نقد فصل اول سریال Fleabag - فلیبگ

فیلم‌ها و سریال‌های زیادی تا به حال اقبال خود را در ارائه‌ی داستانی با محوریت زن مدرن در لباس ضد قهرمان آزموده‌اند، اما حداقل در چند سال اخیر کمتر اثری دیده می‌شود که توانسته باشد این کار را به درستی انجام دهد و یک «دختر بد» غیر کلیشه‌ای درست و حسابی به بینندگان عرضه کند. اغلب این آثار به‌جای ارائه‌ی شخصیتی واقعی، قابل لمس و جذاب، در درون حباب تصورات خود باقی می‌مانند و به ترسیم انسانی تک بعدی که تنها خصوصیت اخلاقی‌اش سرکشی و زیر بار نرفتن است بسنده می‌کنند؛ این مسئله باعث می‌شود در دنیایی که همه دنبال قهرمانی از جنس خودشان روی پرده‌ی سینما یا صفحه‌ی تلویزیون می‌گردند، فرصتی بزرگ برای انعکاس صحیح و صادق بخش عظیمی از جامعه‌ی بشری در رسانه تلف شود. Fleabag اما نه خوب، که این کار را فوق‌العاده انجام می‌دهد. این سریال کمدی-درام انگلیسی، که این روزها به‌لطف درخشش فصل دوم و پایانی‌اش در جشنواره‌های مختلف از جمله Emmy و دریافت بازخوردهای مثبت از بینندگان و منتقدین بیش‌ازپیش مورد توجه قرار گرفته است، داستان یک زن در سخت‌ترین دوره‌ی زندگانیش را روایت می‌کند و به موضوعات و مسائل متعددی سرک می‌کشد. Fleabag زاده‌ی ذهن خلاق فیبی والر-بریج (Phoebe Waller-Bridge)، بازیگر، فیلم‌نامه و نمایش‌نامه نویس و تهیه کننده‌ی انگلیسی، است؛ او این سریال دوازده قسمتی را براساس نمایش تحسین شده‌ای با همین نام ساخته است. در این مطلب سعی داریم نگاهی به فصل اول این سریال بیاندازیم.

بینندگان شخصیت اصلی را با نام مستعار فلیبگ می‌شناسند. ما با او به‌عنوان زنی آشنا می‌شویم که افسار زندگی‌اش را به دست گرفته، اغلب اوقات نیروی محرک اتفاقات پیرامون خود است و دستی بر پیش‌بینی افکار و رفتارهای دور و بری‌هایش دارد. فلیبگ مجرد است، در لندن زندگی می‌کند، آنچنان به اخلاقیات اعتقاد ندارد، از هر روشی برای رسیدن به مقاصد خود استفاده می‌کند و در تلاش است تا در لحظه زندگی کند. در برخوردهای اولیه با فلیبگ به نظر می‌آید او زنی است پر از اعتماد به نفس که کمتر اتفاقی می‌تواند او را تحت تاثیر قرار دهد، اما دیری نمی‌پاید که کم کم ترک‌هایی در این قصر بلورین نمایان می‌شود. با گذر زمان متوجه می‌شویم روابط شخصی متعدد فلیبگ صرفا ریشه در لذت طلبی و امیال او ندارد، او می‌تواند گاهی از اوقات سر به هوا باشد و ناخواسته اوضاع را خراب کند و برخلاف ذهنیت همیشگی‌اش در قضاوت‌هایش درمورد دیگران به خطا بیافتد.

درکنار تمامی این مشکلات ریز و درشت، فلیبگ عزادار مرگ بهترین دوستش نام بو است، که در فلش بک‌ها و کات‌هایی سریع کم و بیش با او آشنا می‌شویم. بو یکی از کلیدی‌ترین شخصیت‌های داستان و زندگی فلیبگ است. این فلش بک‌ها گویای آن هستند که رابطه‌ی فلیبگ و بو چیزی بیشتر از یک دوستی ساده بوده است؛ به زبان ساده‌تر می‌توان گفت بو نیمه‌ی بهتر فلیبگ بود و بهترین نسخه‌ی او را از زیر کوله باری از لغزش‌های اخلاقی بیرون می‌کشید. بو به روزگار فلیبگ امید، شوق و مهربانی می‌داد و در دنیایی که در آن زن پا به سن گذاشته‌ی مجرد از جایگاه اجتماعی قابل قبولی برخوردار نیست، پشتیبان و همراه او بود. طبیعی است که مرگ بو تاثیر عاطفی بزرگی روی فلیبگ گذاشت است، اما این تمام ماجرا نیست؛ با پیش‌روی در داستان متوجه می‌شویم که فلیبگ در مرگ بو آنقدرها هم بی تقصیر نیست و خود او با تمام تلاشش برای فراموش کردن این اتفاق ناگوار و پناه بردن به انکار، خود را مقصر می‌داند و احساس گناه سنگینی را بر دوش می‌کشد. در نبود بو، هر آنچه برای فلیبگ باقی مانده است، جذابیت ظاهری و ته مانده‌ی جوانیش است، از همین رو او تلاش می‌کند تا خلل‌های ایجاد شده در زندگی‌اش را با بی بند و باری و ورود به روابط مختلف جبران کند. طبیعی است که مانند هر مخدر دیگری، اینگونه روابط نیز مرهمی کوتاه مدت به‌ حساب می‌آیند، با گذشت زمان تاثیر خود را از دست می‌دهد و حتی ممکن است خود به مشکلی جدید تبدیل شود. در مورد فلیبگ وقتی تازه از عمق فاجعه خبردار می‌شویم که داستان از حقیقت ماجرای مرگ بو پرده برمی‌دارد؛ این اعتیاد کم و بیش جدید فلیبگ تقلایی بی فایده از فرار و انکار واقعیت است و برعکس، برخی از زشت‌ و تلخ‌ترین خاطرات او را برایش یادآور می‌شود و باعث می‌شود او یکی از بدترین اشتباهات خود را دوباره زندگی کند. با وجود آنکه در قسمت پایانی فصل اول می‌بینیم که فلیبگ تماما به خودآگاهی رسیده و تک تک سلول‌های بدنش می‌خواهند که او رنگی جدید به در و دیوار زندگی‌اش بزند، اما او هنوز راهی طولانی با رهایی از این رفتارهای مخرب و سر و سامان دادن به روابط شخصی‌اش دارد.

Fleabag مسائلی را بازگو می‌کند که پرداختن به آن‌ها، خصوصا در قالب یک سریال تلویزیونی، کار آسانی نیست. خوشبختانه اینجا است که طنز لطیف فیبی والر-بریج به کار می‌آید و با جلوگیری از غرق شدن در سریال در فضایی تاریک، به هضم راحت‌تر مفاهیمی که در طول داستان بیان می‌شوند کمک می‌کند. فصل اول این سریال با قسمتی به محوریت مضامین بخشش و امید به پایان می‌رسد. با وجود آنکه ممکن است با خود فکر کنیم حالا فلیبگ به یک نقطه‌ی آسایش موقت رسیده، اما هنوز مسائل متعددی وجود دارند که نیازمند رسیدگی ضد قهرمان محبوب ما هستند.