نقد سریال Prison Break؛ قسمت هفتم، فصل پنجم

سازندگان در اپیزود این هفته‌ی فصل پنجم «فرار از زندان» (Prison Break) این فرصت را داشتند که مشکلاتِ دو-سه اپیزود ضعیف قبل را پشت سر بگذارند و سریال را برای سه اپیزود پایانی وارد فاز جدیدی کنند و انرژی تازه‌ای به درون رگ‌های سریال تزریق کنند تا حداقل در اوج ناامیدی فصل پنجم را به پایان نرسانیم. اما زهی خیال باطل. اپیزود این هفته شاید یک‌چشم و داعشی‌ها و کلا یمن را پشت سر گذاشته باشد و این یکی از اجتناب‌ناپذیرترین نکات مثبت این اپیزود است اما در عوض چیزی برای جایگزین کردن آنها رو نمی‌کند یا حداقل چیزی که رو می‌کند به حدی پرمشکل است که ترجیح می‌دادم باز در این اپیزود هم مایکل و رفقا را در حال فرار کردن از دست داعشی‌ها تماشا می‌‌کردم. چرا که این اپیزود شامل افشا‌هایی است که بعضی از تردیدهایمان را به واقعیت تبدیل می‌کند؛ واقعیت‌هایی که باعث می‌شود سریال بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کردیم احمقانه و بی‌خلاقیت از آب درآید. بعد از چند اپیزود اخیر که دیگر سریال بدجوری با تکرار سناریوی برخورد مایکل و دیگران به داعشی‌های احمق که در مقایسه با نوع واقعی‌شان بسیار بی‌خطرتر هستند و جاخالی دادن‌های موفقیت‌آمیزشان از رگبارِ گلوله‌های کلاشینکف‌های آنها، شروع به درجا زدن کرده بود و بعد از اینکه سریال برای نگه داشتن تماشاگر رو به کلیف‌هنگرهای اشتباه و زورکی آورده بود، شخصا انتظار داشتم تا این اپیزود به همان فرمول قدیمی سریال برگردد. اما عمیقا اشتباه می‌کردم. ظاهرا «فرار از زندان» در وضعیتی بدتر از آن چیزی که فکر می‌کنم به سر می‌برد. فصل پنجم سریال کیلومترها از فرار از زندانی که می‌شناختیم فاصله گرفته است. این موضوع دلایل بسیاری دارد، اما مهم‌ترین‌شان نادیده گرفتن بهترین خصوصیت محبوبِ این سریال و تمرکز روی بدنام‌ترین خصوصیتش است. منظورم ماجراهای مربوط به توطئه‌های پیچ و در پیچی است که قهرمانان‌مان در آنها گرفتار می‌شوند.

همان‌طور که در نقد اپیزود اول فصل پنجم هم گفتم، من مشکلی با خط‌های داستانی توطئه‌محور ندارم و آن را یکی از عناصرِ معرف «فرار از زندان»‌ می‌دانم. ولی به شرطی که آنها به درستی اجرا شوند. با این حال، با اعلام ساختِ فصل پنجم، شخصا امیدوار بودم که سریال هرچه بیشتر از پلات‌های توطئه‌ای فاصله بگیرد و یک داستان فرار از زندانی کلاسیک و اولد-اسکول را تحویل‌مان بدهد. ولی با توجه به نتیجه‌گیری فصل چهارم که قرار بود نتیجه‌گیری نهایی سریال باشد، نمی‌شد کاراکترهایی را که همه به پایان کارشان رسیده بودند، به روش دیگری به جز توطئه‌هی و نقشه‌های مخفی قدرت‌هایی بالاتر، کنار هم برگرداند. پس، معلوم شد فصل پنجم نه تنها قرار نیست از شر پلات‌های توطئه‌ای خلاص شود یا حداقل دوز آنها را کم کند، بلکه قرار است در استفاده از آنها روی دست فصل چهار هم هم بلند شود. چنین اتفاقی هم افتاد. ناسلامتی فصل پنجم در حالی شروع شد که در همان اپیزود اول سارا مورد حمله‌ی دو قاتل ناشناس قرار می‌گرفت و تی‌بگ توسط فرد ناشناس دیگری جلوتر از موعد از زندان آزاد می‌شد. در ادامه هم سریال کمترین اهمیت را به مقدمه‌چینی نقشه‌ی فرار مایکل و معرفی هم‌سلولی‌های دور و اطرافش نشان داد و بیشتر روی کسانی مثل کلرمن و فردی به اسم پوسایدن و فیلم‌های دستکاری‌شده‌ی دوربین‌های مداربسته تمرکز کرد. پس می‌شد حس کرد که فصل پنجم در حال تکرار اشتباه فصل چهارم است. ماجرای فرار از زندان که اصلا اولین چیزی بود که ما را عاشقِ این سریال کرده را به گوشه رانده بود و هر از گاهی در پس‌زمینه سراغش را می‌گرفت و ماجرای توطئه‌ها که اصلا آخرین چیزی است که از این سریال دوست داریم را به کانون توجه منتقل کرده بود.

