دلایل قیمت نجومی بلیت پروازهای تهران به مشهد چیست؟ روند افزایشی ادامه دارد؟

این موضوع که به‌طور مستقیم بر هزینه‌های سفر تأثیر می‌گذارد، پرسش‌های بسیاری را در ذهن مسافران ایجاد کرده است: چرا باید برای یک پرواز داخلی هزینه‌هایی به این میزان پرداخت شود؟ و چه عواملی در شکل‌گیری این قیمت‌های نجومی نقش دارند؟ در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ داده خواهد شد و آخرین اخبار افزایش قیمت بلیط هواپیما را بررسی خواهیم کرد.

در ماه‌های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر قیمت بلیط هواپیما بوده‌ایم. تنها در پنج ماه گذشته، قیمت بلیط هواپیما رشد ۱۰ تا ۲۵ درصدی ماهانه و ۱۲۰ درصدی سالانه را تجربه کرده است. برخی این گرانی بلیت هواپیما را به تحریم‌ها مرتبط می‌دانند، اما افزایش نرخ پروازهای داخلی، بدون ارتباط به تحریم‌ها، نشان‌دهنده تأثیرات دیگری است. در حالی که اختلاف قیمت میان بلیت ‌های چارتری و سیستمی همواره مورد بحث بوده، نرخ بلیت‌ های هواپیما، به‌ویژه در زمان‌های پیک سفر، به شدت افزایش یافته است. به عنوان مثال، بلیط رفت و برگشت تهران کیش که تا شهریور ماه حدود ۵ میلیون تومان بود، در برخی روزها به حدود ۷ میلیون تومان رسیده است. این افزایش قیمت‌ها در کنار مشکلات ساختاری، نگرانی‌ها درباره آینده بازار بلیت‌های هواپیما را افزایش داده است.

بررسی قیمت بلیط پروازهای داخلی از ابتدای سال ۱۴۰۳ تاکنون، نشان از افزایش شدید هزینه‌ سفرهای هوایی دارد. به‌عنوان مثال، بلیط هواپیما تهران مشهد لحظه آخری که در ابتدای سال مبلغی بین 1.3 تا 1.5 میلیون تومان بود، اکنون در برخی از ایرلاین‌ها به میانگین 2.3 میلون تومان رسیده رسیده است؛ این افزایش نجومی قیمت بلیط هواپیما در کمتر از یک سال، بسیاری از مسافران را با چالش جدی مواجه کرده است. وضعیت پروازهای خارجی نیز تفاوت چندانی ندارد؛ بلیط رفت و برگشت تهران-دبی از ۶ میلیون تومان به حدود 11 میلیون تومان رسیده که جهشی بیش از 80 درصدی را نشان می‌دهد.

کارشناسان معتقدند که گرانی بلیت هواپیما دلایل ثابتی دارد. یکی از مهم‌ترین این عوامل، هزینه‌های تعمیر و نگهداری هواپیماها است که به دلیل قدیمی بودن ناوگان هوایی ایران و تحریم‌های موجود، چند برابر شده است. برای مثال لیست پرواز مشهد به تهران امروز را به همراه قیمت لحظه‌ای می‌توانید بررسی کنید که قیمت‌های آن دچار افزایش زیادی شده است. همچنین کاهش تعداد هواپیماهای فعال در کنار افزایش تقاضای سفرهای هوایی، تعادل عرضه و تقاضا را به هم زده و به افزایش نرخ‌ها دامن زده است. در این میان، افزایش هزینه‌های سوخت و خدمات فرودگاهی نیز از دیگر دلایل گرانی بلیت هواپیما است. به گفته کارشناسان، نبود نظارت کافی و تبانی برخی ایرلاین‌ها برای کاهش تعداد پروازها نیز به شکل‌گیری این روند افزایشی کمک کرده است.

مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، با اشاره به شایعات گرانی بلیت‌ها، تأکید کرده است که تا پایان سال جاری برنامه‌ای برای افزایش قیمت وجود ندارد. اما وی هشدار داده که در صورت تصویب لایحه افزایش نرخ سوخت هواپیما در بودجه سال آینده، احتمال افزایش قیمت‌ها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد وجود دارد. با این حال، وی از مردم خواست به شایعات توجه نکنند و نگران گرانی غیرمنطقی نباشند.

