چگونه کارت گرافیک مناسب را برای پی سی مخصوص بازی خود انتخاب کنیم

از زمانی که شرکت 3dfx کارت Voodoo را عرضه کرده است، تقریبا در تمامِ موارد چگونگی اجرای بازی‌ها در پی‌سی با کارت گرافیکش رابطه‌ی تنگاتنگی داشته است. اما انتخابِ یک کارت گرافیکی آنقدرها هم کار راحتی نیست. هدف از تحریر این مقاله معرفی مدل‌های خاصی از کارت‌های گرافیکی موجود از ای‌ام‌دی یا انویدیا نیست، بلکه معرفی چارچوبی است که بتوانید از آن برای تشخیص میزانِ قدرت تراشه‌ی گرافیکی مورد نیاز و بودجه‌ای که باید برایش هزینه شود استفاده کنید.

اولین چیزی که باید قبل از خرید کارتِ جدید مشخص کنید این است که از آن چه انتظاری دارید. آیا بیشتر بازی‌های استراتژیکِ نوبتی مانند Civilization را ترجیح می‌دهید که عموما فشار کمتری را روی تراشه‌ی گرافیکی دارند، یا بیشتر به بازی‌های اکشن اول شخصِ مدرن یا نقش آفرینی علاقه دارید؟ آیا از نمایشگر 1080p فعلی خود راضی هستید و قصد ارتقای همزمانش را ندارید، یا این‌ که به دنبال کارت گرافیکی هستید که بتواند از پسِ اجرای فناوری‌های مدرن مانند 4K و واقعیت مجازی بربیاید؟

در اینجا یک قاعده‌ی کلی داریم: یک تخمینِ کلی در مورد قطعات سیستم و کارت گرافیکِ فعلی خود بدست آورید و ببینید چه مدتی است که آن را خریداری کرده‌اید و چه هزینه‌ای برای قطعات و مخصوصا کارت گرافیک پرداخته‌اید. مثلا اگر یک کارت گرافیک رده میانی دارید که ۳ سال پیش یک میلیون تومان خریده بودید، الان هم باید بودجه‌ای در همان حدود را برای خرید کارت جدید کنار بگذارید. معمولا با ارتقای هر نسل شاهد پیشرفت مداوم و مستمری در قدرت و راندمانِ سری محصولات انویدیا و ای‌ام‌دی در رده‌های مختلف هستیم و بر این اساس اگر حالا کارت گرافیک یک میلیون تومانی را برای سیستم خود بخرید، به همان اندازه‌ی کارت قبلی در زمان خودش برای بازی‌های جدید هم مناسب خواهد بود، در عین اینکه افزایش راندمانی نزدیک ۲ برابر را هم شاهد خواهید بود. البته این در صورتی است که بقیه‌ی قطعات شما هنوز توانایی و راندمانِ کمینه‌ی مورد نیاز را برای اجرای بازی‌های جدید داشته باشند، در غیر این صورت ارتقای کارت گرافیکی به تنهایی راه‌گشا نیست و باید تمامِ قطعات اصلی یا کل سیستم را تعویض کنید.

اگر در مورد فناوری‌های در حالِ ظهور مانند واقعیت مجازی و 4K یا آنچه که هنوز توسعه داده نشده کنجکاو باشید، یک پیش فرض کلیِ دیگر را هم به خاطر بسپارید: هر فناوری جدیدی که هنوز خبرهای زیادی در موردش منتشر می‌شود، معمولا به توانِ پردازشی فوق العاده‌ای هم نیاز دارد. صنعت پی‌سی در طول ۱۰ سالِ گذشته ابداعات رده بالای زیادی مانند PhysX، عینک‌های سه بعدی، بازی‌های چند مانیتوری، نمایشگرهای 4K و سرانجام واقعیت مجازی یا VR را به خود دیده است. تمام این فناوری‌ها هم در یک مورد اشتراک دارند و آن این است که در بدوِ عرضه به توان گرافیکی بالایی بیش از آنچه که یک کارت گرافیکی معمولی ارائه می‌کند نیاز دارند.

با این توضیحات اگر سرانجام یک ایده‌ی کلی در مورد انتظاری که از پی‌سیِ خود دارید بدست آوردید، می‌توانید تحقیق در مورد کفایت یا عدمِ کفایت بودجه‌ برای قابلیت‌های مدنظرتان را آغاز کنید. در حال حاضر یک کارت گرافیک ۸۰۰ هزار تومانی می‌تواند راندمان گیمینگِ مناسبی در رزولوشن 1080p داشته باشد و یک کارت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی هم برای رزولوشن 1440p یا همان 2K مناسب است، اما به بازی و کیفیت مدنظر شما از بازی هم بستگی دارد. این برداشت بیشتر با پیش فرضِ تنظیمات بالا است، اما اگر شما با تنظیمات گرافیکی متوسط یا Medium هم در بازی‌ها مشکلی نداشته باشید با همان کارت ۸۰۰ هزار تومانی هم شاید بتوان در خیلی بازی‌ها و رزولوشن 1440p راندمان قابل قبولی را بدست آورد.

