲ (تقریبا بهار ۱۴۰۱) هم نشان داده می‌شود.

به‌طور کلی، استیم دک از آن محصولات جالب دنیای گیمینگ به‌نظر می‌رسد؛ صرف این ایده که شما بتوانید یک کامپیوتر قابل‌حمل داشته باشید که برای مباحث نرم‌افزاری آن هم محدودیتی متوجه‌تان نباشد و بسته به نیاز بتوانید از آن استفاده کنید، بسیار جالب و جذاب به‌نظر می‌رسد. با این حال قطعا زمان پاسخگوی این سوال خواهد بود که آیا استیم دک در عمل هم می‌تواند همینقدر کاربردی و موفق باشد یا اینکه صرفا پس از مدتی و فروکش کردن هیجان اولیه، به یکی از محصولات پرتعداد تاریخ این صنعت تبدیل می‌شود که خیلی زود فراموش می‌شوند. لطفا شما هم نظرات خودتان را در این زمینه و کلا ویژگی‌های استیم دک با زومجی و کاربرانش به‌اشتراک بگذارید.