نقد فیلم Nobody Sleeps in the Woods Tonight

توجه به این مسائل باعث شده که این سه فیلم ذکر شده با وجود ضعف‌ها و کاستی‌های‌شان تجربه‌هایی قابل اعتنا در حیطه‌ی ژانر باشند. درواقع آنچه که مواجهه با این فیلم‌ها را برای طرفداران سینمای وحشت جذاب و کنجکاوی‌برانگیز می‌کند، همین برخورد خلاقانه و بازیگوشانه با موقعیت‌های داستانی و الگوهای آشنای زیرگونه‌های ژانری در بستر جغرافیایی و اجتماعی متفاوتشان است. اما بسیاری از این تجربه‌آزمایی‌ها در حد کنجکاوی اولیه و کپی‌های ناشیانه از فیلم‌های هالیوودی باقی می‌مانند. موضوعی که درباره‌ی اکثر تجربه‌های انگشت‌شمار ایرانی در ژانر وحشت، صدق می‌کند. فیلم «زار»‌ به کارگردانی نیما فرهی یک کپی ناشیانه از فیلم‌های خانه‌های تسخیرشده هالیوودی است. شاید تنها نمونه‌ی ایرانی تا حدودی قابل اعتنا در این زمینه خوابگاه دختران «محمدحسین لطیفی»‌باشد که هرچند این فیلم‌ روایتش بیشتر وابسته به قصه‌های فولکوریک است و با اینکه تاثیراتی از ژانر گرفته اما چندان به آن نزدیک نمی‌شود (روایت قصه‌های وحشت فولکوریک یکی دیگر از ترفندهای موثر برای خلق فیلم‌های وحشت بومی است).مسیر تجربه‌های ژانری موفق در کشورهایی که صاحب ژانر و صنعت سینما نیستند، از برخورد آگاهانه به مصالح و المان‌های ژانری می‌گذرد. درواقع فیلمسازی که قصد طبع‌آزمایی در زمینه‌ی ژانر دارد چاره‌ای برایش نیست جز اینکه اشرافی کامل به الگوها و عناصر روایی ژانر و کارکرد آن‌ها در خلق ایدئولوژی و درون‌مایه داشته باشد و بتواند آن‌ها را در بستری بومی پیاده کند. اگرنه کپی کردن صرف و ناشیانه از فیلم‌های موفق ژانری و عناصرشان منجر به خلق اثری قابل اعتنا نمی‌شود.

سینمای وحشت لهستان را با یک نام به یاد می‌آوریم: «آندری زولافسکی». هرچند فیلم‌های فیلمساز نفرین‌شده‌ای مانند زولافسکی را نمی‌توان در ژانر و دسته‌بندی خاصی گنجاند، اما برخی از ناب‌ترین و خلاقانه‌ترین وحشت‌های سینمایی را آفریده است. Possession «تسخیر» با حضور فراموش‌نشدنی ایزابل آجانی همچنان یکی از هراس‌آورترین فیلم‌های تاریخ سینما است؛ داستانی زنی که با یک هیولا رابطه دارد. اما آنچه که به‌عنوان ژانر وحشت طبق الگوهای آشنا و آمریکایی آن می‌شناسیم، در سینمای لهستان تقریبا غایب بوده است. به غیر از نمونه‌های انگشت شماری که آن‌ها هم آثار موفقی به حساب نمی‌آیند. اما در سال‌های گذاشته‌ تحرکاتی به سمت ژانر و سینمای وحشت توسط برخی از فیلمسازان لهستانی رقم خورده است که به‌عنوان دو نمونه‌ی موفق می‌توان به فیلم فانتزی خون‌آشام-پری دریایی The Lure و فیلم مهجور و درخشان The Demon اشاره کرد ( سومین و آخرین فیلم کارگردان جوانش مارچین ورونا که در ۳۵ سالگی در اتاق هتلش در گدنیای لهستان خود را حلق‌آویز کرد).