 افزایش چشمگیر قیمت‌ها از دی ماه سال گذشته، پس از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، نگرانی‌هایی درباره آینده ایجاد کرده است. هرچند ایرلاین‌ها دلیل گرانی را ثبات قیمت‌ها طی دو سال گذشته می‌دانند، اما روند فعلی نشان می‌دهد که نرخ‌ها بدون مصوبه هم افزایش یافته‌اند. حالا همه چشم‌ها به سال آینده است؛ آیا افزایش وعده داده شده ۱۰ درصدی اجرایی می‌شود یا سونامی جدیدی در راه است؟

آزادسازی نرخ بلیت هواپیما با رأی دیوان عدالت اداری به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز روز تبدیل شده و واکنش‌های متعددی را به همراه داشته است. بر اساس بند (ب) ماده ۱۶۱ قانون برنامه پنجم توسعه، دولت موظف بوده است که از ابتدای سال سوم این برنامه، نرخ خدمات حمل‌ونقل هوایی را به‌طور کامل آزاد و به سمت واقعی ‌سازی هزینه‌ها حرکت کند. این قانون همچنین حذف تخفیفات تکلیفی و معافیت‌ها در حوزه خدمات فرودگاهی و پروازی را الزامی کرده است.

دیوان عدالت اداری نیز به دنبال شکایت برخی شرکت‌های هواپیمایی، موضوع نرخ‌ گذاری بلیت هواپیما و دلیل افزایش قیمت بلیط هواپیما را مورد بررسی قرار داده است. این شرکت‌ها مدعی بودند که بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، نرخ‌گذاری دستوری دولت بر بلیت هواپیما غیرقانونی است و دیوان باید ورود کند. پس از جلسات متعدد کارشناسی و بررسی جزئیات قانونی، دیوان عدالت اداری به این نتیجه رسید که آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در راستای قانون بوده و مداخله دولت در نرخ‌گذاری فاقد وجاهت قانونی است.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، با انتقاد از وضعیت ناوگان هوایی کشور و افزایش قیمت بلیط هواپیما 1403، به کاهش تعداد هواپیماهای عملیاتی طی دهه‌های اخیر اشاره کرد و اظهار داشت که شرکت‌های هواپیمایی با خواباندن هواپیماها در آشیانه، به دنبال افزایش قیمت بلیت هستند. وی تاکید کرد ایرلاین‌ها با تبانی و بهانه‌هایی نظیر گرانی ارز، قیمت‌ها را بالا می‌برند، در حالی که سهم ارز در قیمت بلیت داخلی کمتر از ۲۰ درصد است. همچنین به گفته وی، وجود فساد در فرآیند تعمیرات هواپیما نیز قابل بررسی است، چرا که بسیاری از هواپیماها بدون نیاز به تعمیر وارد فرآیندهای پرهزینه می‌شوند.

 رفیعی با اشاره به سودآوری بی‌سابقه ایرلاین‌ها اظهار کرد که بیش از ۵۰ درصد قیمت فروش بلیت‌ها به عنوان سود نصیب این شرکت‌ها می‌شود. او همچنین به موضوع دریافت ۱۰ یورو از هر مسافر خروجی کشور انتقاد کرد و گفت: این اقدام فشار مضاعفی بر مردم وارد کرده و موجب افزایش قیمت بلیت‌ها و خروج بیشتر ارز از کشور می‌شود. وی با ذکر مثالی از افزایش قیمت بلیت پرواز تهران دبی و از ۶ میلیون به 11 میلیون تومان، تاکید کرد که این روند نه تنها به زیان مردم، بلکه به زیان اقتصاد ملی است و منابع مالی کشور به جیب مافیای حمل و نقل هوایی سرازیر می‌شود.

در سال‌های اخیر، پروازهای داخلی با چالش‌های زیادی مواجه بوده‌اند که منجر به افزایش قیمت بلیت هواپیما و نارضایتی مسافران شده است. مهم‌ترین دلایل این افزایش قیمت‌ها شامل کمبود ناوگان هوایی، هزینه‌های بالای تعمیرات و نگهداری و افزایش هزینه سوخت است. همچنین، مشکلات مدیریتی و عدم نظارت کافی بر بازار، به ویژه در زمینه بلیت ‌های چارتری، از عواملی است که منجر به افزایش قیمت‌ها و ایجاد نوسانات قیمتی شدید در فصول پر تقاضا شده است. از سوی دیگر، تبانی برخی ایرلاین‌ها برای کاهش تعداد پروازها به‌منظور ایجاد تقاضای بیشتر و افزایش قیمت‌ها، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است. با این حال، مسائل اقتصادی کلان نظیر نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینه‌های خدمات فرودگاهی نیز به عنوان عواملی اثرگذار بر قیمت بلیت‌ها مطرح هستند.