نقد فیلم Tesla

اختلاف‌های تسلا و ادیسون شاید بزرگترین حادثه‌ی حاشیه‌ای باشد که بر جریان علم تاثیر گذاشته است. هر دو مخترع بودند و به شهرت بسیار زیادی رسیدند. تسلا به مدت کمتر از یکسال در کارگاه ادیسون کار کرد و زمانی که دید ایده‌هایش مدام سرکوب می‌شود بیرون رفت. شاید اگر این وصال طولانی‌تر بود و ادیسونِ پرآوازه بیشتر به حرف‌های کارمندش گوش می‌داد حالا دنیا شکل دیگری داشت. تاریخ علم پر از این شایدهاست. پر از استعدادهایی که بنا به اتفاق‌های مختلفی تلف شده‌اند.

فیلم تسلا Tesla نه از آن بیوگرافی‌های مرسوم است که با پررنگ کردن حوادث دراماتیک زندگی شخصیت‌های مهم، سرگرمی بیافریند و نه از آن بیوگرافی‌های هنرمندانه است که توانسته باشد به روح یک هنرمند یا شخصیتی مطرح نزدیک شود. نمونه درخشان دسته‌ی اول فیلم Theory of Everything است که با تاکید بر زندگی عشقی استیون هاوکنیگ به اثری سرگرم‌کننده و نشاط‌آور و البته قابل ستایش تبدیل شده و نمونه‌ی دسته‌ی دوم فیلم بر دروازه ابدیت At Eternity’s Gate ساخته جولیان اشنابل است که روح زندگی وینسنت ون‌گوگِ نقاش را با نزدیک کردن شکل فیلمبرداری به نقاشی‌های ون‌گوگ قابل لمس کرده است.

ممکن است بخشی از داستان در ادامه لو برود.

تصور ابتدایی‌ام آن بود که تسلای مرموز را در بخش‌های زیادی از فیلم در حال کار کردن روی پروژه‌هایش ببینم اما فیگور تسلا با بازی قابل توجه اتان هاوک بیشتر در تمنای فرصتی برای کار کردن دیده شد. چهره‌ی حیران تسلا خبر از عقایدی می‌دهد که نظم جهانی را سامان می‌دهند. آن مورگان به او می‌گوید ایده‌آل گرایی با سرمایه‌داری نمی‌خواند و این تبدیل به بزرگ‌ترین بحران تسلای نابغه می‌شود. تسلا می‌خواهد به مردم خدمت کند نه اینکه چیزی برای فروش به آن‌ها عرضه کند اما این رویکرد در چرخه‌ی مالی جهان امکان‌پذیر نیست. تسلا دارد مقدمات اینترنت همگانی را می‌چیند اما برای هیچکسی مهم نیست چون هنوز جهان آمادگی‌اش را ندارد. همین حیران و گیجش می‌کند. جهان نمی‌فهمد که او چه کشف بزرگی کرده است و چه چیز آزاردهنده‌تر از این؟

صاحبان سرمایه تا آنجایی از مخترع حمایت می‌کنند که بتوانند از اختراعش پول کاسبی کنند. صحنه‌ای که مورگان همراه خانواده‌اش مشغول بازی تنیس است بر همین مبنا نوشته شده است. طبیعی است وقتی تسلا با ایده خارق‌العاده‌اش که از قضا مورگان فکر می‌کند منفعت مالی ندارد سراغ مورگان می‌رود باید پشت حصارها بیاستد. احتمالش زیاد است که این صحنه در واقعیت به شکل دیگری اتفاق افتاده باشد. اهمیتی ندارد. قرار است کمی خیال کنیم. واقعیت در این موارد جزیی اهمیتی ندارد چرا که حقیقت از دل همین توری فلزی جدایی‌افکن به مخاطب باهوش منتقل می‌شود. وقتی مورگان‌ها بی‌توجه به تسلا که دارد با تمنا نظریه‌هایش را توضیح می‌دهد بازی را ادامه می‌دهند. تسلا از این بازی بیرون است. او بر خلاف ادیسون مرد حساب و کتاب و آشتی با سرمایه‌داری نیست و طبیعی است که در ۸۷ سالگی در تنهایی بمیرد اما نام‌اش هیچگاه از یاد نمی‌رود.

در مجموع تسلای حوصله سر بر آلمریدا نکات قابل توجهی دارد که نیاز به صبر و حوصله و روحیه اکتشاف دارد اگر کمی وسواس بیشتری روایت به خرج داده می‌شد و کمی ابهامش کمتر می‌شد می‌توانست به یکی از آثار مورد توجه امسال تبدیل شود. انتقاد پررنگ فیلم به سرمایه‌داری به خوبی منتقل شده است اما فیلم در همین سطح درجا می‌زند و نمی‌تواند بیشتر از این به شخصیت غمگین تسلا نفوذ کند.