نقد فیلم استخر بی‌نهایت | آخرالزمانی کوچک

استخر بی نهایت سومین فیلم از کارنامه برندون کراننبرگ پسر دیوید کراننبرگ است. او تا اینجا نشان داد که به سبک پدر بسیار علاقه‌مند است و اگر مجال‌اش را هم بیابد بیشتر از خود دیوید کرانبرگ به این سبک از فیلم‌های عجیب‌وغریب وفادار می‌ماند. این فیلم ادامه‌ی جهان‌بینی‌های این کارگردان در فیلم‌های قبلی‌اش است و می‌توان به این نتیجه رسید که کراننبرگ در حال به‌دست آوردن امضای خودش در دنیای فیلمسازان است. دلهره‌آفرینی، ترس، ایده‌های سورئال و مالیخولیایی، فضاهای سرد عناصری هستند که تا اینجا در این سه فیلم به چشم می‌آیند.

اما دنیای ثروتمندان، استعمار و تن انسان به گمان ایده‌های مورد علاقه‌ی کراننبرگ است. در ضدویروس (Antiviral) که سلبریتی‌ها مردم را بیمار می‌کردند و تن‌شان را به استعمار می‌گرفتند، در متصرف (Possessor) هم ثروتمندان از تن‌های دیگران برای انجام قتل‌های وحشیانه استفاده می‌کردند. در استخر بی‌نهایت نیز همه‌ی این‌ها به شکل دیگری تکرار می‌شود و ما می‌توانیم همه‌ی آنچه که در دو فیلم قبلی این کارگردان وجود داشت را با فرمی دیگر ببینیم. این فیلم اما نسبت به دو فیلم ضدویروس و متصرف از انسجام کمتری برخوردار است و آن قصه‌پردازی دو فیلم قبلی را به‌همراه ندارد.

در ادامه بخش‌های از داستان فیلم فاش می‌شود

استخر بی‌نهایت جائی دور از تمدن اتفاق می‌افتد، کشوری خیالی و به‌دور از تمدن که مردمانش از غریبه‌ها خوششان نمی‌آید. این مکان دورافتاده در دل خود تفرجگاهی مجلل دارد؛ بهشت ثروتمندان، جائیکه میهمانانش حق خروج از آن را ندارند. جیمز به‌همراه همسر ثروتمندش برای گذران تعطیلات به این مکان آمده‌ است، نویسنده‌ای که اولین کتاب‌اش مورد استقبال قرار نگرفته و گویا در این هتل به‌دنبال فرصتی برای بازیابی استعدادش است. بیرون از این اقامتگاه یک جهنم واقعی در جریان است، جائیکه در ظاهر با این تفرجگاه پُرزرق‌وبرق در ضدیت کامل است و جیمز و همسرس به‌طرزی ناخواسته درگیرش می‌شوند.

از طرفی دیگر استخر بی‌نهایت یک علمی‌تخیلی تاریک است که از عناصر نئونوآر بهره می‌گیرد و همچون آثار کراننبرگ پدر پیش می‌رود. پس ما تا اینجا از حیث ژانر با فیلمی طرف هستیم که در دیستوپیایی دلهره‌انگیز یک روایت علمی‌تخیلی را تعریف می‌کند. حال در دل این قالب چندگانه، محتوایی شلوغ‌تر در جریان است، ایده‌هایی که پشت‌به‌پشت هم می‌آیند و مخاطب را با تفکراتی تکان‌دهنده بمباران می‌کنند. درواقع فیلم‌های این روزهای سینما چیزی خارج از این نوع از روایت‌ها نیست. آن‌ها یا اصلا ایده‌ای ندارند و پیرنگ‌شان تکراری است یا اینقدر از لحاظ ایده شلوغ‌اند که فیلم به پرداخت هیچکدام‌شان نمی‌رسد.

