نقد انیمیشن دنیای عجیب (Strange World) | ماجراجویی دیزنی در دنیای زیر زمینی

سال ۲۰۲۱ برای والت دیزنی با انیمیشن Raya and the Last Dragon و انیمیشن Encanto سال بسیار خوبی بوده است و طی سال ۲۰۲۲ انیمیشن Strange World را منتشر کرده است. این انیمیشن اورجینال اکشن و ماجراجویی با الهام از مجلات پالپ یا زرد و داستان‌های مشهور نیمه اول قرن بیستم ساخته شده است. در انیمیشن دنیای عجیب به اعماق یک سرزمین ناشناخته و خطرناک سفر می‌کنیم که موجودات خارق‌العاده در انتظار خانواده افسانه‌ای کلید هستند.

خانواده‌ای از کاوشگران که اختلاف بین آن‌ها تهدیدی برای نابودی آخرین و مهم‌ترین مأموریت آن‌ها است. دان هال که سابقه کارگردانی انیمیشن Big Hero 6 و انیمیشن Raya and the Last Dragon به‌همراه دستیاری کارگردانی انیمیشن Moana را در کارنامه دارد، روی صندلی کارگردانی انیمیشن Strange World نشسته است و عجیب نیست که انتظار بالایی از انیمیشن جدید دیزنی که جیک جیلنهال را برای صداپیشگی شخصیت اصلی در اختیار دارد، داشته باشیم.

انیمیشن دنیای عجیب روی موضوع جالب و نسبتا متفاوتی دست گذاشته است. اگرچه موضوع و داستان فیلم چیز جدید و متفاوتی نیست، اما در سینمای امروز کمتر شاهد گفتن دوباره داستان‌های این چنینی هستیم و دیزنی به نحوی دست به ریسک زده است تا داستان علمی تخیلی را به‌جای داستان‌های رایج انیمیشن‌ها برای مخاطبان روایت کند. بدین ترتیب دیزنی فرصت خوبی برای گفتن یک داستان علمی تخیلی و نسبتا متفاوت با دیگر کارهاش را دارد و تیم پشت آن نیز نوید چنین موضوعی را می‌دهد.

بخشی از کلیت داستان انیمیشن Strange World در مورد ماجراجویی خانواده کلید در یک دنیای ناشناخته و خطرناک است که برگرفته از داستان‌های علمی تخیلی عامه پسند در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی است. بااین‌حال تمرکز اصلی داستان روی روابط سه نسل از خانواده کلید است که یگر در تلاش است تا پسرش به یک ماجراجو بزرگ مثل خودش تبدیل شود و در بخش دوم شاهد آن هستیم که سرچر تلاش می‌کند تا پسرش را به یک مزرعه‌دار مثل خودش تبدیل کند.

به‌صورت کلی با داستان جدید و متفاوتی طرف نیستیم و مشخصا هم نباید انتظار یک داستان ساختار شکن را داشت، اما پرداختن به سه نسل مختلف یک خانواده می‌تواند ایده جالبی باشد که البته قبلا مشابه آن را در انیمیشن انکانتو دیده بودیم. برخلاف انیمیشن Encanto که تفاوت‌های معنی داری در داستان و شخصیت پردازی هر شخصیت ایجاد شده بود، در انیمیشن Strange World شاهد چنین موضوعی نیستیم. درواقع اختلاف بین یگر و سرچر تا حد زیادی قابل قبول‌تر از سرچر و ایتن، پسرش است.

مشکل اینجا است که سازندگان انیمیشن تصمیم گرفته‌اند تا به‌جای اینکه اختلافات متفاوتی بین هر گروه از نسل ایجاد کنند، صرفا آن را تکرار کنند و همین تکرار باعث می‌شود تا بخش ایتن از اهمیت کمتری برخوردار باشد. مشکل اینجا است که سازندگان برای بخش ایتن تصمیم گرفته‌اند تا از راه‌های حاشیه‌ای بهره ببرند و آن را مهم جلوه کنند. نکته اینجا است که پرداختن به برخی از مسائل در یک انیمیشن که برای کودکان ساخته می‌شود، کار درست و صحیحی نیست و صرفا نباید برای به‌دست آوردن دل یک گروه کوچک از آن در یک انیمیشن استفاده کرد.

مشخصا هر داستان و موضوعی جای خودش را دارد و متاسفانه دیزنی برای اینکه توسط این گروه‌ها کنسل نشود به سمتی رفته است که باعث می‌شود تا خانواده‌ها تصمیم بگیرند تا برنامه‌های دیگری را برای تماشا فرزندان خود انتخاب کنند و این تصمیم کاملا قابل درک است. حتی عادی جلوه دادن این موضوع در داستان انیمیشن Strange World و شخصیتی که ۲۵ سال خانواده خود را ندیده است نیز موضوع عجیبی می‌تواند باشد و امیدوار هستم که بازگشت باب ایگر باعث تغییراتی در این روند کنونی شود.