اینها اما تنها گناهانِ اپیزود هفتم نیستند. مثلا به نحوه‌ی رونمایی از هویت جیکوب نگاه کنید. سه هفته قبل وقتی تی‌بگ مچ جیکوب را در حال صحبت با آن دو قاتل گرفت، شگفت‌زده نشدیم. چرا که از مدت‌ها قبل‌ترش حدس می‌زدیم که «فرار از زندان» بدون خلاقیت، تابلوترین حرکت ممکن را خواهد زد. و همین اتفاق هم افتاد. خب، مشکلی نیست. اما به جای اینکه سریال هرچه زودتر هویت جیکوب را تایید کند و هرچه زودتر قابل‌پیش‌بینی‌ترین غافلگیری سریال را از سر راه بردارد، این کار را نکرد. بلکه کل اپیزود بعد را به اثبات عدم حقیقت داشتن آن اختصاص داد. در نهایت گرچه سارا متقاعد شد، اما تماشاگران، به‌هیچ‌وجه. شخصا در نقد آن اپیزود به این نکته اشاره کردم که فکر نمی‌کنم سارا هم متقاعد شده باشد. فکر می‌کنم او دارد فیلم بازی می‌کند. اما در کمال ناباوری در این اپیزود متوجه می‌شویم که نه، خانم راستی‌راستی حرکت احمقانه و مسخره‌ی جیکوب را باور کرده بوده است. تمام اینها برای این است که سارا و مایکل در کنار یکدیگر هویت جیکوب را کشف کنند. اما دیگر خیلی دیر شده است. ما در بدترین حالت چهار هفته پیش، از یکی بودن پوسایدن و جیکوب مطمئن شده بودیم. پس، شگفتی و ناباوری مایکل و سارا در این اپیزود بدون تاثیر است.

تازه، سارا در حالی به آمریکا برمی‌گردد که از هویت شوهرش به عنوان پوسایدن آگاه است. پس، همان‌طور که مایکل هم موقع خداحافظی به او گوشزد می‌کند، تنها کاری که باید بکند این است که برای مدتی به فیلم بازی کردن ادامه بدهد و نظرِ جیکوب را به خود جلب نکند. اما می‌دانید سارا چه کار می‌کند؟ کاملا عکس کاری را که باید انجام دهد، انجام می‌دهد. سریال سعی می‌کند وحشت‌زدگی سارا را با توجه به احتمال در خطر بودنِ پسرش توجیه کند، اما کارهای احمقانه‌ی سارا نه به عنوان اشتباهات انسانی در شرایط فشرده، بلکه به عنوان اشتباهاتی که او به اجبار نویسندگان مرتکب می‌شود برداشت می‌شود. توضیحش برای حلقه‌ی گم‌شده‌اش؟ آن را درآورده تا دزدیده نشود، اما گمش کرده است. نقشه‌اش برای نجات مایک؟ به دوستش زنگ می‌زند و از او می‌خواهد تا بچه را از خانه‌ی دوستش بردارد. بهترین تصمیمی که بعد از مطمئن شدن از امنیت مایک می‌گیرد؟ نشانه گرفتن اسلحه به سمت جیکوب به جای فرار کردن. البته که یکی از قاتل‌ها در خانه‌ی دوست سارا منتظر آنهاست و به این ترتیب دیگر اسلحه‌ای که سارا به سمت پوسایدن هدف گرفته به درد نمی‌خورد. پایانی که به راحتی قابل‌پیش‌بینی بود. نویسندگان به‌طرز کاملا واضحی همه‌چیز را طوری کنار هم چیدند که به چنین پایانی ختم شود. اما می‌دانید بدتر از این چه چیزی بود؟ نحوه‌ی پایان‌بندی خجالت‌آورِ خط داستانی مایکل. همین هفته‌ی پیش بود که گفتم تمام کردن اپیزود با خطر مرگِ مایکل احمقانه است. چون امکان ندارد کاراکتری که از مرگ بازگشته، به این راحتی کشته شود، اما سازندگان به جای خلاقیت به خرج دادن در جذب تماشاگران، دوباره و دوباره سراغ همان کلک تکراری همیشگی می‌روند: یعنی مایکل مُرد؟ اپیزود هفتم اما در این زمینه پایش را فراتر از اپیزود هفته‌ی گذشته می‌گذارد. اگر قسمتِ هفته‌ی قبل با خطر مرگ مایکل به پایان رسید، این قسمت طوری به پایان می‌رسد که انگار نه یکی، بلکه چهارتا از شخصیت‌های اصلی در حمله‌‌ی موشکی دولت آمریکا کشته شده‌اند!