راهنمای خرید CPU گیمینگ | بهترین پردازنده های مناسب برای بازی

اگر مترصد خرید یک پی‌سی جدید برای برطرف کردن نیازهای خود باشید، حتما پردازنده هم یکی از اولویت‌های شما در انتخاب قطعات خواهد بود. اما اینکه خرید پردازنده‌ی مرکزی (CPU) چه درجه‌ای از اهمیت را دارا باشد، به انتظار شما از سیستمِ جدید برمی‌گردد. فرضا اگر یک گیمر باشید، انتخاب پردازنده را پس از کارت گرافیک بررسی خواهید کرد و اگر یک ایستگاه کاری (Workstation) را آماده می‌کنید، نوع و ظرفیت ذخیره‌ساز‌هایش هم برایتان اولویت دارد. البته همیشه قیمت و بودجه‌ی کلی بیشترین تاثیر را در انتخاب پردازنده دارند، حتی اگر به یک سازنده‌ی خاص علاقه داشته باشید، یا اگر راندمان‌ها آنقدر نزدیک باشند که بخواهید یک مدل ارزان‌تر را انتخاب کنید و بودجه‌ی صرفه‌جویی شده را روی قطعه‌ی مهم‌تر هزینه کنید. به‌علاوه، انتخاب پردازنده در بین قطعات مختلف نقشی تعیین کننده هم دارد، چرا که باعث می‌شود پلتفرم مورد نیاز (سوکتLGA-1151، سوکت LGA-1200، سوکت LGA-1700، سوکت AM4 و غیره)، میزان حافظه و نوع مناسبِ آن و همچنین تعداد سوکت‌های اضافی را هم برآورد کنید و براساس آن قطعاتِ اصلی دیگر مثل مادربرد و رم را خریداری کنید.

توجه: در جداول پایین هر جا که در بخش تعداد هسته‌‌ها "P" به کار رفته باشد اختصاری از Performance و به معنای دارا بودنِ هسته‌‌های پرقدرت و "E" اختصاری از Efficient و به معنای هسته‌‌های کم‌‌مصرف و بهینه است.

کاربری

استفاده‌های عمومی محدود مانند ارسال و دریافت ایمیل، نوشتن و ویرایش مطالب و داده‌ها در ویراستار‌های رایج مانند Word و Excel، استفاده از مرورگرهای اینترنتی و کارهایی که بسیاری از آن‌ها را در گوشی‌های هوشمند امروزی هم می‌توان به خوبی انجام داد. این پردازنده برای حسابداری یا اجرای بازی‌های روز مناسب نیست.

انتخاب اول: Intel Pentium Gold G6400

پردازنده‌ای کم‌مصرف و ارزان از نسل کامت‌لِیک که هنوز هم در بسیاری از کاربردها کارآمد است و با ۲ هسته‌ی پردازشی و فرکانس کاری ۴.۰ گیگاهرتز که براساس فناوری ساخت ۱۴ نانومتری ساخته شده و از ۴ مگابایت حافظه‌ی کش سطح سوم و گرافیک مجتمع Intel HD استفاده می‌کند. این پردازنده‌ روی سوکت ۱۲۰۰ و مادربرد Z590/H510/B560 یا Z490 کار می‌کند و در مقایسه با Intel Celeron G6900 در نسل سیزدهم، در مجموع انتخاب بهتری به نظر می‌رسد.

این پردازنده با قابلیت اورکلاک معرفی شده که براحتی و به کمک یک خنک‌کننده‌ی مناسب، تا میزان زیادی توانایی افزایش فرکانس دارد و باعث افزایش راندمان برنامه‌های کاربردی و پردازشیِ غیر پیچیده خواهد شد. به خاطر داشته باشید که این پردازنده برای بازی‌های امروزی اصلا مناسب نیست و توانایی کافی را ندارد.

انتخاب جایگزین: Intel Core i3 10100 سوکت LGA-1200

این پردازنده مناسب برای کاربرانی است که تمایل دارند کارهای روزمره‌ی خود را با سرعت مناسبی انجام داده و دقایقی در زمان خود صرفه‌جویی کنند. کاربرانی که عادت به انتظار کشیدن ندارند و می‌خواهند به همان سرعتی که در انجام کارهای شخصی مهارت دارند، به همان نسبت هم سیستم پاسخ‌گویی داشته باشند و رایانه شخصی از آن‌ها عقب‌تر نباشد.همچنین اضافه کردن کارت گرافیک مخصوص بازی با بودجه‌ی پایین یا متوسط نیز برای این رده پردازنده پیش‌بینی شده است.