وقتی بودجه‌ی مناسب را تعیین کردید نوبت انتخاب کارت مناسب می‌رسد. فقط در هنگام مقایسه در مورد نامگذاری محصولات دقت کنید. انویدیا و ا‌ی‌ام‌دی شیوه‌ی نامگذاری‌ متفاوتی در خانواده‌ی محصولات خود دارند که هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند و باید در همان نسل و برای همان سازنده در نظر گرفته شوند. مثلا برای AMD کارت گرافیک R9 390X سریع‌تر از R9 390 است، اما سری Fury در رده‌ی بالاتر از آنها قرار دارد و به عنوان نمونه مدل Fury X از Fury قوی‌تر است و Fury Nano گاهی اوقاف بین Fury و Fury X قرار می‌گیرد. در مورد Nvidia هم مدلی مانندِ GTX 980 Ti از GTX 980 و GTX 970 قوی‌تر است. در نظر داشتنِ بودجه‌ای که با شرایط بالا متصور شده‌اید به شما کمک می‌کند که دایره‌ی انتخاب‌ها را محدودتر کنید.

در همان بودجه‌ی ۹۰۰ هزار تومانی کارت GTX 960 دیگری هم داریم که به جای ۴ گیگابایت فقط از ۲ گیگابایت حافظه‌ی گرافیکی برخوردار است و با همان خنک کننده با قیمت ۷۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. اما GTX 960 با خنک کننده‌ی رده پایین‌تر از ایسوس هم وجود دارد که از سری Turbo و دارای فن توربینی است و مدل ۴ گیگابایتی آن به قیمت ۸۲۰ هزار تومان موجود است. فرکانس کاری مدل Turbo هم به جای ۱۲۹۱ مگاهرتز در مدل Strix به ۱۲۵۳ مگاهرتز محدود است که ۳ درصد پایین‌تر است.

از سوی دیگر اگر بخواهیم در همین حدود بودجه هزینه کنیم، انتخاب دیگری از تیم قرمز داریم. کارت R9 380X در فهرست سیستم جایگزین ما در همان مقاله توصیه شده که مدل R9 380X WF 2X 4GB ساخت گیگابایت است و در برخی بازی‌ها راندمان بهتری هم نسبت به GTX 960 دارد. فرکانسِ کاری تراشه‌ی گرافیکی این مدل هم ۹۰۷ مگاهرتز است که با مدل مرجع تفاوتی ندارد، بنابراین مدل اورکلاک شده یا اصطلاحا OC محسوب نمی‌شود. اما به خاطر داشته باشید که هیچ گاه فرکانس کاری تراشه‌های گرافیکیِ متفاوت را مستقیما با یکدیگر مقایسه نکنید که کاری بسیار غلط و گمراه کننده است. تراشه‌های گرافیک دارای معماری، هسته‌های گرافیکی با تعداد و کاراییِ متفاوت هستند و بنابراین بالاتر بودن فرکانسِ کاری لزوما به معنی راندمان بالاتر نیست. در همین نمونه‌‌ای که شرح دادیم کارت R9 380X با فرکانس کاری پایین‌تر از GTX 960 در برخی بازی‌ها راندمان بیشتری دارد، چرا که تراشه‌ی گرافیکی آن بالقوه قوی‌تر است.

اما اگر بخواهیم از میزانِ حافظه‌ی گرافیکی یا VRAM بیشتر بگوییم، اکنون زمان مناسبی است. سازندگان اغلب کارت‌های گرافیکی را با ظرفیت‌های متفاوتی از حافظه‌ ارائه می‌کنند تا بتوانند محصولاتِ خود را متمایز کنند و کمی حاشیه‌ی سود خود را افزایش دهند و این کار از قدیم الایام هم مرسوم بوده است. در واقع در بسیاری از مدل‌های تولیدی لزومی به استفاده از آن میزان حافظه‌ی گرافیکی نبوده و در عمل هم کاربردی نداشته است، چرا که خرید کارت با حافظه‌ی بالاتر همیشه به معنی راندمانِ بیشتر نیست. اما از سوی دیگر قضیه، این واقعیت اکنون رو به دگرگونی است و در بسیاری از بازی‌های نسل جدید و رزولوشن‌هایی که کم کم دارند به محدوده‌ی رایج در میان گیمرهای پی‌سی وارد می‌شوند، مواردی را شاهد هستیم که میزان مصرفِ حافظه‌ی بالایی دارند یا با در اختیار داشتن حافظه‌ی بیشتر، کیفیت بافت‌های بالاتری را به نمایش می‌گذارند. بازی‌هایی مانند DOOM، Rise Of the Tomb Raider و Quantum Break از این دسته‌اند.

