نقد فیلم Bumblebee - بامبل‌بی

در عین حال، فرم‌های آشنای ژانرهایی چون ابرقهرمانی، نوجوانانه و مخصوصا دوران بلوغ در سینمای هالیوود، گاها می‌توانند منجر به کلید خوردن کارنامه‌های کاری موفق برخی از بهترین فیلم‌سازها بشوند و حتی به علت تطابق‌پذیری بالای‌شان در همراهی با یکدیگر، فرصت مناسبی برای خلاقیت به خرج دادن آن‌ها در داستان‌گویی را فراهم کنند. به این معنی که فیلم‌ساز می‌تواند مخصوصا در اوایل دوران کاری خود، مثلا آثار برتر سه زیرژانر در طول تاریخ را ببیند و با ترکیب قواعد پایه‌ای قصه‌گویی در آن‌ها با ایده‌های خلاقانه و طرح داستانی فیلم‌نامه‌اش، اثری را خلق کند که هم به‌صورت غیرمستقیم از فیلترهای اعتبارسنجی مشخصی گذشته است و هم در عین یادگیری از محصولاتی متعدد، می‌تواند هویت خودش را داشته باشد. حاصل ذره‌ذره‌ی پروسه‌ی توصیف‌شده هم می‌شود تولد فیلم‌هایی مثل «بامبل‌بی» که تراویس نایت و کریستینا هادسون به ترتیب در مقام کارگردان و نویسنده‌ی آن‌ها، با آفریدن‌شان به همین روش، اثری تماشایی را روی پرده‌های نقره‌ای قرار می‌دهند.

فیلم Bumblebee، به شکل خوشحال‌کننده‌ای متعلق به یک دسته‌بندی مشخص و کلیشه‌ای از سینمای عامه‌پسند نیست. به این علت که هم داستان بامزه‌ی یک ابرقهرمان متفاوت را تعریف می‌کند و هم پروتاگونیستی نوجوان و کم‌وبیش ناراحت را در مرکز داستان جای می‌دهد تا همزمان با یک اکشنِ علمی‌تخیلی بودن، دربردارنده‌ی لحظات آشنا و جذاب سینمای دوران بلوغ نیز باشد. نتیجه‌ی کار نیز چیزی نیست جز به وجود آمدن قصه‌ای که می‌توان با آن همراه شد، می‌توان به رخدادهایش اهمیت داد و می‌توان چند بار از کلیشه‌زده نبودنش احساس رضایت کرد. کارگردان با درک درست انتظارات پایه‌ای مخاطب از چنین داستان‌هایی، به‌سادگی به ما حقه می‌زند و کاری می‌کند که فیلم، حداقل به‌صورت مطلق قابل پیش‌بینی نباشد. برای نمونه در اواسط داستان، «بامبل‌بی» به سان اکثر فیلم‌های نوجوانانه، کاراکتر اصلی‌اش یا همان چارلی واتسون را زیر فشارهای لفظی هم‌سن‌وسالانش قرار می‌دهد، توانایی‌اش را به چالش می‌کشد و دقیقا در ثانیه‌ای که شما به فائق آمدن وی بر آزاردهندگانش باور دارید، اجازه‌ی ترسیدن او را صادر می‌کند. فیلم‌نامه‌ی اثر، این‌قدر در نرساندن کاراکترهایش به موفقیت و شکست مطلق، خوب ظاهر می‌شود که ابدا نمی‌توان فرمتی کپی‌شده از بسیاری از فیلم‌های ابرقهرمانی نه‌چندان مناسب را درونش پیدا کرد و به همین خاطر، آن‌طور پیش نمی‌رود که در تمام قصه شخصیت‌ها را زمین بزند و هیچ پیروزی به خصوصی را تقدیم‌شان نکند و سپس ناگهان در انتها، تمام مشکلات‌شان را برطرف کند. فیلم اجازه می‌دهد این افراد به موقعش شکست بخورند و به شکلی شبیه اما نه دقیقا برداشت‌شده از انتظارات همیشگی‌تان، به موفقیت برسند. همین هم کاری می‌کند که طرفداران فیلم‌های نوجوانانه، حتی در صورت ندیدن یک قسمت از سری Transformers تا به امروز، شانس لذت بردن از تماشای Bumblebee را داشته باشند.

عدم وابستگی سرستاسری فیلم به سری اصلی و تبدیل شدنش به یکی از معدود فیلم‌های حاضر در هالیوود که به فرانچایزهایی شناخته‌شده تعلق دارند اما روی پای خودشان می‌ایستند، یکی از جدی‌ترین نقاط قوت «بامبل‌بی» است. زیرا به خاطر همین ویژگی، هرگز با سکانسی در طول آن مواجه نمی‌شوید که هیچ کارکرد داستانی مشخصی نداشته باشد و فقط بخواهد ارتباط اثر به مجموعه‌ی اصلی را نشان دهد یا برای داستان‌های بعدی و مورد انتظاری که در قسمت‌های دیگر Transformers از راه خواهند رسید، زمینه‌سازی کند. به‌جای این‌ها، موقع دین Bumblebee واقعا می‌شود روبه‌روی اثری نشست که در دهه‌ی هشتاد میلادی جریان دارد، از پتانسیل انکارناپذیر زیرژانرهایش بهره می‌برد و به دختری می‌پردازد که پدرش را از دست داده است و یک موجود روباتیک غول‌آسا را به‌عنوان دوست تازه‌ی خویش می‌شناسد.