انتخاب اول: Intel Core i3-12100

این پردازنده‌ی ۴ هسته‌ای از نسل دوازدهم پردازنده‌های اینتل با نام Alder Lake، شامل ۴ هسته‌ی پردازشی قدرتمند با معماری Golden Cove و مجموع ۸ هسته‌ی منطقی است که با فرکانس ۴.٣ گیگاهرتز کار می‌کنند. هسته‌های گرافیکی یکپارچه با مدل UHD 730، پیشرفتی ۲۵ درصدی نسبت به نسل قبل داشته و در بسیاری موارد برای بازی با تنظیمات پایین یا متوسط و رزولوشن 720p/1080p مناسب هستند.

پردازنده‌ی ۶۵ واتی Core i3-12100 از آخرین نسل معماری آلدرلِیک، با اینکه فقط ۴ هسته و برای هر هسته فقط ۳ مگابایت حافظه‌‌ی کش دارد، اما از فناوری HT یا همان Hyper Threading برخوردار است و بنابراین در تمام برنامه‌ها ۸ هسته‌ی پردازشی را در اختیارِ شما قرار می‌دهد. این تراشه دارای کلاک ۴.۳ گیگاهرتزی است و بنابراین برای عملیات تک نخی (Single Thread) هم سرعت پردازش بالایی دارد. کسانی که سر و کاری با بازی یا برنامه‌های طراحی و گرافیک نداشته باشند هم در صورت نیاز می‌توانند از تراشه‌ی گرافیکی مجتمع در آن با نام HD Graphics 730 استفاده کنند که از دایرکت ایکس 12 هم پشتیبانی می‌کند. در صورت محدودیت بودجه می‌توان با خریدِ Core i3-10100 مبلغ قابل توجهی در جمع فاکتور صرفه‌جویی کرد.

بزرگ‌ترین مزیت این پردازنده قیمت آن است. با خرید Core i3-12100 می‌‌توانید سیستم رده پایین اما کاملا بروز خود را با کارت‌‌های گرافیکی رده متوسط تا حداکثر مدل‌هایی مثل RTX 2060 یا RTX 3060 مجهز کرده و از داشتن بهترین راندمان ممکن در سیستم خود مطمئن باشید.

انتخاب جایگزین: AMD Ryzen 5 5600X سوکت AM4

به جز استفاده‌های عمومی ذکر شده در گزینه‌ی قبلی، این رده مناسب کاربرانی است که بازی‌های سبک یا قدیمی را هم به‌صورت متناوب و هر از گاهی انجام می‌دهند. استفاده از گرافیک مجتمع و نسبتا قوی در این رده‌ی بودجه‌ای می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز این دسته از کاربران باشد و آن‌ها را از خرید کارت‌های گرافیکیِ گران‌قیمت بی‌نیاز سازد.

انتخاب اول: AMD Ryzen 5 5600G

این پردازنده‌ی ۶ هسته‌ای از سری APU-های Cezanne با مجموع ۱۲ هسته‌ی منطقی و فرکانس توربوی ۴.۴ گیگاهرتز است و بر پایه‌ی پلتفرم AM4 کار می‌کند و بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مزیت آن نسبت به پردازنده‌های هم رده از اینتل، داشتن هسته‌های گرافیکی یکپارچه و قدرتمند در داخل پردازنده است که در سطحی بالاتر از گرافیک مجتمع Intel HD قرار دارند و در بسیاری از بازی‌ها برای بازی با تنظیمات پایین یا متوسط مناسب هستند. از آنجایی که این هسته‌های گرافیکی بر پایه‌ی همان معماری RX VEGA 7 در کارت‌های گرافیکی مجزای AMD تعبیه شده‌اند، پشتیبانی و سازگاری آن‌ها با بازی‌‌ها بسیار بهتر از هسته‌ی گرافیکی اینتل است. اگر بخواهیم یک نقطه ضعف برای این پردازنده مطرح کنیم، قیمت نسبتا بالای آن است که برای انتخاب در چنین رده‌ی قیمتی کمی ایجاد تردید می‌کند.

این پردازنده با مادربردهای سوکت AM4 از سری تراشه‌‌های X570 و B550 که خروجی گرافیکی داشته باشند سازگار است و می‌تواند با کارکرد مستقل و بدون نیاز به کارت گرافیک مجزا از جنبه‌ی قیمتی هم مقرون به‌صرفه تمام شود.