علتی که ما تاکید کردیم برای شناختِ دقیق مدل‌هایی که در هر رده‌ی بودجه‌ای در دسترس هستند وقت بگذارید این است که گاهی اوقات سازندگان محصولاتی را در یک رده‌ی بودجه‌ای دارند که با یکدیگر همپوشانی دارند. مثلا در حال حاضر قیمتِ کارت‌های اورکلاک شده‌ی R9 380 و R9 380X بسیار به هم نزدیک است و بینِ این دو قطعا مدل R9 380X سریع‌تر است و بنابراین با وجود قیمت مشابه ارزش خرید بیشتری هم دارد. گاهی اوقات این مساله در مورد انتخاب بین کارت‌های گرافیکی نسل جدید در برابر کارت‌های قدیمی‌ترِ نسلِ قبلی هم بُروز می‌کند و کارت جدیدتر با امکاناتِ بیشتر و قیمت مشابه، سرعت بسیار بالاتری را در بازی‌ها فراهم می‌کند.

آخرین تکه‌ی این پازل هم خودِ چرخه‌ی فناوری را در برمی‌گیرد.‌ همان گونه که در جاهای دیگر بارها تاکید کرده‌ایم، گاهی اوقات ایده‌ی خوبی است که قبل از اقدام برای ارتقای کارت گرافیکی کمی بیشتر صبرکنید. مثلا در همین چند ماه گذشته از آنجایی که مشخص شده بود نسل جدید کارت‌های گرافیکی در راه است به دوستان و کاربران توصیه می‌کردیم که تا زمان عرضه‌ی مدل‌های جدید برای ارتقا منتظر بمانند، چرا که هم انویدیا و هم ای‌ام‌دی در حال نوسازی عمده‌ی چرخه‌های تولیدِ محصولات خود هستند. همان‌گونه که انتظار می‌رفت، مهاجرت به فناوری ساخت پیشرفته‌ی ۱۴ نانومتری با فرآیند FinFET در ساخت تراشه‌های گرافیکی باعث بهبود قابل ملاحظه‌ای نسبت به نسل قبلی شد.

اما اگر جزو آن دسته افرادی هستید که این اخبار را به صورت منظم دنبال نمی‌کنید، روش‌های دیگری هم وجود دارد تا از به موقع بودن ارتقای کارت گرافیکی مطمئن شوید. یکی از آسان‌ترینِ آنها چک کردن صفحات ای‌ام‌دی و انویدیا در سایت ویکی‌پدیا است و پیدا کردن این که آخرین نسل از محصولاتِ هر یک، ابتدا در چه زمانی عرضه شده و چقدر هم از عمرِ آن سپری شده است. این که دریابید کدام سری محصولات واقعا از یک نسل و معماریِ جدید بوده‌اند خیلی مهم است، چون برخی مدل‌ها مانند سری 300 از AMD در واقع تغییر نام یافته‌ی همان سری 200 هستند و یک نسلِ جدید محسوب نمی‌شوند. از سوی دیگر پوشش سایت‌های فناوری مانند زومجی و زومیت هم همیشه می‌تواند این خلاء را پر کند و گمانه‌زنی‌ها و اخبار مربوط به تاریخِ احتمالی عرضه‌ی محصولات جدید و رخدادهای معرفی آن محصولات را پیشاپیش آشکار سازد. پر واضح است که نه انویدیا و نه ای‌ام‌دی هیچ کدام مایل نیستند که عرضه‌ی رسمی محصولات جدیدشان را در سکوتِ خبری و بدون جنجال رسانه‌ای اعلام کنند.

یک مورد دیگر را هم به خاطر داشته باشید: خریداران زود هنگام کارت‌های گرافیکی همیشه مبلغی را هم بابت امتیاز دسترسی سریع به محصول پر زرق و برق جدید می‌پردازند و در هنگام ارتقای مجدد آن هم بیش از بقیه از بابت ارتقا ضرر می‌کنند. اما کارت‌های رده میانی سریع‌ترین‌ها یا بهترین‌های هر نسل نیستند و معمولا هم پس از کارت‌های رده حرفه‌ای معرفی می‌شوند، اما همیشه بهترین نسبت قیمت به راندمان را ارائه می‌کنند.

تهیه شده در زومجی با اقتباس از extremetech