بررسی رویارویی آمپر با کنسول های نسل بعدی و کارت های گرافیک RDNA 2

از نظر بسیاری از کاربران، کارت گرافیک RTX 3070 محصولِ برجسته‌ی انویدیا در رویداد معرفی کارت‌های گرافیک مبتنی بر معماری آمپر بود. این کارت گرافیک می‌تواند راندمانی در حد یک RTX 2080 Ti را با نصف قیمت آن ارائه کند. اما چرا انویدیا با وجود برتری راندمانیِ کارت‌های رده بالای سری RTX 20 نسبت به محصولات فعلی ای‌ام‌دی، چنین اقدامی را در پیش گرفته و قیمت محصولات سری RTX 30 را تا این حد کاهش داده است؟ شاید کنسول‌های نسل بعدی پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس و شاید هم نسل بعدی کارت‌های گرافیک ای‌ام‌دی دلیل این رویکرد باشند.

انویدیا وعده‌های زیادی برای نسل RTX 3000 داده است. ارزان‌ترین گونه‌ی کنونی کارت RTX 2080 Ti بیشتر از ۱۰۰۰ یورو قیمت دارد، در حالی که با RTX 3070 که برای عرضه در ماه اکتبر (مهر- آبان ۹۹) برنامه‌ریزی شده، انویدیا قصد دارد راندمانی مشابه را با نصف این قیمت عرضه کند. البته که در نبود بنچمارک‌های مستقل تایید دستیابی به این جهش عظیم در راندمان دشوار است، اما اگر اعلان انویدیا در این مورد را صحیح در نظر بگیریم، سوالی که بلافاصله در ذهن متبادر می‌شود این است که پس چرا آمپر باید تا این حد ارزان باشد؟

یوتیوبر مشهور linus Tech Tips یک تئوری در این زمینه دارد. او گمان می‌کند که کارت‌های گرافیکی RTX 3000 باید از بازار در برابر تسلط کنسول‌های نسل بعدی پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس محافظت کنند. این کنسول‌ها هم در پاییز امسال عرضه خواهند شد و باید راندمان بالایی را در ازای قیمتی متعادل داشته باشند و مدل قیمت‌گذاری نسل تورینگ در اینجا به مشکل برمی‌خورد.

در واقع AMD را باید دست‌کم به صورت غیر مستقیم مسئول این سیاست قیمت‌گذاری تهاجمی قلمداد کرد، چرا که معماری‌ RDNA 2 آنها زیربنای کنسول‌های جدید است. بهبودهای بدست آمده با این معماری جدید هنوز قابل ارزیابی نیستند، اما RDNA 2قطعا برای مایکروسافت و سونی به اندازه‌ی کافی قانع‌ کننده بوده‌ که در هر دو کنسول بکار گرفته شده است. در صورت داشتن راندمان قابل توجه، در واقع این کنسول‌ها می‌توانند دلیلی برای واکنش انویدیا در لقب دادن RTX 3070 با عنوان firewall (دیواره‌ی آتش) و وعده دادن برای راندمان گرافیکیِ به‌وضوح بالاتر، در عینِ داشتن قیمتِ قابل قبول باشند.

همچنین دلیل دیگر برای این قیمت‌گذاری تهاجمی می‌تواند میزان فروش سری RTX 2000 باشد. شاید به دلیل افزایش راندمان نسبتا پایین نسل تورینگ نسبت به نسل پاسکال در ترکیب با قیمت‌گذاری بسیار بالایی که داشتند، نتوانسته باشند انتظارات انویدیا را برآورده کنند. در واقع بزرگترین نوآوری RTX 2000 یعنی رهگیری پرتو، شروع کندی داشت. حتی حالا هم بسیاری از عناوین هنوز از ray tracing پشتیبانی نمی‌کنند و این موضوع نیز به عدم جذابیت نسبی کارت‌های گرافیک تورینگ منجر شده است. احتمالاً آمپر در این زمینه می‌تواند کارکرد بسیار بهتری داشته باشد: راندمان بالاتر، قیمت پایین‌تر و البته رهگیری پرتویی که بالغ‌تر از زمان عرضه‌ی تورینگ شده است.

در هر حال امسال تعدادی از بزرگترین رویدادهای تجاری مرتبط با کارت‌های گرافیک پی‌سی و کنسول‌های نسل جدید در بازه‌ی زمانی خاصی مصادف شده‌اند. نسل جدید کارت‌های‌ گرافیکی انویدیا و AMD در سه‌ماه‌ی پایانی سال ۲۰۲۰ و همزمان با عرضه‌ی کنسول‌های ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن 5 به بازار روانه خواهند شد و گیمرها نیز از ماه‌ها پیش با انبوهی از اطلاعاتِ داغ و شایعات مرتبط با آنها، برای دسترسی به تجربیات و انتخاب‌های جدید در پایان سال هیجان‌زده هستند. بنابراین طبیعی است که انویدیا سعی کند هم پی‌سی گیمرها را به آینده‌ی بازی‌های پی‌سی امیدوارتر کند و هم در عین حال محصولی برای عرضه داشته باشد که بتواند از زیر سایه‌ی امکانات خلاقانه‌ی بکار رفته در کنسول‌های نسل بعدی خارج شود.