استخر بی‌نهایت با ایده‌های متنوع و تودرتویی پُر شده و گویا هرآنچه که در ذهن فیلمساز می‌گذشته، در این طرح آمده است. همانند فیلم مثلث غم که در سال گذشته منتشر شد، استخر بی‌نهایت نقدی بر زندگی ثروتمندان است اما برخلاف Triangle Of Sadness از هجو استفاده نمی‌کند و لحنی کاملا جدی دارد. Infinity Pool مثل دو اثر قبلی کارگردان به ویژگی‌ها و معضلاتی که ثروتمندان به‌وجود می‌آورند، می‌پردازد و دنیایش را طبق خط‌کشی‌های زندگی این قشر خلق می‌کند. کرانبرگ در آخرین اثر خود از ثروتمندان عصبانی است و آن‌ها را آدم‌های خوبی نمی‌بیند. او با استفاده از این طبقه‌ی مرفه یک دیستوپیای جمع‌وجور اما وحشتناک را ترتیب می‌دهد، هرجی‌ومرجی که آدم‌های قدرتمند به‌وجود می‌آورند و کنترل‌اش می‌کنند.

این خوشگذرانی‌های مالیخولیایی زمانی ترسناک می‌شود که فیلم ایده‌ی علمی‌تخیلی‌اش را پیش می‌کشد و جهان فروپاشیده‌اش را به ثمر می‌رساند. هنگامی که جیمز به‌همراه گابی، آلبن و همسرش از منطقه‌ی ممنوعه برمی‌گردد در تاریکی شب مرتکب یک قتل غیرعمد می‌شود، گناهی که در فرهنگ بدوی آن منطقه، سزایش اعدام است. حال جیمز باید توسط پسر بزرگ کسی که کشته شده، بمیرد اما حکومت محلی راه فراری را برای دیپلمات‌ها و ثروتمندان از مرگ دارد. وقتی‌که آن‌ها نسخه‌ای از روی جیمز می‌سازند تا که اعدام‌اش کنند، همه‌چیز شبیه یک شوخی به‌نظر می‌رسد اما درواقع یک ویرانی عظیم در راه است. کرانبرگ با خلق این ایده‌ی علمی‌تخیلی انسانی، تماشاگر را در دل تفکراتی عمیق می‌اندازد و مسائل دیگری را رو می‌کند.

از آنجائیکه زندگی کاری و شخصی جیمز به انحطاط کشیده شده، او بعد از دیدن قتل خود به‌دست پسر کشاورز، سفرش را شروع می‌کند. جیمز پاسپورت‌اش را مخفی می‌کند تا زمان بیشتری را در این تفرجگاه بماند. روان و مردانگی جیمز که تا پیش از این سرکوب شده بود غلیان می‌کند و تاریکی‌ها، خوبی‌ها و عقده‌هایش را بروز می‌دهد. در دل این آخرالزمانی که ثروتمندان به راه انداخته‌اند، مسیر زندگی جیمز تغییر می‌کند و تبدیل به چیزی می‌شود که تاکنون نبوده است. کراننبرگ بواسطه‌ی ایده‌ی علمی‌تخیلی‌اش، قصد نمایش لایه‌های روانی انسان را دارد، هر بار به دلیلی یکی از نسخه‌های جیمز به قتل می‌رسد تا اینکه در یکی از نزاع‌ها خود او، خودش را می‌کشد و حالت جنین می‌گیرد و به تعبیری از ابتدا متولد می‌شود. بعد از مرگ نسخه‌ی وحشی جیمز، پساآخرالزمان او شروع می‌شود، قهرمان قصه خود را باز می‌یابد، از وابستگی رها می‌شود و در پایانی تأثیرگذار نیز دیگر نزد همسرش برنمی‌گردد، چراکه در حرکتی استعاری مردانگی‌اش را بازیافته است.

این سوالات همانند دیگر ایده‌های فیلم بدون جواب باقی می‌مانند. استخر بی‌نهایت، شبیه یک هیجان زودگذر است، مثل یک ذهن شلوغ با صداها و تصویرهایی درهم. این فیلم فاقد یک قصه‌ی سرراست است و اصولا از داستان‌گویی نیز چیزی نمی‌داند. سفر درونی جیمز هم‌راستا با جهان‌بینی و ضدیت فیلمساز با جهنم ثروتمندان اتفاق نمی‌افتد و نقش‌اش آنچنان که باید در این آخرالزمان پرداخت نمی‌شود. Infinity Pool یکسری ایده را دور یکدیگر جمع کرده و با اضافه کردن چند کارکتر پرداخت‌ نشده، دست به خلق فیلمی خام زده است. اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که هیچکدام از ایده‌ها باعث به‌وجود آمدن یک داستان منسجم نشده‌اند.