حتی اگر نخواهیم خیلی به این مسائل بپردازیم و حتی بگوییم که این موضوع تنها بخش کوچکی از داستان انیمیشن را تشکیل می‌دهد، اما هدف انیمیشن کودکان است و پرداختن به این مسائل در چنین محصولاتی تصمیم اشتباه و نابخشودنی است. در هر حال سازندگان انیمیشن می‌توانستند تمرکز بیشتری روی پرداختن به داستان انیمیشن و عمق روابط بین سه نسل خانواده کلید بپردازند تا اینکه در اواسط آن احساس کنیم که این مشکلات خیلی سطحی به‌نظر می‌رسند و خیلی سطحی هم حل می‌شوند.

صحبت‌های من باعث نمی‌شود که بگویم که انیمیشن دنیای عجیب به‌خاطر برخی از مسائل اثری بد و افتضاح است و نباید یک طرفه به سمتش برویم. بلکه در طول تماشا انیمیشن واقعا لحظات خوب و دلنشینی وجود دارد و انیمیشن لحظه‌ای را تلف نمی‌کند و بیننده را خیلی سریع به دل یک دنیای متفاوت و زیبا می‌برد. البته پلات تویست پایانی انیمیشن بدون شک نقطه مثبت و نسبتا غیر منتظره انیمیشن است که تقریبا پیش‌بینی آن باتوجه‌به روند داستان کمی سخت به‌نظر می‌رسد و این پلات تویست تا حدی نجات‌بخش داستان انیمیشن است.

بزرگ‌ترین مشکل انیمیشن بخش داستان و نداشتن عمق زیاد است و در ادامه دنباله‌روی از کلیشه‌های کلی دیزنی و دیگر داستان‌های مشابه است؛ به‌طوری که بیننده می‌تواند هر لحظه داستان به‌جز پلات تویست پایانی آن را پیش‌بینی کند. اما در بخش طراحی انیمیشن یکی از بهترین کارهای دیزنی می‌تواند لقب بگیرد. دنیای انیمیشن طراحی زیبا و جذابی دارد و نمی‌توان از کیفیت بالای تیم سازنده انیمیشن در این بخش بگذریم.

نقطه قوت انیمیشن Strange World درواقع بخش فنی و طراحی آن است و برخی از صحنه‌های انیمیشن تا حد زیادی واقع‌گرایانه و جذاب طراحی شده‌اند. بدون شک بخش انیمیشن‌سازی دیزنی به‌صورت سالیانه پا به پای پیکسار در حال پیشرفت بخش فنی خود است و صد البته آن‌ها هرگز بخش فانتزی کارهای خود را فراموش نمی‌کنند، اما پیشرفت چشمگیری را در انیمیشن دنیای عجیب شاهد هستیم. این پیشرفت باعث شده است تا دنیای انیمیشن تا حد زیادی جذاب و فوق‌العاده به‌نظر برسد و درواقع کمک بسیار زیادی به نتیجه نهایی کار کرده است.

در مقابل دوباره شاهد شخصیت بامزه‌ای هستیم که دنباله‌رو شخصیت‌هایی مثل بیمکس است. این شخصیت آبی‌رنگ از دنیای زیر زمین یکی از بخش‌های مثبت انیمیشن دنیای عجیب می‌تواند لقب بگیرد که البته مورد غیر منتظره‌ای هم نیست و درواقع همیشه در کارهای دیزنی شاهد حضور این چنین شخصیت‌ها هستیم. البته این شخصیت بهترین شخصیت بامزه کارهای دیزنی نیست و زیر سایه مشکلات انیمیشن پتانسیل آن هدر می‌رود، اما باز هم می‌تواند لحظات بامزه‌ای را برای بینندگان خلق کند.

انیمیشن Strange World بهترین یا بدترین کار دیزنی نیست، اما در بهترین حالت اثری سرگرم کننده است که ارزش تماشا کردن را دارد و درنهایت از کارهایی مثل انیمیشن Frozen 2 بالاتر قرار می‌گیرد. بااین‌حال مسائل حاشیه‌ای می‌تواند باعث شود تا خانواده‌ها علاقه‌ای به این نداشته باشند تا فرزندانشان این انیمیشن را تماشا کنند. انیمیشن دنیای عجیب به‌خوبی کارهای قبلی دان هال مثل انیمیشن Big Hero 6 نیست، اما باز هم اثری قابل قبول از وی است که می‌توانست بسیار بهتر باشد.