آمپر در مدل‌های RTX 3070 و بالاتر، راندمان بسیار بالاتری حتی نسبت به قلب گرافیکی XBOX SXدارد و سرعت بسیار بیشتری در ray tracingارائه می‌کند. انویدیا حتی در برابر تحول بنیادین در ذخیره‌ساز کنسول‌ها در استفاده از SSD و واحدهای ورودی/خروجی اختصاصی و شتاب‌دهی عملیات غیرفشرده سازی هم فناوری RTX IO را معرفی کرده تا در تمام زمینه‌ها در برابر آنها برابری یا برتری تکنیکی داشته باشد.

از سوی دیگر هم نباید فراموش کرد که برتری کنسول‌ها نه صرفا در جنبه‌ی قدرت و توان پردازشی، بلکه در تجربه‌ی بازی‌های انحصاری هر کنسول هم تجلی دارد و لزوما این سناریو نمی‌تواند به معنی برتری مطلق پی‌سی‌ها در مواجه با کنسول‌های جدید باشد، اما شاید بتواند بخشی از گیمرها را از مهاجرت دائمی به دنیای کنسولی منصرف کند.

بر خلاف برخی تصورات، ای‌ام‌دی در این مسابقه منفعل و دست بسته نیست. بر اساس شایعات و اخبار درز کرده گمان می‌رود که پرچمدار آینده‌ی ای‌ام‌دی با تراشه‌ی مبتنی بر Navi 21 (ملقب به Big Navi) و فناوری ساخت ۷ نانومتری TSMC ساخته شود و می‌تواند تا ۸۰ واحد پردازشی یا CU (مخففی از Compute Unit) را در خود جای دهد که بیش از دو برابر بیشتر از CU-های بکار رفته در پلی استیشن 5 است. همچنین این تراشه‌ی غول یک کنترلر حافظه‌ی عریض با گذرگاه ۵۱۲ بیتی در بالاترین ترکیب خود خواهد داشت که حتی بدون استفاده از حافظه‌های GDDR6X هم می‌تواند پهنای باند حافظه‌ای بالاتر از مدل‌های آمپر ارائه کند.

با فرض صحت این اطلاعات می‌توان تصور کرد که ای‌ام‌دی نه تنها خواهد توانست محصولاتی قدرتمند بر پایه‌ی RDNA 2 برای پی‌سی عرضه کند، بلکه در این رقابت برتری‌هایی هم دارد. مثلا فناوری ساخت ۷ نانومتری TSMC در برابر ۸ نانومتری سامسونگ کاملا بالغ‌تر و دارای بازدهی بهتر است و این به تنهایی می‌تواند به معنی کم مصرف‌تر بودن تراشه‌های بزرگ Naviباشد. در سمت دیگر، گزارش می‌شود که هنوز فناوری ۸ نانومتری سامسونگ بازدهی مناسبی ندارد و این یعنی اینکه احتمالا در ماه‌های آینده، بازار با تراشه‌های کمتر و در نتیجه عرضه‌ی کمتر کارت‌های گرافیک مبتنی بر آمپر دست به گریبان باشد. اگر چه گفته شده که بازدهی فناوری ۸ نانومتری سامسونگ برای تولید پردازنده‌های موبایلی بالاتر از ۸۰ درصد بوده، اما ابعاد تراشه‌های موبایلی اصلا با تراشه‌های بزرگ آمپر (از نظر مساحت) قابل قیاس نیست و به همان نسبت هم احتمال پایین‌تر بودن بازدهی خروجی خط تولید بیشتر است. با این تصور می‌توان پیش‌بینی کرد که محصولاتی بر اساس RDNA 2 برای رقابت با RTX 3070 و شاید هم RTX 3080 عرضه شوند که لزوما برتری سرعتی نسبت به آنها نداشته باشند، اما در عرصه‌ی میزان مصرف توان و قیمت بسیار رقابتی باشند.

سوال این است که چرا قیمت را به عنوان معیار جدی در این رقابت در نظر می‌گیریم؟ پاسخ این است که ای‌ام‌دی این امکان را دارد که از تراشه‌های حافظه‌ی GDDR6 به جای GDDR6X در کارت‌های خود استفاده کند که باعث صرفه‌جویی در هزینه خواهد شد و در عین حال برتری پهنای باند حافظه را هم خواهد داشت. ضمن این که طراحی مدارات و مدار تامین توان هم با پیچیدگی کمتر همراه خواهد بود. اگر فرض کنیم که پرچمدار نسل Radeon 6000 از AMD با ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی گرافیکی و عرض باند ۵۱۲ بیتی عرضه شود، باز هم می‌تواند چنین محصولی را با قیمت نازل‌تر، در محدوده‌ی ۵۰۰ یا ۶۰۰ دلار عرضه کند که احتمالا رقیب مستقیم RTX 3070 خواهد شد و راندمانی بالاتر از آن خواهد داشت.

با این سناریوهای فرضی بهتر می‌توان درک کرد که چرا هنگامی که هنوز حتی به موعد عرضه‌ی کارت‌های گرافیکی Amper نرسیدیم، برخی شایعات در مورد کارت‌های گرافیک RTX 3070 Ti و RTX 3080 Ti با دو برابر حافظه‌ی بیشتر نسبت به مدل‌های کنونی شنیده می‌شود. احتمال زیادی دارد که انویدیا این مدل‌ها را برای رقابت با محصولاتِ رقیب با میزان حافظه‌های ۱۶ گیگابایتی و راندمان بالاتر از برآوردهای فعلی در نظر گرفته و پیش‌بینی کرده باشد.

نظر شما در رابطه با این رقابت چیست؟ برتری در سهم فروش از بازار عاقبت نصیب کدام شرکت خواهد شد؟