Nobody Sleeps in the Woods Tonight دومین فیلم کارگردان جوان آن Bartosz M. Kowalski است. فیلم اول کووالسکی Playground، اگرچه یک فیلم ترسناک نبود، اما به غایت شوکه‌کننده، دلخراش و هولناک بود. فیلمی با سبکی مستندگونه و مشاهده‌گرانه که زیبایی‌شناسی سرد و بی‌روح برخی از فیلم‌های آزاردهنده‌ی سینمای شرق اروپا - نظیر جهان خاموش ناشنوایان فیلم The Tribe «قبلیه» - در سال‌های اخیر را به یاد می‌آورد. پلان‌سکانس ده دقیقه‌ای انتهای Playground از لحاظ آزاردهنده‌بودن از سکانس معروف فیلم Irreversible «برگشت‌ناپذیر» گاسپار نوئه پیشی می‌گیرد.

البته فیلم از لحاظ سبک و الگوهای روایی در زیرگونه‌ی اسلشر قرار نمی‌گیرد. حضور شخصیت فاینال گرل و جوان‌هایی که توسط دو هیولای فیلم سلاخی می‌شوند، برای اینکه فیلم را گونه‌ی اسلشر قرار دهیم، کفایت نمی‌کند. درواقع آنچه که فیلم را به اسلشر نزدیک می‌کند، ارجاعات آن به برخی فیلم‌های شناخته‌ شده‌ی این ژانر است. ایده‌ی جوانانی که دور از اجتماع در جایی در جنگل کمپ زده‌اند از فیلم Friday the 13th «جمعه سیزدهم» می‌آید. دو هیولای بدقواره‌ی فیلم و اقدام‌های وحشیانه‌ و خشون‌بارشان ارجاع به فیلم‌هایی مانند The Texas Chainsaw Massacre «کشتار با اره برقی در تگزاس» و Wrong Turn «پیچ اشتباه» است. البته دو قلوی هیولایی این فیلم مانند اعضای خانواده‌ی آدمخوار پیج اشتباه از مشکل ژنتیکی رنج نمی‌برند. آن‌ها در کودکی به واسطه‌ی مواجهه با یک شهاب سنگ دچار دگردیسی می‌شوند و مادرشان از وحشت آن‌ها را برای سال‌ها در زیرزمین خانه‌ی جنگلی خود زندانی می‌کند و با شکار حیوانات غذای آن‌ دو را تأمین می‌کند. هرچند اگر گاهی آدم بیچاره‌ای هم به دامشان بیفتد از خوردنش استقبال می‌کنند.

شما می‌دانید که فیلم چه مسیری را طی خواهد کرد و چه اتفاقی خواهد افتاد. شاید تنها تعلیق فیلم انتظار مواجهه با هیولاهای آن و همچنین صحنه‌های کشت‌وکشتار است.برای یک فیلم اسلشر که از کلیشه‌ها تبعیت می‌کند، پرداخت صحنه‌های کشتار مناسب می‌تواند به نجات فیلم ختم بشود. صحنه‌های کشتار و خون و خونریزی سرخوشانه‌ی فیلم، ایده‌ی تازه‌ای ندارند و بارها آن‌ها را در فیلم‌های وحشت دیگر دیده‌ایم. درواقع بلاهای وحشتناکی که سر شخصیت‌های فیلم می‌آید یادآور لحظه‌های مشابه در فیلم‌های دیگر است. به‌عنوان نمونه سکانسی که یکی از شخصیت‌ها داخل دستگاه چوب‌بری خُرد می‌شود مشابه لحظه‌ای در فیلم Tucker & Dale vs. Evil «تاکر و دیل دربرابر شیطان» است که یکی از دانشجویان بخت‌برگشته با سر به درون دستگاه چوب‌بری خودش را پرت می‌کند. فیلم بیشتر متکی به برخی‌ ایده‌های صرفا بامزه است که در اجرا نتوانسته به آن‌ها قوامی بدهد. اما بااین‌حال به واسطه‌ی موقعیت‌ها و لحظه‌های طنز‌آمیزش تا حدودی سرگرم کننده است البته در صورتی که با شوخی‌های آن همراه شوید. در غیر این صورت احتمالا تماشای فیلم کسل‌کننده خواهد بود.