انتخاب جایگزین: AMD Ryzen 3 PRO 4350G سوکت AM4

با داشتن این پردازنده و یک کارت گرافیکی مجزا و البته رده متوسط یا نسبتا قوی می‌توان بازی‌های روز را با تنظیمات متوسط یا بالا اجرا کرد و راندمان نسبتا قابل قبولی را هم در برنامه‌های ویرایش، طراحی و گرافیک داشت. معمولا سریع‌ترین کارت‌‌های گرافیک هم راندمان نسبتا خوبی با پردازنده در این سطح خواهند داشت.

انتخاب اول: Intel Core i5-12400

پردازنده‌ی منتخب ما در این رده تنها ۶ هسته‌ با معماری Golden Cove را در اختیار دارد و تمام هسته‌های کم‌مصرف سری E در آن غیرفعال شده‌اند. این برخلاف مدلِ سریع‌تر Core i5-12600 است که هنوز ۴ هسته‌ی کم‌مصرف و کوچکتر در آن عملیاتی هستند. فرکانس توربوی ۴.۴ گیگاهرتزی این پردازنده هنوز می‌تواند راندمان بالای تک‌هسته‌ای و همین‌طور اجرای پردازش‌‌‌های موازی سنگین را تضمین کند.

با وجود مصرف و حرارت پایین این پردازنده، می‌توان انتظار بکارگیری آن در کیس‌های فشرده و با ابعاد کوچک بدون نیاز به بهره‌گیری از خنک‌کننده‌ی گران‌قیمت را هم داشت. راندمان این پردازنده قابل قیاس با مدل‌‌های Ryzen 7 از نسل Ryzen 5000 AMD است که قیمت بالاتری هم دارند.

انتخاب جایگزین: Intel Core i5 10600KF سوکت LGA-1200

این CPU باید بتواند به بهترین نحو از پس اجرای تمام نرم‌افزارهای چند منظوره و کاربردی بر‌آید و همزمان چندین برنامه را درکنار هم اجرا کرده و بدون تأخیر بین آن‌ها جابه‌جا شود. این سیستم بهترین گزینه برای اجرای هر نوع برنامه‌ی کاربردی یا بازی بوده و خصیصه‌هایی از تمام رده‌های بودجه‌ای دیگر را در خود جای داده است و ضمن حفظ تمام قابلیت‌های مهم یک سیستم قوی، بخش‌های غیر ضروری یا فراتر از نیاز در سیستم را تعدیل می‌کند.

انتخاب اول: Intel Core i5-12600K

پردازنده‌های ۱۰ هسته‌ای Core i5 می‌توانند در اغلب بازی‌ها شانه به شانه‌‌ی همتای Core i7 خود در همین نسل حرکت کنند و تفاوت راندمان بسیار ناچیز است. پردازنده‌ی Core i5-12600K با دارا بودن قابلیت HT در هسته‌های سری P، در کل قادر است ۱۶ رشته‌ی پردازشی را به‌صورت موازی اجرا کند که برای ‌پردازنده‌ای در کلاس Core i5 بی‌سابقه است. اما فرکانس کاری این پردازنده‌ی قابل اورکلاک هم ۳.۷ تا ۴.۹ گیگاهرتز در حالت پایه و توربو است و از ۲۰ مگابایت حافظه‌ی کش سطح سوم نیز بهره‌مند است. پردازنده‌های این نسل از DDR4 و هم برای اولین‌بار از DDR5 برای ماجول‌های رم پشتیبانی می‌کنند. در مجموع پردازنده‌های Core i5 هم‌اکنون می‌توانند با آخرین میزان از سقف فریم تولیدی توسط کارت‌های گرافیکی رده بالا همراهی کنند یا دست کم تا ۹۰ درصد آن را استخراج کنند.

از آنجایی که تفاوت قیمتی 12600K با مدل معمولیِ بدون پسوند K بسیار ناچیز است، ترجیح دادیم مدل 12600K را گزینش کنیم تا درکنار مادربردهای Z690، قابلیت اورکلاک و افزایش کارایی رایگان را هم به‌عنوان ارزش افزوده در فهرست مزیت‌های این پردازنده داشته باشیم.