ساخته‌ی تراویس نایت بیشتر از یک فیلم علمی‌تخیلی یا حتی ابرقهرمانی، یکی از همان درام‌های نوجوانانه‌ی دل‌نشینی است که در دهه‌ی هشتاد میلادی جریان می‌یابند و راجع به نوجوان‌هایی فاصله‌گرفته از خانواده‌شان قصه می‌گویند

هوشمندی انتخاب‌های سازندگان فیلم برای تعیین شخصیت‌ها و نقش‌آفرین اصلی فیلم تراویس نایت، تاثیر به‌سزایی در شرح و بسط قدرت سرگرم‌کنندگی «بامبل‌بی» داشته است. اصلا اگر قرار بر ساخت فیلمی کم‌وبیش احساسی با محوریت یکی از ترنسفورمرها باشد، چگونه می‌توان شخصیتی بهتر از بامبل‌بی و دختری هجده‌ساله را پیدا کرد؟ به بیان بهتر، هیچ شکی وجود ندارد که بین تمام کاراکترهای شناخته‌شده‌ی سری «تبدیل‌شوندگان»، آپتیموس پرایم و بامبل‌بی در راس همه قرار می‌گیرند؛ موجوداتی که یکی‌شان فرمانده‌ای قدرتمند و شکست‌ناپذیر است و دیگری، کاملا می‌تواند از بین هم‌نوعان خود، به‌عنوان احساسی‌ترین و انسانی‌ترین کاراکتر، پذیرفته شود. به همین دلیل می‌توان رابطه‌ی او با یک انسان که خودش هم دردهای درونی زیادی را یدک می‌کشد، درک کرد و شیمی مناسبی را بین کاراکترهای اصلی دید که حقیقتا، جذب‌کننده به نظر می‌رسد.

تراویس نایت تا پیش از کارگردانی Bumblebee، یکی از فعالان محترم دنیای انیمیشن‌سازی استاپ‌موشن بود و نامش در نقاط مهمی از تیم‌های سازنده‌ی فیلم‌هایی همچون «پارانورمن» (ParaNorman)، «غول‌های جعبه‌ای» (The Boxtrolls) و شاهکاری به اسم «کورالین» (Coraline) به چشم می‌خورد. هرچند که او دو سال قبل، با اکران اولین فیلم بلندش یا همان Kubo and the Two Strings، به همگان اثبات کرد که اگر فرصتش مهیا شود، به اصطلاح شناگر ماهری است و می‌تواند پروژه‌هایی این‌گونه را نیز به‌صورت کامل رهبری نیز بکند.

این تجربیات کارگردان در آفرینش فیلم‌هایی که جزئیات بصری‌شان را فریم به فریم شکل می‌دهند و واقعا قصه‌گویی تصویری خاص خودشان را دارند، در لحظه به لحظه‌ی «بامبل‌بی» هم قابل تشخیص هستند و علی‌رغم تاثیرگذاری مثبت‌شان روی نحوه‌ی پیاده‌سازی جزئیات صورت تبدیل‌شوندگان، نیمی از اکشن‌های فیلم را هم خسته‌کننده جلوه می‌دهند. البته از آن‌جایی که اصولا کمتر کارگردانی در کل هالیوود یافت می‌شود که قدرت مایکل بی در خلق سکانس‌های هیجان‌آور و پرحرکت کامپیوتری درون فیلم‌های لایو-اکشن را داشته باشد، قابل قبول جلوه نکردن فیزیک ترنسفورمرها و واکنش‌های‌شان به ضربات مستقیم و انفجارهای متعدد، فقط و فقط به جنس فیلم‌سازی نایت نیز مربوط نیست. اما فیلم او برخلاف تصورات بسیاری از مخاطبان، ابدا نباید اثری اکشن‌محور خطاب شود و به همین خاطر، اشکال گفته‌شده ضربه‌ی شدیدی هم بر بدنه‌ی کلی آن وارد نمی‌کند. بالاخره Bumblebee فیلمی به شمار می‌رود که شاید خالی از شیطنت‌های سودجویانه‌ی پارامونت پیکچرز با خلق لحظاتی کامیک و نه‌چندان قابل لمس یا استفاده از بازیگری‌های صرفا پول‌سازی مانند اجرای جان سینا نباشد، ولی در آخر کار، هرگز نمی‌شود به آن برچسب محصولی متوسط یا بد را زد. به‌گونه‌ای که با اثرگذاری مثبت فیلم‌نامه‌ی کریستینا هادسونِ تازه‌کار که به‌زودی در فیلم‌های بعدی دنیای سینمایی DC بیشتر او را خواهیم دید، «بامبل‌بی» حتی هنگام تصویرسازی از هیجانی‌ترین و پر زدوخوردترین رخدادها، حقیقتا قصه‌ای را برای‌مان تعریف می‌کند. نتیجه هم می‌شود آن که وقتی قهرمان‌های داستان در خطر قرار می‌گیرند، با وجود بی‌ارزش و مسخره بودن دشمنان‌شان و قطعی بودن پیروزی آن‌ها، سینماروها می‌توانند از وقت گذاشتن برای دنبال کردن موفقیت این دختر و دوست فضایی بامزه‌اش لذت ببرند.