انتخاب جایگزین: Intel Core i7 11700K سوکت LGA-1200

در اینجا بودجه‌ی بالا نیاز به صرفه‌جویی در خرید برخی قطعات را ناموجه می‌کند و بالاترین کارایی با استفاده از سریع‌ترین پردازنده‌ی موجود ، اولویتِ اول انتخاب ما است. این پردازنده‌ بیش از نیاز امور عادی و روزمره و حتی اجرای معمولی بازی‌ها عمل می‌کند، قابلیتِ اورکلاک و Tuning زیادی دارد و درکنار یک کارت گرافیک رده بالا یا حرفه‌ای، به‌راحتی می‌تواند آخرین تنظیمات ممکن در بازی‌ها را در فریم‌های بالاتر از حدِ معمول و در رزولوشن‌های بالا مثل 2560*1440 و 4K و حتی هدست‌های واقعیت مجازی یا VR نیز اجرا کند.

انتخاب اول: Intel Core i7-12700K

اما در مورد بازی‌ها برخی ملاحظات جدید را باید در نظر گرفت. با پشتیبانی بیشتر بازی‌های جدید از دایرکت ایکس 12، بار پردازشی CPU از نظارت و اجرای درخواست‌های گرافیکی کمتر می‌شود و به سوی عملیات دیگر مانند پردازش فیزیکِ نامتقارن یا ارسال سریع‌تر درخواست‌های اجرای گرافیکی (Kernel Calls) بدون محدودیتی که در دایرکت ایکس 11 وجود داشت سوق پیدا می‌کند. بنابراین هسته‌های بیشتر پردازنده در این پروسه‌ها مفید خواهند بود و باعث تسریع عملیات خواهند شد.

دومین مدل قدرتمندِ پردازنده‌های دسکتاپی از نسل Alder Lake، با طراحی ترکیبی می‌تواند تمام آن چه را که برای استخراج بالاترین راندمان ممکن در بازی‌ها و نرم افزارهای تخصصی نیاز داریم در اختیارمان بگذارد. برنامه‌ها و ابزارهای کاربردی که برای پردازش‌های چند نخی بهینه شده باشند از افزایش راندمان قابل توجهی نسبت به همرده‌های Core i5 برخوردار خواهند شد، برنامه‌هایی که شامل گرو‌های طراحی و پردازش تصویر و نقشه‌ها، طراحی و رندر سه‌بعدی و ابزارهای فشرده‌سازی مانند WinRAR می‌شوند و از مزیت هسته‌های مجازی این پردازنده و حافظه‌ی کش بیشتر برخوردار می‌شوند. این تفاوت راندمان در بازی‌ها کمتر می‌شود، مخصوصا بازی‌های امروزی که بیشتر روی GPU یا تراشه‌ی گرافیکی فشار وارد می‌کنند و GPU-Bound هستند تا اینکه بخواهند روی پردازنده گلوگاه باشند.

از سوی دیگر در محصولات واقعیت مجازی نیاز به تولید ۹۰ یا ۱۲۰ فریم بر ثانیه ضرورت دارد و این پردازنده‌ها می‌توانند این نرخ فریم‌ها را فراهم کنند، مخصوصا اینکه داشتن تأخیر بسیار پایین در تولید خروجی برای VR در طبیعی نگه‌داشتنِ تجربه‌ی کاربر بسیار اهمیت دارد.

انتخاب جایگزین: Intel Core i7 13700K سوکت LGA-1700

صراحتا بگوییم که هدفِ اصلی انتخاب چنین پردازنده‌ای نه فقط برای گیمینگ و بهره‌مندی گیمرها، بلکه برای کاربران حرفه‌ای با ضرورت دسترسی به سیستم‌های قدرتمند برای پردازش و تولید محتوا است که شامل برنامه‌های مهندسی، محاسباتی، طراحی و رندر انیمیشن و گرافیک سه‌بعدی، عکاسی حرفه‌ای و پردازش عکس‌ها و افکت‌ها، پردازش و تولید افکت‌های ویدیویی و تدوین، طراحی سازه‌ها و همین‌ طور محاسبات تخمینی و پیش‌بینی (هواشناسی، محيط زيست، دانش هسته‌ای...)، مدل سازی و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری، واقعیت مجازی و بسیاری از پردازش‌های با ماهیت موازی سنگین می‌شود. بازی‌های کامپیوتری لزوما با اجرا روی چنین پردازنده‌ای راندمانی بالاتر از منتخبِ رده‌ی قبلی نخواهند داشت.

انتخاب اول: Intel Core i9-13900K /AMD Ryzen 9 7950X

اینتل تا مدتی پیش هیچ پردازنده‌ای که بیشتر از ۱۰ هسته‌‌ی فیزیکی داشته باشد را در بخش دسکتاپی Mainstream و برای سوکت‌‌های قبلی معرفی نکرده بود و پردازنده‌های ۱۲ و ۱۶ هسته‌ای همگی در دسته‌بندی Premium/Extreme اینتل و پلتفرمی مجزا برای کارهای حرفه‌ای (مثل سوکت ۲۰۱۱) قرار داشته‌اند. اما حالا ۲۴ هسته‌ی فیزیکی مشتمل بر ۸ هسته‌ی بزرگ و پربازده درکنارِ ۱۶ هسته‌ی کوچک و کم‌مصرف در بستر قویترین پردازنده‌ی رومیزی اینتل تعبیه شده است که با لحاظ کردن HT، در مجموع ۳۲ رشته‌ی پردازشی را به‌صورت موازی اجرا خواهد کرد.

از سوی دیگر پرچم‌دار‌نِ قدرتمند رایزن از نسل ۷۰۰۰ نیز در بسیار از پردازش‌های سنگین در بالای نمودار و رتبه‌های نخست قرار می‌گیرند و علاوه‌بر شکست دادنِ پردازنده‌‌های نسل دهم و یازدهم اینتل، هنوز هم حریف قدرتمندی برای نسل دوازدهم هستند. پردازنده‌های سری ۷۰۰۰ رایزن با معماری Zen ۴ هم تا ۱۳ درصد IPC بهتری نسبت به همتایان نسل قبلی خود با معماری Zen ۳ ارائه می‌کنند. معماری Zen 4 از بسیاری جهات نسبت به نسل قبلی بهبود داشته است. همچنین بسیاری از بازی‌ها نسبت به میزان Cache در پردازنده حساس هستند و با در دسترس بودنِ ظرفیتِ بیشتری از این حافظه، راندمان بالاتری هم نشان می‌دهند. در پردازنده‌ی ۱۶ هسته‌ای و ۳۲ رشته‌ای Ryzen 9 7950X شاهد استفاده از دو Chipletهستیم که هر یک شامل ۸ هسته است و هر CCD هم به ۳۲ مگابایت حافظه کش سطح سوم دسترسی دارد.

با این توضیح، تقریبا تمام برنامه‌های متکی بر پردازش‌های چند نخیِ سنگین و غیر شرطی از مزیت هسته‌های بیشترِ این پردازنده‌ها منتفع خواهند شد. اما در مقابل، بیشتر بازی‌ها با هسته‌های فیزیکی بیشتر افزایش راندمانی ندارند و فقط برخی که با موتور پیشرفته برای پردازش‌های مجزا و موازی بهینه شده باشند، نرخ فریم بالاتری را ارائه خواهند کرد که فعلا تعدادشان انگشت شمار است و مشکل بتوان بازی‌هایی را مثال زد که بیشتر از ۶ یا ۸ هسته‌ی پردازنده را همزمان درگیر و استفاده کنند و مثلا ۱۲ رشته‌ی پردازشی را حین بازی ایجاد کرده باشند. برای بازی‌ها عموما فرکانس کاری بیشتر، تاثیرگذارتر از تعداد هسته‌های بیشتر عمل می‌کند.

انتخاب جایگزین: Intel Core i7 12900K سوکت LGA-1700 / پردازنده AMD Ryzen 9 5950X سوکت AM4

برای مقایسه راندمان در بازی‌ها ۱۰ عنوان بازی برتر در سبک‌‌های مختلف را به شرح زیر در نظر گرفته‌ایم:

• Rainbow Six Extraction
• Watch Dogs Legion
• Shadow of the Tomb Raider
• The Riftbreaker
• Spider-Man Remastered
• Counter-Strike: Global Offensive
• Assetto Corsa Competizione
• Hitman 3
• F1 22
• Far Cry 6
• Horizon Zero Dawn
• Cyberpunk 2077

در اینجا میانگین راندمان به‌دست آمده از اجرای بنچمارک‌ها با استفاده از پردازنده‌های منتخب در این ۱۲ بازی را مشاهده می‌کنید:

در نمودار پایین نیز می‌توانید راندمان خطی و چند نخیِ پردازنده‌های منتخب در رده‌های بودجه‌ای ذکر شده در مقاله را با یکدیگر مقایسه کنید تا ایده‌ای کلی از توان این پردازنده‌ها در نرم‌افزارهای تولید محتوا و تفاوت حدودیِ راندمان میانِ آن‌ها به‌دست آورید.

توجه: این نمودار براساس رتبه‌بندی پردازنده‌ها در بنچمارکِ Passmark بوده و لزوما نمایانگر راندمان قابل ارائه در بازی‌ها نیست و بیشتر به راندمان در برنامه‌های تولید محتوا نزدیک است.